به گزارش مشرق، چهار روز از حادثه دلخراش و خونین مسجدالحرام و کشته شدن حداقل 107 نفر و جراحت 238 نفر، می‌گذرد اما هنوز درباره نتیجه تحقیقات ابهام وجود دارد.
همزمان با انتقادهای تند از عربستان به دلیل عدم رعایت استانداردهای ایمنی به هنگام موسم حج، «سلمان بن عبدالعزیز» یک روز پس از حادثه در طبقه دوم مسجدالحرام مقابل دوربین تلویزیون کشورش حاضر و متعهد شد که تحقیقات در این خصوص انجام و نتیجه به مردم اعلام خواهد شد.
اما پرونده تحقیق به همان سرعتی که باز شد، با همان سرعت هم ظاهرا بسته شده است بدون اینکه به افکار عمومی اطلاع‌رسانی و اعلام شود که چه کسی مسئول این حادثه است، چقدر باید به خانواده‌های قربانیان دیه داده شود و اینکه حادثه ناشی از اهمال‌کاری بوده یا اشتباه در محاسبات.
پایان تحقیقات
وبگاه خبری «شؤون خلیجیه» در این خصوص نوشت: کمیته مسئول تحقیق حادثه غروب جمعه تشکیل شد و صبح یکشنبه اعلام کرد که کارش به پایان رسیده است. منابع مطلع گفتند که همان روز گزارش نهایی به «خالد الفیصل بن عبدالعزیز» امیر مکه، مشاور شاه داده شد تا او به نوبه خود آن را به «محمد بن نایف» ولی‌عهد، وزیر کشور و نایب رئیس شورای وزیران و او به سلمان بن عبدالعزیز (شاه) تسلیم کند.
روز یکشنبه نیز روزنامه الشرق الاوسط عربستان اعلام کرد که خالد الفیصل گزارش را تحویل ولی‌عهد سعودی داده است.
«هشام الفالح» مشاور و ناظر کل آژانس توسعه الاماره در این خصوص می‌گوید که کمیته تحقیق، از کارشناسان شرکت «آرامکو» و هیئت مهندسان عربستان کمک گرفته است. اما نتیجه تحقیقات و جزئیات آن منتشر نشده و اکنون سوالاتی در خصوص سرعت اجرای تحقیقات و پایان آن و میزان دقت و اعتبار آن وجود دارد همچنانکه از محدود شدن دایره تحقیق شوندگان به طرف‌های محلی انتقاد شده است حال آنکه خانواده قربانیان منتظر نتیجه تحقیقات و مشخص شدن مسئول حادثه و روشن شدن علل حادثه و بازخواست مسئولان احتمالی هستند.
مسئول حادثه کیست؟
شاید مهم‌ترین سوال بعد از این حادثه این باشد که چه کسی مسئول است. زمانیکه پرونده تحقیقات باز شد، اظهارات مقامات سعودی تاکید بر این می‌کرد که علت حادثه آب‌وهوا و طوفان است یا اینکه رعد و برق سبب سقوط جرثقیل شده است.
«منصور المزروعی» رئیس بخش آب‌وهوای دانشگاه «ملک عبدالعزیز» می‌گوید، تصاویری که از اصابت رعد و برق به جرثقیل منتشر شده، واقعی نیست و فتوشاپ است. او در گفت‌وگو با روزنامه عکاظ گفت که سرعت بادی که همراه باران وزید، 80 کیلومتر در ساعت بود اما علت سقوط جرثقیل رعد و برق نیست.
تحقیقاتی نیز درباره این آغاز شد که استانداردهای سلامت و بهداشت در مسجدالحرام، بزرگ‌ترین مسجد دنیا ناکافی بوده و هنوز تحقیقات انجام شده اعلام نکرده است که علت فوت قربانیان خود حادثه بوده یا ازدحام پس از حادثه.
«احمد بن المنصوری» سخنگوی رسمی ریاست امور مسجدالحرام و مسجد نبوی می‌گوید طوفان و باد شدید و باران شدید علت حادثه بوده است. اما «عرفان العلاوی» موسس موسسه میراث اسلامی که مقر آن در مکه است معتقد است که حادثه نتیجه اهمال است و مقامات سعودی به میراث و سلامت و بهداشت عمومی توجه ندارند.
