یک روز مانده به برگزاری نمایشگاه کتاب تهران در شهرآفتاب، ناشران و علاقه مندان کتاب نگرانی‌های بسیاری داشتند. بخصوص که روند آماده‌سازی ضرب‌الاجلی شهرآفتاب چنان بودکه تا قبل از آغاز نمایشگاه، هنوز محوطه شهرآفتاب پر از خاک و داربست و مصالح ساختمانی بود. اما شهرآفتاب موفق شد در نخستین تجربه میزبانی خود لبخند رضایت را بر لبان اغلب بازدیدکنندگان بنشاند.

تخصصی شدن نمایشگاه

نخستین نکته‌ای که در برگزاری نمایشگاه این دوره بیش از هر موضوعی جلب نظر می‌کند، آزمون سخت شهرآفتاب در مقام مکان جدید بود. این مکان که برای مدت پنج سال از سوی شهرآفتاب به صورت رایگان در اختیار نمایشگاه کتاب تهران قرار گرفته، در نخستین تجربه خود توانست نظر موافق بسیاری از بازدیدکنندگان، ناشران و اهل قلم را تامین کند. بسیاری از بازدیدکنندگان، با وجود دوری مسافت و همچنین با وجود داشتن پیش فرض‌های منفی، شهرآفتاب را فراتر از انتظار خود توصیف می‌کنند. اگر بحث مسافت را فاکتور بگیریم، بازدیدکنندگان امسال نمایشگاه، از حرفه‌ای‌تر برگزار شدن نمایشگاه در یک مکان تخصصی و نمایشگاهی و همچنین فضاسازی، غرفه‌آرایی، تهویه و امکانات مطلوب شهرآفتاب ابراز رضایت می‌کنند. به گفته آنها شهرآفتاب توانسته در دوره اول نگرانی آنها را بابت میزبانی پربازدیدترین نمایشگاه کتاب جهان، برطرف کند. تازه این درحالی است که تجربه جا به جایی نمایشگاه در ادوار قبلی نشان داده معمولا وقتی مکان نمایشگاه جا به جا می‌شود، در دوره نخست کاستی‌هایی وجود دارد که با مرور زمان بتدریج برطرف می‌شود.

جدای از این، شهرآفتاب موفق شد آخر هفته‌های شلوغی را پشت سر بگذارد. آمار نشان می‌دهد بازدید از نمایشگاه کتاب طی دو روز گذشته بسیار بالا بوده است.

همین‌قدر می‌توان عنوان کرد که نیکنام حسین‌پور، مشاور منابع و امور انسانی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به تراکنش‌های انجام شده در نهمین روز نمایشگاه گفت: پنجشنبه 23 اردیبهشت پر تراکنش‌ترین روز نمایشگاه بود و 260 هزار تراکنش در این روز انجام شد. به گفته او، در مقایسه با آمار تراکنش‌ها در سال گذشته این تعداد تراکنش یک رکورد برای نمایشگاه کتاب محسوب می‌شود ؛ زیرا در هیچ یک از روزهای نمایشگاه سال گذشته این تعداد تراکنش ثبت نشده است.

محرومیت ناشران

اما با همه این شیرینی‌ها، نمایشگاه امسال شاهد برخی تخلفات هم بود. از جمله شش حکم محکومیت برای ناشران و غرفه‌داران به‌دلیل نقد کردن غیرقانونی بن‌ها. همایون امیرزاده، رئیس هیات رسیدگی به تخلفات ناشران حاضر در بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در نشستی خبری، آخرین گزارش این هیات را به اهالی رسانه اعلام کرد و گفت: هیات رسیدگی به تخلفات ناشران تاکنون مبادرت به صدور 61 رای کرده است. مصادیق تخلفات نیز شامل نقد کردن بن کارت‌های اعتباری خرید کتاب از سوی غرفه داران، عرضه کتاب‌های غیر به‌صورت گسترده، عرضه و فروش کتب دیگر ناشران، واگذاری غرفه به دیگران، فروش کالاهایی غیر از کتاب (از قبیل اسباب بازی، پازل، نرم‌افزار، لوح فشرده و...)، ارائه و فروش کتاب افست و رعایت نکردن حجاب و شئونات اسلامی از سوی غرفه داران بوده است. به گفته او، براساس 61 رای صادر شده از سوی هیات رسیدگی به تخلفات ناشران، غرفه‌های 41 ناشر تا پایان نمایشگاه تعطیل و ناشران آنها از حضور در سی امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در سال 96 و همچنین تمامی نمایشگاه‌های استانی کتاب در سال جاری محروم شدند. او همچنین اعلام کرد20 رای صادره دیگر هم ناظر بر تعطیلی غرفه به مدت یک روز، دو روز یا سه روز و یا تذکر و اخطار کتبی به غرفه‌ها بوده است.

بنابر اعلام امیرزاده، از میان 41 ناشری که غرفه‌شان تا پایان نمایشگاه تعطیل و خودشان هم از حضور در نمایشگاه سال آینده و تمامی نمایشگاه‌های استانی محروم شده‌اند، تخلف شش ناشر نقد کردن بن کارت‌های اعتباری خرید کتاب و تبدیل آنها به پول بوده است. اختتامیه بیست و نهمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران امروز با حضور دکتر علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی، علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدعباس صالحی معاون امور فرهنگی وزیر ارشاد و رئیس نمایشگاه کتاب امسال و همچنین مدیران بخش‌های مخلف و ناشران و غرفه‌داران امروز از ساعت 15 فردا در محل سالن تشریفات شهر آفتاب برگزار خواهد شد و در آن 12 غرفه برتر نمایشگاه بیست و نهم که انتخاب آنها قطعی شده است، معرفی می‌شوند.

بازار پر رونق مهمانی

مهمان ویژه شدن در نمایشگاه‌های کتاب جهان یک رسم قدیمی است که تقریبا در نمایشگاه کتاب تهران خیلی دیر پا گرفت. در دوره‌های اول کشورهای منطقه بیشتر مهمان ویژه نمایشگاه کتاب تهران بودند. تا این که امسال برای اولین‌بار کشور روسیه مهمان ویژه نمایشگاه تهران شد و سال بعد هم کشور ایتالیا این عنوان را از آن خود کرده است. سفیر ژاپن هم نمایشگاه کتاب تهران را یکی از بزرگ‌ترین نمایشگاه‌های فرهنگی در جهان توصیف کرده و گفته از مهمان ویژه شدن در آن استقبال می‌کند. به این ترتیب باید گفت اهمیت نمایشگاه کتاب تهران در سطح جهان چنان شده که نه تنها جای خود را در تقویم بین‌المللی نمایشگاه‌های جهان باز کرده، بلکه هر سال کشورهای صاحب‌نام‌تری ‌خواهان حضور در این رخداد آن هم به‌عنوان مهمان ویژه هستند.