گروه سیاسی مشرق - رسانه‌های مکتوب همواره نقش عمده‌ای در هدایت افکار عمومی و جریان‌سازی رسانه‌ای به عهده دارند که در این بین جایگاه روزنامه‌ها، جایگاه ویژه‌ای است. به همین منظور گروه سیاسی مشرق به تحلیل و بررسی محتوای روزنامه‌های متعلق به جریان اصلاح‌طلب می‌پردازد.

روزنامه‌های زنجیره‌ای در روز سه‌شنبه 21 اردیبهشت در حرکتی هماهنگ به موضوع احتمال برکناری سرافراز رئیس‌سازمان صداو سیما پرداخته و به آنالیز تحولات مجلس دهم و ساختار و فراکسیون‌های آن بنا بر اهداف سیاسی خود پرداختند.

1- رقابت لاریجانی و عارف دور باطل در اصلاحات؛ اصلاح‌طلبان رقابت عارف و لاریجانی را خود دامن می‌زنند اما آنرا به نام دیگران می‌نویسند. در این باب روزنامه آرمان نزدیک به هاشمی رفسنجانی با افشای فعالیت اصلاح‌طلبان در دامن زدن به رقابت عارف و لاریجانی نوشت: «مشخص نيست چه سودي از اختلاف افكني ميان لاريجاني و عارف دارند. اگر اصلاح‌طلب و طرفدار عارف هستند كه بدترين ظلم را با انتشار تبليغات زياد براي رياست او مي‌كنند چرا كه از وجهه آرام و صبور او چهره‌اي مي‌سازند كه به دنبال كرسي قدرت است. اگر طرفدار لاريجاني هستند و هر روز چندين مرتبه به بيان خوبي‌هاي او مي‌پردازند، اشتباه است چون او امتحان خود را در رياست مجلس پس داده است و نيازي به بيان اینطوری نيست.»

2- لزوم توجه به غیرت ملی، اقتصادی و سیاسی؛ آیت الله جوادی آملی در تبیین موضوع غیرت سیاسی و اقتصادی و لزوم توجه به آن از واژه‌ای استفاده کردند که جنجال‌ساز شد. این موضوع موجب شد تا دفتر ایشان اطلاعیه‌ای به رسانه‌ها ارسال و نسبت به استفاده این واژه توضیح دهند:‌ «حضرت استاد (دام‌ظله) با توسعه مفهومی نسبت به کلمه دیاثت و دیوث فرمودند کسانی که راه نفوذ بیگانگان را در فضای اقتصادی یا سیاسی به روی کشور می‌گشایند از غیرت اقتصادی و یا سیاسی برخوردار نبوده و دیوث هستند».

3- القاء برجام به عنوان الگویی موفق؛ بیش از 100 روز از اجرایی شدن برجام گذشته است اما هنوز به طور عملی مواهب آن نسیب ملت ایران نگشته است اما روزنامه‌های زنجیره‌ای اصلاح‌طلب با استفاده از واژه برجام برای حوزه‌های دیگر از جمله حوزه داخلی و سیاسی سعی دارند آن را به عنوان یک الگوی موفق به افکار عمومی دیکته کنند که باید در ساختار‌های دیگر نیز مورد استفاده قرار گیرد. در این زمینه روزنامه اصلاح‌طلب قانون از واژه برجام در حوزه حج استفاده کرد و خواستار آن شد تا توافقی دراین خصوص انجام گیرد و مسئولان نیز در این عرصه تلاش ادامه داری انجام دهند.

4- تغییر مدیریت رسانه ملی؛ رسانه‌‌های اصلاح‌طلب به طور یکپارچه و هماهنگ تیتر و عکس یک خود را به رئیس سازمان صداوسیما اختصاص دادند و از رفتنی شدن وی سخن به زبان آورند و در مورد اخبار و بعضا احتمالاتی که ممکن است به تغییر رئیس صداوسیما بیانجامد سخن به میان آورند و به سابقه و نوع ریاست روسای پیشین رسانه ملی پرداختند.

