به گزارش مشرق، علیرضا زاکانی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون بررسی برجام خانه ملت در نشست خبری که عصر امروز در مجلس برگزار شد، طی سخنانی اظهار داشت: کمیسیون برجام بیش از 40 روز با همکاری 14 نفر از همکارانم در مجلس به بررسی متن برجام و قطعنامه پرداخت.
وی افزود: در این مسیر تلاش شد که کمیسیون در چارچوب قانون و وظایف منطبق با آن همچنین جایگاهی که به واسطه اعتماد رهبر معظم انقلاب در مجلس دارد، برجام را رسیدگی کند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: در این نشست سعی شد با تأمل و دقت نظر در متن برجام و قطعنامه همچنین با استفاده از دیدگاه‌های کارشناسان و متخصصان موضوع سیری دنبال شود که ماحصل آن گزارشی بی طرفانه، مستند و با عمق کارشناسی ارائه شود.
زاکانی با اشاره به تلاش اعضای کمیسیون ویژه برجام جهت تنظیم و ارائه گزارش برجام خاطرنشان کرد: در طول ایام برگزاری نشست‌های این کمیسیون که مصادف با ایام تعطیلات شده بود همکاران من در کمیسیون بیشترین زحمت را کشیدند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس ادامه داد: تلاش ما در جهت مکمل بودن تلاش تیم مذاکره‌کننده بود و سعی کردیم کار را به نحو احسنت انجام دهیم؛ حتی برخی نشست‌ها 11 ساعت به طول می‌انجامید که همراه با چالش‌ها، سوالات و پیشنهادهای مختلف بود.
وی در ادامه گزارش نهایی بررسی برجام را الگوی کاملی خواند که در آن بررسی‌ها و دقت نظرهای لازم صورت گرفته است.
زاکانی همچنین خاطرنشان کرد: این گزارش الگویی بود که می‌تواند برای سایر عرصه‌های کار و تلاش مجلس مورد دقت قرار گیرد. کار ما مکمل تیم مذاکره‌کننده بود. سعی کردیم فراتر از قانون پا نگذاریم. متن قطعنامه و برجام را با قوانین موجود با توجه به فرمایشات رهبر معظم انقلاب و سیاست‌های کلیه نظام ارائه دادیم.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس ادامه داد: ما در این جلسات سعی کردیم از عقل جمعی و تدبیر کمیسیون بهره بگیریم و نهایتا با رای اکثریت کار را پیش ببریم. همچنین نظرات تیم مذاکره‌کننده فعلی و سابق را به عنوان یکی از ملاک‌ها قرار دادیم و توجهی به نظرات بیگانگان نداشتیم.
عضو کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: ما آمانو را یک بار به نشست کمیسیون دعوت کردیم تا مطالب عمیق و آنچه که جهت بیان درست مطالبات مردم است را از او بخواهیم و مسائل مهم آژانس را به او متذکر شویم. بنابراین ما به اعضای تیم خود اعتماد داشتیم.
زاکانی در ادامه با اشاره به تلاش زیاد کمیسیون همچنین نشست مشترک با مسئولان مختلف عنوان کرد: ما در هیات رئیسه تصویب کردیم که با همه مسئولان دیدار و مذاکره داشته باشیم که اولین درخواست ما دیدار با آقای لاریجانی بود.
وی علت دعوت از جلیلی و همراهانش را سکان‌داری 6 ساله مذاکرات همچنین آشنایی با گزارش 12 ساعته آنها به شورای امنیت ملی خواند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: بیشترین فرصت در طول نشست‌های کمیسیون به تیم مذاکره‌کننده فعلی داده شد. همچنین نیروهای امنیتی و دفاعی نیز در بالاترین سطوح در کمیسیون‌ها حاضر شدند. همچنین سوالات و دغدغه‌ها بیان شد و از کارشناسان حقوقی و اساتید دانشگاه‌ها استفاده شده و هدف اصلی تکیه بر آرا و نظرات تخصصی بود.
زاکانی با بیان اینکه ما از 12 نفر از اساتید مجرب دانشگاه‌ها استفاده کردیم که هم صاحب‌نظر بوده و هم متعلق به طیف‌های مختلف فکری بودند، تاکید کرد: کمیسیون در معرض تفکرات و دیدگاه‌های مختلف قرار گفت.
وی ضمن تشکر از سازمان انرژی اتمی، وزارت امور خارجه، مسئولان وزارت دفاع و اطلاعات، تیم مذاکره‌کننده سابق و فعلی و همچنین کارشناسان حقوقی و متخصصان، مرکز پژوهش‌ها و استادان دانشگاه، همچنین عوامل اجرایی مجلس و همه کسانی که آنها را در ارائه گزارش همراهی کردند ادامه داد: ما از ابتدا با فرصتی که در اختیار داشتیم سعی کردیم روشمند عمل کنیم.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس تصویب روش کار کمیسیون را اولین گام کمیسیون برجام خواند و همچنین یادآور شد: تصویب سند رسانه‌ای منطبق با مصوبات کمیسیون از دومین گام این کمیسیون بود که با این تصویب دست به تدوین آیین‌نامه داخلی زدیم چراکه نکات چالش‌برانگیز کمیسیون ایجاد می‌شد و در نهایت پس از تصویب این سند گزارشی تنظیم شد که در روز پانزدهم تکثیر شد.
زاکانی متذکر شد: مسیر طی شده مبتنی بر روشمندی بود. چراکه در یازدهمین روز از بررسی‌ها توسط آقای لاریجانی جلسه اضطراری تشکیل شد و ایشان متذکر شدند که گزارش را هرچه سریع‌تر ارائه کنیم. لذا روز 22 که برخی اعضا جهت بازدید از سایت هسته‌ای اراک سفر کرده بودند عده‌ای به این بازدید نرفته و جهت تسریع در ارائه گزارش یک متود و سوژه جدید استخراج کردیم و آن متود زمانبندی مشخص در ارائه گزارش بود که ما آن را در 31 شهریور سال جاری مطرح کردیم.
وی همچنین متذکر شد: در طول نشست‌های کمیسیون کلیه موافقان و مخالفان به ارائه نظرات و دیدگاه‌های خود پرداختند و گزارش نهایی مبتنی بر نظریه جمعی بود؛ به هیچ وجه هیچ یک از کارهای کمیسیون سلیقه‌ای و شخصی نبود، جای جای این مسیر مصوب اعضا است و همه مباحث در جمع اعضای کمیسیون مطرح شد.
زاکانی یکی از ویژگی‌های کار کمیسیون را استماع نقطه نظرات مختلف دانست و تصریح کرد: ما در طول نشست‌های کمیسیون فقط به استماع صحبت‌ها بسنده نکردیم چرا که ممکن بود برخی نظرات تأسی گرفته از هیجانات باشد.
عضو کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی در ادامه عنوان کرد: در کمیسیون 65 سوال تنظیم شده مطرح شد که 40 سوال به وزارت امور خارجه ارسال و آنها بی‌جواب ماند و به 25 سوال ارسالی به سازمان انرژی اتمی پاسخ داده شد ولی متأسفانه 40 سوال مبنی بر ارائه اسناد و نتایج بررسی‌ها از سوی وزارت امور خارجه پاسخ داده نشد.
وی به پیش‌نویس گزارش برجام نیز گریزی زد و ادامه داد: در تاریخ هشتم مهرماه سال جاری گزارش آماده شد و پیش‌نویس آن در کمیسیون ارائه شد که با ارائه نقطه نظرات و دیدگاه‌های مختلف در نهایت در روز پنج‌شنبه و جمعه دو هفته گذشته گزارش آماده شده و شنبه هفته گذشته متن پیش‌نویس در کمیسیون قرائت شد.
