امروز فرشیان و عرشیان عزادار و داغدار شهادت مظلومانه و غریبانه سومین اختر تابناک آسمان ولایت و امامت حضرت اباعبدالله حسین (ع) هستند و حرم مطهر رضوی میزبان خیل عظیمی از دوستداران و عاشقان خاندان اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) است که با چشمانی گریان و قلبی مالامال از غم روانه این صحن و سرا می‌شوند.
از ظهر دیروز عاشقان و دوستداران اباعبدالله حسین(ع) پس از برگزاری اجتماع عظیم عزاداران عاشورایی به هر زبان و حرکتی در هر محفل و آیینی عشق و ارادت خود را در برابر امام عظیم الشان خود نشان داده‌اند و دستان نیاز و نگاه ملتمسانه خود را به آسمان دوخته و برای تصلی دل مادرش حضرت زهرا (س) اشک ماتم و عزا ریخته‌اند.
هنوز ساعاتی از بامداد نگذشته که صحن‌ها و رواق‌های این بارگاه ملکوتی مملو از عزاداران حضرت غریب الغرباست و صدها هیئت مذهبی در قالب دسته‌های زنجیرزنی و سینه‌زنی از ورودی‌های باب الرضا (ع)، باب الجواد (ع)، شیخ طوسی، نواب صفوی و شیخ طبرسی برای ورود به این حریم قدسی اذن دخول می‌گیرند.
به همین مناسبت امروز ویژه‌برنامه‌های سوگواری و عزاداری از سوی آستان قدس رضوی در حرم مطهر رضوی ویژه عموم زائران برگزار می‌شود که ازجمله آن مجالس وعظ و سخنرانی، نماز باشکوه ظهر در حرم مطهر، آیین عزاداری و سوگواری و شام غریبان است.
امروز همه خیابان‌های منتهی به حرم مطهر در مشهد مملو از جمعیت عزادارانی است که به سمت بارگاه منور رضوی درحرکت هستند، در سایر نقاط شهر نیز بساط مجالس عزاداری و روضه‌خوانی و پخش نذری برپاست و ایستگاه‌های صلواتی در مسیر هیئت‌های مذهبی به سمت حرم مطهر رضوی به پذیرایی از زائران مشغول هستند.
خطبه‌خوانی شب شهادت
در شب گذشته نیز هم‌زمان با تاسوعای حسینی طی آیین باشکوهی خادمان حرم رضوی در صفوفی منسجم برای عرض تسلیت در صحن حرم رضوی خطبه شهادت خواندند.
مراسم خطبه‌خوانی در صحن انقلاب حرم مطهر ثامن‌الحجج(ع) ازجمله آیینی است که هرسال دو بار برگزار می‌شود.
خطبه‌خوانی آیینی سنتی و ویژه بارگاه منور رضوی است که به‌منظور بزرگداشت شعائر مذهبی و شکوه عظمت دربار ولایت مدار حضرت رضا (ع) برگزار می‌شود.
این مراسم یک‌بار شب شهادت سالار شهیدان و یک‌بار هم در شب شهادت ثامن‌الائمه امام علی بن موسی‌الرضا(ع) با حضور خادمان و مجاوران حرم رضوی برپا می‌شود.
در این مراسم تمامی خدمه و حفاظ آستان قدس رضوی، جمع می‌شوند و شمع به دست می‌گیرند و مراسم خاصی در صحن انقلاب با حضور مردم و دسته‌های عزاداری برگزار می‌كنند..
خدام شمع به دست در ابتدا دورتادور صحن انقلاب می‌ایستند وعده‌ای از دربانان حرم رضوی با تشكیل دو صف و با در دست داشتن چراغ لاله‌هایی كه داخل آن شمع روشن كرده‌اند، دورتادور صحن انقلاب را می‌چرخند و با همراهی ذاکران اهل‌بیت(ع) ایام حزن و سوگ را به پیشگاه حضرت رضا(ع( تسلیت می‌گویند و با قرائت قسمتی از زیارت عاشورا مشغول عزاداری می‌شوند.
این خطبه با حمد و ستایش خداوند عالم آغاز و با ذکر نام، سلام و درود و تکریم ائمه معصومین و پیامبر مکرم اسلام(ص) و نام مبارک امام زمان (عج( ادامه می‌یابد.
صلات خوانی
آئین سوگواری در ثنای سرور و سالار شهیدان از نخستین روز ماه محرم طی آیینی باشکوه در حرم مطهر رضوی با عنوان صلات خوانی آغازشده است.
منظور از «صلات» اعلان عزا است و مراسم سنتی صلات قرن‌هاست كه بر فراز گلدسته‌ها و ارتفاعات حرم مطهر رضوی انجام می‌شود.
