این بی تدبیری تا به امروز هم ادامه دارد و علاوه بر روشن نشدن وضعیت ساختمان های پنج یا شش طبقه سست و بی بنیان، روز به روز یا شاید بگوییم گاهی هر شب بر تعداد آنها و ساکنان آن افزوده می شود، کسانی که به علت عدم توان مالی و با رویای دستیابی به فرصت های زندگی در یک کلان شهر دیار خود را ترک می کنند و با نازل ترین قیمت ها در این منطقه و مناطق دیگر حاشیه ای شهر کرج صاحب مسکن می شوند، مسکنی که چه بسا به زودی بلای جان بسیاری از آنها خواهد شد.
برای بررسی دقیق تر ابعاد فاجعه سری به کوچه پس کوچه های قدیمی این محل می زنیم که هیچ تناسبی با ساختمان های سر به فلک کشیده ساخته شده در آنها را ندارند، کوچه هایی که اغلب به علت قرار گرفتن در دامنه کوه با پله به هم مرتبط می شوند و در صورت بروز یک حادثه هیچ گونه امکان دسترسی را در اختیار دستگاه های امداد رسان قرار نمی دهند، معابر تنگ و غیر استاندارد و پیچ در پیچ محله حسن آباد، بدون شک با رخ دادن یک سیل یا زلزله کوچک و یا آتش سوزی یکی از ساختمان های چند ده واحدی ان به طور کامل مسدود خواهند شد و بدون شک جز تماشای ویرانی خانه ها و تلف شدن ساکنان آنها کاری از دست کسی بر نخواهد آمد.
بوی فاضلاب میهمان همیشگی محله حسن آباد
در ابتدای ورود ما به این محله و با دیدن دوربین توسط اهالی، علی محمودی یکی از ساکنان قدیمی محل به استقبال ما می آید و ابعاد جدید تری از عمق این فاجعه را برای ما نمایان می کند، او محل گود برداری شده مسجد قدیمی محل را به ما نشان می دهد که بیش از یک سال است برای ساخت مسجدی جدید به همین حال رها شده و تمامی فاضلاب انسانی ساختمان های اطراف به همراه آب چشمه هایی که به علت کوهستانی بودن منطقه هر از گاهی از زمین می جوشد در آن جمع می شود و منشا بسیاری از آلودگی های زیست محیطی می شوند.
محمودی دو ساختمان شش طبقه را در جوار محل گود برداری شده به ما نشان می دهد که بدون رعایت هیچ ضابطه ای ساخته شده است، یکی از ساختمان ها به علت سست بودن پی آن بر روی دیگری خم شده و تنها توسط چند تیر آهن و میلگرد که این دو ساختمان را به هم وصل کرده مهار شده است. این بدان معنی است که با خراب شدن هر کدام از بناها دیگری هم فرو خواهد ریخت و تنها خدا می داند که چه بلایی بر سر ساکنان بی شمار آنها خواهد آمد.
کمی آن طرف تر صابر خلیلی یکی دیگر از اهالی محل بعد از اینکه متوجه حضور ما می شود تعدادی از ساکنان را جمع می کند تا مشکلات شان را برای ما بازگو کنند، خانم جوانی با ابراز ناخرسندی از عملکرد دستگاه های خدمات رسان توجه ما را به کانالی معطوف می کند که حدود یک ماه پیش توسط پیمان کار شهرداری برای هدایت آب های سطحی حفر شده و بدون لوله گذاری و پوشانده شدن آن به حال خود رها شده، این کانال از کنار پی حدود شش مجتمع مسکونی می گذرد و مملو از فاضلاب انسانی و آب چشمه هایی است که به آن ختم می شوند.
علت عدم تکمیل این کانال توسط ساکنان کوچک بودن لوله در نظر گرفته شده برای آن ذکر می شود که مورد اعتراض اهالی قرار گرفته است و پیمانکار هم پس از اعتراض اهالی محل را تکمیل آن را نیمه کاره رها کرده است، خلیلی ما را به ساختمانی سی واحدی می برد که آب کانال مذکور به زیر زمین آن نفوذ کرده و این ساختمان را تا آستانه تخریب پیش برده است، به گفته وی آب این کانال به بسیاری از ساختمان هایی که در مسیر آن قرار دارند نفوذ کرده و بوی تعفن حاصل از آن غیر قابل تحمل شده است.
نکته نگران کننده این است که اغلب ساختمان های حاشیه این کانال بدون رعایت ضوابط مهندسی ساخته شده اند و عدم استحکام پی آنها می تواند به زودی فاجعه ای غیر قابل جبران را پدید بیاورد.
