هم‌اکنون جانباختن 464 زائر ایرانی محرز شده است و پیکر مطهر 397 نفر از این جانباختگان شناسایی و به کشور باز گردانده شدند یا در حال بازگشت به میهن هستند.

اما مساله‌ای که وجود دارد مفقود بودن 67 زائر ایرانی است. با اینکه هنوز پیکر این مفقودین پیدا نشده است ولی سازمان حج و زیارت احتمال جانباختن آنها را بسیار قوی می‌داند.

سوال اینجاست که چرا پیکر این قربانیان هنوز پیدا نشده است.

برای پاسخ به این سوال چند فرض مطرح است. در ابتدا مقامات سازمان حج و زیارت می‌گفتند که دولت سعودی اجازه جستجو در بیمارستان‌ها و سردخانه‌های مکه را به نیروهای ایرانی نمی‌دهند. همین امر موجب شد تا میان تعداد زیادی جسد، شناسایی پیکر جانباختگان ایرانی سخت‌تر شود.

در ساعات اولیه وقوع حادثه، پلیس سعودی راه رودی به خیابان 204 که کشته‌ها در آنجا بودند را بست و حتی اجازه امدادرسانی را ندادند.

بنا بر گفته شاهدان عینی خیلی از افراد حادثه دیده به دلیل عدم امدادرسانی از دنیا رفتند.

از سویی انباشته شدن پیکر جانباختگان در کانتینرهای یخچال دار آن هم برای چند روز متوالی و ممانعت برای تخلیه آنها و شناسایی قطعا مشکلاتی را از نظر بهداشتی و جسمی برای پیکرها به وجود می‌آورد که شناسایی بدن‌ها و حتی انتقال آنها را هم سخت می‌کند. که این موارد همه به دلیل عدم کفایت رژیم سعودی برای مدیریت این فاجعه بود.

یکی دیگر از فرض‌هایی که مطرح است بازداشت برخی از زائران ایرانی است که این فرض همچنان در تناقض‌گویی مسئولان امر مبهم مانده است. مسئولان سازمان حج و زیارت می‌گویند که ما اطلاعی نداریم و هنوز اجساد زیادی در سردخانه جده مانده و درباره بازداشت زائران ایرانی سرکنسولگری اطلاعات دقیقی نداده است.

از سویی مسئولان وزارت امور خارجه دستگیری 2 زائر را تایید می‌کنند که آزاد شده‌اند. اما قطعا 67 زائر ایرانی مفقود شده تماما دستگیر نشده‌اند.

فرض دیگری که مطرح است و با اعلام رسمی رئیس سازمان حج و زیارت قوت گرفت، دفن تعداد زیادی از اجساد توسط رژیم سعودی است.

سعید اوحدی روز گذشته اعلام کرد‌ که سعودی‌ها در دو مرحله 1400 پیکر از جانباختگان را دفن کردند. مرحله اول قبل از سفر وزیر بهداشت ایران به عربستان بود که مقامات سعودی اطمینان خاطر دادند که هیچ کدام از این هزار نفر ایرانی نبودند و مرحله دوم که روز یکشنبه به دلیل عدم شرایط نگهداری و از بین رفتن اجساد 400 تن دیگر از جانباختگان را دفن کردند.

البته رئیس سازمان حج و زیارت اظهار امیدواری کرد که بدن هیچ زائر ایرانی بین دفن‌شده‌ها نباشد.

اوحدی گفت: مقامات سعودی می گویند از همه پیکرهای دفن شده اثر انگشت گرفته اند که این موضوع پیگیری سرنوشت زائران ایرانی را که احتمالا در میان دفن شدگان هستند، امکان پذیر می کند.

خلاصه آنچیزی که شاید بتوان با اطمینان گفت این است که قطعا پیکر تعدادی از زائران ایرانی جانباخته فاجعه منا به کشور باز‌نمی‌گردد و علی‌رغم تمام تلاش‌های مسئولان ایرانی حاضر در عربستان، بی‌کفایتی رژیم سعودی و مقامات آن در کنترل و اداره حج تمتع کار دست زائران و خانواده‌های داغدار داد تا برخی از آنها حتی مزاری از عزیزانشان برای سوگواری در اختیار نداشته باشند.