زاکانی در ادامه مطلب فوق مطرح کرد: در این میان سوالی که برخی‌ها مطرح می‌کردند این بود که می‌گفتند این پیش‌نویس در کجا و چگونه نوشته شده است. ما در آیین‌نامه پیشنهاد ایجاد یک دبیرخانه اجرایی را داده بودیم چرا که ظرف 40 روز باید یک کار بزرگ و عمیق را بر عهده می‌گرفتیم لذا این دبیرخانه مشتمل بر سه دفتر تدوین، اطلاع‌رسانی و تعاملات ایجاد شد.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی با اشاره به 56 ساعت جلسه مشترک با اعضای این دفاتر عنوان کرد: ما از برخی کمیسیون‌های مجلس که بیش از 7 ماه در خصوص بررسی متن برجام جلسه برگزار کرده بودند درخواست کردیم که اسناد را ارائه دهند ولی آنها عنوان کردند که هیچ گونه اسناد پیاده شده نداریم و مباحث فقط داخل کمیسیونی بوده است.
وی با اشاره به کمیته‌های تخصصی کمیسیون برجام و جلسات آنها ادامه داد: همه کمیسیون‌ها به جز کمیسیون اقتصادی به ارائه گزارش خود پرداختند. از جمله کمیته حقوقی 5 جلسه، کمیته امنیت 5 جلسه، کمیته سیاسی و فرهنگی 2 جلسه و کمیته هسته‌ای و فنی 3 جلسه به صورت تخصصی جهت ارائه گزارش برجام برگزار کردند که ما درخواست کردیم گزارش‌ها هم در رسانه و هم در دانشگاه ارائه شود.
زاکانی یادآور شد: حتی 30 نفر از اساتید مجرب در جهت بررسی و جمع‌بندی گزارش برجام نیز به ارائه نظر پرداختند.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی دو نگاه و دیدگاه در داخل کمیسیون را مورد بحث قرار داد و اظهار داشت: یک دیدگاهی که در کمیسیون وجود داشت این بود که تلاش می‌کردند به کلیات بررسی بسنده کنند و دقت و کاوش اساسی در بررسی‌ها وجود نداشته باشد، استدلال آنها این بود که نکات دقیق، سوءاستفاده دشمن را برمی‌انگیزد که نظر آقای لاریجانی نیز بر همین اساس بود.
وی در همین راستا ادامه داد: ولی ما نظر داشتیم که گزارش منطبق با آنچه واقع است ارائه دهیم و حقیقت است که تشخیص میدهد گزارش چگونه ارائه شود. ما نظر بر بررسی دقیق و عمیق متن برجام داشتیم و معتقد بودیم که بررسی‌ها و در نهایت گزارش دستخوش بی‌دقتی قرار نمی‌گیرد لذا کمیسیون با 5 کمیته خود به پیش‌نویس گزارشی رسید که در شنبه گذشته در کمیسیون مطرح شد.
زاکانی همچنین عنوان کرد: البته برخی‌ها وانمود می‌کردند که این گزارش نتیجه بررسی و گزارش کمیته‌ها نیست و معتقد بودند باید جداگانه ارائه شود. عده‌ای می‌گفتند اجماعی یا دو سومی نظر بدهند و من عنوان کردم که طبق آیین‌نامه نیست. ما نمی‌توانیم کاری انجام دهیم که خلاف نظر مجلس است لذا گزارش 7 بخشی شامل یک بخش مقدمات و کلیات همچنین 5 بخش بررسی موضوع به صورت تخصصی و بخش آخر پیشنهادات بود که در نهایت آن را از ابتدا در کمیسیون قرائت کردیم.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: سپس تمامی نظرات و دیدگاه‌ها ارائه شده و به رأی گذاشته شد همچنین اصلاحات مورد نیاز بر روی پیش‌نویس اعمال شد. من حتی مطرح کردم که اگر کمیسیون تشخیص میدهد پیش‌نویس را ملاک قرار دهد مشکلی وجود ندارد ولی با این نظر مخالفت شد .برای پیش‌نویس و بند بند آن همچنین کلیات کار جداگانه رأی‌گیری انجام شد.
زاکانی ادامه داد: تا آخرین لحظه کمیسیون حائز افرادی بود که رسمیت داشتند حتی برای ویراستاری نیز رأی‌گیری کردیم. سوال من اینجاست چرا باید با منافع ملی و حیثیت مجلس بازی کنیم؟ چرا نباید با واقعیت روبه‌رو شد؟ چرا نظرات اساتید برای عده‌ای بد می‌آید و دیدگاه‌های برخی به مذاق‌شان خوش نمی‌آید؟ چرا نظرات نمایندگان برای برخی ناگوار است؟ ما به مر قانون عمل کردیم.
زاکانی متذکر شد: نظر آقای لاریجانی بر ارائه طرح برجام بود که ما گفتیم طبق آیین‌نامه تهیه این طرح با کمیسیون برجام نیست و در نهایت برخی نمایندگان زحمت کشیده و طرحی تهیه کردند که دو بار هم به رهبر معظم انقلاب تقدیم شد که پاسخی دریافت نکردند. در نهایت جهت تهیه این طرح بنا شد از هر فراکسیون سه نفر شرکت داشته و کار را دنبال کنند و دوستان به یک متن مشترک رسیدند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس تأکید کرد: طی یکی از جلساتی که جهت تهیه طرح با آقای لاریجانی داشتیم اعتراضاتی در این میان مطرح شد که نظرات و دیدگاه‌ها بیان شد و برخی آقایان طرح را امضا نکردند چرا که نظرات آنها در آن قید نشده بود لذا سکوت کردند ولی بسیاری رأی دادند.
زاکانی عنوان کرد: بر خلاف ماده 145 آیین‌نامه مجلس شورای اسلامی با توجه به تلاش‌های انجام گرفته جهت بررسی متن برجام از سوی کمیسیون ویژه متأسفانه بررسی و اصلاحیه گزارش برجام به این کمیسیون ارجاع داده نشد و در حقیقت کمیسیون در نظر گرفته نشد. من هم گفتم انتظار چنین چیزی را نداشتم چرا که می‌خواستید دقت و بررسی عمیق صورت نگیرد حتی به کمیسیون برجام به عنوان یک کمیسیون فرعی هم نگاه نشد و گزارش جهت بررسی مجدد به این کمیسیون ارجاع داده نشد که در پی اعتراض بنده آنها گفتند ما غفلت کردیم.
وی در ادامه مطلب خود گفت که پس از اعتراضات اعضا جهت عدم ارجاع گزارش به کمیسیون ویژه آنها گفتند در روز تعطیلات گزارش را جهت اصلاح به شما ارجاع می‌دهیم ولی بنده قبول نکردم چرا که سایر کمیسیون‌ها از جمله کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس طبق ماده 145 آیین‌نامه مکلف است تا ده روز نظرات کمیسیون‌ها را استماع و دریافت کند و زمانی به ما ارجاع داده شد که دیر شده بود و این زمان پایان یافته و گزارش به تصویب کمیسیون امنیت رسیده بود.
زاکانی ادامه داد: بر خلاف اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌هایی که کمیسیون امنیت جهت بررسی گزارش برجام داشت در یک جلسه طرح مورد نظر را با تغییرات سه چهار کلمه و یک پاراگرافی به تصویب رساندند. آیا این با سخنان رهبری و دقتی که ایشان می‌فرمایند مطابقت دارد؟ چرا حیثیت مجلس را زیر سوال بردند؟
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی در ادامه خواستار تجدیدنظر بررسی گزارش برجام در کمیسیون امنیت شد چرا که آن بررسی را خلاف مقررات می‌دانست.
