با گذشت تنها چند روز از آغاز حملات هوایی روسیه به مواضع تروریست ها در سوریه، واکنش ها به این امر روز به روز جنبه گسترده تری پیدا می کند. در این میان، به نظر می رسد، عملیات روسیه میان برخی گروه های فعال در سوریه و شاخه های وابسته به آن ها در خارج از این کشور شکاف هایی را به وجود آورده است. این روند، در موضع گیری های اخیر اخوان المسلمین سوریه و جنبش حماس، قابل مشاهده است.

 

در ادامه موضع گیری ها درباره عملیات نظامی روسیه در سوریه، شاخه سوری جنبش اخوان المسلمین با انتشار بیانیه ای علیه روس ها اعلام جهاد کرد. این جنبش، ضمن یاد کردن از حضور روس ها با لفظ «اشغالگری!»، مردم سوریه را به جهاد علیه آنچه «اشغال آشکار سوریه توسط روسیه» می نامد، دعوت کرده است. این در حالی است که اصولا حضور ارتش روسیه در این کشور بنابر دعوت رسمی دولت قانونی و مورد حمایت سازمان ملل و تنها محدود به عملیات هوایی علیه اهداف گروههای القاعده و داعش صورت می گیرد.

«عمر مشوح»، رئیس دفتر رسانه ای اخوان المسلمین در گفت وگو با خبرگزاری «آناتولی» ترکیه گفت: «ما تأکید می کنیم که هم اکنون در برابر ورود! نیروهای نظامی روسیه و حمله به افراد غیر نظامی و تجاوز آشکار روسیه قرار داریم». مشوح با اشاره به اینکه ایستادگی در برابر روسیه، یک وظیفه شرعی است، حضور مسکو را به سود دولت سوریه دانست.

این عضو اخوان المسلمین با هشدار به اینکه روسیه در حمله به سوریه، تجربه حمله به افغانستان و چچن را تکرار خواهد کرد، افزود: « مداخله نظامی روسیه در سوریه، اقدامی بی هدف یا ماجراجویی سیاسی نیست، بلکه کرملین رسما با حمایت اعضای خود، آن را تصویب کرده است». در بیانیه این جنبش همچنین آمده، روسیه میانجی بی طرف نیست، بلکه از روز نخست طرفدار دولت سوریه بوده است.

اما همزمان با این واقعه، خبر می رسد که رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس ـ که خود از شاخه های اخوان المسلمین به شمار می رود ـ با ارسال نامه ای برای سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، از وی به سبب انتقادات یکی از اعضای ارشد این جنبش نسبت به عملیات روسیه در سوریه عذرخواهی کرده است.

به نوشته پایگاه خبری «الیوم السابع»، منابع آگاه فلسطینی اعلام کردند، پس از انتقاد تند یکی از اعضای دفتر سیاسی حماس از مسکو به علت حملات هوایی روسیه در سوریه، خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی حماس به سرعت نامه ای به سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، ارسال کرده است. مشعل به منظور عذرخواهی از مسکو این نامه را ارسال و در آن تأکید کرده که سخنان عضو دفتر سیاسی حماس، بیانگر موضع این جنبش در قبال حضور روسیه در سوریه نیست. پیشتر، سامی خاطر، عضو دفتر سیاسی حماس، مداخله روسیه در سوریه را غیر قابل پذیرش توصیف کرده بود!!

به این ترتیب، به نظر می رسد آغاز عملیات نظامی روسیه در سوریه، نه تنها دولت های غربی حامی مخالفان سوریه را به تجدیدنظر درباره مواضع خود در قبال آینده دولت این کشور واداشته و میان آن ها و دولت های عربی حامی مخالفان فاصله انداخته، بلکه حتی تأثیر خود را بر مواضع گروه های تروریستی تکفیری فعال در سوریه نیز گذاشته است.

البته می توان موضع گیری شدید اخوان المسلمین سوریه در مقابل مسکو را به مواضع ترکیه در قبال روسیه مرتبط دانست، زیرا دولت ترکیه در کنار قطر، از آغاز درگیری ها در سوریه سامان دهنده و حامی تسلیحاتی و تدارکاتی وراهبر اصلی گروههای القاعده و داعش و ... بوده و تلاش داشته یک دولت "اخوان المسلمینی" نزدیک به خود را در دمشق مستقر سازد. اکنون از آنجا که حملات روس ها، از همین ابتدا مواضع گروه های نزدیک به آنکارا و دوحه چون «احرار الشام (وابسته به اخوان و القاعده)» را هدف گرفته، دولتمردان ترکیه بیش از هر زمان دیگری نسبت به این موضوع احساس خطر می کنند.

اما افزون بر این موارد، باید خاطرنشان کرد که بخشی از اختلاف موضع گیری طرف های مختلف درباره عملیات روس ها در سوریه، به اختلاف نظر درباره اهداف مسکو از این عملیات بازمی گردد. از یک سو، برخی بر این باورند که حضور روسیه به منظور برقراری موازنه میان نیروهای دولتی سوریه و گروه های تروریستی تکفیری انجام گرفته و در نهایت، روس ها به ایجاد یک دولت محلی تحت کنترل علویان در سوریه راضی هستند. از سوی دیگر، شماری از تحلیل ها بر این موضوع تأکید دارند که عملیات روس ها در مرحله بعدی، با همراهی یک نیروی زمینی متشکل از ارتش سوریه و حامیان منطقه ای آن، از جمله حزب الله خواهد بود تا به طور کامل، حفظ ثبات را برای مردم سوریه به همراه داشته باشد.

به این ترتیب، می توان انتظار داشت که طی هفته ها و ماه های آینده و با مشخص تر شدن دامنه اقدامات و همچنین اهداف روسیه در سوریه، موضع گیری دولت ها و گروه های مختلف درباره این موضوع نیز سر و شکل مشخص تری به خود گرفته و صف بندی ها در سوریه آشکارتر از پیش شود.