به گزارش مشرق، «فیلیپ گوردون» هماهنگ‌کننده سابق دولت باراک اوباما در امور خاورمیانه در یادداشتی با اشاره به وضعیت بحرانی خاورمیانه و بخصوص سوریه، لازمه حل این وضعیت را مذاکره و دیپلماسی میان تمامی طرف‌های درگیر در آن دانست.
در این گزارش آمده است: اصلی‌ترین عامل ناآرامی‌ها در خاورمیانه امروز، جنگ سوریه است؛ جنگی با 250 هزار کشته، 7 میلیون آواره و سه میلیون پناهجو به اروپا. حملات تروریستی 13 نوامبر در پاریس نشان داد که عواقب این ناآرامی‌های منطقه به فراتر از آن نیز گسترش یافته است. این تحولات موجب بی‌ثباتی در کشورهای متحد آمریکا شده و تهدیدی مستقیم برای امنیت ملی این کشور محسوب می‌شود.
با این حال، استراتژی واشنگتن و متحدانش که شامل حمایت از شورشیان سوری در راستای برکناری «بشار اسد» و تحویل قدرت به یک دولت انتقالی است، در چهار سال اخیر نتوانسته به اهداف مورد نظر برسد. این استراتژی بجای وادار کردن نظام اسد به تسلیم، واکنش متقابل دمشق و متحدانش را تقویت کرده است. در شرایط کنونی که تهران و مسکو قویا برای حفظ دولت سوریه تلاش می‌کنند، به نظر نمی‌رسد که تشدید درگیری نظامی در این کشور چندان کارگشا باشد.
تشدید درگیری نظامی در چنین شرایطی به منزله یک «موفقیت فاجعه‌بار» است چرا که در آن، پس از براندازی نظام سوریه جنگی تمام عیار میان گروه‌های افراط‌گرا به راه افتاده و کشتار بیشتر، جریان گسترده‌تر پناهجویان و بی‌ثباتی هرچه بیشتر در منطقه را در پی خواهد داشت. هم‌اکنون آمریکا هیچ گزینه سیاسی مطلوبی برای سوریه در دست ندارد و باتوجه به عواقب وخیم تشدید درگیری‌ها، واشنگتن باید از دور جدید مذاکراتی که در وین به منظور ایجاد آتش‌بس برگزار می‌شود، حمایت کند. گرچه ممکن است این فرآیند نیز ماه‌ها بطول انجامد و برخی از مشکلات را حل‌نشده باقی گذارد اما اقدامی به مراتب واقعی‌تر از آن چیزی است که هم‌اکنون وجود دارد.
چرا رویکرد کنونی بی‌تاثیر است؟
نویسنده در ادامه تاکید کرد: موفقیت سیاست کنونی بعید به نظر می‌رسد چراکه برخلاف سرنگونی حکومت‌های غیرمردمی در یمن، تونس و مصر توسط مخالفان، بشار اسد نه تنها از سوی تعداد زیادی از نیروهای نظامی و مردم سوریه مورد حمایت قرار دارد بلکه برخی قدرت‌های بزرگ خارجی نیز برای جلوگیری از فروپاشی قدرت در دمشق تلاش می‌کنند. موقعیت حیاتی تهران در سوریه بعنوان یکی از اهرم‌های منطقه‌ای با ارائه پول، تسلیحات و مستشاری نظامی بخصوص از طریق نیروهای حزب‌الله نشان داده می‌شود.
روسیه نیز برای تثبیت اسد در دمشق مصمم است. این کشور به شدت مخالف اصل «تغییر حکومت» بوده و درباره تشدید آشوب و یا اشغال قدرت توسط افراط‌گرایان پس از براندازی بشار اسد ابراز نگرانی کرده است. این مساله نشان می‌دهد که چرا حمایت‌های خارجی از شورشیان سوری _ارائه شده توسط واشنگتن و متحدانش_ تاکنون به اهداف مورد نظر منتهی نشده است. در رویکرد غربی بجای آوردن اسد به میز مذاکره، از افراط‌گرایانی نظیر داعش استفاده شده که اوضاع سوریه را به یک بن‌بست نظامی کشانده و جنگی بی‌پایان با عواقب ویرانگر انسانی، استراتژیک و ژئوپلتیک را ادامه می‌دهد.
دیپلماسی و کاهش تنش‌ها
برای پایان دادن به جنگ سوریه لازم است ایالات‌متحده اقدامات زیر را اجرا نماید:
1) آغاز فرآیندی دیپلماتیک با حضور تمامی طرف‌های درگیر: نشست‌های 30 اکتبر و 14 نوامبر که برای نخستین بار با حضور نمایندگانی از ایران و عربستان در وین برگزار شد، یکی از گام‌های مفید بود. حفظ استقلال، وحدت و تمامیت ارضی و تاکید بر لزوم برگزاری انتخابات جدید در سوریه از جمله مفاد مورد توافق در این نشست‌ها بوده است؛ 2) ایجاد کانال ارتباطی دوجانبه با روسیه توسط ایالات‌متحده: باتوجه به اینکه مذاکرات وین بدون هرگونه نتیجه‌ای بوده، لازم است واشنگتن تماسی در سطوح بالا با مسکو داشته باشد. هدف از اینکار نیز ارائه اطمینان به روسیه دراین باره است که قرار نیست در ازای اجرای آتش‌بس، بشار اسد برکنار شود؛ 3) پیگیری اجرای آتش‌بس میان دمشق و شورشیان؛ 4) تداوم مبارزه با داعش: تقویت اهل تسنن در عراق، ادامه بمباران‌های هوایی علیه مواضع تروریست‌ها، مشارکت اطلاعاتی بیشتر با اروپا، استقرار نیروهای ویژه آمریکایی و ارائه کمک‌های نظامی به گروه‌های مبارز علیه داعش از جمله اقداماتی است که در این خصوص می‌توان انجام داد.
بهترین گزینه
گرچه برخی منتقدان از اختلافات عمیق میان بازیگران خارجی، عدم توانایی آنها برای مذاکره و تشکیل ائتلافی فوق‌العاده شکننده توسط آنها سخن می‌گویند اما این مشکلات قابل‌توجه در برابر گزینه‌های دیگر از جمله تشدید درگیری از طریق ارائه تسلیحات پیشرفته‌تر به شورشیان به مراتب بهتر است. تشدید درگیری‌ها نه تنها به جایگزینی اسد با دولتی دیگر منجر نمی‌شود بلکه با وادار کردن تهران و مسکو به اقدام برای حمایت از دمشق، عامل کشتار و ویرانی هرچه بیشتر خواهد شد.
در انتهای این گزارش آمده است: برای ایالات‌متحده، هزینه‌های اجرای چنین سیاستی در سوریه بسیار بیشتر از منافع آن است و چشم‌اندازی روشن برای کاهش پیامدهای انسانی، استراتژیک، سیاسی و نظامی ایجاد نخواهد کرد. تلاش‌های دیپلماتیک برای کاهش تنش، برقراری صلح یا ثبات در سوریه را تضمین نمی‌کند، اما رویکردی به مراتب بهتر از گزینه‌های کنونی است.
