واقعیت امر این است که یوکیو آمانو تا کنون نقش واقعی و اصلی خود را به عنوان مدیر کل یک نهاد بین‌المللی در دفاع از حقوق حقه اعضای آژانس ایفا نکرده است. همگان به خاطر دارند که در جریان مذاکرات آذرماه سال 1392 در ژنو که توافق موقت ختم شد، مقامات آمریکایی به صورتی صریح و آشکار ماده چهارم ان‌پی‌تی را زیر سوال برده و حق غنی‌سازی طبیعی را برای ایران و سایر اعضای آژانس منکر شدند. با این حال آمانو در این خصوص سکوت کرد تا مقامات کاخ سفید به شانتاژ روانی و غیر حقوقی خود در این خصوص ادامه دهند. در نهایت هانس بلیکس، مدیر کل اسبق آژانس بین المللی انرژی اتمی، نتوانست سکوت آمانو را تحمل کند و اظهارات مقامات آمریکایی را غیر قابل قبول دانست.
پس از امضای توافقنامه موقت ژنو، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و شخص یوکیو آمانو به بازی خود در زمین ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی ادامه دادند. طرح ادعاهای مبهم، دوپهلوو پارادوکسیکال و غیر حقوقی در گزارش‌های آژانس نشان از این مسئله داشت. نکته قابل تامل اینکه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به عنوان سازمانی حقوقی اساسا قدرت طرح ادعاهای غیر مستند در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای ایران و دیگر اعضای خود را ندارد اما یوکیو آمانو بارها در گزارش‌های خود به مطالعات دروغین و ادعایی ساخته و پرداخته دست افرادی مانند اولی هاینونن، معاون اسبق آژانس و مامور فعلی سازمان سیا، استناد کرد تا بر همگان وابستگی خود را به جریان سلطه به اثبات برساند.
هم اکنون یوکیو آمانو در جریان مذاکرات هسته ای وین سعی دارد نقش پررنگی را ایفا کند. سوء سوابق آمانو نشان می‌دهد که نمی‌توان بر روی نقش‌آفرینی وی در این دور ا‌زمذاکرات خوش بین بود. آمانو در قبال موضوعات و مناقشاتی که این روزها بیش از هر زمان دیگری در فضای مذاکرات هسته‌ای مطرح می‌شود سکوت کرده و مواضع صریحی اتخاذ نمی کند. به عنوان مثال در حوزه بازرسی‌های فراپادمانی ،خطوط قرمز آمانو اساسانامه‌های آژانس، ان‌پی‌تی و حتی پروتکل الحاقی نیست! آنچه خطوط قرمز رفتاری و گفتاری آمانو را طی سال‌های اخیر تعیین کرده است، دغدغه‌ها و اهداف جریان سلطه و در راس آن ایالات متحده آمریکاست. بدیهی است که اگر آمانو بخواهد در این برهه حساس نیز به همان نقش‌آفرینی بازدارنده خود ادامه دهد، وی نیز در شکست مذاکرات سهیم خواهد بود!
آنچه در این مقطع زمانی تعیین کننده خواهد بود، رفت و آمدهای مکرر یوکیو آمانو به هتل کوبورگ، محل برگزاربی مذاکرات هسته ای نیست! عامل تعیین کننده در ارزیابی رویکرد آمانو، نقش‌آفرینی واقعی وی در دفاع از حیثیت آژانس از طریق مهار کارشکنی‌های آمریکا و فرانسه است. آمانو تا کنون از پس این امتحان بزرگ به خوبی بر نیامده است و شاید مذاکرات اخیر وین آخرین فرصت برای جبران گذشته‌های تاریک وی باشد. آیا آمانو از این فرصت طلایی به خوبی استفاده خواهد کرد یا همچنان ترجیح خواهد داد قطعه ای از پازل چیده شده توسط لابی‌های صهیونیستی و آمریکایی باشد؟
لازم به ذکر است که یوکیو آمانو معمولا در گلوگاه‌های مهم هسته‌ای، نه تنها در کسوت یک کاتالیزورو تسریع کننده مذاکرات عمل نمی‌کند بلکه نقش‌آفرینی معکوسی در این خصوص داشته و با اتخاذ مواضع بازدارنده، زمینه را جهت نقش‌آفرینی پررنگ‌تر اعضای غربی گروه 1+5 در مذداکرات هسته‌ای مهیا می‌سازد. به عبارت بهتر، آمانو ترجیح می‌دهد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را به متغیری وابسته به مواضع اعضای 1+5 تبدیل کند نه متغیری مستقل و تعیین کننده! هم اکنون آمانو در خصوص دو حوزه اختلافی مهم، یعنی بازرسی های فراپادمانی ،عادی سازی پرونده هسته ای ایران ،مکانیزمهای نظارتی آژانس و....ظاهرا نقشی تعیین کننده دارد اما در عمل این نقش تعیین کننده را به سود منافع طبیعی، ذاتی و اکتسابی اعضای آژانس (ازجمله جمهوری اسلامی ایران ) ایفا نمی‌کند.