وی انتقاد برخی اعضای کمیسیون را غیرمنطقی دانست و ادامه داد: آنچه برخی آقایان مصاحبه کردند را انتظار نداشتم و گلایه هم کردم؛ من از بابت رعایت امانت جهت رفع ابهامات گزارش منتقدان از جمله کمیته امنیت و سیاسی را به رسانه‌ها می‌دهم چرا که این اعضا اعتراض داشتند، اگر بخش های دیگر نیز اعتراض داشته باشند نیز گزارش آنها را به رسانه‌ها تقدیم می کنیم.
وی ادامه داد: گزارش نهایی برجام کاری بود که در نهایت تلاش صورت گرفت و نشان داد که مجلس اگر بخواهد می‌تواند رأس امور باشد ولی باید بخواهد تا این امر محقق شود.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی درخصوص عمر این کمیسیون گفت که طبق ماده 44 قانون هیچ عمر و زمانی برای کمیسیون ویژه در نظر گرفته نشده است. عمر کمیسیون یک یا دو ماه نیست.
زاکانی عنوان کرد: ما در طول بررسی برجام و نشست‌ها وظیفه ارائه گزارش داشتیم و در حد توان این کار انجام شد و همچنین گزارش تفصیلی هم تهیه شد. از هر فرمایشی به ویژه فرمایش علما استقبال می‌کنیم و نهایت تلاش بر این است که در این راستا عمل کنیم چرا که عدم استفاده از این نظرات آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.
وی در خصوص سفر آمانو و حضور او در نشست کمیسیون برجام گفت که قبل از این دیدار عده‌ای پیغام دادند که ممکن است این شخص بداخلاقی کند اما افراد مختلف و مسئولان این نشست را فوق‌العاده عنوان کردند و این اهتمام کمیسیون را نشان می‌داد. آمانو در مواجهه با نظرات کمیسیون دست و پای خود را گم می‌کرد و به مترجم خود می‌گفت «هول و جوگیر شدم».
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی همچنین خاطرنشان کرد: ما به آمانو بی‌احترامی نکردیم اما مطالبات جدی خود را مطرح کردیم.
زاکانی در خصوص گزارش تفصیلی هزار صفحه‌ای کمیسیون برجام گفت: اگر از گزارش تفصیلی به تعداد هزار صفحه یاد شده به علت کثرت نام برده شده است. چرا که کمیسیونی که جلسات بسیار زیادی با مسئولان مختلف کشور داشته و به استماع دیدگاه‌ها و نظرات مختلف پرداخته است می‌تواند صدها صفحه تهیه کند لذا اظهارات آقای نقوی‌حسینی مبنی بر گزارش هزار صفحه‌ای نشان از کثرت آن دارد.
وی عنوان کرد: برخی با انتقام‌جویی و مباحث حاشیه‌ای می‌خواهند به کار کمیسیون خدشه وارد کنند. از آنجایی که برخی نمی‌توانند خدشه‌ای به کار کمیسیون وارد کنند و به متن و اصل آن لطمه بزنند لذا برخی‌ها وارد حاشیه می‌شوند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: طرح‌هایی که در خصوص برجام ارائه می‌شود باید مبتنی بر تراز گزارش باشد و بتواند نگاه ملی داشته باشد نه نگاه بخشی لذا باید دو فراکسیون با هم صحبت کنند آن هم بدون حق وتو.
زاکانی ادامه داد: پیش‌بینی ما بیان حرف حق و مستدل است برخی دعا می‌کنند طرح برجام به تصویب نرسد ما هم پیشنهاد داریم و منطقی هم است و شعار نیست. طرح مذکور به طرح قانونی مجلس نمی‌خورد و یک تشکل دانشجویی هم می‌تواند چنین حرفی بزند. ما هم پیشنهاد داریم و هم با چارچوب آن را مطرح کردیم.، فکر کردیم و چارجوب منطمی را آوردیم لذا پیش فرض‌ها غلط از آب درآمد چرا که برخی‌ها می‌خواستند طرح و شعار خود را در جامعه القا کنند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: معتقدیم طرحی قوی‌تر از طرح ارائه شده تهیه شود و فردا مقدمات آن صورت گیرد، طرح و چارچوب در این خصوص داریم البته اگر نگاهی سیاسی و سلیقه‌ای نداشته و همچنین با نگاه منافع زودگذر انتخاباتی نگاه نکنند.
زاکانی متن برجام را برای کشور فاجعه‌آفرین دانست و ادامه داد: گزارش برجام بسیار مستند و دقیق است چرا که هیچ یک از منتقدان از گزارش نقد نکردند بلکه حرف‌ها و درد و دل‌های سلیقه‌ای خود را مطرح کردند.
«آقای بروجردی تا آخرین جلسات کمیسیون در جلسات حضور داشتند همچنین در رأی‌گیری‌ها شرکت کردند و با توجه به حضور ایشان و جلسه رأی‌گیری از بیانیه ایشان و نظرشان تعجب کردم. بسیاری از کلیات گزارش با نظر همین افراد انجام شد. ایشان به عنوان یک عضو قدیمی مجلس یک درس بدی برای آیندگان به یادگار گذاشت و تعجب کردم که ایشان چنین بیانیه‌ای صادر کرده و می‌گوید گزارش به کشور ضربه زده است.»
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نگاه برخی منتقدان نگاه جزیره‌ای بود آنها می‌خواستند از ابتدا از برجام دفاع کنند و قبل از نشست کمیسیون برجام در دفتر آقای ابوترابی نشستند و جلسه گرفتند که چگونه از برجام دفاع کنیم.
وی علت عدم تشکیل کمیته اقتصادی را برنامه‌های از پیش تعیین شده اعضای آن خواند و گفت: آنها برای خود برنامه‌ریزی می‌کردند و از پیش بنای تأیید متن برجام را داشتند ولی ما می‌خواستیم هر آنچه که هست را به حق ارزیابی کنیم. آنها معتقد بودند که ما متن را آنچه هست ارائه ندهیم بلکه تفسیر خودمان را از آن ارائه کنیم ولی ما معتقدیم این سندی است که بین چند کشور بسته می‌شود. چطور می‌توانیم واقعیت‌ها را کتمان کنیم ولی آنها می‌گفتند ما تنها تفسیر و نظرات شخصی خود را ارائه می‌کنیم. حرف ما این بود که در صورت اعمال حرف آنها ما مانند کبکی هستیم که زیر برف رفته و لحن تحریم‌ها را نادیده گرفته‌ایم و زیر بار برخی محدودیت‌ها باید برویم. ما سند را آنچه هست می‌بینیم پس برای ارائه گزارش نهایی از عقل جمعی استفاده کردیم.
زاکانی عنوان کرد: اگر بخواهیم نظرات شخصی خود را اعمال کنیم و برخواسته از تفاسیر خود حرف بزنیم این در حقیقت ظلم به حق دانشگاه‌ها و نظرات دانشمندان است که اگر موشکی ممنوع است ما حرفی نزنیم و کاری نداشته باشیم و ننویسیم. پس این چگونه صداقتی با مردم است.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی افزود: ما جزء به جزء متن برجام را بررسی می‌کنیم، حسن و بدی را می‌نویسیم و به عنوان یک مجموعه جامع در اختیار تصمیم‌گیرندگان قرار می‌دهیم. در نشست کمیسیون بنده مطرح کردم که برجام برای کشور فاجعه‌آفرین خواهد بود. درست است اگر این برجام به همین طریقی که هست اجرا شود من به عنوان شاهد بی‌طرف که قبل از کمیسیون نیز نظراتی داشتم معتقدم برجام برای کشور و مملکت فاجعه‌آفرین خواهد بود و هر کسی که فکر میکند در مقابل این حرف می‌تواند دفاع کند بیاید و دفاع کند.
