به گزارش مشرق، مدت‌ها بود که در نظر داشتم تا از میان جلسه‌داران سنتی قرآن استان تهران، به معرفی استاد «سیدمرتضی لاجوری» از پیشکسوتان قرآنی استان تهران بپردازم هرچند نظراتی هم که مخاطبان خبرگزاری هنگام اعلام جلسه قرآن او گذاشته بودند مزید بر علت شده بود و من را ترغیب کرده بود تا سعی کنم هرچه زودتر به معرفی شخصیت و بیوگرافی و فعالیت‌های او بپردازم.

شنیده بودم که جلسات سنتی قرآنش بیش از 15 سال است که در آستان عبدالعظیم حسنی(ع) با حضور قرآن‌آموزان در مقاطع سنی مختلف تشکیل می‌‌شود. سعه صدر این استاد در  فراگیری قرآن‌آموزان به مانند سایر اساتید قرآن زبان‌زد است بالاخره همت کردم و از او وقتی را برای مصاحبه هماهنگ کردم و به همراه عکاس راهی شهرری شدم.

لاجوری متولد 1328 از تهران است او که تاکنون 66 بهار از عمرش گذشته است، کارمند بازنشسته نیروی هوایی است که می‌گذرد و حتی مدتی هم مسئول دارالقرآن آستان عبدالعظیم بوده است.

چه چیز موجب آشنایی شما و یا به عبارت واضح‌تر ورود شما به عرصه قرآنی را فراهم کرد؟

از دوران کودکی و طفولیت به قرآن علاقه‌‌مند بودم به‌ویژه به تلاوت قرآن و در همان دوران کم و بیش قرآن را تلاوت می‌کردم. در آن دوران کلاس‌هایی به صورت مکتب‌خانه بود که مادرم اسمم را در مکتب‌خانه نوشت. لازم است بگویم که در مکتب‌خانه‌ها چیزی جز قرآن، آموزش نمی‌دادند که در آن دوران شروع به خواندن قرآن کردم. بعدها که بزرگتر شدم در محلمان هیئتی بود که شب‌های جمعه، برنامه‌های مناسبتی چون برپایی عزاداری و سینه‌زنی و مولودی‌خوانی و جشن داشت، خاطرم هست که تلاوت قرآن در آغازین مراسم هیئت‌ با من بود که در دوران نوجوانی بودم. البته هنگامی که مشغول تحصیل در دوره راهنمایی بودم جزو قاریان قرآن مدرسه بودم. هرچند رفته رفته با کلاس‌های تجوید قرآن آشنا شدم و در آن دوره‌ها به منظور فراگیری پیشرفته اصول قرائت قرآن شرکت کردم.
گویا شما با استاد عباس سلیمی همکار بوده‌اید؟ آیا از کلاس‌های ایشان نیز بهره برده‌اید؟

بله، با ایشان در نیروی هوایی همکار بودیم. من از او تقاضا کردم که کلاس‌های آموزش قرآنی دایر کند که موافقت کردن و من دوره‌هایی را نزد او گذراندم.

آیا استاد دیگری نیز داشته‌اید؟

بله، مدت‌ها نیز در کلاس آموزش قرآن استاد محسن خدام‌حسینی شرکت کردم و سال‌ها نزد او تلمذ کردم. حتی از سال 60 که سازمان تبلیغات تأسیس شد و دارالقرآن سازمان تبلیغات راه‌اندازی شد آن دوران استاد من، سیدمحسن خدام‌حسینی به پیشنهاد آیت‌الله جنتی به‌عنوان رئیس دارالقرآن سازمان تبلیغات اسلامی معرفی شد. که در همان روزها به من پیشنهاد همکاری دادن که صبح‌ها در نیروی هوایی خدمت می‌کردم و بعدازظهرها به دارالقرآن سازمان تبلیغات می‌رفتم. حتی به یاد دارم که در آن دوران یکی از کارهایم این بوده است که حدود سال‌های 61 و 62 به بعد که مسابقات قرآن در سطح تهران انجام می‌شد من با چند نفر از دوستان برای برگزاری مسابقات به آنجا می‌رفتیم و داوری مسابقات را برعهده داشتیم. حتی کلاس‌هایی هم داخل سازمان تبلیغات اسلامی با تدریس سیدمحسن موسوی‌بلده برگزار می‌شد که زیر نظر او و حدود سال‌های 60-61 دوره‌هایی را گذرانده‌ام. مدتی نیز نزد سیدمهدی سیف تلمذ کردم و سال‌هایی هم خدمت مرحوم علی اربابی بودم که هم در سازمان تبلیغات باهم همکار بودیم و هم محلی در محدوده لویزان بودیم که هر چهارشنبه نزد اربابی درس پس می‌دادیم.

