به گزارش مشرق، محصول پسته مزیت اقتصادی قطعی در سال‌های نه‌چندان دور برای ایران و به‌خصوص برای کشاورزان کرمانی بود بطوری که نخستین تولیدکننده این محصول در دنیا ایران و به‌خصوص کرمان بود و ۷۵ درصد از پسته جهان در کرمان تولید می‌شد هم‌اکنون نیز کرمان بزرگ‌ترین تولیدکننده پسته ایران و جزو دو تولیدکننده عمده در بازار جهانی است اما هرسال از مزیت‌های استان کرمان کاسته می‌شود و مهم‌ترین پاشنه آشیل پسته در کرمان خشکسالی است.طی سال‌های اخیر بارها از وجود مشکل بی‌آبی در کرمان گفته شد اما متأسفانه هیچ اقدامی در راستای رفع این مشکل انجام نشد و تولید این محصول در کرمان ضربه‌های زیادی را از عواملی خارج از امور کشاورزی نیز خورد، سیاست‌های خارجی غرب در سال‌های گذشته و از دست دادن بازار آمریکا و اروپا از یک‌سو و مشکلات کنونی با کشورهای عربی و تحریم‌ها از سوی دیگر و همچنین گاه سیاست‌های داخلی نیز بر حمایت از تولیدکنندگان این محصول اثرگذار بوده است.
در این میان چین بیشترین سود را از بازار پسته ایران برده است بطوریکه پس از واردات محصول پسته ایران آن‌ها را فراوری کرده و وارد بازار جهانی و به‌خصوص آمریکای شمالی می‌کند و از این راه سود سرشاری به جیب می‌زند.
درحالی‌که صنعت کشت پسته به‌وسیله کشاورزان مهاجر ایرانی و کشاورزان بومی آمریکا در دشت‌های کالیفرنیا هرروز گسترده‌تر می‌شود و چالش کمبود آب و حمایت‌های داخلی و محدودیت‌های خارجی را برای صادرات ندارند اما کشاورزان ایرانی با کمبود شدید آب مواجه هستند. تمام این مشکلات موجب شده صادرات پسته به بازارهای جهانی طی سال جاری کاسته شود.
محمد سلطانی نژاد، فعال درزمینهٔ صادرات پسته در گفتگو با مهر می‌گوید: امسال حجم تولید پسته کاهش یافت و در مقابل صادرات نیز کاهش‌یافته است این در حالی است که پسته صادراتی در انبارها وجود دارد اما درخواست در بازار جهانی کم شده است.
وی افزود: در استان کرمان با مشکل جدی درزمینهٔ آبیاری باغ‌های پسته مواجه هستیم بطوریکه بسیاری از باغ‌های پسته خشک‌شده‌اند و یا با کمبود تولید مواجه هستند این در حالی است که سال‌ها هشدار بروز چنین مشکلاتی داده‌شده بود اما برنامه‌ریزی برای حل آن صورت نگرفته است.
کاهش تولید پسته در ایران و افزایش در آمریکا
سلطانی نژاد گفت: در حال حاضر طبق آمار در ایران از هر هکتار باغ پسته حداکثر هزار و ۲۰۰ کیلو پسته برداشت می‌شود اما در آمریکا این آمار سه تن است هم‌زمان میزان پوکی و افت کیفیت محصول پسته نیز در ایران افزایش‌یافته است.
وی میزان تولید پسته در سال جاری را ۱۸۰ تن دانست و گفت: به نظر می‌رسد از این میزان ۱۴۰ تن باید صادر شود.
وی ادامه داد: در حال حاضر ۸۰ کشور دنیا در لیست واردکنندگان پسته از ایران هستند و مهم‌ترین تولیدکننده این محصول در ایران، کرمان است هرچند که به نظر می‌رسد کشت این محصول در استان فارس، خراسان جنوبی و خراسان رضوی از شتاب رو به افزایشی برخوردار است، یعنی اینکه وقتی کشاورزان می‌بینند هیچ کاری برای تأمین آب در استان کرمان نمی‌شود باغ‌های خود را به استان‌های دیگر منتقل کرده‌اند و باغ‌های موجود در کرمان اسیر خشکسالی شده‌اند.
