به گزارش مشرق، اصناف کشور در بین اشخاص مشمول مالیات، دارای بیشترین تعداد مؤدیان و پرونده­‌های مالیاتی می‌باشند که از این حیث جایگاه مهمی در نظام مالیاتی کشور دارند.

بر اساس آمارهای موجود، تعداد مؤدیان مالیاتی اصناف طی دوره 1391-1388 با رشد متوسط 7.4 درصدی از  3,077,486  نفر در سال 1388 به 3,816,011  نفر در سال 1391 افزایش یافته است. طی همین مدت تعداد پرونده­‌های مالیاتی اصناف کشور نیز با رشد متوسط 7.7 درصدی از 2,510,207 فقره در سال 1388 به 3,131,745  فقره در سال 1391 افزایش یافته است.

براساس این گزارش،  تعداد اظهارنامه­‌های تسلیمی اصناف کشور نیز از 2,264,794 فقره در سال 1388 به 2,559,187  فقره در سال 1391 رسیده که حاکی از رشد متوسط 4.2 درصدی می­‌باشد. البته نسبت تعداد اظهارنامه­‌های مالیاتی به کل پرونده­‌های مالیاتی طی این مدت از 0.90 در سال 1388 به 0.82 در سال 1391 کاهش یافته است که نشان می­دهد در این سال حدود 18 درصد از فعالان اصناف با پرونده­‌های فعال مالیاتی در کل کشور نسبت به تسلیم اظهارنامه خود اقدام نکرده­‌اند، جدول(6).

 همان‌گونه که در جدول(6) ملاحظه می‌گردد رشد متوسط تعداد اظهارنامه‌های تسلیمی اصناف کشور طی دوره 91-1388 کمتر از رشد متوسط تعداد مؤدی و تعداد پرونده می‌باشد. بنابراین با وجود افزایش تعداد اظهارنامه­‌های تسلیمی طی دوره مذکور، شاخص تسلیم اظهارنامه در بین اصناف با توجه به تعداد مؤدیان و تعداد پرونده­‌های مالیاتی، کاهش داشته است. لذا نظر به اینکه تسلیم اظهارنامه مالیاتی بخشی از فرآیند تمکین مالیاتی و شاخصی از فرهنگ مالیاتی و عمل به تکالیف قانونی  محسوب می­شود، این بخش نیازمند توجه بیشتری می­‌باشد.

جدول (6) – وضعیت اصناف کشور در برخی از شاخص­های مالیاتی منتخب طی 1391-1388

سال- شرح	تعداد مؤدیان مالیاتی (نفر)	تعداد پرونده ها (فقره)	تعداد اظهار نامه ها (فقره)	نسبت تعداد اظهارنامه به تعداد پرونده مالیاتی
1388	3,077,486	2,510,207	2,264,794	0.90
1389	3,341,042	2,729,081	2,390,401	0.88
1390	3,601,378	2,946,050	2,549,277	0.87
1391	3,816,011	3,131,745	2,559,187	0.82
رشد/ میانگین	7.4	7.7	4.2	0.86

منبع: پایگاه اطلاعات اقتصادی و فنی سازمان امور مالیاتی کشور

به گزارش تسنیم، سرانه مالیات ابرازی فعالان بخش اصناف کشور طی سال‌های 1388 لغایت 1391 با رشد متوسط 22.6 درصدی به طور میانگین برابر با 2.5 میلیون ریال بوده است. همچنین متوسط سرانه مالیات تشخیصی اصناف کشور در سال‌های مذکور برابر با  9.9 میلیون ریال بوده است. این در حالی است که فعالان اصناف در سال‌های 91-1388 به طور میانگین 6.8 میلیون ریال مالیات پرداخته‌اند که حاکی از رشد متوسط 12.2 درصدی می‌باشد. جدول(7).           

جدول (7) - عملکرد مالیاتی کل اصناف کشور  طی سالهای 1391-1388                

 (ارقام به میلیون ریال)

سال- شرح	مالیات ابرازی	تعداد اظهار نامه	سرانه مالیات ابرازی[1]	مالیات تشخیصی	تعداد برگ تشخیص	سرانه مالیات تشخیصی[2]	مالیات قطعی	تعداد برگ قطعی	سرانه مالیات قطعی[3]
1388	3,583,848	2,264,794	1.6	13,064,677	1,924,279	6.8	9,901,342	1,813,058	5.5
1389	9,218,870	2,390,401	3.9	17,854,752	1,842,253	9.7	12,904,238	1,973,135	6.5
1390	4,119,518	2,549,277	1.6	21,541,438	2,245,095	9.6	14,030,279	1,930,377	7.3
1391	7,462,569	2,559,187	2.9	27,750,782	2,099,408	13.2	17,395,443	2,254,980	7.7
میانگین	-	-	2.5	-	-	9.9	-	-	6.8
رشد (درصد)	-	-	22.6	-	-	24.9	-	-	12.2

منبع: پایگاه اطلاعات اقتصادی و فنی سازمان امور مالیاتی کشور

نمودار (10)- عملکرد مالیاتی کل اصناف کشور  طی سالهای 1391-1388

 

مقایسه مالیات اصناف با مالیات حقوق کارکنان بخش دولتی

در حالی‌که سرانه مالیات قطعی اصناف در سال‌های 1388 و 1389 بیشتر از سرانه مالیات حقوق کارکنان بخش دولتی بوده ­است، اما این روند در سال‌های 1390 و 1391 معکوس شده است. به گونه‌ای که میانگین سرانه مالیات حقوق کارکنان دولتی طی سال‌های 91-1388 با رقم 6,866,580 ریال بیشتر از میانگین سرانه مالیات قطعی اصناف(6,803,106 ریال) بوده است. به بیان دیگر کارکنان دولت در این سال‌ها به طور متوسط مالیات بیشتری نسبت به اصناف پرداخت کرده‌اند، جدول(8).

