گروه جنگ نرم مشرق- یکی از مشهورترین برنامههای شبکه بیبیسی فارسی برنامه «نوبت شما» است که از لحاظ شیوه ارتباط با مخاطب و همچنین نوع تکنیکهای ارائه محتوا، متفاوت از همه دیگر برنامههای این شبکه عمل میکند. همچنین این برنامه را میتوان یکی از پایههای اساسی این شبکه خبری دانست که در قالبی منحصر از دیگر برنامهها، وظیفه سفیدسازی و باورپذیری محتوا با رویکرد بیبیسی فارسی را بر عهده دارد.
«نوبت شما» برنامهای است که
برخلاف دیگر برنامههای شبکه بیبیسی فارسی و شیوههای رایج برنامههای شبکههای خبری
از تکنیک اجرا برای انتقال محتوا استفاده میکند. به عبارت دیگر در این برنامه به جای
اینکه از روش خطی و جهتدار انتقال پیام به مخاطب استفاده شود، از روش اجرا برای انتقال
همان محتوای مورد نظر بیبیسی استفاده میگردد. در این روش که مخاطبان برنامه به شکلی
مستقیم و زنده امکان بیان نظرات خود را مییابند، با طراحی خاص فضا، صحنه و نوع اجرا
این حس را در دیگر مخاطبان ایجاد میکند که مجریان برنامه و به طور کلی بیبیسی فقط
در حال انتقال پیامهای بینندگان هستند.
در برنامه «نوبت شما» به جای اینکه از روش خطی و جهتدار انتقال پیام به مخاطب استفاده شود، از روش اجرا برای انتقال همان محتوای مورد نظر بیبیسی استفاده میگردد
اول از همه مؤلفههای مختلف مجریان در صحنه اجرا از قبیل لحن، جنس، پوشش، سن و... همگی در تلاشند که ارتباطی نزدیک میان مخاطبان و برنامه ایجاد کنند. لحن غیر خبری، صمیمانه و عامیانه به همراه نوع پوشش غیر رسمی و عامه پسند مجریان از قبیل شلوار جین، آرایشهای سبک برای مجریان زن و گاهاً آستینهای بالا زده و حتی یقههای باز، فضایی کاملاً عادی و خودمانی را ایجاد میکند. همچنین استفاده کامل از زبان بدن برای انتقال پیام که شامل حرکت زباد دستها، سر و حرکتهای گاهاً سریع مجری است نیز به ایجاد فضای راحت برای شراکت و ایجاد حس نزدیکی بیننده در برنامه کمک میکند.
انتخاب مجریان به صورت ترکیبی و الزاماً از هر دو جنس در یک برنامه به علاوه میانگین سنی بین 25 تا 35 سال آنها نیز از مؤلفههای صمیمی و خودمانی برای مخاطب ایرانی است.
در حوزه محتوا نیز اگرچه انتخاب موضوعات بر اساس سیاستهای جهتدار بیبیسی صورت میگیرد، اما نوع طرح موضوع مبتنی بر شیوهها و ادبیات بحثهای سیاسی کوچه و بازار صورت میگیرد که این نیز خود در جذب بیننده و علاقه به اظهار نظر، بسیار مؤثر است.
نوبت شما در واقع یک شوی تمام عیار است که با بازی برخی بینندگان واقعی و حتی برخی بینندگان ساختگی و با استفاده از مؤلفههای تصویری و صحنهسازی در انتقال هدفمند پیام، سعی دارد ضمن بیان و انتقال تحلیلهایی منطبق با خطوط سیاسی شبکه، چهرهای بیطرفانه از بیبیسی را نمایش دهد
راههای ارتباطی با «نوبت شما» نیز تقریباً همه راههای معمول و مورد استفاده ایرانیان از تلفن همراه تا شبکههای اجتماعی را در انواع مختلف در بر میگیرد.
