وی افزود: نویسنده کتاب نقد قرآن در صفحه 134 این کتاب آورده است که قدما و برخی قبایل عقب افتاده امروز بر این باور هستند که بیماریهای روانی در اثر تماس انسان با جن ایجاد می شود و محمد این خرافه را وارد قرآن کرده است؛ پیش فرض های وی این است که قرآن تحت تاثیر فرهنگ زمانه عرب جاهلی بوده هست و پیش فرض دوم وی این است که بیماری روانی به علت تماس با شیطان و جن، مخالف علم است و سومین پیش فرض نیز این است که آیه شریفه می‌گوید این آیه دال بر این است که جن در بیماری روانی مانند جنون اثر دارد.
تاثیر جن از ابداعات نویسنده نقد قرآن نیست
رضایی اصفهانی بیان کرد: این مطلب قبل از ایشان هم مطرح بوده و آقای سروش نیز در نامه‌هایی که به آیت الله سبحانی نوشته این را آورده است و البته آقای سروش 5 سال قبل از سها در نامه بشیر و بشر خود آورده بود پس این مسئله اختراع سها نیست و در تفاسیر قرآن هم از قدیم مطرح بوده است.این قرآن‌پژوه تصریح کرد: درباره این آیه باید چند موضوع روشن شود تا بتوانیم به این شبهه پاسخ بدهیم؛ اول اینکه آیه در مورد رباست؛ دوم اینکه قرآن رباخواران را به دیوانگان تشبیه کرده است که مانند افراد مست تلوتلو می خورند.
رضایی اصفهانی گفت: در اینجا مفسران چند احتمال داده اند؛ اول اینکه شیوه اجتماعی رباخواران مانند دیوانه هاست و منافع خود و جامعه را در نظر نمی‌گیرند و اقتصاد جامعه را تباه می کنند؛ اینها عقل اجتماعی و اقصادی خود را از دست داده اند؛ دومین تفسیر مانند مرحوم طبرسی است که فرموده‌اند این آیه درباره وضعیت رباخواران در قیامت است و برخی نیز گفته‌اند در قیامت مانند افراد مست و بی عقل هستند همان طور که در دنیا نیز این طور بودند و چهارمین نکته در تفسیر اینکه شیطان یعنی چه؟ در مجموع لغویین گفته‌اند هر موجود سرکش و متمرد و هر موجود شریری شیطان است و حتی شامل ابلیس و انسان شرور هم می شود.
رئیس مرکز تحقیقات قرآن کریم المهدی(عج) عنوان کرد: در اصول کافی آمده است که از قسمت شکسته ظرف آب نخورید زیرا شیطان بر آن می‌نشیند که مراد از شیطان در اینجا قطعا، ابلیس نیست بلکه موجودات موذی و میکروب ها هستند که انسان را بیمار می کنند و چون در گذشته میکروب شناخته شده نبوده است از آن به عنوان شیطان نام برده اند.
خبط چیست
عضو هیئت علمی جامعه المصطفی(ص)با اشاره به واژه «خبط» اظهار کرد: خبط به معنای تماس شدید است و مس را هم به معنای جنون و یا کنایه از جنون دانسته‌اند؛ احتمالاتی که در تاثیر شیطان داده اند چیست؟ مادی است یا فرامادی و روانی و ... در اینجا مفسران در طول تاریخ معانی مختلفی ارایه کرده اند؛ برخی گفته اند این تاثیر فیزیکی مستقیم در بدن است که سها نیز خواسته است همین مطلب را بگوید؛ برخی گفته اند تاثیر شیطان جسمی می تواند باشد ولی تاثیر اصلی روانی و اختلالات فکری است اما آنچه از قرآن برمی آید تاثیر شیطان از نوع دوم است و این طور نیست که تاثیراز نوع اول باشد.
