داعش منابع درآمد مالی مانند نرخ مالیاتی، فروش آثار باستانی و دیه آزادی گروگانهای خارجی خود دارد. ولی این گروه یک منبع درآمد سری نیز دارد و آن میلیونها دلاری است که به صورت غیر مستفیم از شخصیتهای کشورهای عربی خلیجفارس، عراق و اسلامی که از این گروه حمایت میکنند، به خزانه آن سرازیر میشود.
سوالی که مطرح میشود این است که چرا جنگندههای آمریکایی که شبانهروز مواضع این گروه را بمباران میکنند و حتی حرکت یک مورچه را در بیشتر مناطق تحت اشغال رصد میکنند، ولی چاههای نفتی و کامیونهای حامل نفت وابسته به این گروه را تخریب نمیکنند؟
برخی تأکید میکنند که شماری از چاههای نفتی هدف بمباران جنگندههای عربی قرار گرفته است ولی به نوشته این روزنامه انگلیسی، ائتلاف نسبت به کشته شدن مهندسان، کارگران و رانندگان غیرنظامی که در این چاهها و پالایشگاهها کار میکنند، نگرانیهایی دارند.
ائتلاف آمریکایی در حال تجدیدنظر در برخی گزینهها است تا داعش را از نظر اقتصادی سرکوب و منابع مالی آن را همچون «القاعده»، بخشکاند. یکی از این گزینهها این است که بازارهای منطقه را با مقادیر زیادی از نفت ارزان و فرآوردههای آن بهویژه در شمال عراق اشباع کند تا بدین ترتیب درآمدهای مالی این گروه کاهش یابد. ولی این گزینه ساده است و تاثیر چنین اقداماتی محدود خواهد بود.
سیطره داعش بر شهر بیجی که بزرگترین پالایشگاه نفتی عراق در آن واقع شده است و حدود 60 درصد نیازهای سوختی عراق را تامین میکند، میتواند استقرار نیروهای عراقی- با پشتیبانی آمریکا- برای بازپس گیری کنترل این شهر و پالایشگاه آن را تفسیر کند.
داعش، روزانه کمتر از 60 هزار بشکه نفت تولید میکند و تصفیه آن نیز در هزاران پالایشگاههای سنتی صورت میگیرد. ما معتقد نیستیم که این تعداد بشکه این گروه را واجد شرایط پیوستن به کشورهای صادر کننده نفت «اوپک OPEC» کند. ولی چهبسا، این وضعیت آن را برای پیوستن به سازمان «اوآپک OAPEC» (کشورهای عربی صادر کننده نفت) که انعطافپذیرتر است، هموار کند. در صورتیکه رهبری داعش چنین گام فرضی را قبول کند، ولی کسی نمیداند که آینده چه غافلگیریهایی دارد.
بیشتر میادین نفتی شمال عراق در منطقه کرکوک در فاصله چند کیلومتری شهر «موص» واقع شدهاند و در سایه وخامت اوضاع اقلیم کردستان عراق و منفجر شدن درگیریها بین دو قطب سنتی آن یعنی قبیلههای «البارزانی» و «طالبانی»، احتمال مسلط شدن این گروه بر این میادین نفتی بعید نیست.
مبالغه نیست اگر بگوییم که داعش به رغم جانی و متوجش بودنش و به رغم بمباران مستمر جنگجویان آن از همه جبههها و توسط نیروهای منطقهای و بینالمللی، از نظر اقتصادی و امنیتی نسبت به کشورهای همسایه باثباتتر است.