گروه‌ بین‌الملل مشرق- پیامدهای حملات پاریس ادامه دارد. مرزهای اتحادیه اروپا که یک‌بار در ورود گسترده مهاجران سوری حضور تفنگداران را به خود دیده بود، حالا پس از اتفاقات پاریس، رسماً تغییرات محسوسی را شاهد خواهد بود. اعضای اتحادیه اروپا که دیروز به دعوت پاریس در بروکسل جمع شده بودند، توافق کردند که بازرسی‌های امنیتی در مرز کشورهای اروپا به ویژه اعضای شنگن را افزایش دهند.



ارتش در خیابان‌های بروکسل

شورای مدیریت بحران بلژیک در اعلامیه‌ای، از ارتقای تدابیر امنیتی به بالاترین حد یعنی «شدید و بسیار سخت‌گیرانه» خبر داد. این تصمیم پس از جلسه برخی وزرا با پلیس و نهادهای امنیتی گرفته شد. در این اعلامیه آمده است بلژیکی‌ها از حضور در هر مکان عمومی شامل کنسرت‌ها، فرودگاه‌ها، حمل و نقل عمومی و فروشگاه‌های شلوغ اجتناب کنند. چهار خط اصلی مترو به دستور پلیس تعطیل شدند. از زمان حملات پاریس تا کنون، 9 نفر در بلژیک که به عملیات تروریستی مظنون بودند، بازداشت شدند. از این تعداد، 7 نفر آزاد شده‌اند.

این سخت‌گیری‌ها به دلیل همزمانی دو رخداد است:‌ اول حضور اعضای اتحادیه اروپا در بروکسل برای تصمیم‌گیری در خصوص مرزها و دوم اینکه ادعا شده یکی از تروریست‌ها در حادثه جمعه‌شب پاریس که خود را در نزدیکی استادیوم فوتبال منفجر کرده بود، پایگاه اصلی‌اش در بلژیک بوده است. برادر او صالح عبدالسلام نیز همراهش بوده که گفته می‌شود به بروکسل بازگشته است. حتی عبدالحمید اباعود که احتمالاً مغز متفکر عملیات جمعه در پاریس بوده است و جسدش روز چهارشنبه در میان تروریست‌های کشته‌شده شناسایی شد، در حومه بروکسل در مالِنبیک بزرگ شده بود.

در اطلاعیه دولت بلژیک از «خطر جدی و قریب‌الوقوع» سخن به میان آمده است، به پلیس و نیروهای امنیتی دستور داده شده در حالت آماده‌باش قرار گیرند و از مدیران شهری و مسئولان خواسته شده رخدادهای شلوغ مانند مسابقات فوتبال را به تأخیر بیاندازند. نمایش سنتی آتش‌بازی به مناسبت سال نو نیز لغو شد. چند روز پیش نیز بازی بلژیک و اسپانیا در برکسل کنسل شد. لازم به ذکر است دفتر ناتو نیز در بروکسل قرار دارد.

آخرین باری که بروکسل در بالاترین شرایط امنیتی یعنی سطح 4 قرار گرفت، مه 2014 بود که یک مرد مسلح به قتل چهار نفر در موزه یهودیان در بروکسل اقدام کرد. با این حال در آن زمان فقط بخشی از بروکسل تحت این شرایط قرار گرفت. کل پایتخت، در اواخر سال 2007 میلادی و اوایل 2008 بود که به دلیل کشف نقشه‌ای برای آزادسازی نزار ترابلسی که به جرم تلاش برای بمب‌گذاری در پایگاه نظامیان آمریکا به 10 سال زندان محکوم شده بود، نیروهای امنیتی بروکسل از بیم القاعده‌ای‌ها حکومت نظامی ایجاد کردند.


پاسخ نمایندگان اروپا به حادثه پاریس

بحث‌ها از بحران ورود مهاجران به مرزهای شرقی و سواحل جنوبی اروپا آغاز شد. برخی اجازه ورود دادند، برخی کمپ‌های مرزی برای آنها درست کردند و برخی نیز پلیس خود را به سراغ مهاجران در مرز فرستادند. سخنان سوینگ، مدیر سازمان بین‌المللی مهاجران به خبرنگار فرانس‌24 نشان می‌دهد رویکرد دولت‌های غربی به مهاجران نسبتاً مثبت بوده است. او می‌گوید اروپا نه می‌تواند و نه شایسته‌ است که راه ورود مهاجران را ببندد، چرا که حدود 800 هزار مهاجر، کاملاً برای دولت‌هایی که سیاست درستی در این زمینه داشته باشند و خود را متعهد به حمایت از این مردم بدانند، قابل مدیریت است. البته همه دول اروپایی در این برنامه مشارکت نکردند و حالا بعد از اتفاقات پاریس، نه تنها دست بالا را دارند، بلکه نظر دولت‌های که در پی اسکان مهاجران و واردکردن آنها به بازار کار بوده است نیز تا حدودی تغییر کرده است.