اغلب ساختمان ها که بیش از چهار طبقه ارتفاع دارند ترک خورده و بر روی همدیگر خم شده اند، این بدان معنی است که با توجه به کوهستانی بودن منطقه و قرار گرفتن بر روی یکی از فعال ترین گسل های زمین لرزه، هر آن ممکن است فاجعه ای انسانی رخ دهد که تبعات آن تنها در محله حسن آباد کرج خلاصه نمی شود.
برای بررسی بیشتر اوضاع این محله و شنیدن برنامه های مدیریت شهری برای آن با شهردار منطقه هشت کرج تماس گرفتیم و پرس و جویی در خصوص چگونگی رسیدگی به وضعیت این محله انجام دادیم.
ربی سعادت مدیر منطقه هشت شهردای کرج در خصوص وضعیت محله حسن آباد گفت: حسن آباد متاسفانه از گذشته های دور کانون ساخت و ساز های غیر مجاز بوده، وضعیت در حال حاضر به گونه ای است که از دست شهرداری به تنهایی کاری جز توقف روند این ساخت و ساز ها بر نمی آید. تنها کاری که توانسته ایم انجام دهیم جلوگیری از ساخت و ساز های جدید بوده که در مدت ۱۵ ماه تصدی بنده حتی یک واحد غیر مجاز هم ساخته نشده است اما وضعیت کنونی این محله نیاز به عزم جدی دستگاه های مختلف دارد.
ساماندهی آب های سطحی حسن آباد وظیفه ما نیست
وی در خصوص وضعیت نابسامان آب های سطحی و فاضلاب های انسانی این محله گفت: ما خلاف وظیفه ذاتی خود و برای سامان دادن به اوضاع نابسامان آب های سطحی، اقدام به حفر کانال مذکور کردیم، در ابتدا و بعد از مطرح شدن این معضل توسط اهالی دستگاه های مختلف نظیر آب و فاضلاب و فرمانداری ورود کردند اما هیچ کدام اقدام موثری در این خصوص انجام نداده اند و ما هم با قبول هزینه ای که وظیفه ی ما نبود اقدام به حفر این کانال کردیم که تا آخر هفته جاری کار ساخت آن تکمیل خواهد شد.
مدیر منطقه هشت شهرداری کرج در پایان عنوان کرد: اگر همه مسئولان اراده داشته باشند معضلاتی نظیر ساخت و ساز غیر مجاز به کلی مرتفع خواهد شد. متاسفانه ما اراده کافی را در برخی دستگاه ها برای حل مشکلاتی از این دست شاهد نیستیم.
با معاون سیاسی انتظامی فرمانداری کرج نیز در خصوص مشکلات محله حسن آباد و همچنین بررسی راه حل های جلوگیری از ساخت و ساز های غیرمجاز و همچنین ساماندهی سازه هایی که بدون رعایت ضوابط فنی ایجاد شده است نیز گفتگویی انجام دادیم تا ببینیم آیا حقیقتا رفع این مشکلات وظیفه چه کسی است.
رضا عسگری گفت: محله حسن آباد به علت ساخت و ساز های گسترده ای که خارج از ضوابط فنی و مهندسی در این سال ها شاهد بوده است در معرض فاجعه ای انسانی است، یکی از کاستی های این منطقه فقدان زیر ساخت های شهری نظیر فاضلاب است که این منطقه را در شرف آلودگی های زیست محیطی قرار داده است.
عسگری ادامه داد: متاسفانه ساخت و ساز های غیر مجاز در استان البرز و بالاخص شهر کرج به رویه ای معمول تبدیل شده است، متاسفانه این رویه جلوی چشمان شهرداری و دستگاه های مسئول رخ می دهد که سوال اساسی اینجا مطرح می شود که به چه دلیل شهرداری ها بر این تخلفات گسترده چشم می بندند.
شهرداری ها مقصران اصلی ساخت و ساز های غیر مجاز هستند
وی گفت: این رویه باعث شده تا ساختمان ها در بسیاری مناطق شهرداری کرج بدون رعایت ضوابط شهر سازی شکل بگیرند که این اتفاق باعث خواهد شد با یک رویداد غیر منتظره نظیر زلزله یا سیل بخش گسترده ای از شهروندان آسیب های جدی ببینند.
