گروه بین‌الملل مشرق - روند تنش و بحرانی که عراق را به ویژه در دو عرصه سیاسی و میدانی درگیر خود کرده، روزهای گذشته نیز ادامه یافت. در عرصه سیاسی پارلمان عراق روز پنج شنبه برای تکمیل فرآیند بررسی کابینه وزرای پیشنهادی «حیدر العبادی»، نخست وزیر این کشور با حضور 173 نماینده و به ریاست «سلیم الجبوری» تشکیل جلسه داد.

الجبوری در این جلسه از تشکیل کمیته ای برای گفتگو با نمایندگان متحصن خبر داد. همچنین نمایندگان عراق شهر سنجار را شهری مخروبه تصویب کرده و کمیته ای را برای بررسی وضعیت شهر بیجی و تصمیم گیری درباره مخروبه بودن آن تشکیل دادند.

در قضیه تصویب کابینه جدید عراق، حیدر العبادی از پارلمان درخواست کرد تا روز شنبه برابر با 30 آوریل برای تکمیل کابینه دولتش به او مهلت دهند. پارلمان تاکنون به «وفاء جعفر» برای پست وزیر کار، «حسن الجنابی»، وزیر امور آب و «علاء غنی»، وزیر بهداشت رای اعتماد داده است.

اما در موضوع نمایندگان تحصن کرده، این نمایندگان اعلام کردند که تا اطلاع ثانوی در پارلمان حضور نخواهند یافت و در حال بررسی تشکیل کمیته ای معارض به نام «جبهه معارض پارلمان» هستند.

تنش سیاسی در عراق، تاکید بر اصلاحات یا تامین منافع

بروز اختلافات عمیق در پارلمان عراق بر سر تشکل کابینه جدید، این تصور را در نزد بخشی از افکار عمومی به وجود آورده که نمایندگان عراقی بیش از اصلاحات به سهم‌ خواهی در تشکیل کابینه می اندیشند.

پس از آنکه العبادی به دنبال اعتراضات گسترده احزاب و جریان‌ های مختلف این کشور به ناچار فهرست وزرای پیشنهادیش برای کابینه جدید را پس گرفت و از احزاب خواست تا برای تهیه یک فهرست جدید، شخصیت‌ های سیاسی مورد نظر خود را معرفی کنند، انتظار می ‌رفت که اوضاع سیاسی ملتهب در عراق فروکش کند، به ویژه آنکه در این راستا شاهد پایان تحصن جریان صدر بودیم.

بر همین اساس، العبادی فهرست جدید وزرای پیشنهادیش که توسط احزاب و جریان‌ های مختلف ارائه شده بودند، را تقدیم پارلمان کرد، اما فراکسیون‌ های پارلمان در جریان اولین جلسه بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی به شدت با یکدیگر درگیر شدند تا جایی که این جلسه به آشوب کشیده شد و رایزنی ‌های «سلیم الجبوری»، رئیس پارلمان عراق نه تنها کارگر نیفتاد، بلکه پس از این رایزنی‌ ها تحصن چند روزه نمایندگان عراق در صحن پارلمان آغاز شد. نمایندگان تحصن کننده «سلیم الجبوری»، رئیس پارلمان عراق را برکنار و 200 امضاء نیز برای استیضاح حیدر العبادی جمع کردند.

واقعیت این امر این است که قانون اساسی عراق، اختیار تشکیل کابینه و انتخاب وزرا و معرفی آنها جهت گرفتن رأی اعتماد از پارلمان، را به نخست‌ وزیر داده است، اما به دلیل وجود فراکسیون‌ های مختلف با گرایش‌ های سیاسی متفاوت در پارلمان، این رسم متداول شده که معرفی وزرای پیشنهادی پس از رایزنی با فراکسیون‌ های پارلمانی صورت گیرد.

العبادی پس از آنکه لیست اولیه اش با اعتراضات گسترده پارلمان مواجه شد، برای جلوگیری از غرق شدن عراق در بحرانی جدید، فهرستی جدید از شخصیت‌ های مدنظر فراکسیون‌ های پارلمان ارائه داد، اما این فهرست هم نتوانست رضایت نمایندگان را جلب کند تا بحران تعدیل کابینه ادامه یابد و العبادی را بار دیگر تلویحا وادار به مذاکره با فراکسیون‌ ها برای حل و فصل مسأله پیش آمده کند.


بنابراین، به نظر می رسد، اصرار نمایندگان عراقی در برکناری رئیس پارلمان و استیضاح العبادی بیش از آنکه با هدف مبارزه با فساد و انجام اصلاحات باشد، برای نوعی سهم‌ خواهی سیاسی در کابینه جدید صورت می گیرد، در حالی که اولین گام جهت اجرای اصلاحات در عراق، تشکیل دولت «شایسته سالار» بود که به ظاهر فراموش شده و هریک از احزاب و جریان‌ های سیاسی پارلمان درپی تحقق اهداف سیاسی خود هستند.

اصرار نمایندگان بر تحصن و تحریک مردم برای برگزاری تظاهرات ضد دولتی آن هم در برابر حق قانونی نخست وزیر، ضربه سهمگینی به امنیت و ثبات عراق که در شرایط بسیار حساسی به سر می برد، وارد خواهد آورد.

