در مجلس هشتم عضو فراکسیون خط امام و نماینده مردم سمنان بود، وی در کارنامهاش ریاست ائتلاف مردمی حامیان میرحسین موسوی در انتخابات دهم ریاست جمهوری و نایب رئیسی شورای همبستگی را دارد و در حال حاضر نیز با عنوان رئیس خانه احزاب و دبیر کل حزب مردم سالاری به فعالیتهای سیاسی خود ادامه داده است، هر چند فعالیتهای این سیاستمدار اصلاح طلب در همین قسمت متوقف نشده و وی قصد کاندیداتوری و حضور در انتخابات مجلس شورای اسلامی را دارد.
به عقیده دبیرکل حزب مردم سالاری یخ اصلاحات در دهمین انتخابات مجلس شورای اسلامی باز شده و در حقیقت همگرایی و وحدت خوبی میان احزاب اصلاح طلب به وجود آمده تا آنجا که اصلاحات خیز بلندی برای تصاحب کرسیهای مجلس دهم برداشته است.
مصطفی کواکبیان در روزهای گذشته برای حضور در جشن هستهای اصلاحطلبان خراسان رضوی به مشهد سفر کرده که به بهانه این سفر وی گفتوگویی یک ساعته پیرامون مسائل سیاسی داخلی و خارجی کشور داشته که مشروح آن را در ادامه میخوانید.
جناب کواکبیان، ضمن عرض ادب و احترام در ابتدا بفرمائید که ارزیابی شما از جمعبندی مذاکرات و سند برجام چگونه است؟
حقیقت ماجرا آنچه در وین گذشت حاصل 33 ماه مذاکرات بود، ما یک توافقنامه ژنو داشتیم که خطوط کلی مسیر مذاکرات را مشخص میکرد و یک بیانیه لوزان که در آنجا زیرساختهای اساسی مذاکرات وین طراحی و در نهایت منجر به یک سند برجام و اقدام مشترک میان ایران و 1+5 شد.
من معتقدم که هیچکس مدعی نبوده که ما در برجام یکسره امتیاز گرفتهایم و آمریکاییها امتیاز دادهاند، به هر حال از نخست گفته شده که مذاکرات براساس برد ـ برد طراحی شده و بده و بستانهای سیاسی در بحث انرژی هستهای در این زمینه طبیعی بوده است.
آنچه محرز بوده این است که قطعا جمهوری اسلامی ایران به دنبال تولید بمب هستهای نیست و در نماز عید فطر نیز رهبر معظم انقلاب بر این مسئله اشاره داشتند که ما بمب هستهای را در هر مرحلهای شرعا حرام میدانیم لذا آن کس که حسابش پاکش است، از محاسبه چه باک است.
ما به دنبال بمب هستهای نیستیم و در چارچوب ام.پی.تی حق مسلم ایران استفاده صلحآمیز از انرژی هستهای است اما آنها از لحاظ فنی ممکن بوده گاهی بهانهتراشی کنند که این استفاده از انرژی هستهای، ایران را به بمب میرساند و باید آنان محدودیتهایی اعمال کنند، البته باید گفت ما هم حقیقتا این محدودیت را به دلیل اعتمادسازی پذیرفتهایم، نباید از این موضوع غافل شد که خواسته اصلی ما در مذاکرات برچیده شدن تحریمها است.
تحریم فقط از یک سو بر ما اعمال نشده بلکه از تمامی جهات، تحریمهای شورای عالی امنیت و تحریمهای اتحادیه اروپا و از طرف دیگر کنگره آمریکا به یک شکل و دولت آمریکا به شکلی دیگر ما را مورد تحریمهای مختلف بانکی، بیمه، افراد و حتی شرکتهای مختلف قرار داده لذا برای لغو تحریمها، این محدودیتها را در جمعبندی مذاکرات پذیرفتهایم.
پذیرش محدودیتها در قالب جمعبندی مذاکرات دو جنبه اساسی داشته که یکی جنبه اعتمادسازی بوده که ما باز هم اثبات کنیم که به دنبال ساخت بمب و سلاح هستهای نیستیم و دیگر اینکه تحریمهای ظالمانه علیه ایران باید برچیده شود.