رد تاثیر فیزیکی شیطان بر انسان
وی افزود: در آیه 22 سوره ابراهیم فرمود«وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُم مِّن سُلْطَانٍ»؛ من اصلا بر شما قدرت و تسلطی و تصرفات فیزیکی ندارم؛ شما می خواهید نماز بخوانید نمی توانم دست و پای شما را ببندم پس قرآن تاثیر فیزیکی شیطان بر انسان را به طور کلی نفی می کند.وی اظهار کرد: مفسران گفته اند عوامل دیوانگی دو نوع است مادی و روانی که در دومی یعنی اینکه وسوسه های شیطان باعث جنون شود و حتی حرص و طمع نیز گاهی جنون می آورد زیرا رباخواران معمولا جنون حرص و طمع دارند و حاضرند دوست و جامعه را برای به دست آوردن پول بیشتر نابود کنند که آیت الله مکارم شیرازی این دو نوع عامل را برگزیده است.
رئیس مدرسه عالی قرآن و حدیث تصریح کرد: دومین دیدگاه بحث میکروب است که طنطاوی در الجواهر این مسئله را پذیرفته است یعنی شیطان به معنای همان میکروب باشد که وارد مغز می شوند و مغز را از کار می اندازند که اگر کسی این نظر را بپذیرد شیطان دیگر به معنای جن نخواهد بود.
دیدگاه آیت الله طالقانی
رضایی اصفهانی بیان کرد: افرادی مانند آیت الله طالقانی گفته اند که این مسئله همان وسوسه است که انسان را از حالت طبیعی و عادی خارج می کند؛ و دیدگاه چهارم نیز مربوط به طبرسی است که آن را مجاز می داند مانند اینکه در عرف به کسی که خیلی عصبانی شده است می گوییم دیوانه شده است؛ شاهد طبرسی این است که می گوید این ایه درباره قیامت است و یقوم برای محشر است یعنی وقتی رباخوار محشور می‌شود در قیامت مانند دیوانه راه می‌رود.وی افزود: مورد پنجم گفته اند برخی از اقسام جنون از شیطان و تاثیر اوست که آیت الله مکارم نیز به این مسئله قایل است زیرا علل طبیعی در طول علل غیرطبیعی است نه در عرض؛ یعنی ممکن است کسی در اثر اختلالات شیمیایی دیوانه شود و ممکن است کسی هم به علت عوامل غیرمادی این طور شود زیرا همه عوامل جنون کشف نشده است.
اشکالات شبهه
رضایی اصفهانی عنوان کرد: اولین اشکال سها این است که به همه تفاسیر توجه نکرده است یعنی به ظهور ابتدایی آیه توجه کرده است و مشهور مفسران هم قول وی را نپذیرفته اند؛ اشکال دیگر اینکه ممکن است تاثیر جنیان و شیطان در بیماری ها هنوز کشف نشده و چون علوم طبیعی و تجربی نتوانسته این مسئله را کشف کند پس نمی توان این تاثیر را نفی کرد زیرا عدم کشف دلیل برنبودن نیست.رضایی اصفهانی بیان کرد: قرآن در این آیه فضای جدید را باز کرده و می تواند در زمره نظریه‌پردازی باشد؛ سومین اشکال این است که تاثیر پیامبر از قبایل عرب ادعایی بی دلیل است و نکته چهارم این است که مبنا و پیش فرض سها این بود که این مسئله مخالف علم و خرافه است که گفتیم علم تاثیر عوامل ماورایی در جنون را نه رد کرده و نه پذیرفته است.
برخورد قرآن با عناصر فرهنگی اعراب جاهلی
وی افزود: پیش فرض اساسی او این است که قرآن از فرهنگ زمانه تاثیر گرفته است که در گذشته به طور مفصل راجع به آن بحث کردیم و گفتیم برخی می گویند قرآن کاملا تحت تاثیر فرهنگ زمانه بوده؛ برخی می گویند قرآن اصلا از فرهنگ عرب تاثیر نگرفته است اما دیدگاه سومی را که پذیرفیتم این است که قرآن عناصر مثبت فرهنگ عرب مانند حج و ... را پذیرفته و عناصر منفی را رد کرده است و این طور نیست که قرآن تحت تاثیر این فرهنگ باشد.منبع: ایکنا