زاکانی به 6 گزینه فراروی کمیسیون برجام اشاره کرد و گفت: یکی از گزینه‌ها این است که عده‌ای معتقدند اگر گزارش نهایی مطلوب باشد تأیید می‌کنیم اگر کمی اشکال نیز داشته باشد هم تأیید می‌کنیم اما بیانیه تفصیلی صادر می‌کنیم. گزینه دیگر هم قبول کردن مشروط برجام است یعنی تبعات و زیان آن بیشتر باشد ولی این قبول کردن را با شروطی قبول کنیم که مجلس در حال حاضر طبق این گزینه پیش می‌رود. گزینه بعدی این است که پذیرش مشروط نیاز به اصلاح داشته باشد و طبق ماده 145 آیین‌نامه طرح را جهت اصلاح به دولت شود.
وی به دیگر گزینه‌های پیش روی بررسی برجام اشاره کرد و گفت: گزینه دیگری که در این میان وجود دارد این است که هیچ کدام از این مسیرها شدنی نیست، بنابراین مجلس سکوت کند که در این صورت برجام قابل اجرا نیست و غیر قانونی است. گزینه دیگر هم این است که مجلس آن را رد کند. مجلس جای عقلانیت است و اگر عقلانیت حکم میکند رد می‌کنیم اما در حال حاضر کسی به دنبال رد آن نیست. امیدواریم بتوانیم این طرح را به خوبی و با همکاری همه نمایندگان دنبال کنیم. قطعا گزارش نهایی بدون متن نبوده و نیاز به مذاکره دارد.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی گفت که ما تا آخرین جلسه کمیسیون ویژه با دقت پیش رفتیم و اساس کار برای ما استماع نظرات مختلف بود. در این میان از جمع 15 نفره کمیسیون در جلسه آخر 3 نفر قهر کردند که البته ممکن است اتفاق بیفتد. علت هر چه بود آنها در نشست‌ها حضور فعال نداشتند و هر کدام می‌توانند شهادت دهند، آنها می‌گفتند ما متوجه متن پیچیده برجام نمی‌شویم. مثلا آقای تاجگردون قهر کرد و علت قهر او این بود که چرا آقای بذرپاش پای تخته رفته است. دو نفر دیگر از آنها یعنی آقایان زاهدی و نبویان نیز بنا به گفته خود مشکلی برایشان پیش آمده بود و گفتند ما که جهت رأی به ۲ نفر دیگر وکالت می‌دهیم که طبق قانون بنده قبول نکردم.
وی گفت: جهت ارائه گزارش نهایی 8 نفر موافق و 7 نفر مخالف بودند. سه نفر نیز جلسه را ترک کردند که در نهایت آن 6 نفر از 10 نفر حاضر رأی دادند.
«من از سه نفری که جلسه را ترک کردند گله‌ای ندارم آقای پزشکیان هم گفتند من متدولوژی و روشمندی خاصی دارم و بنده هم خطاب به ایشان گفتم این روش مندی را ارائه دهند.»
زاکانی با بیان اینکه ما با تکیه بر عناصر دانشگاهی جهت تهیه گزارش برجام کار بزرگی را انجام دادیم ادامه داد: آقایانی مانند حقیقت‌پور و بروجردی رئیس و نائب رئیس این کمیسیون (امنیت ملی) بودند و همچنین سابقه درخشانی در مجلس دارند چگونه به خود اجازه دادند که این گزارش را نفی کنند آن هم با این استدلال که عملا مسیر طی شده هم نظر با آنان نبوده است.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس اضافه کرد: این مسئله نشان از عدم منطق برخی دوستان است که به مجلس آسیب زدند. گزارش ما به مملکت آسیب نزد حقایق را بیان کرد. 165 دستاورد آنها در بیانیه صادر شده‌شان هیچ انطباقی با برجام نداشت آنها می‌خواستند به سند توجه نکنیم و هرآنچه که آنها می‌خواهند باشد.
وی ادامه داد: مجلس به خودی خود نمی‌تواند قابلیت لازم برای ریل گذاری به صورت تخصصی برگزار کند لذا ما از کارشناسان و دانشگاهیان و همچنین فرهنگیان استفاده کردیم اگر می‌خواستیم به نظرات اعضا بسنده کنیم گزارش نهایی ناقص بود لذا از نظرات کمیته‌ها،تک تک اعضا، دانشگاهیان و فرهنگیان نیز استفاده کردیم و یک الگوی موفق از عمل درست و دقیق کمیسیون ارائه دادیم.
زاکانی گفت که اگر مجلس این مسیر را طی کند می‌تواند راس امور باشد و یک کار متقن ارائه دهد. من در طول نشست کمیسیون به کسی بی احترامی نکردم و به اعضا نیز اجازه ندادم که به کسی بی احترامی کنند. در روند بررسی برجام سعی کردیم مسیری را طی کنیم که به یک نتیجه متقن برسیم کسی نمی‌تواند ایرادی به آن وارد کند.
وی در ادامه برخورد مجلس و ارجاع گزارش بررسی برجام به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را خلاف آیین‌نامه عنوان کرد و گفت: مجلس باید پاسخگو باشد و برخورد مجلس با کمیسیون ویژه غیر از آیین‌نامه بود و خلاف آن عمل کرد هیات رئیسه مجلس به صراحت خلاف آیین‌نامه عمل کرد و حتی کمیسیون را به عنوان کمیسیون فرعی نشناخت و این در تاریخ خواهد ماند.
رئیس کمیسیون ویژه مجلس ادامه داد: ما هیچ وظیفه‌ای غیر از ارائه گزارش نداشتیم ولی اگر بررسی مجدد و اعمال اصلاحیه بر روی این گزارش به کمیسیون ویژه ارجاع داده می‌شد ما موظف به بررسی آن بودیم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خلاف آیین‌نامه طرح را به تصویب رساند در حقیقت آیین‌نامه در دست اعضای کمیسیون امنیت تکه تکه شده است بدون دقت و توجه و در نظر گرفتن سایر کمیته‌های فرعی گزارش خود را ارائه کردند که این مسیر نادرستی بود. هیات رئیسه برای حفظ شان و آبروی مجلس و همچنین منافع ملی باید از مسیر خلاف قانون دست بردارد و تجدید نظر کند.
زاکانی عنوان کرد که عبور از خطوط قرمز بسیار واضح است و لغو تحریمی در کار نیست به جز مقدار اندکی که ما در بخش اقتصادی آورده‌ایم.
وی در خاتمه یادآور شد: سند برجام و قطعنامه یک سند درازمدت بلند مدت برای ایران است که قرار شد وزارت امور خارجه سند را تحویل کمیسیون بدهد و پس از درخواست ما مبنی بر ارائه این اسناد اظهار کردند که این سند تبدیل نشده است؛ ما درخواست کردیم گزارش آن را ارائه دهیم ولی در مجموع به درخواستمان مبنی بر صورت مذاکرات همچنین مباحث مربوط به آلماتی و گزارش عملکرد آنها و مذاکرات دو ساله آن ها و سند مربوطه ارائه نشد.