5- القاء مخالفت اصولگرایان با اصل برجام؛ رسانه‌های اصلاح‌طلب همواره در یک تاکتیک مطابقتی به افکار عمومی اینگونه القاء می‌کنند که برجام مساوی با توسعه و رشد اقتصادی است و مخالفان برجام نیز مخالف رشد اقتصادی کشور هستند. این حالی است که در عالم واقع منتقدان خود نقش اساسی در عدم کلاهبرداری غرب از ایران در برجام داشته و با گوش‌زد کردن نکات و جزئیات لازم نسبت به شکل‌گیری معاهده‌ای بر ضد ملت ایران جلوگیری‌ کردند. البته اصولگرایان برجام را با شرط و شروط در مورد پایبندی طرف مقابل به تعهداتش پذیرفتند و موضوع اقدام گام به گام به معنای یک گام مثبت از سوی ایران و یک گام مثبت از سوی طرف مقابل را مطرح کردند که این روزها دیده می‌شود با وجود اینکه ایران از عمل به تعهدات خود فراتر رفته اما طرف آمریکایی نسبت به عمل به تعهداتش کارشکنی می‌کند.

روزنامه ابتکار با القا‌ء ‌این موضوع نوشت: « هر چند در دوران مذاکرات هسته‌ای و نیز پس از توافق و رسیدن به برجام و آغاز اجرایی شدن آن، منتقدان دولت و توافق هسته‌ای، مرحله به مرحله و از تریبون‌های مختلف به مخالفت و تخریب آن روی آوردند، اما نمی‌توان این موضوع را از یاد برد که مجلس نهم شورای اسلامی یکی از تریبون‌های اصلی این جریان بود. دلواپسان مجلس‌نشین که در نهایت نتیجه خواست مردمی از مجلس درباره موضوعات مختلف و از جمله برجام را در عدم کسب آرا برای راهیابی به مجلس دهم دیدند، این روزها در واپسین ایام مجلس نهم، دست از حمله به توافق هسته‌ای بر نمی‌دارند.»

6- مجلس دهم هم ژنرال دارد؛ « ناشناخته‌ها»‌،‌ « دسته چندمی‌ها»‌ و « ذخیره‌ها»‌ از جمله اسامی است که اصلاح‌طلبان به نمایندگان مجلس دهم نسبت می‌دهند. روزنامه اعتماد در رویکردی برای اینکه از ظرفیت‌های ژنرالی مجلس سخن بگوید حاجی بابایی، مصری، سالک و نقوی حسینی و چهره‌های دیگر اصولگرایی را دارای پتانسیل ژنرالی در مجلس دهم دانست و از این نظر بیان داشت که اصولگرایان چهره‌‌های شاخصی دارند. این روزنامه در بخش دیگری درباره ژنرال‌های اصلاح‌طلب با ناامیدی خاصی سخن گفت. روزنامه اصلاح‌طلب آرمان در این باره نوشت:‌ « ليست اميد بيش از آن چيزي كه تصورش را مي‌كرد در مجلس دهم به «عدد» منتخبان رسيد اما اين منتخبان را چه كساني مديريت خواهند كرد؟ محمدرضا عارف، سرشناس‌ترين چهره اين جريان در كنار منتخبيني چون الياس حضرتي، غلامرضا تاجگردون، محمدرضا تابش و حتي شايد تا حدودي علي مطهري اميدوار است كه بتواند عقبه تشكيلاتي منسجمي در اين مجلس تشكيل دهد. اما بقيه نام‌ها تا اينجا چندان شناخته شده نيستند. هر چند شروع به كار مجلس مي‌تواند آغاز مسيري براي بالا كشيدن اين نام‌هاي ناشناس باشد.»