عراق هم اکنون علاوه بر خطر تکفیری ها، با دو خطر جدی دیگری نیز مواجه است که اهمیت آن به مراتب فراتر از جنجال داخلی است که به دنبال تحصن نمایندگان اتفاق افتاده است:

- توطئه تجزیه عراق که همچنان به عنوان یک گزینه روی میز آمریکا است
- تداوم حضور نظامیان ترکیه ‌در شمال عراق که هرج و مرج داخلی، زمینه گسترش دامنه تجاوزشان فراهم می ‌آورد

در این شرایط ادامه هرج و مرج و صف ‌بندی ‌های خیابانی که در برخی مناطق مشاهده شده، سرنوشت مردم عراق چه در زمینه مبارزه با تروریسم و چه در زمینه اجرای اصلاحات را به بازی می گیرد.

افزون بر اینکه حتی اگر قضیه تشکیل کابینه جدید حل و فصل شود، نمی توان این اقدام را گامی در مسیر اصلاحات در کشور یاد کرد، چون این کابینه حاصل فشار بدون توجیه نمایندگان پارلمان بر نخست‌ وزیر است و اعضای آن بر‌اساس گرایش‌ های سیاسی و سهم‌ طلبی احزاب سیاسی و نه شایستگی انتخاب شده‌اند.

فراخوان برگزاری تظاهرات توسط جریان صدر
«جریان صدر» روز جمعه اعلام کرد که روز شنبه تظاهراتی در ورودی «منطقه سبز»، در مرکز بغداد برای تحت فشار گذاشتن پارلمان جهت تکمیل دادن رای به کابینه جدید العبادی برگزار می کند.

صدها نفر از مردم عراق روز شنبه در اعتراض به ناتوانی پارلمان در تایید نامزدهای هیات دولت، پس از ورود به منطقه سبز بغداد، وارد ساختمان پارلمان شدند.
 
به گفته شاهدان، صدها نفر از هواداران مقتدی صدر رئیس جریان صدر عراق روز شنبه مقابل منطقه سبز اجتماع کردند و شعارهایی علیه برخی نمایندگان پارلمان سر دادند.

معترضان با سردادن شعارهایی نظیر "بزدلان بروند" خواستار تشکیل جلسه فوری پارلمان عراق و بررسی نامزدهای پیشنهادی حیدر العبادی نخست وزیر این کشور برای پست های وزارتی شدند.
 
به گفته منابع عراقی، پس از ورود معترضان به منطقه سبز بغداد، صدای تیراندازی به گوش رسیده است.

بعلاوه فرماندهی عملیات نظامی بغداد در پی ورود معترضان به منطقه سبز، حالت فوق العاده اعلام کرده است.
 
همچنین برخی گزارش‌ها حاکی است، سازمان ملل در پی ورود معترضان به منطقه سبز، کلیه دفاتر خود را در این منطقه بسته است.
 
بنا بر گزارش ها، عبادی با حضور در منطقه سبز نیروهای امنیتی عراق را به عدم برخورد با معترضان فراخواند
 
عبادی همچنین از نیروهای امنیتی خواست تا تمام دروازه های منطقه سبز را به روی معترضان باز کنند.
 
منطقه سبز بغداد که محل ساختمان‌های دولتی و سفارتخانه‌هاست، به شدت تحت تدابیر امنیتی قرار دارد و ورود و خروج از این منطقه با نظارت کامل نیروهای امنیتی انجام می‌ شود.

چه جریان‌هایی از حمله به پارلمان عراق نفع می‌برند؟
شکی نیست هرکه خیر عراق را می خواهد با این گفته مقتدی صدر مبنی براینکه سفر جوبایدن به عراق مشکوک بوده چون آمریکایی ها همواره خواستار نابودی عراق، ریختن خون مردمش،  گرسنه نگه داشتن آنان و بازگرداندن این کشور به چند دهه قبل  بوده اند، موافقند لیکن آیا مقابله با طراحی مشکوک و توطئه های آمریکا با سنگ اندازی در مسیر روند سیاسی این کشور و تضعیف دولت مرکزی و تعطیلی نهادهای این کشور خصوصا پارلمان حاصل خواهد شد؟ یا اینکه شکست طراحی های آمریکا در عراق نیاز به وحدت بیشتر و ترجیح منافع عمومی بر مصالح حزبی دارد. بی شک این راهبرد مطلوب همه جریانهای عراقی است نه فقط جریان صدر.

 از ناحیه امنیتی ، عراق در حال حاضر در مرحله بسیار دشواری به سر می برد چه اینکه بسیاری از شهرهای آن در اشغال تروریست های داعشی است و انفجاری که دیروز در نزدیکی بغداد رخ داد و دهها شهید و مجروح از زائران برجا گذاشت تاکیدی بر آشفتگی اوضاع امنیتی در این کشور است. با این وصف آیا اولویت در عراق مقابله با اشغالگری داعش و مبارزه با تروریسم و ناامنی است یا ورود به درگیری های سیاسی؟ جواب روشن است.

عدم اشاره به اشتباهاتی که برخی سیاسیون عراقی مرتکب شدند به این معنی نیست که ما به ضرورت بهبود عملکرد سیاسیون و گروههای سیاسی  و مبارزه با فساد  ایمان نداریم بلکه خطر بزرگتر که عراق را تهدید می کند خطر دخالت های خارجی است که تروریسم و تروریست ها را تقویت می کند. چه کسی می تواند تضمین کند که از هم اینک سرویس های اطلاعاتی و استخباراتی بیگانگان در این اعتراضات دخالت نمی کنند و پول هنگفت برای دامن زدن به آن خرج نمی کنند و اوضاع از دست عراقی ها خارج نمی شود؟

مقتدی صدری که موفق به انحلال دولت نشد اینک به اردوکشی در کف خیابانها پناه آورده است لیکن این اقدام برای سرویس های اطلاعاتی بیگانه و تروریستها فرصتی مهیا خواهد کرد که با سهولت بیشتری در عراق فعالیت نمایند و شک نداریم که این چیزی نیست که مورد رضایت مقتدی صدر باشد. براین اساس آرزو می کنیم همه آنانی که دوستدار عراق و ملتش هستند و همه سیاسیون عراقی با حکمت و تدبیر نسبت به رویدادهای ریز و درشت برخورد کنند زیرا حساسیت مرحله کنونی از آنان «موضع ملی» را می طلبد.

در پی مشتنج شدن اوضاع پارلمان عراق در شنبه (دیروز) «فواد معصوم» رئیس‌جمهور عراق خواستار نشست فوق‌العاده قوای سه‌گانه عراق برای صحبت در این باره شد.

آزادی یک منطقه دیگر در شرق الانبار
در جدیدترین تحولات عرصه میدانی نیروهای ارتش و امنیتی عراق پنج شنبه گذشته منطقه «رخیخه»، در ناحیه «البغدادی» در شرق استان الانبار را به طور کامل از سیطره داعش آزاد کردند.

در این عملیات نیروهای لشکر هفتم عراق، یکی از سرکردگان داعش معروف به «ابو صهیب المغربی» را به همراه سه معاونش از پای در آوردند.

همچنین شورای امنیت اقلیم کردستان عراق عصر جمعه با انتشار بیانیه ای ضمن تایید کشته شدن وزیر نفت گروه تروریستی داعش در موصل، اعلام کرده است که در پی هماهنگی نیروهای امنیتی شورای امنیت اقلیم و ائتلاف ضد داعش در تاریخ 24 آوریل جاری، «وحید احمد خلف السبعاوی»، معروف به «ابو سماح» هدف بمباران هوایی قرار گرفت و به هلاکت رسید.


این بیانیه تصریح کرده است، هم زمان با این حمله «هیسم علی سلیمان» مسئول تولیدات نفتی داعش نیز کشته شده است. این دو تروریست در زمره مسئولان عالی گروه تروریستی و تکفیری داعش و از نزدیکان به هرم رهبری در این گروه به شمار می رفتند.

ابو سماح ، قبل از سقوط «صدام حسین» یکی از افسران ارتش عراق بود که پس از سقوط صدام در سال 2003 میلادی، به گروه های تروریستی پیوست و زمانی در زمره مهمترین شخصیت های القاعده بود. وی پیش از به دست گرفتن مسئولیت نفت در گروه تروریستی داعش، امیر ولایت داعش در منطقه المیادین سوریه بود.

هلاکت 300 داعشی در استان نینوا
در عملیات روز چهارشنبه (8 اردیبهشت) ارتش عراق در روستای راهبردی «مهانه»، در حومه شهر «مخمور» از توابع استان نینوا دستکم 200 تروریست داعشی کشته شدند.

فرماندهی عملیات نینوا ضمن اعلام این خبر توضیح داد: این روستا به دلیل نزدیکی به ناحیه «القیاره» و روستای «حاج علی» در جنوب استان نینوا که مسیر مواصلاتی به جنوب شهر موصل به شمار می ‌آید، از اهمیت ویژه ‌ای برای گروه تروریستی داعش برخوردار است.

به گفته منابع میدانی عراق، نیروهای ارتش با حملات هوایی و توپخانه ‌ای غافلگیر کننده تروریست‌ های داعش را در این روستا هدف قرار دادند و در عملیاتی که حدود 30 دقیقه به طول انجامید، شمار زیادی از تروریست‌ ها را به هلاکت رساندند و کنترل این روستا را به دست گرفتند.

روز جمعه 10 اردیبهشت نیز در جریان تلاش تروریست ‌های داعش برای اشغال روستاهای «مهانه» و «خربدان» در جنوب شهر موصل، حدود یک صد داعشی کشته شدند.

نیروهای عراقی همچنین حمله گروه تروریستی داعش به منطقه «الروفه» در شمال «الکرمه»، واقع در شمال شرق شهر «فلوجه»، در استان الانبار را خنثی کردند که در پی آن شماری از تروریست های داعشی کشته یا زخمی و تجهیزات جنگی آنها منهدم شد.

نیروهای امنیتی عراق در ادامه عملیات علیه گروه تروریستی داعش، «زهیر خلف عبد الله لطیف»، مسئول مالی این گروه تروریستی را در الکرمه به هلاکت رساندند.

مثلث فلوجه، الکرمه و الصقلاویه در غرب بغداد در استان الانبار، مهمترین تهدید علیه پایتخت عراق به شمار می آید و ناظران و کارشناسان امنیتی معتقدند تا زمانی که این مثلث پاکسازی نشده باشد، امنیت بغداد همواره مورد تهدید قرار دارد، به همین دلیل این روزها شاهد عملیات ارتش و نیروهای امنیتی عراق در این محور هستیم.

نزدیکترین فاصله این مثلث تا بغداد (الکرمه) فقط 25 کیلومتر و دورترین فاصله آن، فلوجه در حدود 50 کیلومتری غرب پایتخت واقع است. دولت عراق پیش از این در اواخر زمستان گذشته تصمیم به ایجاد یک دیوار امنیتی به دور کمربند بغداد گرفت که با مخالفت برخی جریان‌ های سیاسی روبه رو شد.

این تصمیم با هدف جلوگیری از نفوذ گروه تروریستی داعش به ویژه انتقال خودروهای بمبگذاری ‌شده به داخل پایتخت اتخاذ شده بود که با مخالفت‌ های صورت گرفته مسکوت ماند. تهدید امنیتی بغداد در حالی این روزها توجه محافل امنیتی را به خود جلب کرده که بحران سیاسی نیز تشدید شده و پارلمان عراق را به دو دسته تقسیم کرده است.

گروه تروریستی داعش از تابستان 1393 با پیشروی در خاک عراق، مناطقی از شمال و غرب این کشور را اشغال کرد.

ارتش عراق از ابتدای سال 1394 با آغاز عملیاتی گسترده، بسیاری از مناطق تحت اشغال داعش از جمله شهر راهبردی «رمادی»، مرکز استان الانبار را آزاد کرد و عملیات برای آزادسازی دیگر مناطق این کشور عربی ادامه دارد.

به گفته مقامات نظامی عراق، ارتش این کشور با پیشروی به سوی مناطق شمالی و غربی قصد دارد در آینده ‌ای نزدیک دیگر مناطق را آزاد کند.

اختصاص خیابان های بغداد به زائران پیاده مرقد امام موسی کاظم (ع)
در آستانه شهادت «امام موسی کاظم» (ع) دولت عراق اجرای تدابیر امنیتی خاص در بغداد را از صبح روز جمعه آغاز و شروع به بستن بیشتر خیابان های این شهر به روی خودروها کرده تا زائران پیاده رهسپار شهر کاظمین برای گرامیداشت سالروز شهادت امام موسی کاظم (ع) بتوانند به راحتی به مسیر خود ادامه دهند.

در این راستا منابع امنیتی عراقی از کشف یک تیم تروریستی و بازداشت اعضای آن در کاظمین که خود را «ولایت بغداد» می ‌نامیدند، خبر داده و تصریح کردند: این گروهک وابسته به داعش، مسئول انفجارهای اخیر الکراده و الجادریه در بغداد بود و حین بازداشت از اعضای این گروهک بسته‌ ها و کمربندهای انفجاری کشف و ضبط شده است.

سرلشکر ستاد «عماد الزهیری»، فرمانده عملیات سامراء در این خصوص توضیح داد: 12 عضو این هسته تروریستی به بیعت با گروه تروریستی داعش و انجام عملیات علیه نیروهای امنیتی در بخش تاسیسات المثنی و سد الثرثار اعتراف کردند.

از سوی دیگر، پرچم گنبد مرقد مطهر امام موسی کاظم و امام جواد(علیهما السلام) در آستانه ۲۵ رجب سالروز شهادت امام کاظم(ع)، عصر روز جمعه طی مرسمی تعویض و پرچم‌ های سیاه به نشانه عزا بر فراز گنبد مرقد مطهر این دو امام همام نصب شد. همچنین، در آستانه سالروز شهادت امام هفتم شیعیان، ضریح مرقد امامین جوادین(علیهما السلام) با پارچه ‌های مشکی، سیاه‌ پوش شد.

در مناطق مختلف بغداد نیز خیمه ‌های عزاداری و خدمت ‌رسانی به زائرانی که با پای پیاده در حال حرکت به سوی مرقد مطهر امامین جوادین(ع) در کاظمین هستند، راه ‌اندازی شده است.
استانداری بغداد و شهرداری این شهر نیز از روزها قبل اجرای طرحی برای خدمت به زائران امام موسی کاظم(ع) و حمایت از هیئت‌ های عزاداری آغاز کرده‌ اند.

سفر سر زده معاون رئيس جمهور آمريكا به عراق
«جو بايدن»، معاون رئيس جمهور آمريكا كه درعراق به طراح نقشه تجزيه اين كشور شهرت دارد، روز پنج شنبه به طور سر زده وارد بغداد شد و با حيدر العبادي، نخست وزير و «سليم الجبوري»، رئيس پارلمان عراق ديدار و با «فواد معصوم»، رئيس جمهوري اين كشور تلفني صحبت كرد.

اين سفر در روزي كه پارلمان عراق نتوانست پس از تصويب 5 وزير اولي در جلسه روز سه شنبه، تكليف ساير وزارتخانه ها را براي تشكيل دولت جديد این کشور روشن كند، انجام و گفته شده که بایدن در دیدارهای خود با مسئولان عراقی درباره موضوعات امنيتي، به ویژه جنگ عليه داعش و اوضاع جاري سياسي بحث و تبادل نظر کرده است.

بايدن در اين ديدارها جمله هميشگي «حمايت كشورش از عراق در رويارويي با چالش هاي اقتصادي، مالي و بازسازي مناطق آزاد شده» را تكرار كرد.

وی سومین مسئول آمریکایی است که در ماه جاری راهی عراق شده تا درباره عملیات آزادسازی شهر موصل که توسط گروه تروریستی داعش اشغال شده و بحران سیاسی این کشور با مقامات عراقی دیدار و گفتگو کند.

پیشتر 8 آوریل «جان کری»، وزیر خارجه و 18 آوریل «اشتون کارتر»، وزیر دفاع آمریکا به عراق رفته و علاوه بر دیدار با نخست وزیر و وزیر دفاع عراق با جمعی از فرماندهان نظامی این کشور نیز دیدار و گفتگو کردند. آنچه متعاقب این سفرها رخ داد، افزایش تعداد نظامیان آمریکایی در عراق بود.

کارتر از اعزام 217 نظامی آمریکایی برای مشورت دهی به نیروهای عراقی و استقرار بالگردهای آپاچی و واحدهای توپخانه ای دور برد و افزایش حمایت های لجستیک از نیروهای عراقی خبر داد تا تعداد نظامیان آمریکایی در عراق به ۴۰۸۷ نظامی برسد.

آنچه در سفرهای مسئولان آمریکایی به عراق در ماه آوریل مورد تامل است، ناگهانی و غیر رسمی بودن آنهاست، بایدن با یک هواپیمای نظامی آمریکایی به بغداد رفت که نقض اصول رایج دیپلماتیک است، همچنین بایدن و کارتر حین ورود به بغداد به جای یک مقام رسمی عراقی از سوی سفیر آمریکا در بغداد مورد استقبال قرار گرفتند که نشانه نادیده گرفتن حکومت عراق و به سخره گرفتن استقلال این کشور از سوی آمریکایی هاست.

اگرچه گفته شده، هدف این سفر بحث و تبادل نظر با مسئولان عراقی درباره بازپس گیری موصل است.اما آنچه واشنگتن را نگران کرده و موجب شده بایدن به بغداد بفرستد، بر هم خوردن شرایط سیاسی عراق به زیان دموکرات ها در انتخابات آتی ریاست جمهوری آمریکاست، چون دموکرات های کاخ سفید به دنبال بهره گیری از عامل خارجی برای افزایش موفقیت خود در انتخابات هستند و اوضاع امنیتی، نظامی، سیاسی و اقتصادی عراق قبل از انتخابات حائز اهمیت است. موفق جلوه دادن عملیات دولت اوباما علیه داعش در عراق گزینه سرنوشت سازی است و شانس پیروزی آنها را در انتخابات را افزایش می دهد.

بایدن در سفر به عراق، روز پنج شنبه به طور غیر منتظره به «اربیل»، مرکز منطقه کردستان عراق، سفر کرد تا حمایت آمریکا را از دولت این منطقه نشان دهد.

پنتاگون هفته گذشته اعلام کرد 415 میلیون دلار در اختیار نیروهای پیشمرگه کُرد قرار خواهد داد که نقشی مهم در عقب راندن گروه داعش در شمال عراق ایفا کردند. بایدن در این سفر در خصوص نحوه ارائه این كمك های مالی با «مسعود بارزانی»، رئیس اقلیم كردستان رایزنی كرده است. موضوع عملیات آزادسازی موصل و مشاركت نیروهای پیشمرگه، از دیگر محورهای این دیدار بوده است.

آمریكایی ها هفته گذشته اولین محموله از كمك های 65 میلیون دلاری برای نیروهای پیشمرگه را به كُردها تحویل دادند كه شامل تجهیزات و تسلیحات نظامی بود.

فروپاشی کردستان در صورت جدایی از بغداد
كاهش قيمت نفت و کاهش درآمد اقليم كردستان را با مشکلات متعددی مواجه کرده است، از جمله اینکه اربیل پنج ماه است که نتوانسته حقوق كارمندان حکومت و نيروهاي نظامي پيشمرگه و امنيتي آسايش را پرداخت كند.

همچنين کاستن 50 درصدی حقوق كارمندان آموزش و پرورش و آموزش عالي اعتراضات زيادي به همراه داشته است. مشكلات مالي اربیل که 95 درصد از منابع درآمدیش از صادرات نفت به دست می آید، باعث توقف 4200 پروژه عمراني به ارزش 3.5 ميليارد دلار و بيكاري 300 هزار نفر در اقليم و ورشكستگي 400 شركت پيمانكاري به دلیل ناتوانی در تسویه حساب آنها شده است.

اقتصاد كردستان درحالی به شدت به نفت وابسته است که این منطقه از پتانسیل بالقوه ای براي فعالیت های زراعی و كشاورزي برخوردار است، اما بالا بودن قیمت نفت در سال های گذشته موجب نادیده گرفته شدن این بخش از اقتصاد این منطقه شد.

كاهش درآمدهاي نفتي كردستان صرف نظر از کاهش جهانی بهای این ماده، ريشه در اختلافات نفتي اربیل و بغداد هم دارد. لغو توافق دولت مرکزی و دولت فدرال مبنی بر تحويل نفت کردستان به دولت مركزي و دریافت 17 درصد از بودجه عمومی دولت، بر اثر اختلافات سياسي و اقتصادی و اقدام اربیل به صادرات مستقیم، كاهش درآمد نفتي اين منطقه را به دنبال داشت.

«داعش» از دیگر دلايل بحران اقتصادي منطقه كردستان شمرده می شود که ضربه سنگيني را به اقتصاد آن وارد كرد که مهمترین آن فرار سرمایه خارجی و برباد رفتن رویای رشد و توسعه کردستان بود.

ادامه بحران مالی اربیل که 2 سالی است، مسئولان کُرد را درگیر خود کرده، حکومت فدرال را در آستانه ورشكستگي قرار داده است. در چنین شرایطی سخن گفتن از استقلال كردستان و تشكيل دولت كردستان عراق به معنای صدور فرمان نابودی کُردهاست.

تعامل بارزانی با داعش در راستای تضعیف بغداد
مجله آمریکایی «نیوز ویک» با انتشار گزارشی تصریح کرده است که حکومت فدرال اقلیم کردستان عراق، مدت هاست، به فروش تجهیزات جنگی به گروه تروریستی داعش با هدف تضعیف دولت مرکزی بغداد، اقدام می کند.

مسعود بارزانی قبل از سیطره کامل داعش بر شهر موصل در سال 2014، اقدام به اعطای تجهیزات نظامی و موشک های ضد تانک «کورنیت» به عناصر داعش می کرد.