جمعه‌شب،‌ وزرای کشور اعضای اتحادیه اروپا در بروکسل گرد هم آمدند و تصویب کردند که بدون تأخیر، مأموران امنیتی و انتظامی در تمام دولت‌های واقع در مرزهای خارجی منطقه شنگن در مرزها مستقر شوند و هر گونه رفت و آمد حتی از سوی شهروندان اروپایی مورد کنترل شدید قرار گیرد. آنها همچنین بر درخواست اولاند رئیس‌جمهور فرانسه برای بازبینی قوانین ویزای شنگن مهر تأیید گذاشتند. به نظر می‌رسد حضور تروریست‌ها در اروپا که به رخداد جمعه‌شب در پاریس انجامید، ناکارآمدی این قوانین و نحوه نظارت بر شهروندان را آشکار ساخته است. پلیس در کشورهای مختلف اروپایی اذعان کرد که قادر نیست در کشورها دائماً بر چندین هزار «جهادی» نظارت کند و باید کاری در مرزها صورت گیرد. تازه حدود 3000 نفر ار اروپاییانی که به عراق و سوریه مهاجرت کرده‌اند، در پایگاه اطلاعاتی مشترک کشورهای اروپایی به ثبت نرسیده‌اند.

برنارد کازنوو وزیر کشور فرانسه گفت هیچ کدام از کشورهای اتحادیه اروپا پیش از رخداد جمعه‌شب به پاریس هشدار ندادند که اباعود در اروپا است، بنابر این اروپا باید بیدار شود و خود را سازماندهی کند و ازخود در برابر تهدیدات تروریستی حمایت کند. این در حالی است که اباعود پیش‌تر توسط سازمان‌های امنیتی به عنوان یکی از تهدیدهای داعشی شناسایی شده بود. وزیر خارجه فرانسه اما بحران ورود مهاجران سوری به اروپا را بستر اصلی نفوذ تروریست‌ها به این قاره می‌داند.

آیا اینگونه مشکل شنگن‌نشینان حل می‌شود؟

اباعود پس از حادثه جمعه‌شب در یادداشتی به تحقیر سیستم اطلاعاتی اروپا پرداخته است و نوشته « اسم و عکس من دائماً در اخبار پخش می‌شد، اما من توانستم در سرزمین آنها بمانم، عملیات را برنامه‌ریزی کنم و سپس آنجا را ترک کنم». او در مورد حرکتش به سمت پاریس نوشت «فقط یکی از افسران پلیس من را متوقف کرد تا با تصویری که در دست داشت مقایسه کند. اما اجازه داد من بروم چون شباهت زیادی پیدا نکرد.» شواهد نشان می‌دهد او احتمالاً از یونان وارد شده است.

کریستوف نادین، متخصص کشف جعل می‌گوید صرف افزایش بازرسی‌ها مشکل منطقه شنگن را حل نمی‌کند، چون تصاویر موجود در گذرنامه‌ها قابل دستکاری است به گونه‌ای که شبیه فردی شود که آن را در دست دارد. اما سربازان حتی تصویر گذرنامه‌ را لمس هم نمی‌کنند. داعش منطقه وسیعی را در اختیار گرفته و طبیعتاً گذرنامه‌های بسیاری به دستش افتاده است. بازار سیاه نیز به راحتی گذرنامه‌های باکیفیت که کشف جعلی‌بودنِ آنها تقریباً غیرممکن است، در اختیار شما قرار می‌دهد.

پیشنهاد نادین، آزمایش‌های دقیقتر و اصطلاحاً بیومتریک از اروپاییان در مرزها و فرودگاه‌ها است. اما حتی با وجود این، باز هم نمی‌توان مطمئن بود که اتباع اروپا در کشورهای دیگر مورد حمله داعش قرار نگیرند، اتفاقی که جمعه صبح در مالی رخ داد. بنابر این حوادث مشابه پاریس، احتمالاً همچنان ادامه دارد.


منابع: