به گزارش مشرق، منابع شناخت اسماعیلیه در هفت قرن اول هجری چهار دستهاند: امامیه، اسماعیلیه، اهل سنت، و تحقیقات اخیر. برای واکاوی دلایل اقبال شیعیان به اندیشة اسماعیلیه شناخت فضای فرهنگی، سیاسی، و کلامی حاکم بر این دوره ضروری است. تصور اولیه (ارشدیت اسماعیل و مورد علاقة امام بودن) و تکذیبة بعدی ایشان (گناهکار بودن اسماعیل) در کنار هم موجب بروز دو نوع اشتباه بزرگ شد. مبانی اقتدار اندیشة اسماعیلیه در ابتدا بیش از توسعة نظامی بر توسعة فکری استوار بود. لازمة این اقتدار نخبهگرایی و توجه به اندیشه و باطن هستی (باطنیگری) بود. بر این مبنا، «دعوت» اساس و بنیان اندیشة اسماعیلی بود. نگارنده در این مقاله به دنبال آن است که اثبات کند وجود سازمان تبلیغی ـ تبشیری به نام سازمان دعوت یکی از عوامل اصلی در توسعة اقتدار اسماعیلیه محسوب میشود. همچنین ضمن بیان جایگاه منابع اسماعیلی، به تجزیه و تحلیل مهمترین مبانی فکری اقتدار این فرقه پرداخته شده است. روش تحقیق در این نوشتار بر تطبیق و مقابله با منابع دیگر و توصیف موضوع استوار است.
نویسنده:
میرهادی حسینی: استادیار گروه تاریخ/ دانشگاه خوارزمی
منبع: دو فصلنامه جستارهای تاریخی - دوره 6، شماره 2 (پاییز و زمستان 94)، زمستان 1394.