حکومت اقلیم کردستان در زمان حمله وحشیانه داعش به «ایزدی ها» نیز از ارسال نیرو و تجهیزات نظامی به آنها امتناع کرده و از داعش پشتیبانی نظامی به عمل آورد. در شرایطی که داعش در حال پیشروی و قتل عام ایزدی ها بود، نیروی پیشمرگه، از میدان نبرد فرار کرده و به دستور بارزانی حتی از دادن سلاح های خود به ایزدی ها سر باز زدند.

این مجله آمریکایی در ادامه نوشت: بارزانی در سال گذشته اسلحه و تجهیزات نظامی که جامعه بین المللی به حکومت اقلیم کردستان در جهت مبارزه با داعش فرستاده بود، را تنها به احزاب سیاسی کُرد طرفدار خود تسلیم کرد.

توئیت «هیوا افندی»، مدیر کل اداره تکنولوژی اقلیم کردستان عراق که در آن تصریح کرده بود: شکست داعش به صلاح کُردها نیست و از بُعد راهبردی از بین بردن داعش قبل از غلبه بر «حشد الشعبی» اشتباه بزرگی است، گوشه دیگری از هم دستی کُردها با داعش را برملا می کند.

نیوزویک در پایان می نویسد: تا زمانی که شکست داعش جزو اولویت های برخی از سیاستمداران داعش مآب عراقی به ویژه مسعود بارزانی نباشد، هزینه کردن اموال جهت مبارزه با این گروه، مشکلی را حل نخواهد کرد.

تحرکات پشت پرده برای عفو الهاشمی و ورود وی به موصل
«عواطف نعمه»، نماینده ائتلاف دولت قانون عراق از تحرکات پشت پرده برای عفو «طارق الهاشمی»، معاون اسبق رئیس جمهوری این کشور که محکوم به اعدام شده، خبر داد.

وی گفت که تلاش های مخفیانه ای برای صدور عفو طارق الهاشمی و گروهی از تروریست ها که ده ها شهروندان عراقی را به خاک و خون کشیده اند، در حال انجام است.

این نماینده ائتلاف قانون اعلام کرد که محرک این قضیه «مهدی الفکیکی»، مدیر سابق اطلاعات وزارت کشور عراق است که به اتهام همکاری با طارق الهاشمی، چندین ماه در بازداشت به سر می برد.

طارق احمد بکر الهاشمی متولد سال 1321 در بغداد، در یک خانواده کاملاً نظامی به دنیا آمد. وی یک افسر در ارتش سابق بود و پدر بزرگ وی نیز در ارتش عثمانی ها مشغول به خدمت بوده است. الهاشمی برای مدتی طولانی عضو ارشد حزب اسلامی عراق – شاخه سیاسی عراقی اخوان المسلمین – بود.

وی در سال 1385 از سوی «جبهه توافق اهل سنت» به عنوان معاون رئیس  جمهور عراق معرفی شد. در سال 1388 از رهبری حزب اسلامی استعفا داد و به لیست ایاد علاوی پیوست. هاشمی در زمان تصدی پست معاونت ریاست  جمهوری بارها با حمایت از حزب بعث، مخالفت خود را با استفاده از اصطلاح «حزب منحل بعث» اعلام کرده بود.

از سوی دیگر، منابع محلی عراقی از ورود طارق الهاشمي و «رافع العیساوی»، وزير اسبق دارایی عراق به شهر موصل با خودروهای تابع کشور ترکیه خبر داده و تصریح کردند: طارق الهاشمي و رافع العيساوي از منطقه کردستان وارد مناطق اطراف موصل شده و دیدارهایی با مسئولان و شیوخ عشایر و شخصیت های بارز رژیم بعث به مدت 2 ساعت در استان نینوا انجام دادند.

عراق فعالیت تلویزیون الجزیره را ممنوع كرد
دولت عراق، مجوز فعالیت شبکه قطری «الجزیره» در بغداد را باطل و دفتر آن در بغداد را به دلیل نقض قوانین رسانه ای این کشور مصوب در سال 2014 بست.

شبکه الجزیره با انتشار بیانیه ‌ای در واکنش به این اقدام بغداد، ضمن ابراز شگفتی اعلام کرد که همچنان به پوشش تحولات جاری در عراق پایبند است و همواره تلاش داشته که اخبار صحیح را به ملت عراق و سایر مخاطبانش در جهان عرب، ارائه کند. به این ترتیب، با وجود لغو مجوز فعالیت شبکه الجزیره، دفتر این شبکه در اربیل مرکز منطقه کردستان عراق، هنوز فعال است.

در ادامه بیانیه الجزیره ابراز امیدواری شده که فعالیت دفاتر الجزیره در بغداد از سرگرفته شود، زیرا چنین تصمیمی از طرف بغداد مخالف سیاست دولت عراق و پایبندی آن به تضمین آزادی بیان است.

پیش از این، در سال 2013 نیز دولت عراق شبکه الجزیره و 9 شبکه ماهواره‌ ای دیگر را به تحریک احساسات مذهبی و طائفه‌ ای مردم این کشور با هدف شعله‌ ور کردن آتش خشونت در عراق، متهم کرده بود.

قطع اينترنت داعش
وزارت دفاع آمريكا اعلام كرد، فرماندهي نظامي آمريكا در امور دفاع و حملات اطلاعاتي موسوم به «سايبر كام» برای انزواي «داعش» در فضای مجازي درصدد قطع اينترنت این گروه است.