وی افزود: در این مسیر تلاش شد که کمیسیون در چارچوب قانون و وظایف منطبق با آن همچنین جایگاهی که به واسطه اعتماد رهبر معظم انقلاب در مجلس دارد، برجام را رسیدگی کند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی در ادامه تصریح کرد: در این نشست سعی شد با تأمل و دقت نظر در متن برجام و قطعنامه همچنین با استفاده از دیدگاه‌های کارشناسان و متخصصان موضوع سیری دنبال شود که ماحصل آن گزارشی بی طرفانه، مستند و با عمق کارشناسی ارائه شود.
زاکانی با اشاره به تلاش اعضای کمیسیون ویژه برجام جهت تنظیم و ارائه گزارش برجام خاطرنشان کرد: در طول ایام برگزاری نشست‌های این کمیسیون که مصادف با ایام تعطیلات شده بود همکاران من در کمیسیون بیشترین زحمت را کشیدند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس ادامه داد: تلاش ما در جهت مکمل بودن تلاش تیم مذاکره‌کننده بود و سعی کردیم کار را به نحو احسنت انجام دهیم؛ حتی برخی نشست‌ها 11 ساعت به طول می‌انجامید که همراه با چالش‌ها، سوالات و پیشنهادهای مختلف بود.
وی در ادامه گزارش نهایی بررسی برجام را الگوی کاملی خواند که در آن بررسی‌ها و دقت نظرهای لازم صورت گرفته است.
زاکانی همچنین خاطرنشان کرد: این گزارش الگویی بود که می‌تواند برای سایر عرصه‌های کار و تلاش مجلس مورد دقت قرار گیرد. کار ما مکمل تیم مذاکره‌کننده بود. سعی کردیم فراتر از قانون پا نگذاریم. متن قطعنامه و برجام را با قوانین موجود با توجه به فرمایشات رهبر معظم انقلاب و سیاست‌های کلیه نظام ارائه دادیم.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس ادامه داد: ما در این جلسات سعی کردیم از عقل جمعی و تدبیر کمیسیون بهره بگیریم و نهایتا با رای اکثریت کار را پیش ببریم. همچنین نظرات تیم مذاکره‌کننده فعلی و سابق را به عنوان یکی از ملاک‌ها قرار دادیم و توجهی به نظرات بیگانگان نداشتیم.
عضو کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: ما آمانو را یک بار به نشست کمیسیون دعوت کردیم تا مطالب عمیق و آنچه که جهت بیان درست مطالبات مردم است را از او بخواهیم و مسائل مهم آژانس را به او متذکر شویم. بنابراین ما به اعضای تیم خود اعتماد داشتیم.
زاکانی در ادامه با اشاره به تلاش زیاد کمیسیون همچنین نشست مشترک با مسئولان مختلف عنوان کرد: ما در هیات رئیسه تصویب کردیم که با همه مسئولان دیدار و مذاکره داشته باشیم که اولین درخواست ما دیدار با آقای لاریجانی بود.
وی علت دعوت از جلیلی و همراهانش را سکان‌داری 6 ساله مذاکرات همچنین آشنایی با گزارش 12 ساعته آنها به شورای امنیت ملی خواند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس در بخش دیگری از سخنان خود عنوان کرد: بیشترین فرصت در طول نشست‌های کمیسیون به تیم مذاکره‌کننده فعلی داده شد. همچنین نیروهای امنیتی و دفاعی نیز در بالاترین سطوح در کمیسیون‌ها حاضر شدند. همچنین سوالات و دغدغه‌ها بیان شد و از کارشناسان حقوقی و اساتید دانشگاه‌ها استفاده شده و هدف اصلی تکیه بر آرا و نظرات تخصصی بود.
زاکانی با بیان اینکه ما از 12 نفر از اساتید مجرب دانشگاه‌ها استفاده کردیم که هم صاحب‌نظر بوده و هم متعلق به طیف‌های مختلف فکری بودند، تاکید کرد: کمیسیون در معرض تفکرات و دیدگاه‌های مختلف قرار گفت.
وی ضمن تشکر از سازمان انرژی اتمی، وزارت امور خارجه، مسئولان وزارت دفاع و اطلاعات، تیم مذاکره‌کننده سابق و فعلی و همچنین کارشناسان حقوقی و متخصصان، مرکز پژوهش‌ها و استادان دانشگاه، همچنین عوامل اجرایی مجلس و همه کسانی که آنها را در ارائه گزارش همراهی کردند ادامه داد: ما از ابتدا با فرصتی که در اختیار داشتیم سعی کردیم روشمند عمل کنیم.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس تصویب روش کار کمیسیون را اولین گام کمیسیون برجام خواند و همچنین یادآور شد: تصویب سند رسانه‌ای منطبق با مصوبات کمیسیون از دومین گام این کمیسیون بود که با این تصویب دست به تدوین آیین‌نامه داخلی زدیم چراکه نکات چالش‌برانگیز کمیسیون ایجاد می‌شد و در نهایت پس از تصویب این سند گزارشی تنظیم شد که در روز پانزدهم تکثیر شد.
زاکانی متذکر شد: مسیر طی شده مبتنی بر روشمندی بود. چراکه در یازدهمین روز از بررسی‌ها توسط آقای لاریجانی جلسه اضطراری تشکیل شد و ایشان متذکر شدند که گزارش را هرچه سریع‌تر ارائه کنیم. لذا روز 22 که برخی اعضا جهت بازدید از سایت هسته‌ای اراک سفر کرده بودند عده‌ای به این بازدید نرفته و جهت تسریع در ارائه گزارش یک متود و سوژه جدید استخراج کردیم و آن متود زمانبندی مشخص در ارائه گزارش بود که ما آن را در 31 شهریور سال جاری مطرح کردیم.
وی همچنین متذکر شد: در طول نشست‌های کمیسیون کلیه موافقان و مخالفان به ارائه نظرات و دیدگاه‌های خود پرداختند و گزارش نهایی مبتنی بر نظریه جمعی بود؛ به هیچ وجه هیچ یک از کارهای کمیسیون سلیقه‌ای و شخصی نبود، جای جای این مسیر مصوب اعضا است و همه مباحث در جمع اعضای کمیسیون مطرح شد.
زاکانی یکی از ویژگی‌های کار کمیسیون را استماع نقطه نظرات مختلف دانست و تصریح کرد: ما در طول نشست‌های کمیسیون فقط به استماع صحبت‌ها بسنده نکردیم چرا که ممکن بود برخی نظرات تأسی گرفته از هیجانات باشد.
عضو کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی در ادامه عنوان کرد: در کمیسیون 65 سوال تنظیم شده مطرح شد که 40 سوال به وزارت امور خارجه ارسال و آنها بی‌جواب ماند و به 25 سوال ارسالی به سازمان انرژی اتمی پاسخ داده شد ولی متأسفانه 40 سوال مبنی بر ارائه اسناد و نتایج بررسی‌ها از سوی وزارت امور خارجه پاسخ داده نشد.
وی به پیش‌نویس گزارش برجام نیز گریزی زد و ادامه داد: در تاریخ هشتم مهرماه سال جاری گزارش آماده شد و پیش‌نویس آن در کمیسیون ارائه شد که با ارائه نقطه نظرات و دیدگاه‌های مختلف در نهایت در روز پنج‌شنبه و جمعه دو هفته گذشته گزارش آماده شده و شنبه هفته گذشته متن پیش‌نویس در کمیسیون قرائت شد.