*کلان مسئله هستهای زیر نظر رهبری است اما دولت هم در این موفقیت نقش دارد
آنچه پس از جمعبندی مذاکرات در وین مشاهده میشود این بوده که برخی به دنبال مصادره نتیجه مذاکرات به نفع جناح و جریان خود هستند، تحلیل شما در این رابطه چیست؟ آیا دولت روحانی تک حلقه به نتیجه رسیدن مذاکرات بوده یا حلقه نهایی از زنجیره دولتها در موضوع هستهای؟
بنده بر این باورم که در راس نظام ولیفقیه وجود دارد و چه در دولت یازدهم و چه در دولتهای قبل، کلان مسئله هستهای زیر نظر رهبر معظم انقلاب بوده و هست، منتها این موضوع هم مهم بوده که دولتها چگونه مقدمات مذاکرات را فراهم کرده و در حقیقت پخت و پز لازم برای سیاستگذاریها در زمینه سیاست خارجی و مذاکرات را شکل دادهاند.
روش غلط دولت نهم و دهم این بود که قطعنامهها را یک مشت ورق پاره میدانست و اقدامی جدی برای مقابله با آن و لغو این قطعنامهها نمیکرد و حتی اینچنین تصور داشت که این قطعنامهها اهمیتی ندارد، حتی این دولت به عقیده خود به دنبال یک مدیریت جهانی بود اما در اواخر متوجه شد تحریمها اثرگذار است.
این مسئله صحیح بوده که کلان مذاکرات زیر نظر رهبر معظم انقلاب بوده اما نباید این را هم فراموش کنیم که مقدمات این توافق و پیروزی به دست دولت شکل گرفته است.
*به طرف مقابل مشکوکیم
آنچه مسلم بوده در مذاکرات هستهای دولت یازدهم، دیپلماسی حاکم بوده نه شرایط امنیتی، زمانی ممکن است این مسئله در شورای عالی امنیت بحث شود و نگرشها نسبت به این موضوع امنیتی شود اما زمانی هست که نگرشها مبتنی بر دیپلماسی بوده اما در مجموع به عقیده من در این زمینه تاکنون مسیر مذاکرات به خوبی پیش رفته و البته معتقد نیستیم که طرف مقابل صد درصد پایبند به تعهدات خود است.
ما نسبت به خودمان شکی نداریم اما نسبت به طرف مقابل مشکوک هستیم و باید پیش برویم و ببینیم چه میشود، اما آنچه مسلم بوده باید راه فرار برای طرف مقابل را ببندیم.
*بیربط است که بگوئیم دولت مسئله هستهای را برای انتخابات به نفع خود مصادره کرده / نه ظریف کاندیدا میشود نه عراقچی
لطفا موضع خود را نسبت به نتیجه مذاکرات در دولت روحانی صریح و شفاف بیان کنید، آیا به عقیده شما دولت روحانی به تنهایی مذاکرات را به نتیجه رسانده و یا حلقه آخر دولتها در به نتیجه رسیدن مذاکرات بوده است؟
به نظر بنده این یک سئوال کاملا انحرافی است، اصل توافق درست است که توسط دولت انجام گرفته اما این توافق متعلق به نظام و مردم بوده، اگر مشکلاتی داشته باشد متعلق به مجموعه نظام بوده و اگر نقطه مثبتی داشته باشد باز هم از آن مجموعه نظام است.
حتی برخی میگویند که دولت میخواهد نتیجه مذاکرات را به نفع خود مصادره و در انتخابات پیش رو از این موضوع بهرهبرداری انتخاباتی کند، من چندی پیش در یک برنامه تلویزیونی هم به این موضوع اشاره کردم که این حرف بیربطی است، نه ظریف و نه عراقچی قصد کاندیدا شدن در انتخابات را ندارند.