از علاقه‌تان به تدریس قرآن بگویید؟

از همان ابتدا هم دوره قرآن را می‌گذراندم و هم به آموزش قرآن علاقه‌مند بودم و به افرادی که تمایل به فراگیری قرآن داشتند، به آموزش می‌پرداختم و حدود 40 سال است که آموزش قرآن را برعهده دارم.
در مسابقات قرآن نیز شرکت می‌کردید؟

بله، طی این سال‌ها نیز در مسابقات نیز شرکت می‌کردم چنانکه در مسابقات قرآن نیروی هوایی، نیروهای مسلح و سایر سازمان‌ها و ارگان‌ها چون اوقاف حضور پیدا کردم و رتبه‌هایی را هم کسب کردیم و در آن دوران شوق شرکت در مسابقات را نیز داشتیم.

آیا مأموریت نظامی قرآنی نیز داشته‌اید؟ از اهم فعالیت‌های قرآنی که در آن کشورها داشتید می‌گویید؟
قبل از بازنشستگی و در دوران جنگ تحمیلی، نزدیک به سه سال مأموریت نظامی به پکن رفتم که در کنار آن به‌دلیل اینکه بسیار علاقه‌مند به فعالیت‌های قرآنی بودم با هماهنگی سفیر وقت آن زمان در چین «علاءالدین بروجردی»، فعالیت‌های قرآنی‌ام را در آن کشور آغاز کردم و اکثر مساجد پکن را که تا آن زمان هیچ قاری پایش به آن مساجد نرسیده بود، برای اولین بار به‌عنوان نخستین قاری بودم که در آن مساجد به تلاوت قرآن پرداختم. همچنین با جمعی از کارکنان سفارت‌خانه، دیپلمات‌ها و با همراهی «بروجردی» سفیر آن هنگام، شب‌ها به ویژه در ماه مبارک رمضان در مساجد پکن جلسات قرآنی را برپا می‌کردیم و به تلاوت قرآن می‌پرداختیم که امام جماعت آن مسجد با زبان چینی همان آیات را برای مردم و حاضران در مسجد ترجمه می‌کرد که مورد استقبال قرار گرفت. حتی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد، سفارت‌خانه و با هماهنگی سازمان تبلیغات اسلامی تعداد زیادی از قاریان طی آن سال‌ها به چین دعوت شدند و به تلاوت قرآن واجرای تواشیح پرداختند و این برنامه‌های قرآنی باعث شد که رابطه بین ایران و چین بسیار بهتر و صمیمی‌تر از گذشته شود البته این قرآن باعث شد به عبارت واضح‌تر هر کجا محافل قرآنی و آیات نورانی قرآن تلاوت شود در دل افراد رسوخ می‌کند و موجبات این صمیمت‌ را فراهم می‌کند.

از فعالیتتان پس از بازنشستگی بفرمایید؟

مدتی را در حدود سال‌های 74 و 75 در کمیته قرآن شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی فعالیت می‌کردم و پس از آن در سال 76 به پیشنهاد پیشکسوت قرآنی «عباس سلیمی» به آستان حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) آمدم و از سال 76 به‌عنوان مدیر دارالقرآن آستان مشغول به همکاری تا چند سال اخیر شدم و پس از آن به‌دلیل اینکه قلبم را عمل باز کردم و باید از استرس، اضطراب و دغدغه‌های کاری دور می‌شدم با موافقت مسئولان آستان به جمع خادمان حرم پیوستم که تاکنون حدود دو سال و نیم است که در جمع خادمان حرم خدمت می‌کنم.

دورانی که مسئول دارالقرآن بودید و طی کلاس‌هایی که برپا ‌کرده‌اید چه تعداد شاگرادانی را تربیت کرده‌اید؟

در هنگامی که مدیر دارالقرآن بودم در فصل تابستان حدود سه هزار نفر ثبت نام انجام می‌دادیم لازم به تأکید است که این تعداد تنها در یک تابستان بوده است که در میان آنها از کودکان سه تا چهار ساله بود بانوان و آقایان مسن 60-70 ساله. حتی نونهالان در سنین کودکی به دلیل علاقه‌مندی به فراگیری قرآن در دوره‌های حفظ قرآن مهد و کودکستان قرآنی ثبت‌نام می‌کردند و تحت آموزش قرار می‌گرفتند. اما در حال حاضر از این حجم جمعیت کاسته شده است چون کمبود جا نگذاشت که به آن تعداد جمعیت آموزش قرآن داده شود اما حدود دو سال و نیم است که مدیر دارالقرآن نیستم اما فکر می‌کنم در حال حاضر حدود 800 نفر در دوره‌های آموزشی دارالقرآن آستان ثبت نام می‌کنند. همچنین جلسات قرآن نیز به صورت سنتی در مصلای آستان طی ایام هفته با حضور اساتید قرآنی تشکیل می‌شود.
چند سال از برپایی جلسات قرآن شما در مصلای آستان می‌گذرد؟

