در پنجمین دوره انتخابات این مجلس نیز که ثبت نام آن از ۲۶ آذر ماه آغاز و تا دوم دی ماه ادامه داشت، ۸۰۱ نفر ثبت نام کردند.[1]
این آمارها با واکنش حضرات آیات یزدی و جنتی روبرو شد. آیت‌الله یزدی با انتقاد از نحوه ثبت‌نام برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری اظهار داشت: قانون انتخابات نام‌نویسی را برای همگان آزاد گذاشته است و متأسفانه می‌بینیم خانمی با یک وضعیت نامناسب و با بدحجابی برای مجلس خبرگان ثبت‌نام می‌کند و بعد هم مطرح می‌شود که ثبت‌نام که مشکلی ندارد و برای همگان آزاد است.
وی افزود: حدود ۸۰۰ نفر برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری ثبت‌نام کرده‌اند که از این میان ۸۸ نفر به این مجلس راه می‌یابند، بر این اساس این تعداد زیاد کاندیداها به نظر می‌رسد اهداف دیگری را دنبال می‌کند.[2]
آیت الله جنتی نیز با اشاره به آمار بالای ثبت‌نام افراد برای شرکت در انتخابات گفت: متأسفانه آمار ثبت‌نامی‌ها چه در خبرگان و چه در مجلس شورای اسلامی بسیار بالا رفته است. سؤال ما این است که آیا همه کسانی که برای انتخابات خبرگان ثبت‌نام کردند خود را مجتهد می‌دانند؟
خطیب موقت نماز جمعه تهران در ادامه خاطرنشان کرد: برخی از این کاندیداهای خبرگان رهبری اگر یک عبارت عربی به دستشان بدهید نمی‌توانند آن را درست بخوانند حتی نمی‌توانند قرآن را هم به درستی بخوانند، اگر یک کتاب عربی به دست این افراد بدهید نمی‌توانند آن را بخوانند.[3]
قانون درباره شرط اجتهاد چه می‌گوید؟
در ماده سوم قانون انتخابات خبرگان درباره صلاحیت خبرگان منتخب ملت آمده است:
ماده 3 – خبرگان منتخب مردم باید دارای شرایط زیر باشند:
الف – اشتهار به دیانت و وثوق و شایستگی اخلاقی
ب – اجتهاد در حدی که قدرت استنباط بعض مسائل فقهی را داشته باشد و بتواند ولی فقیه واجد شرایط رهبری، را تشخیص دهد.
در تبصره یک همین ماده آمده است: مرجع تشخیص دارا بودن شرایط فوق، فقهای شورای نگهبان قانون اساسی می‌باشند.
شورای نگهبان چگونه شرط اجتهاد را احراز می‌کند؟
شورای نگهبان در اطلاعیه‌ای که هفته گذشته صادر کرد درباره احراز شرط اجتهاد کاندیداهای خبرگان نوشت:
کلیه کسانی که برای شرکت در انتخابات مجلس خبرگان رهبری ثبت‌نام نموده‌اند به جز آنان که ذیلاً ذکر می‌شود باید در آزمون علمی شرکت نمایند.
1 ـ اعضای محترم فعلی مجلس خبرگان؛
2 ـ کسانی که در گذشته در آزمون خبرگان که از طرف شورای نگهبان برگزار شده شرکت نموده و از نظر علمی تأیید شده‌اند؛
3 ـ کسانی که در آزمون پانزدهم شهریور 1394 شرکت نموده‌اند أعم از آنان که تأیید شده‌اند یا خیر؛
ضمناً کسانی که فاقد تحصیلات حوزوی بوده و ثبت‌نام نموده‌اند نمی‌توانند در آزمون شرکت نمایند.
درباره این اطلاعیه دو نکته مهم وجود دارد: اول اینکه بجز اعضای سابق خبرگان، بقیه افراد بایستی در امتحانی که در سه‌شنبه پانزدهم دی‌ماه برگزار می‌شوند حاضر شوند و این قانون شامل تمامی افراد جدید کاندیدای خبرگان می‌شود. این قانون می‌تواند عدالت را به صورت کامل بین کاندیداها برقرار کند و فارغ از هرگونه شائبه سیاسی‌بازی، تنها مجتهدین به مجلس خبرگان راه پیدا کنند. با این قانون هر فردی –فارغ از شأن و جایگاهی که در حوزه دارد- بایستی در امتحان شرکت کند و در صورتی قبولی می‌تواند در انتخابات خبرگان حضور پیدا کند.
نکته دیگر اینکه با تبصره‌ای که در اطلاعیه شورای نگهبان وجود دارد، افرادی که تحصیلات حوزوی ندارند، نمی‌توانند در امتحان علمی خبرگان شرکت کنند و با این اقدام بسیاری از کاندیداهایی که اصلاً صلاحیت ورود به این مجلس را ندارند، نمی‌توانند در انتخابات شرکت کنند.
این اقدام شورای نگهبان نیز اقدامی قابل‌تقدیر است، زیرا مجلس خبرگان، مجلسی است متشکل از صاحب‌نظران و مجتهدان حوزوی و هر کسی با هر شرایطی نمی‌تواند وارد این مجلس شود. چند روز پیش نیز نمونه سؤالات امتحان اصول فقه خبرگان در رسانه‌ها منتشر شد که نشان می‌داد تنها کسانی می‌توانند در این امتحان شرکت کنند که تحصیلات حوزوی را به صورت تخصصی و کامل گذارنده باشد. سؤالات مذکور که مربوط به امتحان کفایه‌الاصول بود عبارت است از:
«عبارت قد عرفت اختلاف القیود فی وجوب التحصل ........ تا فالمرجع و هو الاصول العملیه»:
1- عبارت را توضیح دهید. ۲ نمره
2- مثالی برای قیدی که به هیئت برگردد وشرط مقارن باشد و مثالی هم که شرط متأخر باشد. 5/2 نمره
3- مثالی برای قید متعلق به ماده که تحصیل آن واجب باشد و مثالی هم که متعلق به ماده باشد و تحصیلش لازم باشد. 5/2 نمره
4- اصل عملی در مورد قیدی را که آیا به نحو شرط مقارن به هیئت می‌خورد یا به نحوی که واجب‌التحصیل باشد به ماده می‌خورد چیست؟ 5/2 نمره
5- اگر مسلم باشد که قید به ماده می‌خورد و شک در وجوب تحصیل و عدم وجوب تحصیلش کنیم چیست؟ در قالب مثال‌ها جواب‌ها را به طور واضح بنویسید.
این سؤالات نشان می‌دهد تنها کسانی که تحصیلات حوزوی در حد سطح خارج داشته باشند می‌توانند در این امتحان قبول شوند و شورای نگهبان هیچ تعارفی با کاندیداها ندارد.