البته از این نکته هم نباید غافل شد که به شکل طبیعی و نه در قالب پروژهای از پیش تعیین شده، مردم دولتها را با هم مقایسه کرده و عملکرد دولتها را میسنجند و به این موضوع خواهند رسید که این دولت در مسیر رفع تحریمها تلاش کرده و خود به خود این موضوع بر رای مردم در انتخابات تاثیر میگذارد اما اینکه فکر کنید ستاد فکری پشت این مسئله نشسته که از این توافق بهرهبرداری سیاسی و انتخاباتی کند، چنین نیست.
آنچه مشخص بوده قاطبه دولتیها، اصلاحاتی هستند و لذا از سوی جریان اصلاحات به عنوان یک فرد مطرح در میان این جریان باید بگویم تشکیل هرگونه ستاد فکر به منظور مصادره توافق هستهای به نفع خود و بهرهبرداری آن در انتخابات را قویا تکذیب کرده و منکر آن میشوم.
*تکذیب تشکیل هرگونه ستاد فکر، برای مصادره توافق هستهای در انتخابات توسط اصلاحات
یعنی کاملا این مسئله را تکذیب میکنید که اصلاحات از موضوع توافق و جمعبندی هستهای بخواهد به عنوان یک کمپین انتخاباتی استفاده کند؟
بله، کاملا این مسئله را تکذیب میکنم، تا آنجایی که بنده در شورای هماهنگی اصلاحات و کمیته انتخاباتی اصلاحطلبان حضور دارم و مرا به عنوان فردی مطرح در جریان اصلاحطلبی میشناسند، هیچ خبری از این مسئله در میان اصلاحات نبوده که بخواهند در انتخابات، توافق را به عنوان کمپین انتخاباتی به نفع خود مصادره کند.
*دولت برنامه انتخاباتی ندارند و نمیتواند داشته باشد
به موضوع انتخابات مجلس دهم اشاره کردید، جسته و گریخته شاهد ورود دولت به مقوله انتخابات هستیم در حالی که از لحاظ قانونی دولت اجازه ورود به انتخابات را ندارند، نطر شما در این باره چیست؟
بنده معتقدم دولت نه برنامه انتخاباتی دارد و نه قانونا میتواند داشته باشد.
*احزاب حامی دولت برنامه انتخاباتی دارند اما دولت خیر
پس چرا دولت مدام در انتخابات ورود میکند؟ برای مثال چرا معاون اول دولت در ماهها پیش باید در زمینه انتخابات مجلس اظهاراتی کاملا انتخاباتی داشته باشند؟ و یا اینکه اخبارها حاکی از فعالیتها و سفرهای انتخاباتی یونسی، معاون رئیس جمهور در اقوام و اقلیتها است؟
نه بنده مخالفم، دولت ورودی در انتخابات نکرده، درست است که احزاب حامی دولت برای انتخابات برنامه دارند، برای مثال حزب کارگزاران یا اعتدال و توسعه برنامه انتخاباتی دارد اما دولت خود نه برنامهای دارد و نه میتواند داشته باشد.
*خیز بلند حلقه دوم احمدینژاد برای انتخابات مجلس دهم/حلقه اولیه احمدینژاد خود را کنار کشید
در مورد احمدینژاد و طیف منتسب به وی چطور؟ چه میزان احتمال ورود این طیف به انتخابات را میدهید؟
تصورم من در مورد احمدینژاد و طیف منتسب به وی در انتخابات این بوده که حلقه اولیه مقداری خود را کنار کشیده و یک حلقه ثانویه و دومی را برای انتخابات مجلس آماده کردهاند.
منظور شما حزب جدید التاسیس یکتا است؟
بله، حتما همین طور بوده، به هر حال نمیتوانند منکر این شوند که منتسب به احمدینژاد نیستند، هر چند بگویند ارتباط تنگاتنگی در حال حاضر با شخص احمدینژاد ندارند، آنچه مسلم بوده اکثریت آنها وزرا و اعضای کابینه رئیس جمهور دولت نهم و دهم بوده و فضای حاکم بر این جریان، همان تفکر احمدینژادی است.