معاون سیاسی انتظامی فرمانداری کرج افزود: از سویی فقدان زیر ساخت های لازم باعث ایجاد مشکلات جدی بهداشتی و اجتماعی خواهد شد، ما در این مناطق شاهد معضلات جدی اجتماعی باشیم که با ساخت و ساز های غیر مجاز و رشد بی رویه حاشیه نشینی در ارتباط تنگاتنگ و مستقیم است.
فقدان زیر ساخت ها در بسیاری بخش ها نظیر حسن آباد مشکلات جدی بهداشتی و زیست محیطی ایجاد کرده است، از سویی شهرداری برخی موارد نظیر هدایت آب های سطحی را وظیفه خود نمی داند و معتقد است باید دستگاه های مختلف نظیر آب و فاضلاب این مشکل را حل و فصل کنند به گونه ای که شهردار منطقه صراحتا اظهار می دارد کانالی که در کوچه مسجد این محله در حال احداث است خارج از وظیفه ذاتی شهرداری و تنها برای رفاه حال شهروندان انجام می پذیرد.
عسگری در این خصوص گفت: با این نظر به شدت مخالف هستم، وظیفه ذاتی شهرداری ها رسیدگی به معضلات این چنینی است، همان طور که جلوگیری از ساخت و ساز های غیر مجاز آن هم در این سطح نباید جلوی چشمان شهرداری رخ می داد، الان هم رفع مشکلات ناشی از آن به عهده شهرداری هاست، گرچه دستگاه هایی دیگری نظیر آب و فاضلاب و بهداشت نیز باید برای جلوگیری از خطرات احتمالی و رفع موارد موجود وارد عمل بشوند و پاسخ گو باشند.
وی ادامه داد: من معتقدم مقصر اصلی وضع موجود شهرداری است، ساخت و ساز های بدون ضابطه آن هم در این سطح تنها ناشی از کوتاهی شهرداری هاست، در حال حاضر هم اگر رکود در بازار مسکن نبود مطمئن باشید این ساخت و ساز ها با قدرت و سرعت گذشته اتفاق می افتاد.
دستانی در شهرداری به مسئله ساخت و ساز غیرمجاز دامن می زند
عسگری افزود: البته ما در برخی شهرهای استان شاهد هستیم شهرداری با جدیت مقابل تخلفات ساختمانی ایستاده است و از سویی با نظارت دقیق خود تلاش می کند تمامی ضوابط فنی مهندسی رعایت شود پس شهرداری نمی تواند بگوید کاری اضافه بر وظیفه خود در حسن آباد انجام داده است.
معاون سیاسی امنیتی فرمانداری کرج در پاسخ به این پرسش که نقش شهروندان در رفع این مشکل را چگونه ارزیابی می کنید، گفت: متاسفانه در شهر کرج و استان البرز بالا ترین میزان خرید فروش خانه های قولنامه ای را شاهد هستیم، اتفاقی که در بسیاری شهر ها به هیچ وجه طالبی ندارد، پس به نوعی خود شهروندان با خودداری از معامله های قولنامه ای می توانند نقش جدی ای در رفع این مشکل داشته باشند.
عسگری در پایان گفت: معتقدم شهرداری ها در ساخت و ساز های غیر مجاز هم نقش دارند و هم دستانی در شهرداری ها به این مسئله دامن میزند، برای شهرداری و شورا این افراد ناشناخته نیستند، باید دستگاه های نظارتی و شورای شهر با دانه درشت ها برخورد جدی کنند تا هزینه برای متخلفان بالا برود.
شاید بتوان گفت شهر کرج با توجه به گستردگی و جمعیت و نزدیکی به پایتخت بیشترین میزان ساخت و ساز غیر مجاز را در خود جای داده است، محله هایی نظیر سپید دشت، اسلام آباد، اهری بسیاری از شهر های تابعه استان البرز هر روز شاهد رشد روز افزون این پدیده هستند که نه تنها خدمت رسانی را به شهروندان مشکل می کند بلکه با توجه به تبعات اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی آن رخ داد یک فاجعه را برای مردم و مسئولان هشدار می دهد.
در پایان باید گفت؛ شمارش معکوس برای ساختمان های سست و بی بنیان محله حسن آباد کرج و بسیاری از محلات دیگر آن از همین حالا آغاز شده است و چه بسا یک زمین لرزه کوچک یا اتفاقی نظیر سیل ماه گذشته در جاده چالوس ابعاد فاجعه بار ساخت و ساز های غیر مجاز را که بسیاری از مسئولان بر روی آن چشم بسته اند، نمایان کند.
