طبق دستورالعمل شرکت ایران‌خودرو برای واگذاری خودرو به مشتریان در کنار قیمت مصوب فروش نقدی، خریداران باید پیش پرداخت را همراه با مالیات تسهیلات بپردازند.
نکته قابل تأمل اینجاست که مالیات مدنظر ایران خودرو چه نوع مالیات و بر اساس کدام قانون است؟
با فرض اینکه مالیات ارزش افزوده اخذ می‌شود ماده 12 قانون مالیات ارزش افزوده به صراحت معافیت‌های مالیاتی را تشریح کرده و گفته است: « خدمات بانکی، اعتباری و صندوق‌های قرض‌الحسنه مجاز و ...» از پرداخت این نوع مالیات معاف هستند.
با این حساب مشخص نیست دریافت مالیات از تسهیلات با کدامیک از مبانی قانون مالیات‌ها همخوانی دارد.
نکته دیگر مالیات ارزش افزوده خودرو این است که قطعاً شرکت‌های خودروساز این هزینه را در قیمت نهایی و تمام شده خودرو اعمال کرده‌اند، با این حساب باز هم دریافت مالیات از تسهیلات و اخذ آن با پیش‌پرداخت معنا ندارد.
یک کارشناس مالیاتی در این باره می‌گوید: در صورتی که بانک‌ها تسهیلات بدهند، مشمول مالیات نیست واگر غیر از بانک‌های مجاز طبق ماده 12 قانون مالیات ارزش افزوده تسهیلات بدهند مشمول مالیات خواهند بود. این در حالی است که منابع فروش اقساطی خودرو از بانک‌های معتبر پرداخت می‌شوند.
وی در پاسخ به این سوال که مگر از قیمت تمام شده خودرو مالیات ارزش افزوده اخذ نمی‌شود یادآور شد: بله درست است باید دید این تسهیلات را بانک میدهد و یا خودروساز. اگر لیزینگ ایران خودرو تسهیلات را بدهد مشمول مالیات ارزش افزوده می‌شود.
نکته مهم موضوع پرداخت تسهیلات بوده که آیا شرکت خودروساز عهده‌دار آن است و یا اینکه توسط خط اعتباری بانک مرکزی برای بانک‌ها خواهد بود.
با توضیحات گفته شده ابهام و سوال اینجاست متولی پرداخت تسهیلات بانک‌ها هستند یا شرکت‌های خودرو ساز؟
با رجوع به اظهارات مسئولان بانک مرکزی مشخص است که این تسهیلات از سوی بانک‌های عامل ارائه می‌شود.
رئیس کل بانک مرکزی پیش از این در نشست خبری تشریح بسته خروج از رکود عنوان کرده بود این تسهیلات در قالب خط اعتباری از سوی بانک‌ها بوده با این شرایط که دیگر نیازی به حضور متقاضیان در بانک نیست و مستقیم به شرکت خودروساز مراجعه می‌کنند.
علاوه بر این مصوبه شورای پول و اعتبار برای اجرای بسته خروج از رکود نشان میدهد این تسهیلات از سوی بانک‌ها پرداخت خواهد شد.
در این مصوبه آمده است: «اجازه خرید اسناد ناشی از فروش خودرو و ماشین‌آلات کشاورزی (تراکتور و کمباین) توسط شرکت تولیدکننده به میزان هر دستگاه 250 میلیون ریال (حداکثر معادل 80 درصد ارزش هر دستگاه) به مدت حداکثر 7 سال با نرخ 16 درصد توسط بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی خواهد بود و بانک‌مرکزی نیز با نرخ 14 درصد این اعتبار را در اختیار بانک‌ها و موسسات اعتباری غیربانکی قرار خواهد داد.»
با این توضیحات روشن است که تسهیلات خودرو مشمول مالیات ارزش افزوده نیست زیرا از طریق نظام بانکی پرداخت می‌شود.
ناگفته نماند از میان شرکت‌های خودروسازی که تسهیلات خودرو می‌دهند تنها ایران خودرو از متقاضیان، مالیات تسهیلات دریافت می‌کند و شرکت سایپا چنین مالیاتی بر تسهیلات ندارد.
همچنین در همین باره حسینی هاشمی مدیرعامل سابق بانکی گفته است اعطای تسهیلات مشمول مالیات نمی‌شود و دریافت مالیات با عنوان مالیات تسهیلات مغایر با ضوابط پرداخت تسهیلات است و تاکنون چنین چیزی نشنیده‌ام.
به نظر می‌رسد این خودرو ساز علاوه بر خالی شدن انبار ماشین‌های دپو شده خود با تسهیلات کنونی، با دریافت مالیات تسهیلات از مشتریان به دنبال رفع مشکل نقدینگی ناشی از کاهش فروش است.