*تشریح آرایش انتخاباتی مجلس دهم / آرایش سنتی و دو قطبی اصلاحات و اصولگرا
جناب کواکبیان تحلیل شما از آرایش انتخاباتی مجلس دهم چطور است؟
به عقیده بنده در مجلس دهم همان آرایش سنتی اصلاحطلبان و اصولگرایان را خواهیم داشت.
اما به طور طبیعی ممکن است برخی حامیان اصلاحات بخواهند با حامیان دولت ائتلاف کرده و یا اینکه برخی حامیان احمدینژاد با اصولگرایان ائتلاف کنند.
این ائتلافها طبیعی بوده و من شنیدهام برای مثال جبهه پایداری با اصولگرایان سنتی در برخی قسمتها به وحدت و اشتراکاتی رسیده است.
*کاملا بعید میدانم طیف لاریجانی با برخی حامیان دولت ائتلاف کند / ائتلاف حتمی اعتدالیون با اصلاحات
زمزمههایی مبنی بر ائتلاف طیف «لاریجانی» با «برخی حامیان دولت» و «برخی اصلاح طلبان» شنیده میشود، احتمال چنین ائتلافی وجود دارد؟
ممکن است برخی افراد به منظور پرهیز از حاشیههای انتخاباتی، به دنبال تدوین منشور اخلاقی انتخاباتی مبتنی بر اصول مشترک باشند ولی اینکه اصلاحات و احزاب حامی دولت با لاریجانی ائتلاف کنند را کاملا بعید میدانم.
حقیقت این بوده که این دولت نه خود را اصلاح طلب میداند و نه ما معتقدیم که هر خوب و بد دولت باید به پای اصلاح طلبان نوشته شود، درست است که اصلاح طلبان اگر کمک نمیکردند، روحانی رئیس جمهور نمیشد اما قبول ندارم که هر چه شود پای اصلاحات گذاشته و یک سرنوشت مشترک برای دولت و اصلاحطلبان تعریف شود.
اما در مجموع ائتلاف اصلاحات با حامیان دولت در انتخابات مجلس دهم انجام میگیرد.
جمعبندی مذاکرات چه میزان بر آراء دولت و موفقیت ائتلاف حامیان دولت و اصلاحات تاثیرگذار است؟
عرض کردم که در انتخابات افکار عمومی پارامترهای مختلفی را بررسی میکنند که یکی از آنها مذاکرات هستهای است، ولی معتقدم شاید از توافق مهمتر مسئله برنامه معیشتی مردم باشد، یعنی در این زمان باقیمانده تا انتخابات بیشتر از توافق، برنامه معیشتی مردم میتواند به موفقیت حامیان دولت در تصاحب کرسیهای مجلس کمک کند و یا اینکه از توافق به نفع معیشت مردم استفاده کنند.
*حامیان دولت نمیتوانند در قالب گفتمان مستقل مطرح شوند
به این مسئله اشاره داشتید که آرایش انتخاباتی همان شکل سنتی اصولگرا و اصلاح طلب را خواهد داشت، پس احتمال شکل گیری جریان سوم را نمیدهید؟
اگر منظورتان از جریان سوم، حامیان دولت و اعتدالیون بوده باید بگویم به عقیده من در قالب گفتمان مستقل نمیتوانند در انتخابات حضور داشته و مطرح شوند و باید حتما ائتلاف کنند.
*نمیخواهیم در مجلس دهم آراء شکننده داشته باشیم
وضعیت اجماع و وحدت در اصلاح طلبان برای انتخابات مجلس دهم چگونه است؟ چه میزان احتمال تصاحب کرسیهای مجلس توسط اصلاحات را میدهید؟
بیتردید یکی از راههای برونرفت از برخی مشکلات کشور، مجلس است، قطعا به دنبال کسب اکثریت کرسیهای مجلس دهم هستیم به طوری که آرا شکنندهای اصلاحات در مجلس نداشته باشد.