پس از طلوع آفتاب روز اول محرم‌الحرام پس از كسب اجازه از حضرت رضا(ع) و ذكر صلوات خاصه این امام همام، مقابل پنجره فولاد صحن انقلاب اسلامی ذاكرین و پیر غلامان امام حسین(ع) ملبس به لباس خدمت آستان مقدس حضرت رضا(ع) و پیراهن سیاه و شال عزا بر بلندای گلدسته‌ها اقدام به خواندن ترجیع‌بند معروف محتشم كاشانی و عرض ارادت به ساحت مقدس حضرت رضا(ع) می‌کنند.
در مراسم سنتی صلات به‌عنوان اعلام عزای سالار شهیدان صبح نخستین روز از ماه محرم، خادمان حرم مطهر رضوی در رواق دارالحكمه جمع شدند و پس از تلاوت قرآن كریم و مداحی یكی از مداحان بابیان این ذکر «این هلال ماه غم، یا هلال زینب است « «اهل عالم را همه واحسین را برلب است»، تسلیت یابن الحسن، تسلیت یابن الحسن به سوی گلدسته‌های حرم ملكوتی امام هشتم(ع) حركت می‌کنند.
در ادامه مراسم تعداد ۳۲ نفر از ذاكرین اهل‌بیت(ع) و از خدمه، خدمتگزاران و كاركنان آستان قدس رضوی در بالای گلدسته‌های شمالی و جنوبی صحن جمهوری اسلامی(هر گلدسته ۱۶ نفر) می‌روند و تعداد ۲۴نفر نیز بالای گلدسته‌های ایوان طلا و ایوان عباسی صحن انقلاب اسلامی برای اجرای مراسم صلات مستقر می‌شوند.
در اجرای این مراسم نوای «الصلات ایها المومنین» از گلدسته‌های حرم رضوی برخاسته و نگاه همه حاضرین در صحن به گلدسته‌ها دوخته می‌شود گویا چشم‌های عاشقان اهل‌بیت(ع) در سرمای هوا به دنبال بهانه‌ای برای باریدن است و لذا خادمان پس از بانگ «الصلات» ترجیع‌بند مرحوم محتشم كاشانی را به‌صورت همخوانی اجرا می‌کنند.
«باز این چه شورش است كه در خلق عالم است»، «باز این چه نوحه و چه عزا و چه ماتم است»، «سرهای قدسیان همه بر زانوی غم است، جن و ملك بر آدمیان نوحه می‌کنند»، «گویا عزای اشرف اولاد آدم است»
پس از اتمام ترجیع‌بند و عرض تسلیت فرارسیدن ایام محرم حسینی به ساحت امام هشتم(ع) خادمان با قرائت سلام بر سالار شهیدان و دعای فرج گلدسته‌ها را ترك كرده و بدین ترتیب آیین صلات به پایان می‌رسد.
اما صلات پایان راه نیست بلكه مقدمه‌ای است برای شروع دو ماه عزا، اشك، سوز و ماتم و آه، گویا در این روزها آسمان و دل‌های تمام آنان كه از جنس نورند عجیب بی‌قراری می‌کند و زمین داغ دلش تازه می‌شود، نقاره‌ها خاموش و حرم سیاه‌پوش گشته است
با هركه در صحن انقلاب حرم رضوی روبرو می‌شوی گویا نفس‌هایش سایه‌ای از غم دارند و در آتشی از حسرت می‌سوزند، حسرتی برای حضوری با حدود هزار و ۴۰۰ سال تأخیر که‌ای كاش بودند و در آن زمان كه امامشان ندای «هل من ناصر ینصرنی» سر داد به یاری‌اش می‌شتافتند.
شام غریبان
و اما مراسم معنوی شام غریبان پایان‌بخش برنامه‌های شب عاشورا است که در مشهد مقدس در دو شب از شب‌های سال ازجمله شب بعد از شب شهادت حضرت اباعبدالله الحسین و امام رضا(ع) برگزار می‌شود.
در شب شهادت که شام غریبان است، تمام خدمه آستان قدس رضوی اعم از خدام، فراشان، دربانان، کفشداران و حفاظ از محل دارالتولیه سازمان مرکزی آستان قدس رضوی اجتماع کرده، بعد از نماز مغرب و عشاء با زمزمه اشعار، بانظمی خاص درحالی‌که چهارده نفر از دربانان با در دست داشتن لاله‌های شمع در دو طرف جلوی هیئت حرکت می‌کنند، خدام، فراشان، دربانان و کفشداران با صفوف مرتب و با در دست داشتن شمع‌های روشن و خواندن نواهای حزن‌انگیز به‌طرف حرم مطهر رضوی راهی می‌شوند. پس از ورود به صحن جمهوری اسلامی به محضر امام(ع) تسلیت عرض کرده صدای مداحی فضا را آکنده از معنویت می‌کند.
