به گزارش مشرق، پس از آن که کمیسیون بررسی ویژه برجام مجلس شورای اسلامی کار خود را به پایان رساند طرح یک فوریتی مجلس در باره توافق هسته ای به طور مشروط به تصویب نمایندگان رسید و شورای عالی امنیت ملی هم توافق را با ذکر اشکالات از نظر خود گذراند.

این روند با صدور نامه رهبر معظم انقلاب اسلامی خطاب به رئیس جمهوری کشورمان به مرحله اجرا رسید اما در نامه حضرت آیت الله خامنه ای نکاتی  وجود داردکه در آن بر ارائه ضمانت لازم از سوی آمریکا و اتحادیه اروپا تأکید شده است.

ایشان خطاب به رئیس جمهوری مرقوم فرموده اند؛«از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرایی شدن آن در برجام به بعد از اقدام‌های ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلف طرف‌های مقابل، تدارک شود، که از جمله‌ی آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور امریکــا و اتحادیه‌ی اروپا مبنی بر لغو تحریم‌ها است. در اعلام اتحادیه‌ی اروپا و رئیس‌جمهور امریکا باید تصریح شود که این تحریم‌ها به‌کلی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر این‌که ساختار تحریم‌ها باقی خواهد ماند، به منزله‌ی نقض برجام است.»

مجلس شورای اسلامی هم در طرح یک فوریتی خود بر این موضوع تأکید کرده است که پیش از انجام تعهدات از سوی طرف مقابل، جمهوری اسلامی ایران اقدامی نکند.

اما دکتر علی اکبر صالحی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران اعلام کرده است که ایران اجرای برجام را با کاهش تعدادی از سانتریفیوژهای غنی سازی اورانیوم آغاز کرده است.

این خبر به گزارش ایسنا، به نقل از خبرگزاری تاس، و او هم این خبر را به نقل از خبرگزاری کیودو ژاپن منتشر و از زیبان آقای صالحی گفته شده که اجرای برجام از سوی ایران با برچیدن تعدادی سانتریفیوژ آغاز شده است.  آقای صالحی به ژاپن رفته بود و در مدت 4 روز اقامت خود در این کشور با مقامات انرژی اتمی ژاپن هم دیدار کرده است. رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان آغاز اجرای برجام از سوی ایران را در گفت وگو با خبرگزاری ژاپنی کیودو اعلام کرد و گفت: اقدامات مقدماتی را آغاز کرده ایم.

صالحی مکان کاهش سانتریفیوژها را هم اعلام کرده و گفته است؛ ما در حال کاستن از تعدادی از سانتریفیوژها در تأسیسات هسته ای نطنز هستیم. با این حال اجرای کامل توافق هسته ای به زمان احتیاج خواهد داشت.

اگر ایران بخواهد با دقت سانتریفیوژها را بردارد نیاز به زمان بیشتری دارد. سالم ماندن سانتریفیوژها می تواند در صورت بدعهدی طرف مقابل، واکنش سریع ایران را به همراه داشته باشد در غیر این صورت می تواند به خاطر سرعت بخشیدن به اجرای توافق هسته ای سانتریفیوژها را بدون حساسیت برچیند.

تعداد سانتریفیوژهای ایران هم اکنون 19000 سانتریفیوژ است که قرار است بر اساس توافق هسته ای  به 6104 دستگاه برسد که در 10 سال آینده تنها 5060 عدد از آن‌ها اورانیوم غنی‌سازی خواهد کرد. همه سانتریفیوژها از نوع IR-1 خواهد بود. سهم سایت هسته ای نطنز از 9154 سانتریفیوژ مشغول غنی‌سازی بر اساس توافق هسته ای 5060 عدد است.

آغاز تقریبی روند اجرایی برجام     

عباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری برجام در وزارت امور خارجه هم درباره روند اجرایی شدن برجام و زمان برداشته شدن تحریم های یک جانبه کشورهای غربی علیه ایران گفت: روند اجرایی شدن برجام تقریبا شروع شده است و طرفین روند اجرایی اقدامات لازم را در این خصوص آغاز کرده اند.

وی درباره چگونگی پیگیری روند اجرایی برنامه جامع اقدام مشترک در کشورمان و انتظاراتی که از طرف های مقابل در این خصوص می رود، افزود: ما طبق جدول زمانی که پیش رو داریم، تصور می کنیم که تا حدود 2 ماه دیگر به مرحله ای برسیم که برجام به طور کامل اجرایی شود و در طرف مقابل با توجه به اجرای تعهدات، تحریم ها برداشته شود.

بررسي زمان و چگونگي نظارت بر اجراي برجام در برنامه گفتگوي ويژه خبري     

گفت وگوی ویژه خبری 11 آبان ماه به موضوع اجرای برجام و تعهدات دو طرف پرداخت. در این برنامه دو نفر از اعضای کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی حضور یافتند و درباره زمان و چگونگی نظارت بر اجرای برجام  بحث و بررسی و درباره آن تبادل نظر شد.