العلاوی یکی از مخالفان عملیات توسعه کنونی در مسجد الحرام و اطراف آن است.
طبق گزارش روزنامه «گاردین» انگلیس، العلاوی در این خصوص گفت: هر دو سال سران سعودی یک طرح توسعه جدید که هیچ ارتباطی با طرح‌های قبلی ندارد، بیرون می‌دهند. آنگاه ناچار می‌شوند آنچه ساخته‌اند، تخریب کنند. این چیزی است که اهل مکه و حجاج در 15 سال گذشته با آن درگیر بوده‌اند.
آیا اگر چنین اتهامی درست باشد و ثابت شود، این اتهام، وزارت دارایی و «بیت‌المال سعودی برای دیه» را مسئول این حادثه خواهد دانست؟
نشریه پولیتیکو آمریکا نیز در این خصوص می‌گوید: جرثقیلی که بر سر مسجدالحرام افتاد وابسته به شرکتی آلمانی است و گروه «بن لادن» ناظر بر قراردادهای ساخت و ساز اصلی در عربستان است و طرح کنونی هزینه‌ای بالغ بر 14 میلیارد دلار دارد تا مساحت مسجدالحرام به 4.3 میلیون متر مربع برسد به طوری که گنجایش دو میلیون و دویست هزار حاجی را در آن واحد داشته باشد.
آیا چنین تحلیلی اگر درست باشد، مسئولیت را بر عهده شرکت‌های بیمه می‌اندازد؟ این سوال و سوالات دیگر منتظر اعلام نتیجه تحقیقات است تا هر چه زودتر اعلام شود.
مقدار دیه چقدر است؟
کارشناسان امور بیمه پیش‌بینی کردند که خانواده‌های قربانیان حادثه سقوط جرثقیل مکه مکرمه که 107 کشته بر جای گذاشت، دیه دریافت کنند.
روزنامه سعودی «الحیات» در گزارشی نوشت که این کارشناسان تاکید کرده‌اند که اسناد طرح‌های دولتی چنین چیزی را به صراحت اعلام کرده است.
منابعی در شرکت‌های بیمه، مجموع دیه کشته شدگان این حادثه را طبق دیه درگذشتگان حوادث طبیعی، 32 میلیون ریال سعودی (حدود 26 میلیارد تومان) اعلام کرده‌اند که تقریبا 300 هزار ریال (حدود 250 میلیون تومان) برای هر فوتی می‌شود.
طبق قوانین بیمه برای طرح‌های دولتی (در عربستان) جبران خسارت چه مادی باشد چه جانی شامل جبران همه موارد در حوادث طبیعی می‌شود و داشتن بیمه‌نامه برای ورود به طرح‌های مناقصه در این کشور الزامی است.
یک کارگزار بیمه در گفت‌وگو با الحیات گفت: حادثه سقوط جرثقیل از جمله حوادثی محسوب می‌شود که بیمه‌نامه کامل طرح شامل آن می‌شود.
دکتر «ادهم جاد» کارشناس امور بیمه به الحیات گفت: حادثه سقوط جرثقیل در حرم مکی مشمول بیمه است و همه خسارات این حادثه را باید جبران کند بخصوص که این حادثه از همه جهات جزء حوادث طبیعی است.
دفن قربانیان در مکه
به گزارش روزنامه «مکه»، «عفیفی عبدالوهاب» کنسول مصر در عربستان اعلام کرد که طرف عربستانی از آنان خواسته که با خانواده‌های درگذشتگان تماس بگیرد و از آنان سوال کند که با پیکر درگذشتگانشان چه خواهند کرد و آیا تمایل به دفن آنان در مکه دارند یا نه.
این مسئول مصری گفت که عربستان بازماندگان قربانیان را مخیر کرده است که آنان را در مکه دفن کنند یا آنان را به کشورشان بفرستد.
اما در خصوص حجاج مجروح، عبدالوهاب گفت که آنان مناسک خود را با خدمات پزشکی که با خودروها و آمبولانس‌های مجهز به جا خواهند آورد.
اما در خصوص اینکه آیا حجی بر عهده کشته شدگان باقی هست یا خیر، دکتر عبدالرحمن السدیس رئیس امور مسجدالحرام و مسجد نبوی گفت که «ما آنچه در توانمان باشد چه حج، چه صدقه چه دعا برایشان انجام خواهیم داد».