حدود 16 سال است که این جلسات را برقرار کرده‌ام و قاریان زیادی در این جلسات تربیت شده و پرورش یافته‌اند و رفته‌اند که دیگر در جلسات حضور ندارند و معمولا در محافل انس با قرآن سطح تهران شرکت می‌کنند.

اسامی چند نفر از شاگردانتان را به صورت حرفه‌ای تلاوت قرآن را به اتمام رسانده‌اند را برایمان می‌گویید؟

برخی از آنها چون هدایت‌الله عصمتی، علیرضا گودرزی، جعفر خمسه، جواد قنبری، رضا شکوری است که اینها قاریانی هستند که به صورت حرفه‌ای کامل دوره‌های تلاوت را به اتمام رسانده‌اند و پرورش یافته جلسات قرآن من هستند.

آیا طی این مدت فعالیتتان مبدع و آغازکننده امری در تلاوت قرآن بوده‌اید؟

در آن دوران که خدمت استاد خدام حسینی برای تکمیل دوره قرائتم بودم، می‌توان گفت بعد از اینکه انقلاب اسلامی پیروز شد در همان روزهای اول شاید به نظر من هنوز قرائت قرآن به پایه‌ای نرسیده بود که بر روی دستگاه‌های موسیقی بتوانند قرآن را تلاوت کنند اما دوستان می‌داند که تنها فردی که آغازگر این کار از ابتدای انقلاب بودم، من بودم چون با دستگاه‌های موسیقی آشنا بودم و سال‌های قبل از انقلاب بر روی آنها کار کرده بودم و بعد از آن هم آرام آرام از طریق همان جلسات سنتی قرآن در مساجد تعلیم آن به دیگران را شروع کردم و نغمات را به صورت حرفه‌ای و با دستگاه‌ها و نواهای موسیقی به قرآن‌آموزان ارائه می‌دادم و یاد می‌دادم که این امر دهان به دهان گشت همانطور که می‌بینید امروزه آن را تمام ایران فراگرفته است که از همانجا نشأت گرفته است و در حال حاضرن الان هم اینجا که آموزش قرآن را برعهده داریم در کنار آن دستگاه‌های موسیقیایی قرآنی را آموزش می‌دهیم که الحمدلله قرآن‌آموزان خوب فرامی‌گیرند واین دوره‌ها را می‌گذرانند.

چه میزان قرآن و مفاهیم آن را در زندگی به‌کار برده‌اید؟

همه این برنامه‌ها که با قرآن انجام می‌شود چون تلاوت قرآن و... بهانه‌ایست برای اینکه افرادبا مفاهیم قرآن آشنا شوند. فکر می‌کنم خداوند برای سعادتمند شدن انسان‌ها، قرآن را نازل فرموده است و برای عمل به  قرآن و نمونه عینی آن در زندگی، اهل‌بیت(ع) و سیره آنها را قرار داده است که آنها با آمدنشان چگونگی استفاده از قرآن را به ما در زندگی آموزش داده‌اند و اگر واقعیت را بخواهیم هر کسی که با قرآن سر و کار پیدا کند و با مفاهیم قرآن آشنا شود او هم در دنیا سعادتمند است و هم درآخرت چون بیش از شش هزار پیام آسمانی خداوند فرستاده است که هر کدام از آنها معنای خاص خودش را دارد.

اگر مردم آیه « لاَّ تُدْرِکُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ یُدْرِکُ الأَبْصَارَ؛ چشمها او را نمی بینند و او بینندگان را می بیند» به این امر معتقد می‌شوند که هیچ چشمی قادر نیست خداوند را ببیند اما حضرت حق همه چشم‌ها را هر لحظه می‌بیند و اگر انسان در همین یک پیام آسمانی دقت کند می‌داند که دائماً و طی تمام عمرش چشم‌هایش تحت نظر دیگری است لذا کمتر با چشمش گناه و معصیت می‌کند.
در تمام قرآن بیش از شش هزار پیام از خداوند نازل شده است که هر کدام پیام آسمانیست که اگر انسان بخواهد در زندگی به آنها عمل کند هم خودش، هم جامعه و هم خانواده‌اش متحول می‌شوند. متأسفانه در جامعه ما با اینکه حدود 36 سال از انقلاب می‌گذرد، متأسفانه می‌بینیم که مردم زیاد به قرآن دل نمی‌دهند و اهمیت قرآن را متوجه نمی‌شوند و ما چون کارمان تدریس قرآنست، می‌بینیم اکثر مردم نمی‌توانند حتی قرآن را روخوانی کنند.