اشتون كارتر، وزير دفاع آمريكا این اقدام واشنگتن را اولين عمليات جنگ بزرگ سايبري آمريكا عليه داعش دانسته و تاکید کرده که نقش مهمي در جنگ ائتلاف بين المللي به رهبري آمريكا عليه داعش خواهد داشت.
 
کارتر فلج كردن و از كار انداختن شبكه فرماندهي داعش و كنترل بر زير مجموعه هاي آن، هدف قرار دادن توانايي هاي اين گروه در جابه جايي پول، حذف اعمال زور و كنترل داعش بر اهالي شهرهاي تحت اشغال اين گروه و از بين بردن قدرت جذب نيرو از خارج منطقه را از اهداف مهم اين جنگ سايبري دانسته است.

آمريكايي ها درحالی از قطع اینترنت و شبكه هاي ارتباطي داعش اعم از بخش هاي مخابراتي و بانكي سخن می گویند که در سال هاي گذشته هیچ اقدامی براي مسدود كردن اين مجاري حياتي داعش انجام نداده اند.

مجله آلماني «اشپيگل» آذر ماه گذشته فاش ساخته بود كه تامين كننده اصلي اينترنت داعش شركت هاي اروپايي هستند كه از طريق واسطه هايي در هاتاي تركيه مقدمات لازم را براي بهره برداري داعش و حضور اين گروه تروريستي در فضاي مجازي فراهم مي كنند.

علاوه بر شبكه ارتباطي داعش كه همچنان باز است، اين گروه با استفاده از تسهيلات ويژه برخي كشورهاي منطقه به راحتي اقدام به جابجايي پول و حواله هاي بانكي مي كند و با اتكاي به همين موقعيت توانسته، به مدت دو سال روي پا بايستند.

تصميم آمريكا براي قطع اينترنت داعش نوعي اعتراف به اين نكته هم محسوب مي شود كه غربي ها تاكنون تعمدا اينترنت را در اختيار داعش قرار داده اند.

کشف و ضبط اسناد فعالیت شبکه جاسوسی داعش
سرتیپ «جاسم السعدی»، فرمانده پلیس منطقه دیاله عراق اعلام کرد که نیروهای امنیتی ویژه عراق در عملیاتی پیشگیرانه در بوستانی اطراف منطقه «مقدادیه»، در 35 کیلومتری شمال شرقی «بعقوبه» موفق شدند، اسناد بسیار مهم مربوط به شبکه جاسوسی داعش را در یک منزل مسکونی کشف و ضبط کنند.

ماهی فروشی داعش
خبرگزاری «رویترز» در گزارشی ویژه اعلام کرد که گروه تروریستی داعش برای تامین هزینه های خود به معامله خودرو و ماهی فروشی روی آورده است.

پس از کاهش شدید قیمت نفت و از آن مهم تر، از دست دادن مناطق نفت خیز و نیز هدف قرار گرفتن میدان ها و منابع نفتی داعش، حالا این گروه تکفیری برای تامین هزینه های فزاینده و ادامه بقای خود به معامله خودرو و نیز فروش و اجاره مزارع پرورش ماهی روی آورده است. با این حال این معامله ها چندان هم کم سود نیستند، به طوری که داعش از مزارع پرورش ماهی در شمال عراق ماهیانه میلیون ها دلار درآمد کسب می کند.

بسیاری از صاحبان مزارع پرورش ماهی در دریاچه های شمال بغداد یا کسب و کار خود را رها کرده و گریخته اند و یا مجبور به همکاری با داعش شده اند. منابع عراقی در این باره تاکید می کنند که داعش هم اکنون بر 2500 مرزعه تولید ماهی در شمال بغداد سیطره دارد که مساحت هریک از آنها 500 متر و درآمد زایی آنها ماهیانه میلیاردها دینار برآورد شده است.

ادامه بحران طوزخورماتو: کشته شدن دو پلیس و حمله به حسینیه شیعیان
به نظر می رسد، بحران شهر شیعه و ترکمان نشین «طوزخورماتو»، واقع در استان صلاح الدین عراق، علی رغم اعلام آتش بس میان طرف های درگیر در شهر ادامه دارد و منابع خبری دراین خصوص از اصابت حداقل دو موشک به حسینیه «حضرت ابوالفضل العباس» (ع) شیعیان شهر کرکوک خبر می دهند.

اگرچه در ادامه گفته شد که این حمله از مناطق اطراف شهر کرکوک انجام شده که عناصر داعش و حزب منحل بعث در آنجا فعالیت دارند.

از سوی دیگر، روز جمعه یک دستگاه خودرو نیروی پلیس فدرال عراق، در حالی که در حال گشت زنی در محلات مختلف شهر طوزخورماتو با هدف تامین امنیت آن بودند، مورد حمله تک تیراندازان وابسته به شبه نظامیان کُرد قرار گرفت و 2 سرنشین آن کشته شدند.

این در حالی است که روز پنج شنبه فرماندهان ارشد «حشد الشعبی» (بسیج مردمی عراق) طی جلسه ای با حضور مسئولان شهر طوزخورماتو به توافق آتش بس دست یافتند که از جمله بندهای آن اخراج شبه نظامیان کُرد پیشمرگه از شهر و تامین امنیت آن توسط حشد الشعبی و پلیس عراق است.