عضو هیئت‌مدیره انجمن پسته نیز در گفتگو با مهر اظهار داشت: طبق آخرین آمار بیش از ۵۸ هزار تن پسته از ایران تا این زمان از سال صادرشده است و بخش قابل‌توجهی از صادرات نیز همچنان طی ماه‌های آینده انجام خواهد شد.
سید محمود ابطحی افزود: عملاً خشکسالی و تغییرات آب و هوایی در سال گذشته دلیل عمده کاهش سطح تولید این محصول در استان کرمان بوده است این وضعیت در رفسنجان که قطب پسته جهان است نیز وجود داشته است.
وی تصریح کرد: توسعه بازارهای خارجی پسته از ارزش بالایی برخوردار است و باید در این زمینه برنامه‌ریزی کنیم و در همین راستا و با توجه به کاهش تعرفه واردات محصولات کشاورزی توسط روسیه باید برنامه‌ریزی برای صادرات محصول به روسیه انجام شود.
ابطحی ادامه داد: پسته باید در طول سال و به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و به تدریج وارد بازارهای خارجی شود تا هم بتوانیم قیمت بازار خارجی را تنظیم کنیم و هم بتوانیم تقاضای موردنیاز بازار را جوابگو باشیم.
وی تصریح کرد: کشاورزان نباید به امید افزایش قیمت محصول از صادرات محصول خودداری کنند از سوی دیگر باید تسهیلات بانکی لازم نیز در اختیار شرکت‌های عمده صادرات پسته قرار گیرد تا بتوانند ضمن خریداری محصول اقدامات لازم برای صادرات را به‌موقع انجام دهند.
ظرفیت پسته آمریکا در روسیه توسط ایران اشغال شود
وی ظرفیت صادرات به روسیه را در طول سال ۳۰ هزار تن دانست و افزود: باید مذاکرات لازم صورت گیرد تا بتوانیم این ظرفیت را به پسته ایران اختصاص دهیم.
وی گفت: باید از شرایط موجود استفاده کنیم روسیه درگذشته نیمی از نیاز خود را از آمریکا وارد می‌کرد که حالا وارداتشان از آمریکا متوقف‌شده است و باید این نیاز را جواب دهیم و اجازه ندهیم توسط تولیدکنندگان دیگر کشورها تأمین شود.
تولید کنندگان نگران افت صادران نباشند وضعیت جبران می شود
وی تصریح کرد: ۱.۷ میلیارد دلار ارزش صادرات سالیانه پسته ایران است اما این صنعت به‌شدت توسط پدیده خشکسالی تهدید می‌شود و نیازمند حمایت ویژه برای حفظ این مزیت هستیم.
وی تصریح کرد: افت صادرات پسته تا این زمان از سال نسبت به سال‌ها قبل مطمئناً تا انتهی سال جاری جبران خواهد شد.
جلال پور ادامه داد: وضعیت کنونی ارز و وضعیت بازار چین دلیل اصلی کاهش افت بوده است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران گفت: به دلیل وجود کالای مانده از قبل در بازار جهانی به‌خصوص در چین میزان درخواست واردات کاهش‌یافته است که باگذشت زمان و کاهش این ذخایر تقاضاها افزایش می‌یابد و آنچه هم‌اکنون از وضعیت گمرک‌ها و صادرات دیده می‌شود نشان‌دهنده آغاز موج تقاضا برای پسته ایران در سال جاری است.
وی تأکید کرد که در این خصوص نگرانی وجود ندارد و پسته ایران با مشکل صادرات مواجه نخواهد شد.
در شرایطی که کارشناسان اقتصادی کشور بر اقتصاد غیرنفتی تأکیددارند و وابستگی بیش‌ازحد ایران به نفت موجب خسارت‌های جبران‌ناپذیر شده است حمایت از تولیدات غیرنفتی و مزیت‌های بومی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است که در این میان حمایت از پسته از جایگاه قابل‌توجهی برخوردار است، بااین‌وجود خشکسالی به‌عنوان تنها سد مقابل افزایش تولید پسته نه‌تنها جلوی گسترش تولید این محصول را گرفته بلکه هرسال نیز از حجم تولید ثابت پسته ایران می‌کاهد و در مقابل آمریکا بر حجم تولید خود می‌افزاید.