کاش جامعه‌ای داشتیم که برنامه‌‌های آموزش و مفاهیم قرآن را الزامی می‌کرد و مردم خودشان را اندک اندک به اینکه هم قرآن بخوانند وهم به آن عمل کنند، ملزم می‌کردند و در آن هنگام بود که کشورمان از نظر توجه به معنا و قرآن کریم بسیار بهتر از حال می‌بود.

توصیه شما به جوانان برای ورود به عرصه قرآنی چیست؟

به عنوان یک پدر و ریش‌سفید به جوانان می‌گویم که با حضورشان به رونق کلاس‌های قرآن بیافزایند و برنامه‌ها‌ی قرآنی را جزو برنامه‌های روزانه‌شان قرار دهند و خودشان را از این سردرگمی‌های روزانه نجات دهند و این کتاب آسمانی را که پر از رمز و راز و شیرینی است را با تدبر قرائت کنند. در عین حال در ساده‌ترین جملات، خداوند انسان را به راه راست هدایت کرده است. به گونه‌ای که برنامه‌ای برای خودشان بگذارند و روزی یک آیه تلاوت کنند و اگر نمی‌توانند به تلاوت قرآن بپردازند روزانه ترجمه یک آیه را بخوانند و طی روز که به فعالیت‌های روزانه‌شان مشغول هستند به آن ترجمه توجه و درباره آن تفکر کنند که همین یک آیه، آنها را نجات می‌دهد و زندگیشان متحول می‌شود یعنی آرام آرام به سرمنزل مقصود می‌رساند.

تعریف شما از تقوای در تلاوت چیست؟

الحمدلله طی 36 سالی که از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد، قاریان پیشکسوت، قرائت‌های خوبی را ارائه داده‌اند که آنها به سمت و سویی رفته‌اند که در جلساتشان به ارائه مفاهیم قرآنی می‌پردازند اما این همه گیر نیست و افراد انگشت‌شماری اینگونه هستند لذا باید بسیج عمومی انجام شود تا تلاوت‌ها به این جایگاه برسد و در وجود افراد تأثیرگذار باشد. هنگامی که محمودشحات انور در اختتامیه مسابقات قرآن اوقاف به تلاوت قرآن پرداخت و تلاوتش در عمق وجود افراد نشست با وجود اینکه شاید معنای آیات را نمی‌دانستند اما نحوه تلاوت آیات و به‌کارگیری نغمات به گونه‌ایست که خیلی گیرایی خاصی داشت و اثرگذار بوده است که قاریان کشور ما هم باید روزی جای محمود شحات را بگیرند. چنانکه امام سجاد(ع) هم هنگامی که به تلاوت قرآن در منزلشان می‌پرداختند زمانی که سقاها از مقابل منزلشان می‌گذشتند به اندازه‌ای مجذوب و مبهوت گوش دادن قرآن می‌شدند که ساعت‌ها می‌ایستادند و به تلاوت قرآن گوش فرامی‌دادند به گونه‌ای که آب مشک‌هایشان خالی می‌شد. لذا باید انقدر تلاوت قاریان تأثیرگذار باشد که در وجود افراد بنشیند و موجب شود تا آنها به این عرصه وارد شوند.

اگر آدمی بیاید و وارد معناو مفهوم قرآن شود، آنقدر لذت‌بخش است که حد و حساب ندارد و اگر افراد ساعت‌ها تلاوت قرآن کند، اصلاً احساس خستگی نمی‌کند.

علاقه‌مند به کدام یک از قاریان مصری هستید؟

به طور کلی تمام قاریان مصری خوب هستند اما در این میان و در رأس حرم مصطفی اسماعیل است. همچنین حصان نیز شخصاً تلاوت‌های نابی دارد اما در حال حاضر متأسفانه از خوب‌خوان‌های قراء مصری فردی نمانده است. قاریان ایرانی نیز اکثراً مقلد قاریان مصری هستند و برخی چون سعید طوسی، احمد ابوالقاسمی، احمدی‌وفا نیز از قرائی هستند که خوب تلاوت می‌کنند و قرائت‌های خوبی دارند.

منبع: ایکنا