زاکانی در ادامه مطلب فوق مطرح کرد: در این میان سوالی که برخی‌ها مطرح می‌کردند این بود که می‌گفتند این پیش‌نویس در کجا و چگونه نوشته شده است. ما در آیین‌نامه پیشنهاد ایجاد یک دبیرخانه اجرایی را داده بودیم چرا که ظرف 40 روز باید یک کار بزرگ و عمیق را بر عهده می‌گرفتیم لذا این دبیرخانه مشتمل بر سه دفتر تدوین، اطلاع‌رسانی و تعاملات ایجاد شد.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی با اشاره به 56 ساعت جلسه مشترک با اعضای این دفاتر عنوان کرد: ما از برخی کمیسیون‌های مجلس که بیش از 7 ماه در خصوص بررسی متن برجام جلسه برگزار کرده بودند درخواست کردیم که اسناد را ارائه دهند ولی آنها عنوان کردند که هیچ گونه اسناد پیاده شده نداریم و مباحث فقط داخل کمیسیونی بوده است.
وی با اشاره به کمیته‌های تخصصی کمیسیون برجام و جلسات آنها ادامه داد: همه کمیسیون‌ها به جز کمیسیون اقتصادی به ارائه گزارش خود پرداختند. از جمله کمیته حقوقی 5 جلسه، کمیته امنیت 5 جلسه، کمیته سیاسی و فرهنگی 2 جلسه و کمیته هسته‌ای و فنی 3 جلسه به صورت تخصصی جهت ارائه گزارش برجام برگزار کردند که ما درخواست کردیم گزارش‌ها هم در رسانه و هم در دانشگاه ارائه شود.
زاکانی یادآور شد: حتی 30 نفر از اساتید مجرب در جهت بررسی و جمع‌بندی گزارش برجام نیز به ارائه نظر پرداختند.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی دو نگاه و دیدگاه در داخل کمیسیون را مورد بحث قرار داد و اظهار داشت: یک دیدگاهی که در کمیسیون وجود داشت این بود که تلاش می‌کردند به کلیات بررسی بسنده کنند و دقت و کاوش اساسی در بررسی‌ها وجود نداشته باشد، استدلال آنها این بود که نکات دقیق، سوءاستفاده دشمن را برمی‌انگیزد که نظر آقای لاریجانی نیز بر همین اساس بود.
وی در همین راستا ادامه داد: ولی ما نظر داشتیم که گزارش منطبق با آنچه واقع است ارائه دهیم و حقیقت است که تشخیص میدهد گزارش چگونه ارائه شود. ما نظر بر بررسی دقیق و عمیق متن برجام داشتیم و معتقد بودیم که بررسی‌ها و در نهایت گزارش دستخوش بی‌دقتی قرار نمی‌گیرد لذا کمیسیون با 5 کمیته خود به پیش‌نویس گزارشی رسید که در شنبه گذشته در کمیسیون مطرح شد.
زاکانی همچنین عنوان کرد: البته برخی‌ها وانمود می‌کردند که این گزارش نتیجه بررسی و گزارش کمیته‌ها نیست و معتقد بودند باید جداگانه ارائه شود. عده‌ای می‌گفتند اجماعی یا دو سومی نظر بدهند و من عنوان کردم که طبق آیین‌نامه نیست. ما نمی‌توانیم کاری انجام دهیم که خلاف نظر مجلس است لذا گزارش 7 بخشی شامل یک بخش مقدمات و کلیات همچنین 5 بخش بررسی موضوع به صورت تخصصی و بخش آخر پیشنهادات بود که در نهایت آن را از ابتدا در کمیسیون قرائت کردیم.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: سپس تمامی نظرات و دیدگاه‌ها ارائه شده و به رأی گذاشته شد همچنین اصلاحات مورد نیاز بر روی پیش‌نویس اعمال شد. من حتی مطرح کردم که اگر کمیسیون تشخیص میدهد پیش‌نویس را ملاک قرار دهد مشکلی وجود ندارد ولی با این نظر مخالفت شد .برای پیش‌نویس و بند بند آن همچنین کلیات کار جداگانه رأی‌گیری انجام شد.
زاکانی ادامه داد: تا آخرین لحظه کمیسیون حائز افرادی بود که رسمیت داشتند حتی برای ویراستاری نیز رأی‌گیری کردیم. سوال من اینجاست چرا باید با منافع ملی و حیثیت مجلس بازی کنیم؟ چرا نباید با واقعیت روبه‌رو شد؟ چرا نظرات اساتید برای عده‌ای بد می‌آید و دیدگاه‌های برخی به مذاق‌شان خوش نمی‌آید؟ چرا نظرات نمایندگان برای برخی ناگوار است؟ ما به مر قانون عمل کردیم.
زاکانی متذکر شد: نظر آقای لاریجانی بر ارائه طرح برجام بود که ما گفتیم طبق آیین‌نامه تهیه این طرح با کمیسیون برجام نیست و در نهایت برخی نمایندگان زحمت کشیده و طرحی تهیه کردند که دو بار هم به رهبر معظم انقلاب تقدیم شد که پاسخی دریافت نکردند. در نهایت جهت تهیه این طرح بنا شد از هر فراکسیون سه نفر شرکت داشته و کار را دنبال کنند و دوستان به یک متن مشترک رسیدند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس تأکید کرد: طی یکی از جلساتی که جهت تهیه طرح با آقای لاریجانی داشتیم اعتراضاتی در این میان مطرح شد که نظرات و دیدگاه‌ها بیان شد و برخی آقایان طرح را امضا نکردند چرا که نظرات آنها در آن قید نشده بود لذا سکوت کردند ولی بسیاری رأی دادند.
زاکانی عنوان کرد: بر خلاف ماده 145 آیین‌نامه مجلس شورای اسلامی با توجه به تلاش‌های انجام گرفته جهت بررسی متن برجام از سوی کمیسیون ویژه متأسفانه بررسی و اصلاحیه گزارش برجام به این کمیسیون ارجاع داده نشد و در حقیقت کمیسیون در نظر گرفته نشد. من هم گفتم انتظار چنین چیزی را نداشتم چرا که می‌خواستید دقت و بررسی عمیق صورت نگیرد حتی به کمیسیون برجام به عنوان یک کمیسیون فرعی هم نگاه نشد و گزارش جهت بررسی مجدد به این کمیسیون ارجاع داده نشد که در پی اعتراض بنده آنها گفتند ما غفلت کردیم.
وی در ادامه مطلب خود گفت که پس از اعتراضات اعضا جهت عدم ارجاع گزارش به کمیسیون ویژه آنها گفتند در روز تعطیلات گزارش را جهت اصلاح به شما ارجاع می‌دهیم ولی بنده قبول نکردم چرا که سایر کمیسیون‌ها از جمله کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس طبق ماده 145 آیین‌نامه مکلف است تا ده روز نظرات کمیسیون‌ها را استماع و دریافت کند و زمانی به ما ارجاع داده شد که دیر شده بود و این زمان پایان یافته و گزارش به تصویب کمیسیون امنیت رسیده بود.
زاکانی ادامه داد: بر خلاف اعلامیه‌ها و اطلاعیه‌هایی که کمیسیون امنیت جهت بررسی گزارش برجام داشت در یک جلسه طرح مورد نظر را با تغییرات سه چهار کلمه و یک پاراگرافی به تصویب رساندند. آیا این با سخنان رهبری و دقتی که ایشان می‌فرمایند مطابقت دارد؟ چرا حیثیت مجلس را زیر سوال بردند؟
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام مجلس شورای اسلامی در ادامه خواستار تجدیدنظر بررسی گزارش برجام در کمیسیون امنیت شد چرا که آن بررسی را خلاف مقررات می‌دانست.