رقابت برای یارگیری در مجلس دهم / ژله‌ای نامیدن گرایش نمایندگان مجلس دهم

«فراکسیون‌های ژله‌ای » نامی است که روزنامه همدلی بر روی ساختار سیاسی مجلس دهم می‌گذارد. بیم و هراس در فراکسیون امید برای از دست دادن کسانی که از آنها حمایت کرده موج می‌زند. روزنامه همدلی در این باره می‌نویسد:‌«روز شنبه همزمان با منتخبان امید، اصول‌گرایان نیز برای تشکیل فراکسیون وارد عمل شدند. این درحالی بود که کاظم جلالی و بهروز نعمتی دو عضو لیست امید که به علی لاریجانی نزدیک هستند، در جلسه فراکسیون امید شرکت نکردند. بهروز نعمتی تکلیفش مشخص شد، او در هیچ جلسه‌ای شرکت نکرد. کاظم جلالی عضو لیست امید و از نزدیکان لاریجانی هم برنامه صبح شنبه را ابتدا نیامد و بعد که آمد به‌ گونه‌ای نظرش این بود که «این جلسه‌‌های فراکسیون‌ها هیچ کدامشان برگزار نشود.« جلالی معتقد است که «شروع این وزن‌کشی‌ها زود است و شکل‌گیری این دو جلسه به طور موازی باعث اختلاف می‌شود.» علی مطهری اما متفاوت ظاهر شد؛ او آمد و در رونمایی از اساسنامه فراکسیون امید همراه یاران عارف بود. استدلال اصلاح‌طلبان این است، کسانی که با لیست امید وارد مجلس شدند و از امتیازهای لیست امید استفاده کردند، حتما به آن تعهداتی که آن فهرست برایشان ایجاد کرده، پایبند باشند. »

از این رو رقابت در وزن کشی سیاسی در جریان اصلاحات مهم اعلام شده چرا که این جریان معتقد است که تجربه پارلمانی در ایران این مسئله را ثابت کرده وقتی افراد ببینند که یک جا اکثریتی شکل می‌گیرد به آن سمت تمایل پیدا می‌کنند یا ممکن است که به طرف دولت متمایل شوند.

روزنامه اعتماد نیز در این باره با اطلاق عنوان مجلس ناشناخته‌ها به مجلس دهم نوشت: « امروز در آستانه تشكيل مجلس دهم كمتر كسي است كه بتواند تركيب نزديك به واقعيتي از بازي‌سازان و بازيگران اصلي بهارستان ارايه كند. تجربه ادوار گذشته مجلس هم يادآوري مي‌كند كه قسمت عمده‌اي از اين نيروها نه قبل از شروع كار رسمي مجلس، بلكه با آغاز فعاليت‌هاي پارلمان چهره خود را نشان مي‌دهند.»

از این رو یک رقابت دیگر که به نظر می‌رسد از رقابت اولیه خارج از مجلس برای اصلاح‌طلبان مهمتر بوده شکل گرفته است. رقابتی برای یارگیری از مستقل‌ها که به بنابرادعای اصلاح‌طلبان تمایلی به این جریان دارند. در این راستا اصلاح‌طلبان اعلام می‌کنند که در مهمانی رئیس جمهور و همچنین نشست فراکسیون امید 157 نفر برای تشکیل فراکسیون امید حاضر شدند. برخی از نمایندگان اصلاح‌طلب مجلس دهم اعتقاد دارند که تعداد آنها افزایش پیدا می‌کند و همچنین بخش قابل توجهی از مستقلین نیز به اصلاح‌طلبان می‌پیوندند.

در این رابطه، حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران درباره فراكسيون‌های مجلس دهم اظهار داشت: « مسلما فراكسيون اصولگرايان و فراكسيون اميد؛ دو فراكسيون اصلي مجلس دهم خواهند بود. اينكه كداميك از فراكسيون‌ها در اكثريت يا در اقليت قرار دارند، اين مساله بستگي به ميزان جذب نيروهاي مستقل دارد. تا آنجا كه من خبر دارم فراكسيون اميد تا اين لحظه حدود ۳۵ نفر بيشتر از فراكسيون اصولگرايان عضو دارد.»

روزنامه آرمان در این باره مدعی است:‌ «در حال حاضر برتري عددي با اصلاح‌طلبان است اما بايد ببينيم نيروهاي مستقلي كه وارد مجلس شده‌اند به كداميك از دو فراكسيون اصلي مجلس گرايش پيدا خواهند كرد.»

با این حال به نظر می‌رسد که این رقابت درون مجلسی برای تشکیل فراکسیون‌ها قوت گرفته و اصلاح‌طلبان تلاش زیادی می‌کنند تا از مستقل‌ها نیرو گرفته و وزن خود را در مجلس افزایش دهند و عنوان فراکسیون اکثریت را در مجلس به خود اختصاص دهند.