تماسهای صورت گرفته با این برنامه و اعلام نظرات ظاهراً متنوع در نهایت بر خلاف همه برنامههای تحلیلی و عموماً سیاسی و اجتماعی، بدون نتیجهگیری ظاهری مطرح میگردند. مجریان یا در واقع مدیران بحث که در صحنه سعی دارند نقش هدایتگر خود در حوزه محتوا را پنهان کنند و فقط خلاصه نظرات مختلف را مرور میکنند، در نهایت بدون نتیجهگیری برنامه را به پایان میبرند و این در حالی است که طراحی گزینش نظرات، در نهایت همان نتیجه مورد نظر برنامه را القا میکند، بی آنکه حس القا یا تحمیل نظر را در بیننده عام ایجاد کند. این نکته در واقع همان مؤلفهای است که در ابتدای این مطلب مبنی بر وظیفه سفیدسازی بیبیسی توسط «نوبت شما» بدان اشاره شد. به عبارت دقیقتر اینکه این شبکه انگلیسی با توجه به تبلیغات داخل ایران و سابقه انگلیسیها در اعمال سیاستهای استعماری در نگاه عموم بینندگان، ماهیتی بیطرف و جایگاه منتقد خیرخواه را نداشته و این برنامه به عنوان نماینده پربیننده بیبیسی سعی دارد اینگونه القا کند که فارغ از نگاهها و سیاستهای انگلیسی به مسائل حول ایران میپردازد.
لحن غیر خبری، صمیمانه و عامیانه به همراه نوع پوشش
غیر رسمی و عامه پسند مجریان از قبیل شلوار جین، آرایشهای سبک برای مجریان زن و گاهاً
آستینهای بالا زده و حتی یقههای باز، فضایی کاملاً عادی و خودمانی را ایجاد میکند
جایگاه مشارکتگونه بینندگان در این برنامه نیز در همین راستا بوده و سعی دارد مشارکت را جایگزین مصرف تحلیل توسط بیننده نشان دهد. مجریان در این مقوله سعی دارند کاملاً نقش مدیریتگونه داشته باشند و بینندگان را در مقام بحث و تبادل نظر قرار دهند.
مجری دوم بر همین اساس با مرور در
صفحات شبکههای مجازی، وبلاگها و وبگاهها با ظاهری بیطرف سعی دارد نظرات ارائه شده
توسط دیگر کاربران ایرانی را بیان کند که البته در این بخش هم، همراستایی کلی با سیاست
و خطوط القایی بیبیسی در موضوع مورد نظر به شکلی غیر محسوس لحاظ میگردد.
مجری دوم با مرور در صفحات شبکههای مجازی، وبلاگها و وبگاهها با ظاهری بیطرف و به شکلی غیر محسوس سعی دارد نظرات ارائه شده توسط دیگر کاربران ایرانی را در راستایی سیاست بیبیسی بیان کند
در مجموع میتوان این برنامه را فضایی اجتماعی در نظر گرفت که ظاهراً بحثها، نظرات و تحلیلهای عامه مردم را ارائه میکند که خود این شیوه، ابزاری برای بالا بردن تمایل به مشارکت و در نهایت جذب مخاطب برای شبکه بیبیسی فارسی است. حال همه این ویژگی را اگر در کنار طراحی مهندسی شده و چیدمان هوشمندانه آن قرار دهیم که در پشت پرده از همه ابزارهای کنترلی از تفتیش عقاید تماس گیرندهها گرفته تا تماسهای صوری و ساختگی (این مورد در چندین مرتبه بر اثر اشتباهات مجریان و کارگردانان برنامه ثابت گردید و نمونههای ضبط شده آن نیز هماکنون در فضای وب موجود است) استفاده میکند، متوجه میشویم که نوبت شما در واقع یک شوی تمام عیار است که با بازی برخی بینندگان واقعی و حتی برخی بینندگان ساختگی به کارگردانانی مجریان روی صحنه و پشت صحنه و استفاده از مؤلفههای تصویری و صحنهسازی در انتقال هدفمند پیام، سعی دارد ضمن بیان و انتقال تحلیلهایی منطبق با خطوط سیاسی شبکه، چهرهای بیطرفانه از بیبیسی را نمایش دهد.