این در حالی است که پرداخت مالیات برعهده افراد است اما در ایران برعکس بوده و باشگاهها و برخی فدراسیونها علاوه بر پرداخت پولهای میلیاردی به بازیکنان و مربیان، پرداخت مالیات آنها را هم برعهده میگیرند. نمونه آخر این موضوع بحث مالیات کیروش بود که فدراسیون فوتبال بیش از یک میلیارد تومان بابت مالیات سرمربی تیم ملی پرداخت کرد.
در کنار این موارد برخی افراد اعتقاد دارند یکی از دلایل اینکه بسیاری از بازیکنان و مربیان خارجی به ایران میآیند محول شدن بحث پرداخت مالیات به باشگاهها یا فدراسیونهاست. اگر چه سازمان لیگ و فدراسیون فوتبال ایران اعلام کردهاند پرداخت مالیات برعهده افراد است نه باشگاه و فدراسیون اما چه بسیار بازیکنان و مربیانی بودند و هستند که از این کار طفره میروند و پرداخت مالیاتشان را برعهده طرف قرارداد میگذارند. میزان مالیات در ایران هم براساس فرمول خاصی که وجود دارد محاسبه و گفته میشود حداقل آن 15 درصد است.
اینکه در کشورهای پیشرفته بحث پرداخت مالیات به چه صورت است سؤال مهمی است که در این گزارش سعی شده به آن به صورت دقیق پرداخته شود.
پیش از ورود به بحث اصلی، بد نیست صحبت تام بروکز، مدیر آژانس بینالمللی مدیریت فوتبال را در این باره مرور کنیم که میگوید: «میزان مالیات بردرآمد تأثیر زیادی روی انتخاب بازیکنان برای تیم موردنظرشان به خصوص برای آن دسته بازیکنانی که در سالهای پایانی فوتبال خود هستند، دارد. در مورد زلاتان ابراهیموویچ دیدیم که او چند سال پیش از اینکه به پاریسنژرمن ملحق شود به حضور در این تیم تمایل داشت ولی قوانین مالیاتی فرانسه که در آن موقع برقرار بود سنگی بزرگ بر سر این انتقال شد و آن را به عقب انداخت. یکی از دلایلی که فوتبالیستها ترجیح میدهند فوتبال خود را در لیگ چین یا روسیه که در سطح پایینتری نسبت به لیگهای برتر اروپا هستند، ادامه دهند این است که آنها میخواهند از این طریق امنیت مالی خود و خانوادهشان را تأمین کنند تا سالهای پایانی زندگیشان را در آرامش بیشتری سپری کنند.»
پته هاکلتون، متخصص مالیات فوتبالی نیز در این باره میگوید: «لیگهای در حال توسعه از جمله روسیه (با 13 درصد مالیات بردرآمد) و اوکراین (با 17 درصد مالیات بردرآمد) به دنبال جذب استعدادهای برتر و بازیکنانی که برای اولین بار قصد بازی در اروپا را دارند، هستند. در بیشتر موارد بازیکنان با پیشنهادِ خوب تیمهای سطح بالای اروپایی از لیگهای معتبر وسوسه میشوند ولی پولی که پس از کسر مالیات نصیبشان میشود منجر به این میشود که اغلب آنها راهی لیگهای اروپای غربی شوند و فوتبال خود را در این لیگها به پایان ببرند.»
در زیر نگاهی میاندازیم به لیگهای معتبر فوتبال باشگاهی اروپا و میزان مالیاتی که به پای فوتبالیستها نوشته میشود.
در لیگ برتر انگلیس فوتبالیستی که برای مثال دستمزد هفتگیاش 200 هزار پوند است باید 45 درصد مالیات بردرآمد بدهد که با کسر این مقدار، دستمزد هفتگی او 106 هزار و 206 پوند میشود. این بدین معناست که بازیکنی با چنین دستمزد هفتگی در طول یکسال چیزی در حدود 5.5 میلیون پوند باید مالیات بپردازد.
در لالیگای اسپانیا بازیکنی که دستمزد هفتگیاش 200 هزار پوند باشد مالیاتی که باید بابت بپردازد 52 درصد است که با یک حساب و کتاب ساده دستمزدی که هفتگی دریافت میکند 96 هزار پوند میشود. دستمزد اولیه سوپراستاری همچون کریستیانو رونالدو بدون کسر مالیات چیزی در حدود 600 هزار پوند در هفته است که با کسر مالیات دستمزد دریافتیاش 280 هزار پوند در هفته میشود.
در بوندسلیگای آلمان که به لحاظ کیفی در سالهای اخیر پیشرفت قابلتوجهی کرده مالیات بر درآمد 47.47 درصد است و بدین ترتیب بازیکنی با 200 هزار پوند دستمزد هفتگی با کسر رقم مالیات، 105 هزار و 50 پوند به حسابش واریز میشود.
در سری A ایتالیا که همان لیگ دسته اول فوتبال باشگاههای این کشور است بازیکنی با 200 هزار پوند دستمزد هفتگی باید 46.29 درصد مالیات بر درآمد بپردازد و این یعنی اینکه 107 هزار و 420 پوند به دستش میرسد.
در لوشامپیونه فرانسه بازیکنی با 200 هزار پوند دستمزد هفتگی پس از کسر 45 درصد مالیات بردرآمدش رقم 110 هزار پوندی دریافت میکند. بحث مالیات در کشور فرانسه در سالهای اخیر به شدت بحثبرانگیز بوده است. فرانسوا اولاند در همان سالی که (2012) رئیسجمهور شد پیشنهاد 75 درصد مالیات بر افراد پردرآمد را داد که فوتبالیستها هم جزو این قشر هستند.
کشور کوچک و مستقل موناکو که یک تیم به همین نام در لیگ یک فرانسه یا همان لوشامپیونه دارد میزان مالیات بر درآمدش صفر است. برای مثال بازیکنی که 200 میلیون پوند دستمزد هفتگی دارد مالیات بر درآمدی پرداخت نمیکند و تنها 13 درصد مالیات بابت تأمین امنیت اجتماعی باید بپردازد. به این ترتیب بازیکن موردنظر در این کشور 174 هزار پوند هفتگی دستمزد دریافت خواهد کرد.
لیگ برتر روسیه یکی از لیگهایی است که با 13 درصد، مالیات بردرآمد پایینی دارد و بازیکنی با 200 هزار پوند دستمزد هفتگی با کسر این رقم 174 هزار پوند نصیبش میشود. همین مالیات پایین سبب شده در سالهای اخیر ستارههای همچون هالک برزیلی و ساموئل اتوئو کامرونی در این لیگ بازی کنند.
در لیگ کشورهای همسایه ایران از جمله لیگ حرفهای امارات و لیگ ستارگان قطر مالیات بر درآمد «صفر» است و شاید این یکی از دلایل اصلی حضور بازیکنان سرشناس در این لیگ از جمله ژاوی هرناندس، هافبک پیشین بارسلونا همین موضوع باشد.
همه این اتفاقات در حالی رخ میدهد که در فوتبال ایران بحث مالیات همچنان گریبان بازیکنان و مربیان را میگیرد و البته باشگاهها و فدراسیونهایی هستند که برای جذب بازیکن و مربی قبول میکنند که مالیات افراد را بپردازند، اینگونه است که فوتبال ایران هر روز ماجرای تازهای را در این باره تجربه میکند و اینگونه است که هرج و مرج در فوتبال ایران هر روز بیشتر از گذشته میشود.