گروه بین الملل مشرق - در حادثه روز جمعه 20 شهریور ماه 1394، مکه مکرمه که به دنبال شروع توفان و بارندگی شدید روی داد یک جرثقیل مربوط به تعمیرات مسجد الحرام سقوط کرد که در آن 107 نفر کشته و 238 نفر مجروح شدند. حادثه سقوط جرثقیل در مسجدالحرام در چند روز اخیر رسانه‌های جهان را تحت تاثیر خود قرار داد. عربستان سعودی که پیش از این، علت سقوط جرثقیل را تندباد اعلام کرده بود، از حرف اول خود بازگشت و شرکت بن لادن را که مسئول نظارت بر طرح توسعه حرم است، مقصر اعلام کرد. شائبه‌ی نوعی خرابکاری همزمان با سالگرد حملات انتحاری ۱۱ سپتامبر مطرح شد. اولین آمارها حاکی از مرگ حدود 107 زائر بود، حال حرف از کشته شدن بیش از 170 نفر است.

تحلیلی اجمالی در مورد این حادثه در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که تأمل بر آن خالی از لطف نیست، باوجود اینکه برای موارد زیر هیچ گونه سندی منتشر نشده اما با توجه به اتفاقات رخ داده، عمدی بودن این حادثه نیز دور از ذهن نیست.

1. سرعت باد بسیار پایین و حدود ۲۲ کیلومتر بوده است، اگرچه شبکه العربیه سرعت باد را ۶۵ کیلومتر اعلام کرده که قطعاً دروغ بوده و سرعت باد در تمام نقاط زمین و در تمام روزهای تا یک ماه آینده هم دقیقاً ثبت و قابل رهگیری است.

2. جهت باد از محل استقرار تاور (جرثقیل) به طرف مروه یعنی به سمت شمال غرب بوده است و جرثقیل به دلیل باد نمی توانسته به طرف خلاف جهت باد سقوط کند.

روزنامه لوبوان فرانسوی در پی سقوط جرثقیل نوشت: ماهیت این پروژه‌های عظیم و تجملات زیاد در شهر مقدس مکه چیست؟ آیا این تجملات و عملیات عمرانی گسترده هویت مذهبی این شهر مقدس را از بین نمی‌برد؟

رژیم سعودی به طور تدریجی تمام آثار تاریخی گذشته را از بین برده و تمام خانه‌های قدیمی که به نزدیکان پیامبر(ص) تعلق داشت را با خاک یکسان کردند. حتی خانه حضرت خدیجه اولین همسر پیامبر در امان نماند، به گونه ای که خانه حضرت خدیجه ناپدید شده و در محل آن سرویس‌های بهداشتی احداث کرده‌اند و همچنین خانه‌ برخی صحابه حضرت رسول(ص) نیز ناپدید شده است. در ادامه میتوان به تخریب قبور ائمه بقیع اشاره داشت، در هشتم شوال سال 1344 هجري قمري قبرستان بقيع به عنوان مهم‌ترين قبرستان اسلام به دست وهابيون تخريب شد. پس از تسلط وهابيون بر مدينه آن‌ها ضمن تخريب قبور، آثاري که بر روي قبور قرار داشت را نيز از بين بردند.

در آمار و بررسی‌های به دست آمده، گفته شده که 95 درصد ساختمان‌هایی که بیش از هزار سال عمر داشتند تخریب شده‌اند. جالب این است که این تحولات معماری توسط بزرگان و مفتی‌های عربستان سعودی تأیید شده است. همچنین بزرگان وهابی این کشور عنوان کرده‌اند که تنها جایی که باید از آن محافظت و نگه‌داری شود خانه خدا است، چرا که بقیه آثار تاریخی و مذهبی مردم را از توجه به خدا و یکتایی او غافل می‌کنند. وهابی‌ها اظهار داشتند که ایستادن مقابل منزل پیامبر (ص) و تحت تأثیر قرار گرفتن از این مکان تاریخی در حد خود شرک حساب می‌شود و زائران را از هدف اساسی حج دور می‌کند و به همین بهانه آن‌ها تمام بناهای قدیمی را تخریب کرده‌اند. معنویت حج ناشی از چند عامل کلیدی است. مهمترین عامل، حافظه تاریخی مسلمانان و احساس پای نهادن بر ردپای قهرمانان توحید است. عامل دوم بازنمایی حافظه تاریخی در قالب اماکن مقدس است که کالبد جغرافیایی موید و مکمل حافظه تاریخی است. 