طوزخورماتو در 80 كیلومتری جنوب كركوك و 175 كیلومتری شمال بغداد، شهری چند قومیتی است با جمعیتی بالغ بر 60 هزار نفر كه قومیت های مختلفی مانند كُردهای سنی، تركمن‌ های شیعه و عرب‌ ها را دربر می گیرد و اربیل و بغداد درباره اینكه طوزخورماتو متعلق به كدام استان است با یكدیگر اختلاف دارند. كُردها این شهر را بخشی از استان كركوك و تركمن ‌ها وابسته به صلاح ‌الدین می دانند. وجود قومیت ‌ها و مذاهب گوناگون و نیز قرار گرفتن شهر در مرز مناطق مورد مناقشه، باعث شده که طوزخورماتو همواره آبستن درگیری ‌ها و تنش ‌های قومی مذهبی باشد.

شهر طوزخورماتو، شهری قدیمی است که پیش از اصلاحات اداری از توابع استان کرکوک بود، اما سپس در محدوده استان صلاح ‌الدین قرار داده شد. اکثریت ساکنان آن شیعیان ترکمانی هستند، اما از سال 1959 پس از تشکیل جمهوری عراق، کُردها روانه این منطقه شدند و پس از عملیات انفال و تخریب روستاهای کردنشین در ناحیه «قادر کرم» مهاجرت کُردها به این شهر تسریع شد و صورت دائم در آن ساکن شدند و به مناطقشان بازنگشتند. در زمان رژیم بعث، سرویس اطلاعاتی حزب بعث، خانواده ‌های عربی سنی را از شهر تکریت و روستاهای «البیات» و برخی از مناطق دیالی روانه این شهر کرد تا بافت جمعیتی آن را همانند شهر کرکوک تغییر دهد.

پس از سقوط صدام، این سناریو این بار به گونه‌ ای دیگر تکرار شد و به جای عربی کردن بافت جمعیتی شهر، با حمایت طرف های منطقه‌ ای و بین‌ المللی تلاش شد، کُردهای بیشتری در این منطقه اسکان یابند. این اقدام با اهداف و مطامعی سیاسی انجام گرفت و احزاب کُرد توانستند، سناریو خود را به ویژه داخل استان کرکوک، طوزخورماتو و اطراف آن، منطقه «داقوق»، ناحیه «لیلان» و کلیه مناطقی که شیعیان ترکمانی حضور داشتند، پیاده کند.

تعداد خانوارهای کُردی که از شمال عراق به ویژه اربیل و منطقه چمچال وارد کرکوک شده‌ و در این استان اسکان یافته‌ اند، بسیار زیاد است و شمار دقیق آنها، محرمانه نگه داشته می ‌شود، اما از سال 2003 تاکنون نزدیک به 800 هزار خانوار کُردها تنها وارد کرکوک شده اند و این آمار شامل مناطق طوز، داقوق، لیلان و تسعین نمی ‌شود.


اغلب این مهاجران کُرد دارای جایگاه اجتماعی خوبی نبودند و دارای سوابق کیفری مانند راهزنی و قتل بود، این مسئله را اکنون می ‌توان به خوبی از نوع رفتار آنها با مردم بومی این مناطق درک کرد. علاوه بر آن، گروه‌ های مافیای کُردستان به طور برنامه‌ ریزی شده‌ و با حمایت برخی احزاب با نفوذ کُرد، اقدام به ترور شخصیت‌ های شیعه ترکمانی کردند. آتش زدن مساجد و حسینیه‌ ها و کوچاندن اجباری ساکنان این مناطق از دیگر برنامه‌ های این گروه‌ ها بود، زیرا کُردها، شیعیان ترکمانی را رقیب خود در کرکوک و طوزخورماتو می دیدند و می دانستند، با وجود آنها جایی در شهر ندارند.

با سقوط موصل، صلاح ‌الدین و جنوب غربی کرکوک به دست داعش، شیعیان ترکمان برای دفاع از خود سلاح به دست گرفتند. پیروزی آنها در «آمرلی» از جمله دستاوردهای این مقاومت بود و این نفع سیاست‌ کُردها نبود، لذا آنها توطئه‌ جهت تضعیف ترکمان ‌ها را آغاز کردند و سناریو آتش زدن حسینیه ها و مساجد شیعیان ترکمانی در طوزخورماتو بار دیگر تکرار شد.


درگیری در طوزخورماتو میان پیشمرگه و شیعیان ترکمان این بار 12 نوامبر سال گذشته با یورش تعداد زیادی از نیروهای پیشمرگه با ده ها خودرو زرهی به شهر و اشغال بخش هایی از آن و آتش زدن 300 باب خانه و مغازه ترکمان ها آغاز شد و تا 5 روز ادامه یافت.

این درگیری ها بار دیگر پنجم اردیبهشت با کشته شدن یک فرمانده پیشمرگه منفجر و یک افسر عالیرتبه این نیرو در اثر انفجار نارنجک درگیری‌ بین نیروهای پیشمرگه و نیروهای ترکمان تشدید شد.

در پی بروز درگیری ‌ها در طوزخورماتو سران عراق شامل رئیس جمهوری، رئیس پارلمان و نخست وزیر به همراه رهبران اتحادیه میهنی کردستان و سازمان بدر با طرف ‌های مختلف برای مهار اوضاع و بازگشت سریع آرامش و ثبات به این شهر تماس گرفتند تا اینکه چهارشنبه گذشته نیروهای ترکمان و پیشمرگه به توافق رسیده و عملیات علیه یکدیگر را متوقف کردند.


توافق امضا شده بین دو طرف بر خروج نیروهای داوطلب مردمی و پیشمرگه از طوزخورماتو از روز پنج‌ شنبه تصریح می‌کند و پلیس محلی و نیروهای ویژه ماموریت‌ های امنیتی شهر را برعهده خواهند گرفت.