من در جایی گفتم ما 290 کرسی مجلس را میخواهیم و یکی گفت خوش انصاف دو یا سه صندلی برای ما هم بگذار، من هم گفتم در تبلیغات انتخاباتی باید اینگونه صحبت کرد اما اینکه در عمل چه اتفاقی رخ میدهد دست ما نیست.
تفرق شانس پیروزی در انتخابات را چه در میان اصلاحات و چه اصولگرایان کاهش میدهد.
تا امروز که وضعیت اصلاحات در همگرایی و وحدت بسیار مطلوب بوده و امیدواریم با همین روند موفقیت دیگری در کارنامه اصلاح طلبان به ثبت برسانیم.
*کاندیدا شدنم از سمنان منوط به تصویب طرح استانی شدن انتخابات بود / یخ اصلاحات باز شده
برای حضور در انتخابات مجلس دهم شما از سمنان کاندیدا میشوید؟
من به دوستان قول دادهام که اگر طرح استانی شدن انتخابات تصویب و تایید شود از استان سمنان کاندیدا شوم اما این طرح مصوب نشد، ما تجربه مجلس هشتم را داریم که ائتلاف و اجماع ما را پیروز کرد اما در مجلس نهم هم برخی اصلاحطلبان خیلی فعال نشدند اما برای انتخابات مجلس دهم یخ اصلاحات باز شده و اجماع و همگرایی خوبی مشاهده میشود.
*در صورت تصاحب بیش از 150 کرسی مجلس میتوان به هیئت رئیسهای اصلاحاتی فکر کرد
اخبارهایی مبنی بر این مسئله منتشر شده که قرار است در انتخابات آینده عارف سر لیست اصلاح طلبان باشد، این موضوع صحت دارد؟ و اینکه پیشبینی شما برای یک ریاست مجلس اصلاحاتی چیست؟
بحث در زمینه این مسائل بسیار زود بوده، ببینید ممکن است بگوئیم که در تهران لیست 30 نفره چه کسی اول و دوم بوده، اما ترکیب مجلس بوده که ترکیب هیئت رئیسه را مشخص میکند.
اگر اکثریت مجلس اصولگرایان باشد، نمیتوانیم بگوئیم هیئت رئیسه از اصلاحات باشد، پیشبینی ما این بوده که اگر بیش از 150 کرسی مجلس در تصاحب اصلاحات باشد میتوانیم هیئت رئیسهای اصلاح طلب داشته باشیم.
*انتخابات فراکسیونی خانه احزاب در 15 مرداد ماه
لطفا گریزی بر خانه احزاب و زمان برگزاری انتخابات آن داشته باشید، انتخابات خانه احزاب چه زمانی برگزار میشود؟ آیا بناست به همان شیوه گذشته باشد یا فراکسیونی؟
انتخابات مجموع عمومی عادی خانه احزاب 15 مرداد برگزار میشود، انتخابات این دوره فراکسیونی بوده و 21 نفر را در قالب سه فراکسیون اصلاح طلب، اصولگرا و میانه تعریف کردهایم.
هر یک از فراکسیونها، اعضای هفت نفره به آنها تعلق گرفته و حتی علیالبدلها هم در قالب این فراکسیون تعریف شدهاند.
البته ساماندهی و انتخابات خانه احزاب بسیار نفسگیر بوده و حتی از مذاکرات وین هم سختتر است مخصوصا اینکه جنگ احزاب متعددی در این بین به راه میافتد.
*حضور مقیمی در وزارت کشور احزاب را امیدوار کرده
همکاری وزارت کشور با احزاب در این دولت چطور بوده؟
جلسات مثمرثمری با وزارت کشور داشتهایم به ویژه باید به این نکته اشاره کرد که پس از حضور مقیمی در معاونت سیاسی وزارت کشور امید به وضعیت مطلوب احزاب بسیار بیشتر شده است.
به دنبال این هستیم تا پس از انتخابات، خانه احزاب به طور رسمی آغاز بکار کند و نخستین موضوع هم قول دولت برای در اختیار گذاشتن یک ساختمان برای خانه احزاب است که امیدواریم شاهد وضعیت رو به رشد احزاب و تحزب در کشور باشیم.