چه کسی مسافران «هزاره» را به گروگان گرفت؟
حدود دو سال پیش و پس از مرگ «ملا دادالله» از رهبران وابسته به ملا محمد عمر رهبر سابق طالبان، منصوردادالله تمام تلاش خود را به کار بست تا جایگزین برادر شود اما افراد نزدیک به رهبر سابق طالبان میگویند که ملا عمر، با رهبری منصور دادالله بر ولایت زابل به عنوان والی خودخوانده طالبان مخالفت کرده است.
در همان تاریخها و بر اثر برخی فشارها ازبکهای وابسته به حرکت اسلامی ازبکستان و افراد نزدیک به عثمان قاضی ازبک مجبور به ترک مناطق قبایلی پاکستان شده بودند که گزارش منابع امنیتی میرساند این افراد به منصور دادالله پناه برده و در منطقه خاکافغان ولایت زابل افغانستان پناه گرفتند.
اکنون پس از دو سال و با ظهور گروه تروریستی داعش در عراق و سوریه برخی افراد شبهنظامی که به دنبلا جذابیتهای مالی داعش بودند در افغانستان و پاکستان نیز با این گروه اعلام بیعت کردند، بیعتی که زیاد هم به مذاق خارجیهای حاضر در افغانستان به ویژه آمریکاییها بد نیامده بود.
حالا این ازبکهای حاضر در خاک افغانستان به گروه تروریستی داعش پیوسته بودند. آنها قصد داشتند با برنامهریزی انجام شده همراه با خانوادههای خود به سمت شمال افغانستان و سپس آسیای مرکزی حرکت کنند که گفته میشود تعدادی از افراد خانواده آنها در راه توسط نیروهای امنیتی افغانستان بازداشت شدند.
شبهنظامیان ازبک به تلافی این بازداشتها در ولایت زابل به جاده آمدند و مسافران هزاره شیعه مذهب را به گروگان گرفتند. این گروگانگیری هم پیام مبارزه ضدشیعه داشت و باعث سربلندی این افراد نزد رهبران گروه تروریستی داعش میشد هم به دلت افغانستان فشار وارد میآورد تا در ازای آزادی خانوادههایشان این مردم مظلوم افغان را رها سازند.
آزادی چند نفر از گروگانها
دولت افغانستان اعلام کرد که چندین عملیات برای آزادی این گروگانها انجام داده است اما در شیوه انجام و چگونگی این عملیاتها پرسشهای زیادی باقی است که چگونه یک دولت و ارتش آن هم با حمایت هوایی نیروهای خارجی از جمله آمریکاییها نتوانست حتی یکی از این گروگانها را آزاد کند.
بالاخره پس از چند ماه شبهنظامیان ازبک تعدادی از این مسافران را آزاد کردند اما حرف از معامله بود؛ معامله دولت افغانستان با شبهنظامیان ازبک.
اشرفغنی رئیسجمهور افغانستان پس از این آزادی در تلویزیون رسمی این کشور حاضر شد و اعلام کرد بدون معامله این گروگانها آزاد شدهاند اما برخی منابع امنیتی در افغانستان اعلام کردند که دولت افغانستان مجبور شده است در ازای آزادی این گروگانها تعدادی از شبهنظامیان ازبک و خانوادههایشان را آزاد کند.
با این حال هنوز تعدادی از این گروگانها نزد شبهنظامیان ازبک باقی مانده بودند تا اینکه حادثه تلخ سر بریده شدن این مسافران دنیا را تکان داد.
موضعگیری و عملکرد طالبان
گروه طالبان افغانستان در همان ساعات اولیه انتشار خبر گروگانگیری در ولایت زابل افغانستان ضمن محکومیت این حادثه هرگونه دست داشتن افراد این گروه در موضع مذکور را رد کردند.
چند روز بعد «ذبیحالله مجاهد» سخنگوی رسمی گروه طالبان افغانستان در پیامی اعلام کرد: ما به برادران هزاره خود گفتهایم که برخی دستهای پنهان به دنبال ایجاد تفرقه قومی و مذهبی در افغانستان هستند.
وی همچنین افزود: گروه طالبان افغانستان حاضر است امنیت مسافران هزاره در جادهها را تأمین کند.
گروه طالبان همچنین اعلام کرد که به افراد خود در ولایت زابل دستور داده است تا پیرامون این مسأله تحقیق و اقدامات لازم برای آزادی گروگانها را انجام دهند.
آخر ماجرا....
از حدود دو هفته پیش گروه طالبان افغانستان عملیات خود علیه افراد داعش که بیشتر آنها از شبهنظامیان ازبک بودند را در ولایت زابل و به ویژه شهرستان خاک افغان که گفته میشود محل نگهداری این گروگانها بود افزایش داد.
در همان روزها منابع امنیتی افغانستان از مبارزات شدید و گسترده میان اعضای طالبان و افراد وابسته به گروه تروریستی داعش در خاکافغان ولایت زابل خبر دادند.
همچنین گزارش داده شد که طالبان 30 نفر از اعضای گروه تروریستی داعش را به اسارت گرفتهاند.
در همین حین خبر سر بریده شدن 7 مسافر هزاره منتشر شد.
«مهمند حسرتیار» فرماندار شهرستان ارغنداب ولایت زابل در جنوب افغانستان اعلام کرد: امروز طالبان مسلح افغانستان به رهبری «ملا اختر منصور»، 8 عامل کشتار 7 غیر نظامی را اعدام کردند.
وی گفت: افرادی را که طالبان اعدام کردند، از اعضای گروه تروریستی داعش بودند که روز گذشته در ولایت زابل 4 مرد و 3 زن غیرنظامی را سر بریدند.
حسرتیار تأکید کرد: در حال حاضر برخی از مناطق شهرستان ارغنداب که قبلا تحت کنترل گروه تروریستی داعش بود، اکنون در تصرف گروه طالبان مسلح به رهبری ملا اختر منصور قرار دارد.
این خبر از یک سو و خبر گردهمای گروگانهای آزاد شده در کابل که اعلام کردند طالبان ما را از چنگ داعش نجات داده است از سوی دیگر دو موضوع مهمی است که دولت افغانستان باید پاسخگوی آن باشد.
موضوع مهم در اینجاست که برخی میگویند دولت افغانستان با همراهی خارجیها چرا نتوانسته است گروگانها را آزاد کند؟
پرسش دیگر در اینجاست که اگر حکومت افغانستان دارای تشکیلات منظم و دقیق در ولایت زابل است چرا طالبان و داعش باید در آنجا فعالت داشته و این موضوعات به دست این دو گروه رقم بخورد؟
این که دولت افغانستان تمرکز خود را به کابل معطوف ساخته و از فعالیت گروه تروریستی مانند داعش در ولایات جنوبی این کشور مطلع نبوده و اقدام جدی برای مبارزه با این گروه انجام ندهد باعث برخی دلسردی نزد مردم این کشور نسبت به دولتشان میشود.
آمریکاییها که حضور جدی در جنوب افغانستان دارند چرا در برابر فعالیت افراد وابسته به گروه تروریستی داعش سکوت کردهاند؟
اینها سوالاتی است که همچنان بدون پاسخ باقی مانده است و برای فراگیر شدن دولت در سراسر افغانستان باید به آنها پاسخ گفت.