پس از حملات روز ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵ (۲۲ آبان ۱۳۹۴) در پاریس، تلاش های مهمی برای اصلاحات در جوامع اطلاعاتی اروپا و امریکا آغاز شده که جزئیات اندکی از آن به بیرون درز کرده است.

یکی از مهم ترین پروژه ها در این زمینه، تلاش برخی کشورهای اروپایی برای کارآمدتر کردن سیستم های اطلاعاتی درون این اتحادیه است.

تازه ترین ایده در این باره که روز 9 آبان از سوی شارل میشل نخست وزیر بلژیک اعلام شده این است که اتحادیه اروپا باید هر چه زودتر یک سازمان سیای اروپایی تاسیس کند.

مقصود وی تاسیس یک سازمان اطلاعاتی یکپارچه است که در سراسر قلمرو اتحادیه اروپا کار اطلاعاتی انجام بدهد.

وی به رادیو فرانسوی RTL گفته است: «امروزه،‌ ما دشواری داریم،‌ تبادل اطلاعات در عرصه اروپایی دوجانبه است. امروزه،‌ اطلاعات هماهنگ در عرصه اروپایی وجود ندارد. در صورتی که دستگاه های اطلاعاتی بی نقص در مبادله اطلاعات کار کنند،‌دیگر هرگز هیچ سوء قصدی در جهان وجود نخواهد داشت. یکپارچه سازی در تبادل اطلاعات وجود ندارد. ما باید در اسرع وقت یک سازمان اروپایی اطلاعات،‌ یک سیا اروپایی را برای گردآوری اطلاعات درباره اشخاص مظنون به داشتن وسوسه های افراطی و نقاب برداشتن از کسانی که مقاصد خصمانه دارند،‌ ایجاد کنیم».

پیش از وی، دیمیتریس آوراموپولوس، کمیسر اروپا در امور داخلی اروپا نیز ایجاد یک سازمان اروپایی اطلاعاتی را پیشنهاد کرده بود.

تحلیلگران امور اطلاعاتی در تهران می گویند ایده میشل اگرچه ظاهرا فقط بر تبادل اطلاعات تاکید دارد ولی در واقع شامل دو اقدام بسیار مهم دیگر یعنی گردآوری اطلاعات و عملیات اطلاعاتی هم هست.

همین امر، یعنی توانایی این سازمان برای گردآوری اطلاعات از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و همچنین مجوز برای عملیات در خاک آنها، باعث شده کشورهای بزرگ اروپایی در همان گام اول با این ایده مخالفت کنند.

ظاهرا کشورهای کوچک اتحادیه اروپا از این ایده استقبال کرده اند چرا که تصور می کنند می توانند به این ترتیب بار سنگین تامین امنیت خویش را بر عهده یک سازمان فراملی بیندازند. اما کشورهای بزرگتر اتحادیه به این ایده روی خوش نشان نداده اند.

فرانسه و آلمان خیلی زود گفته اند که با تشکیل چنین سازمانی موافق نیستند.

توماس مزیر وزیر کشور آلمان در واکنش به این تلاش ها گفته است: «ما نباید انرژی خود را درباره یک سازمان اروپایی اطلاعات صرف کنیم. من نمی توانم تصور کنم که بتوانیم از حاکمیت ملی خود چشم پوشی کنیم. باید بر بهبود تبادل اطلاعات بین نهادهایی که هم اکنون وجود دارد،‌ تمرکز کرد».

تحلیلگران اطلاعاتی می گویند اجرای این ایده چند چالش جدی ایجاد خواهد کرد:

1- ایجاد یک سازمان اطلاعات اروپایی به این معنا خواهد بود که همه اعضای این اتحادیه به یک سازمان غیر ملی اجازه بدهند در خاک آنها به جمع آوری اطلاعات و انجام عملیات بپردازد. این امری است که پذیرش آن بویژه برای کشورهای بزرگ عضو اتحادیه بسیار دشوار است.

2- ایجاد این سازمان با مشکلات قانونی و بروکراتیک جدی هم مواجه خواهد بود. مهم ترین سوالی که باید به آن پاسخ داده شود این است که چه کسی قرار است این سازمان را اداره کند؟

3- همچنین تعریف حدود و ثغور ماموریت ها و اختیارات این سازمان به گونه ای که با قوانین داخلی کشورهای عضو اتحادیه در تضاد نباشد بسیار دشوار خواهد بود.

با این حال، همین تحلیلگران اذعان می کنند حتی اگر این ایده هم اجرایی نشود، اعمال برخی اصلاحات بنیادین در جوامع اطلاعاتی اروپا و نوع پیوندهای آنها با سرویس های اطلاعاتی امریکا و برخی کشورهای آسیایی اجتناب ناپذیر است.

اطلاعات موجود نشان دهنده آن است که در حداقلی ترین حالت، اصلاحات زیر اعمال خواهد شد:

1- بهبود شیوه های به اشتراک گذاری اطلاعات

2- ایجاد زیرساخت های امن برای مبادله سریع اطلاعات با طبقه بندی بالا

3- افزایش تلاش برای همکاری با سرویس های اطلاعاتی کشورهایی نظیر ایران و سوریه

در همین راستا، برخی منابع در گفت گو با «ایران هسته ای« تایید کردند اخیرا روسای سرویس های اطلاعاتی آلمان و فرانسه به دمشق سفر کرده و با همتتای سوری خود دیدار کرده اند.

هدف از این سفرها، افزایش امکان مبادله اطلاعات در زمینه اروپایی های پیوسته به داعش یا دیگر گروه های تروریستی بوده است.

منبع: ایران هسته ای