 نوذر شفیعی عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس درباره تعهداتی که طرفها باید در روز تصویب انجام دهند گفت: بر اساس اظهارات آقای عراقچی ، شورای وزرای خارجه اتحادیه اروپا اعلام کرد سه مصوبه اتحادیه اروپا درباره تحریم ایران، لغو و یا اصلاح خواهند شد.

شفیعی ادامه داد: در آمریکا رئیس جمهور آن کشور دستوری را صادر کرد که توسط وزیر خارجه به وزیر خزانه داری ، وزیر انرژی، وزارت بازرگانی و وزارت امور خارجه این کشور ابلاغ شده است مبنی بر اینکه دستورات یا فرامین اجرایی رئیس جمهور درباره تحریم های ایران متوقف شود.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گفت: روند اجرایی این تعهد به روز اجرا یعنی حداقل دو ماه دیگر برمی گردد.

شفیعی در باره ابعاد نظامی برجام هم گفت: تا زمانی که موضوع پی ام دی تمام نشده باشد ما هنوز ابزارهایی را برای بازگشت پذیری داریم.

محمد حسن آصفری دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم در پاسخ به این پرسش که آیا درست است که اجرای برجام را آغاز کرده ایم؟ گفت: پس از اینکه 22 ماه مذاکره میان ایران و گروه 1+5 انجام و نتیجه آن در شورای عالی امنیت ملی تصویب و در کمیسیون ویژه برجام مجلس شورای اسلامی بررسی شد مجلس مصوبه ای را در قالب طرح یک فوریتی داشت و الزاماتی را برای اجرای برجام در قالب قوانین در نظر گرفت که دولت برای اجرا باید آن را رعایت کند.

آصفری گفت: هیجدهم اکتبر یا 25 مهر امسال آقای اوباما دستوری را به وزارت خارجه و مجموعه خود صادر و مراحل را آغاز کرد اما در جهت اقدام عملیاتی تا زمانی که اعلامیه به صورت رسمی در روزنامه های فدرال های آمریکا و اتحادیه اروپا چاپ و تأیید نشود ، هیچگونه اقدامی در اجرای برجام در جمهوری اسلامی ایران شکل نخواهد گرفت.

وی افزود: پس از این اقدام، باید آژانس بین المللی انرژی اتمی به صراحت موضوع پی ام دی که راستی آزمایی و تأیید فعالیت هسته ای ایران را شامل می شود تایید کند و پس آز آن زمان اجرای برجام و تعهدات ایران آغاز خواهد شد.

آصفری در پاسخ به این پرسش که آیا اجرای برجام را آغاز کرده ایم یا نه گفت: بر اساس اخبار ما ، این اتفاق شکل نگرفته و اگر اتفاقی هم صورت گرفته باشد، خلاف است یعنی تا زمانی که اقدامات فوق انجام نشده باشد سازمان انرژی اتمی ایران نمی تواند نسبت به جمع آوری سانتریفیوژها و تحویل اورانیوم غنی شده اقدام کند.

آماده خارج کردن اورانیوم 3 درصد غنی‌شده ایران هستیم

در گیر و دار گفت وگوهای مسئولین کشورمان در داخل و خارج، مسئولین طرف مقابل که در اجرای برجام وظایفی بر عهده دارند، اجرای برجام را تأیید کرده اند. در همین زمینه ریابکوف معاون وزیر خارجه روسیه گفته است؛ «می‌توانم بر این موضوع تأکید کنم که مواد هسته‌ای مازاد پیش از موعد توافق شده از ایران خارج خواهد شد و می‌توانم تاکید کنم که هیچگونه چالش یا مشکلی یا مانعی در راستای تحقق این موضوع وجود ندارد.»

سرگی ریابکوف اعلام کرد که مسکو آماده خارج کردن اورانیوم 3 درصد غنی شده ایران بر اساس توافق هسته‌ای است.

وی درباره سایت هسته‌ای فردو نیز گفت که اقدامات در این سایت بر اساس جدول زمان بندی شده به پیش می‌رود.

وی افزود که دوره جدیدی از این رایزنی‌ها در 10 روز آینده و در چارچوب کمیسیون مشترکی که در همین راستا تشکیل شده انجام خواهد شد.

حضرت آیت اله خامنه ای رهبر معظم انقلاب اسلامی در بند دیگری از نامه خود به رئیس جمهوری تأکید کرده اند؛« معامله‌ی اورانیوم غنی‌ شده‌ی موجود در برابر کیک زرد با دولت خارجی در صورتی آغاز خواهد شد که قرارداد مطمئن در این‌ باره همراه با تضمین کافی منعقد شده باشد. معامله و تبادل مزبور باید به‌ تدریج و در دفعات متعدد باشد.»

اکنون سازمان انرژی اتمی کشورمان باید در این زمینه برای تنویر افکار عمومی توضیحات لازم را ارائه دهد و درباره قرارداد مطمئن بر سر فروش اورانیوم غنی شده ایران به روسیه روشنگری کند که آیا چنین قرارداد مطمئنی وجود دارد یا نه؟

اما مرحله حساس اجرای توافق هسته ای ایران و 1+5 برچیدن سانتریفیوژهای مراکز هسته ای است. 19 هزار سانتریفیوژ با اجرای برجام به کمی بیشتر از 5 هزار تا تبدیل می شود.

سانتریفیوژها باید به گونه ای برداشته شود که آسیبی به آنها نرسد و زمانی که طرف مقابل بدعهدی کرد بتوان در کمترین زمان ممکن آنها را دوباره راه اندازی کرد و زمان بازگشت را کاهش داد.

اگر ایران سانتریفیوژها را بی‌دقت جدا کند، در آینده بدون استفاده می‌شود

در همین زمینه گری سیمور مشاور سابق رئیس‌جمهور آمریکا با بیان اینکه جدا کردن با دقت سانتریفیوژها زمان‌بر است، گفت: در صورتی که این اقدام با دقت صورت نگیرد، سانتریفیوژها صدمه دیده و قابل استفاده نخواهد بود.

وی در این باره به رادیو بی‌بی‌سی گفت: «آن‌ها باید حدود 15000 سانتریفیوژ را برداشته و انبار کنند. این بدان معنی است که آن‌ها باید سانتریفیوژها و همچنین بخش اعظم زیرساخت‌هایی که آن‌ها را تغذیه می‌کنند، از محلی که اکنون هستند، خارج کنند.»

سیمور افزود: «این احتمالا دشوارترین و طولانی‌ترین گام‌های فیزیکی‌ای است که ایران باید بردارد. اگر ایران بخواهد برای روز مبادا که شاید توافق به هم خورد، دوباره از این سانتریفیوژها استفاده کند،‌ باید در جدا کردن و برداشتن آن‌ها بسیار محتاط عمل کند، تا بتواند در آینده به سادگی آن‌ها را دوباره سرجایشان نصب کند.»

مدیر اجرایی مرکز بلفر دانشگاه هاروارد، ادامه داد: «در سوی دیگر، اگر آن‌ها بخواهند به سرعت به سمت رفع تحریم‌ها حرکت کنند و به نصب دوباره سانتریفیوژها اهمیت ندهند، می‌توانند سریع و بی‌دقت عمل کنند، که خوب اینطور به میزان زیادی از لحاظ زمانی پیش می‌افتند.»

سانتریفیوژها احتمالا چند روز دیگر جمع می شود

عباس عراقچی معاون وزیر خارجه و  رییس ستاد پیگیری اجرای برجام هم جمع آوری سانتریفیوژها را تأیید کرد و گفت:سانتریفیوژها احتمالا چند روز دیگر جمع می شود

وی که شب گذشته در گفت وگوی ویژه خبرری شبکه دو شرکت کرده بود افزود؛: اجرای برجام به اندازه خود مذاکرات اهمیت دارد چرا که در طی اجرا ممکن است طرف مقابل با ترفند های زیادی از اجرای تعهداتش طفره رود. ما باید به دقت مراقبت کنیم و بتوانیم خواسته های خودمان را  در اجرا هم محقق کنیم و بتوانیم جلو نقض موارد را بگیریم و حتما نکات نامه معروف مقام معظم رهبری یکی از راهکارهای مورد توجه ما خواهد بود

عراقچی با تایید اینکه مقدمات اجرای برجام آغاز شده است افزود: از 9 موردی که مقام معظم رهبری در نامه خودشان اشاره کردند مورد اول آن به قبل از شروع اجرای برجام مربوط است و 8 مورد دیگر به هنگام اجرا مربوط می شود.  اما مورد اول درباره تضمین های کافی طرف مقابل، در روز تصویب طرف های اروپایی و آمریکایی باید تحریم های اقتصادی و مالی مرتبط با هسته ای را یا متوقف کنند و یا  لغو کند.  در روز تصویب که 26 مهر بود این اتفاق صورت گرفت، شورای وزیران اتحادیه اروپا مصوبه جدیدی را تصویب کرد و در روزنامه رسمی اتحادیه اروپا هم ثبت شد، همان روز رئیس جمهور آمریکا هم سندی را در این زمینه امضا کرد و دستور داد در روزنامه رسمی ثبت شود.

با توجه به همه گفته ها و سخنان مسدولین کشورمان و دیگر دست اندرکاران خارجی توافق هسته ای، اجرای برجام آغاز شده شده است  و بنا بر گفته آقای عراقچی تا دو ماه دیگر توافق هسته ای به طور کامل اجرا می شود و قرار است که تحریم های آمریکا و اتحادیه اروپا لغو یا متوقف شود.