وی انتقاد برخی اعضای کمیسیون را غیرمنطقی دانست و ادامه داد: آنچه برخی آقایان مصاحبه کردند را انتظار نداشتم و گلایه هم کردم؛ من از بابت رعایت امانت جهت رفع ابهامات گزارش منتقدان از جمله کمیته امنیت و سیاسی را به رسانه‌ها می‌دهم چرا که این اعضا اعتراض داشتند، اگر بخش های دیگر نیز اعتراض داشته باشند نیز گزارش آنها را به رسانه‌ها تقدیم می کنیم.
وی ادامه داد: گزارش نهایی برجام کاری بود که در نهایت تلاش صورت گرفت و نشان داد که مجلس اگر بخواهد می‌تواند رأس امور باشد ولی باید بخواهد تا این امر محقق شود.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی درخصوص عمر این کمیسیون گفت که طبق ماده 44 قانون هیچ عمر و زمانی برای کمیسیون ویژه در نظر گرفته نشده است. عمر کمیسیون یک یا دو ماه نیست.
زاکانی عنوان کرد: ما در طول بررسی برجام و نشست‌ها وظیفه ارائه گزارش داشتیم و در حد توان این کار انجام شد و همچنین گزارش تفصیلی هم تهیه شد. از هر فرمایشی به ویژه فرمایش علما استقبال می‌کنیم و نهایت تلاش بر این است که در این راستا عمل کنیم چرا که عدم استفاده از این نظرات آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.
وی در خصوص سفر آمانو و حضور او در نشست کمیسیون برجام گفت که قبل از این دیدار عده‌ای پیغام دادند که ممکن است این شخص بداخلاقی کند اما افراد مختلف و مسئولان این نشست را فوق‌العاده عنوان کردند و این اهتمام کمیسیون را نشان می‌داد. آمانو در مواجهه با نظرات کمیسیون دست و پای خود را گم می‌کرد و به مترجم خود می‌گفت «هول و جوگیر شدم».
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی همچنین خاطرنشان کرد: ما به آمانو بی‌احترامی نکردیم اما مطالبات جدی خود را مطرح کردیم.
زاکانی در خصوص گزارش تفصیلی هزار صفحه‌ای کمیسیون برجام گفت: اگر از گزارش تفصیلی به تعداد هزار صفحه یاد شده به علت کثرت نام برده شده است. چرا که کمیسیونی که جلسات بسیار زیادی با مسئولان مختلف کشور داشته و به استماع دیدگاه‌ها و نظرات مختلف پرداخته است می‌تواند صدها صفحه تهیه کند لذا اظهارات آقای نقوی‌حسینی مبنی بر گزارش هزار صفحه‌ای نشان از کثرت آن دارد.
وی عنوان کرد: برخی با انتقام‌جویی و مباحث حاشیه‌ای می‌خواهند به کار کمیسیون خدشه وارد کنند. از آنجایی که برخی نمی‌توانند خدشه‌ای به کار کمیسیون وارد کنند و به متن و اصل آن لطمه بزنند لذا برخی‌ها وارد حاشیه می‌شوند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: طرح‌هایی که در خصوص برجام ارائه می‌شود باید مبتنی بر تراز گزارش باشد و بتواند نگاه ملی داشته باشد نه نگاه بخشی لذا باید دو فراکسیون با هم صحبت کنند آن هم بدون حق وتو.
زاکانی ادامه داد: پیش‌بینی ما بیان حرف حق و مستدل است برخی دعا می‌کنند طرح برجام به تصویب نرسد ما هم پیشنهاد داریم و منطقی هم است و شعار نیست. طرح مذکور به طرح قانونی مجلس نمی‌خورد و یک تشکل دانشجویی هم می‌تواند چنین حرفی بزند. ما هم پیشنهاد داریم و هم با چارچوب آن را مطرح کردیم.، فکر کردیم و چارجوب منطمی را آوردیم لذا پیش فرض‌ها غلط از آب درآمد چرا که برخی‌ها می‌خواستند طرح و شعار خود را در جامعه القا کنند.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: معتقدیم طرحی قوی‌تر از طرح ارائه شده تهیه شود و فردا مقدمات آن صورت گیرد، طرح و چارچوب در این خصوص داریم البته اگر نگاهی سیاسی و سلیقه‌ای نداشته و همچنین با نگاه منافع زودگذر انتخاباتی نگاه نکنند.
زاکانی متن برجام را برای کشور فاجعه‌آفرین دانست و ادامه داد: گزارش برجام بسیار مستند و دقیق است چرا که هیچ یک از منتقدان از گزارش نقد نکردند بلکه حرف‌ها و درد و دل‌های سلیقه‌ای خود را مطرح کردند.
«آقای بروجردی تا آخرین جلسات کمیسیون در جلسات حضور داشتند همچنین در رأی‌گیری‌ها شرکت کردند و با توجه به حضور ایشان و جلسه رأی‌گیری از بیانیه ایشان و نظرشان تعجب کردم. بسیاری از کلیات گزارش با نظر همین افراد انجام شد. ایشان به عنوان یک عضو قدیمی مجلس یک درس بدی برای آیندگان به یادگار گذاشت و تعجب کردم که ایشان چنین بیانیه‌ای صادر کرده و می‌گوید گزارش به کشور ضربه زده است.»
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی ادامه داد: نگاه برخی منتقدان نگاه جزیره‌ای بود آنها می‌خواستند از ابتدا از برجام دفاع کنند و قبل از نشست کمیسیون برجام در دفتر آقای ابوترابی نشستند و جلسه گرفتند که چگونه از برجام دفاع کنیم.
وی علت عدم تشکیل کمیته اقتصادی را برنامه‌های از پیش تعیین شده اعضای آن خواند و گفت: آنها برای خود برنامه‌ریزی می‌کردند و از پیش بنای تأیید متن برجام را داشتند ولی ما می‌خواستیم هر آنچه که هست را به حق ارزیابی کنیم. آنها معتقد بودند که ما متن را آنچه هست ارائه ندهیم بلکه تفسیر خودمان را از آن ارائه کنیم ولی ما معتقدیم این سندی است که بین چند کشور بسته می‌شود. چطور می‌توانیم واقعیت‌ها را کتمان کنیم ولی آنها می‌گفتند ما تنها تفسیر و نظرات شخصی خود را ارائه می‌کنیم. حرف ما این بود که در صورت اعمال حرف آنها ما مانند کبکی هستیم که زیر برف رفته و لحن تحریم‌ها را نادیده گرفته‌ایم و زیر بار برخی محدودیت‌ها باید برویم. ما سند را آنچه هست می‌بینیم پس برای ارائه گزارش نهایی از عقل جمعی استفاده کردیم.
زاکانی عنوان کرد: اگر بخواهیم نظرات شخصی خود را اعمال کنیم و برخواسته از تفاسیر خود حرف بزنیم این در حقیقت ظلم به حق دانشگاه‌ها و نظرات دانشمندان است که اگر موشکی ممنوع است ما حرفی نزنیم و کاری نداشته باشیم و ننویسیم. پس این چگونه صداقتی با مردم است.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی افزود: ما جزء به جزء متن برجام را بررسی می‌کنیم، حسن و بدی را می‌نویسیم و به عنوان یک مجموعه جامع در اختیار تصمیم‌گیرندگان قرار می‌دهیم. در نشست کمیسیون بنده مطرح کردم که برجام برای کشور فاجعه‌آفرین خواهد بود. درست است اگر این برجام به همین طریقی که هست اجرا شود من به عنوان شاهد بی‌طرف که قبل از کمیسیون نیز نظراتی داشتم معتقدم برجام برای کشور و مملکت فاجعه‌آفرین خواهد بود و هر کسی که فکر میکند در مقابل این حرف می‌تواند دفاع کند بیاید و دفاع کند.
زاکانی به 6 گزینه فراروی کمیسیون برجام اشاره کرد و گفت: یکی از گزینه‌ها این است که عده‌ای معتقدند اگر گزارش نهایی مطلوب باشد تأیید می‌کنیم اگر کمی اشکال نیز داشته باشد هم تأیید می‌کنیم اما بیانیه تفصیلی صادر می‌کنیم. گزینه دیگر هم قبول کردن مشروط برجام است یعنی تبعات و زیان آن بیشتر باشد ولی این قبول کردن را با شروطی قبول کنیم که مجلس در حال حاضر طبق این گزینه پیش می‌رود. گزینه بعدی این است که پذیرش مشروط نیاز به اصلاح داشته باشد و طبق ماده 145 آیین‌نامه طرح را جهت اصلاح به دولت شود.
وی به دیگر گزینه‌های پیش روی بررسی برجام اشاره کرد و گفت: گزینه دیگری که در این میان وجود دارد این است که هیچ کدام از این مسیرها شدنی نیست، بنابراین مجلس سکوت کند که در این صورت برجام قابل اجرا نیست و غیر قانونی است. گزینه دیگر هم این است که مجلس آن را رد کند. مجلس جای عقلانیت است و اگر عقلانیت حکم میکند رد می‌کنیم اما در حال حاضر کسی به دنبال رد آن نیست. امیدواریم بتوانیم این طرح را به خوبی و با همکاری همه نمایندگان دنبال کنیم. قطعا گزارش نهایی بدون متن نبوده و نیاز به مذاکره دارد.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی گفت که ما تا آخرین جلسه کمیسیون ویژه با دقت پیش رفتیم و اساس کار برای ما استماع نظرات مختلف بود. در این میان از جمع 15 نفره کمیسیون در جلسه آخر 3 نفر قهر کردند که البته ممکن است اتفاق بیفتد. علت هر چه بود آنها در نشست‌ها حضور فعال نداشتند و هر کدام می‌توانند شهادت دهند، آنها می‌گفتند ما متوجه متن پیچیده برجام نمی‌شویم. مثلا آقای تاجگردون قهر کرد و علت قهر او این بود که چرا آقای بذرپاش پای تخته رفته است. دو نفر دیگر از آنها یعنی آقایان زاهدی و نبویان نیز بنا به گفته خود مشکلی برایشان پیش آمده بود و گفتند ما که جهت رأی به ۲ نفر دیگر وکالت می‌دهیم که طبق قانون بنده قبول نکردم.
وی گفت: جهت ارائه گزارش نهایی 8 نفر موافق و 7 نفر مخالف بودند. سه نفر نیز جلسه را ترک کردند که در نهایت آن 6 نفر از 10 نفر حاضر رأی دادند.
«من از سه نفری که جلسه را ترک کردند گله‌ای ندارم آقای پزشکیان هم گفتند من متدولوژی و روشمندی خاصی دارم و بنده هم خطاب به ایشان گفتم این روش مندی را ارائه دهند.»
زاکانی با بیان اینکه ما با تکیه بر عناصر دانشگاهی جهت تهیه گزارش برجام کار بزرگی را انجام دادیم ادامه داد: آقایانی مانند حقیقت‌پور و بروجردی رئیس و نائب رئیس این کمیسیون (امنیت ملی) بودند و همچنین سابقه درخشانی در مجلس دارند چگونه به خود اجازه دادند که این گزارش را نفی کنند آن هم با این استدلال که عملا مسیر طی شده هم نظر با آنان نبوده است.
رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس اضافه کرد: این مسئله نشان از عدم منطق برخی دوستان است که به مجلس آسیب زدند. گزارش ما به مملکت آسیب نزد حقایق را بیان کرد. 165 دستاورد آنها در بیانیه صادر شده‌شان هیچ انطباقی با برجام نداشت آنها می‌خواستند به سند توجه نکنیم و هرآنچه که آنها می‌خواهند باشد.
وی ادامه داد: مجلس به خودی خود نمی‌تواند قابلیت لازم برای ریل گذاری به صورت تخصصی برگزار کند لذا ما از کارشناسان و دانشگاهیان و همچنین فرهنگیان استفاده کردیم اگر می‌خواستیم به نظرات اعضا بسنده کنیم گزارش نهایی ناقص بود لذا از نظرات کمیته‌ها،تک تک اعضا، دانشگاهیان و فرهنگیان نیز استفاده کردیم و یک الگوی موفق از عمل درست و دقیق کمیسیون ارائه دادیم.
زاکانی گفت که اگر مجلس این مسیر را طی کند می‌تواند راس امور باشد و یک کار متقن ارائه دهد. من در طول نشست کمیسیون به کسی بی احترامی نکردم و به اعضا نیز اجازه ندادم که به کسی بی احترامی کنند. در روند بررسی برجام سعی کردیم مسیری را طی کنیم که به یک نتیجه متقن برسیم کسی نمی‌تواند ایرادی به آن وارد کند.
وی در ادامه برخورد مجلس و ارجاع گزارش بررسی برجام به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را خلاف آیین‌نامه عنوان کرد و گفت: مجلس باید پاسخگو باشد و برخورد مجلس با کمیسیون ویژه غیر از آیین‌نامه بود و خلاف آن عمل کرد هیات رئیسه مجلس به صراحت خلاف آیین‌نامه عمل کرد و حتی کمیسیون را به عنوان کمیسیون فرعی نشناخت و این در تاریخ خواهد ماند.
رئیس کمیسیون ویژه مجلس ادامه داد: ما هیچ وظیفه‌ای غیر از ارائه گزارش نداشتیم ولی اگر بررسی مجدد و اعمال اصلاحیه بر روی این گزارش به کمیسیون ویژه ارجاع داده می‌شد ما موظف به بررسی آن بودیم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس خلاف آیین‌نامه طرح را به تصویب رساند در حقیقت آیین‌نامه در دست اعضای کمیسیون امنیت تکه تکه شده است بدون دقت و توجه و در نظر گرفتن سایر کمیته‌های فرعی گزارش خود را ارائه کردند که این مسیر نادرستی بود. هیات رئیسه برای حفظ شان و آبروی مجلس و همچنین منافع ملی باید از مسیر خلاف قانون دست بردارد و تجدید نظر کند.
زاکانی عنوان کرد که عبور از خطوط قرمز بسیار واضح است و لغو تحریمی در کار نیست به جز مقدار اندکی که ما در بخش اقتصادی آورده‌ایم.
وی در خاتمه یادآور شد: سند برجام و قطعنامه یک سند درازمدت بلند مدت برای ایران است که قرار شد وزارت امور خارجه سند را تحویل کمیسیون بدهد و پس از درخواست ما مبنی بر ارائه این اسناد اظهار کردند که این سند تبدیل نشده است؛ ما درخواست کردیم گزارش آن را ارائه دهیم ولی در مجموع به درخواستمان مبنی بر صورت مذاکرات همچنین مباحث مربوط به آلماتی و گزارش عملکرد آنها و مذاکرات دو ساله آن ها و سند مربوطه ارائه نشد.
متن کامل آیین‌نامه داخلی کمیسیون برجام مجلس
منصوری آرانی کدام گزارش را به کمیسیون برجام ارائه کرد؟
متن سند اطلاع رسانی کمیسیون ویژه برجام مجلس
متن کامل گزارش کمیته دفاعی کمیسیون برجام مجلس
تشریح روش بررسی برجام و قطعنامه شورای امنیت در کمیسیون برجام