در سال‌های گذشته، هشدارهای زیادی به افکار عمومی و خطرات ناشی از عملیات عمرانی شهر مکه و مدینه داده شده که متأسفانه آن‌ها را نادیده گرفته‌اند. 

مقامات آل سعود به شدت به تجملات علاقه دارند، طوری که این شهر مقدس به یک مکان گردشگری و تفریحی تبدیل شده است. با این حال زائران و حجاج زیادی برای لذت بردن از اقامت و خرید از پاساژهای هتل‌های پنج ستاره آمادگی پرداخت هزینه‌ای تا 6500 یورو و بیش‌تر را دارند. اگر نگاهی بافتاری به ترکیب مسجد و شهر داشته باشیم این مسجد نیست که شهر را معنا می کند بلکه این بافت جدید و رفاه گرای شهر است که مناسک حج را به کارناوالی نیمه مذهبی - نیمه تفریحی تبدیل می کند.

روزنامه لوبوان فرانسوی با توجه به ساخت برج "الساعة" در کنار خانه خدا نوشت: ساخت این برج در سال 2012 میلادی به پایان رسیده و شامل 76 طبقه است که یکی از مجهزترین هتل‌‌های جهان محسوب شده و دارای مراکز تجاری و سوئیت‌های لوکس و همچنین سالن‌های رقص!! در کنار کعبه است. این پروژه عمرانی زیر مجموعه پروژه عمرانی بزرگ‌تری به نام "أبراج البيت"  است. که 6 برج اسمان خراش و مراکز خرید دیگری را در بر می گیرد. یکی از نکات جالب  تبلیغ عجیب یکی از سوییت‌های هتل‌های ابراج البیت با عنوان: مقابل کعبه نماز می‌خوانم بدون این‌که بخواهم اتاقم را ترک کنم. در حالی‌که براي هيچ‌كس شايسته نيست كه بنايي بلندتر از كعبه بسازد. 

بدون شک نبود تناسب معماری این ساختمان با مسجدالحرام و نام پیمانکارها و معمارهای این مجموعه ذهن اغلب تحلیل‌گران سیاسی- مذهبی را به این سمت سوق می‌دهد که این مجموعه با نیتی غیر مذهبی پدید آمده است. تا چند سال پیش، بلندترین بنای مُشرف به صحن مسجدالحرام، قصر ملک فهد، سلطان پیشین عربستان سعودی بود. 

در شهر مکه دیگر حس معنوی و روحی احساس نمی‌شود و به این شهر تجمل گرا و مادی تبدیل شده است. سعودی‌ها ادعا دارند که آن‌ها به سنت کهن و اسلام ناب پایدار مانده‌اند، در حالی که مانند زمان اعراب جاهلیت هنوز حقوق کامل به زن‌ها تعلق نمی‌گیرد. با این‌که قرآن نازل شد تا جامعه را توسعه بخشد و این پدیده‌ها را حذف کند. تصویری که توسعه‌ی شهر مکه در آینده را نشان می‌دهد ممکن است از یک دید عملکردی مناسب به نظر برسد ولی از دید معناشناسی اشتباهی جبران ناپذیر در خود دارد. در اين صورت، شهر مکه هویت و تاریخ خود را زیر پوسته‌ای بی معنا دفن می‌کند. شکلی از مدرنيسم که شاید پیش از این در شهرهای بی هویتی چون لاس‌وگاس و یا دبی مشاهده کرده‌ایم.