همچنین مقایسه متوسط سرانه مالیات حقوق کارکنان بخش دولتی با هر یک از اصناف نشان می‌دهد که مالیات پرداختی آنها در این سالها نسبت به بسیاری از فعالین صنفی بیشتر بوده است.

طی این دوره از میان 32 صنف منتخب، سرانه مالیات قطعی بیش از 50 درصد آنها یعنی 17 صنف(شامل صنف منسوجات و انواع پوشاک، بنکدار پارچه، رستوران و اغذیه فروشان، بنکدار مواد غذایی، میوه و سبزی، مصنوعات کاغذی، دلالان و مشاورین املاک، صنایع پلاستیکی، صنایع  و مصنوعات فلزی، الکتریک و لوازم مربوطه، کیف وکفش، مصنوعات خانگی، وسائل نقلیه و لوازم یدکی آنها، تعمیرکاران، صافکاران، نقاشان و سرویس کاران وسائط نقلیه، ماشینهای اداری و رایانه، لوازم صوتی و تصویری و مهندسین مشاور)، کمتر از متوسط سرانه مالیات حقوق کارکنان بخش دولتی  بوده است، جدول(9).

جدول (8) – مقایسه عملکرد مالیاتی حقوق کارکنان بخش دولتی و اصناف کشور

سال	مالیات حقوق بخش دولتی(میلیارد ریال)	تعداد کارکنان بخش دولتی (نفر)	سرانه مالیات حقوق بخش دولتی(ریال)	سرانه مالیات قطعی اصناف(ریال)
1388	11,310	169,591,2	5,212,780	5,461,128
1389	12,977	065,298,2	6,283,258	6,539,967
1390	15,145	052,998,2	7,377,003	7,268,155
1391	18,488	147,101,2	8,610,748	7,714,234
میانگین	-	-	6,866,580	6,803,106

منبع: خزانه داری کل و سالنامه‌های آماری مرکز آمار کشور

نمودار (11)- مقایسه عملکرد مالیاتی حقوق کارکنان بخش دولتی و اصناف کشور طی سالهای 1391-1388

جدول (9) - مقایسه متوسط سرانه مالیات حقوق بخش دولتی با متوسط سرانه مالیات قطعی 32 صنف منتخب                                           طی دوره 91-1388     (ارقام به ریال)

صنف	متوسط سرانه مالیات قطعی
ورزشکار	93,349,728
صرافان	31,236,567
تالارها و سالنهای پذیرایی	22,504,155
پزشکان	20,817,872
دفاتر اسناد رسمی	15,473,268
آهن فروشان	14,652,615
نمایشگاههای اتومبیل	13,732,056
دندانپزشکان	13,373,205
داروخانه و فر وشندگان لوازم پزشکی، طبی، بهداشتی و...	12,970,188
طلا فروشان و جواهر و سازندگان ساعت و نقره	11,402,441
میادین میوه و تره‌بار و بارفروشان	9,641,685
لوازم خانگی	8,693,065
محصولات معدنی، مصالح ساختمانی، ابزار و یراق آلات	7,926,865
ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی، ساختمانی، راه سازی	7,748,646
شیرینی، خشکبار و بستنی	6,937,976
متوسط سرانه مالیات حقوق کارکنان بخش دولتی	6,866,580
متوسط سرانه مالیات قطعی اصناف	6,803,106
صنایع پلاستیکی، لاستیکی و کائوچویی	6,802,862
بنکدار پارچه	6,388,691
کاغذ، مقوا، مصنوعات کاغذی، لوازم التحریر و خرازی	6,369,336
الکتریک و لوازم مربوطه و مخابرات	6,220,645
مصنوعات خانگی (مرتبط با لوازم خانگی)	6,049,384
وسائط نقلیه و لوازم یدکی آنها	5,958,346
لوازم صوتی و تصویری	5,606,393
ماشینهای اداری و رایانه	5,374,841
منسوجات و انواع پوشاک(ورزشی، بیمارستانی، اداری، و ...)	5,230,712
میوه و سبزی	5,122,598
کیف و کفش و ساک و چمدان	5,114,882
بنکدار مواد غذایی	4,669,319
صنایع و مصنوعات فلزی و فعالیتهای وابسته	4,592,388
رستوران و اغذیه فروشان	4,591,505
دلالان و مشاورین املاک	4,411,190
تعمیرکاران، صافکاران، نقاشان و سرویس‌کاران وسائط نقلیه	2,382,578
مهندسین مشاور	1,838,045

منبع: خزانه داری کل، پایگاه اطلاعات اقتصادی و فنی سازمان امور مالیاتی کشور و سالنامه‌های آماری مرکز آمار کشور