به گزارش مشرق، بر اساس آموزه‌های قرآنی، جنیان از جمله ابلیس دارای ویژگی‌هایی هستند که
آنان را توانمندتر از انسان می‌سازد. از جمله این ویژگی‌ها دیده نشدن توسط
انسان‌های عادی است.(اعراف، آیه 27)
همچنین ابلیس از عمر طولانی برخوردار خواهد بود و تا روز مشخصی به او مهلت داده شده است.(حجر، آیات 37 و 38؛ ص، آیات 80 و 81) و مرگی نخواهد داشت، اما این بدان معنا نیست که در دنیا گرفتار عذاب‌های دردناک نشود؛ لذا از مهلکه‌ها بویژه با حضور فرشتگان می‌گریزد تا آسیب بدنی نبیند.(انفال، آیات 270 و 9 تا 12؛ حشر، آیه 16)
ابلیس و جنیان و شیاطین (که همگی از یک جنس و قماشند) به صورت محدود از غیب آگاهی دارند که آن را از طریق استراق سمع به دست می‌آورند(حجر، آیات 17 و 18) و با باطل مخلوط کرده به کاهنان آموزش می‌دهند.(جن، آیات 6 و 9) بر اساس آیه 14 سوره سباء آنها اگر علم غیب می‌دانستند در خواری و مذلت پس از مرگ حضرت سلیمان(ع) باقی نمی‌ماندند؛ در حالی که تا زمان مشخص شدن مرگ آن حضرت (ع) توسط موریانه و افتادن بر خاک، شیاطین جنی از آن آگاه نشدند.
به هر حال، ابلیس توانایی‌ها و دانایی‌هایی دارد که از آن علیه انسان استفاده می‌کند. اما این گونه نیست که بر هر کسی و تا هر مرتبه‌ای، از این توانایی برخوردار باشد. ابلیس به صراحت اعلام می‌کند که در برابر مخلصان ناتوان است. او آنان را استثنا می‌کند و می‌گوید: قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغْوَیْتَنِی لأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الأَرْضِ وَلأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ إِلاَّ عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ ؛ گفت: «پروردگارا، به سبب آنکه مرا گمراه ساختى، من [هم گناهانشان را] در زمین برایشان مىآرایم و همه را گمراه خواهم ساخت، مگر آن بندگانت را که پاک و ویژه و برگزیده تو باشند.(حجر، آیات 39 و 40)
این استثنا کردن بندگان مخلص و ویژه الهی از اصل اغواگری توسط ابلیس به سبب آن نیست که آنها را دوست دارد، بلکه از آن روست که به آنان دسترسی ندارد.
محدودیت ابلیس
در حقیقت دسترسی ابلیس از جهاتی محدود است:
1. ابلیس و شیاطین تنها می‌توانند وسوسه کنند مگر آنکه شخص خودش را تحت ولایت آنها قرار دهد؛
2. ابلیس تنها در مرتبه پایین‌تر از مخلصان یعنی پاک شدگان می‌تواند وسوسه داشته باشد و در مراتب عالی‌تر، دستش بسته است و اگر دسترسی داشت و می‌توانست، آنان را نیز اغوا و گمراه می‌کرد؛ زیرا دشمنی او با آدم(ع) و بنی آدم است و برایش فرقی ندارد چه کسی باشد.
پس ابلیس و جنیان همان طوری که به مراتب عالی آسمانی برای استراق سمع راه ندارند و در همین مراتب پائین نیز با شهاب ثاقب و شهاب‌سنگ‌ها تهدید و زده می شوند، در مراتب عالی مقامات انسانی هم راهی ندارند تا آنان را گمراه کنند.
به سخن دیگر، دست‌های ابلیس در مراتب عالی بسته است و هیچ دسترسی ندارد، نه آنکه نمی‌خواهد دسترسی داشته باشد و نخواهد آنان را گمراه کند، بلکه نمی‌تواند برسد و گمراه کند. پس شیطنت ابلیس تنها در مراحل پائین و میانی است نه مراتب عالی.
همچنین ابلیس از عمر طولانی برخوردار خواهد بود و تا روز مشخصی به او مهلت داده شده است.(حجر، آیات 37 و 38؛ ص، آیات 80 و 81) و مرگی نخواهد داشت، اما این بدان معنا نیست که در دنیا گرفتار عذاب‌های دردناک نشود؛ لذا از مهلکه‌ها بویژه با حضور فرشتگان می‌گریزد تا آسیب بدنی نبیند.(انفال، آیات 270 و 9 تا 12؛ حشر، آیه 16)
ابلیس و جنیان و شیاطین (که همگی از یک جنس و قماشند) به صورت محدود از غیب آگاهی دارند که آن را از طریق استراق سمع به دست می‌آورند(حجر، آیات 17 و 18) و با باطل مخلوط کرده به کاهنان آموزش می‌دهند.(جن، آیات 6 و 9) بر اساس آیه 14 سوره سباء آنها اگر علم غیب می‌دانستند در خواری و مذلت پس از مرگ حضرت سلیمان(ع) باقی نمی‌ماندند؛ در حالی که تا زمان مشخص شدن مرگ آن حضرت (ع) توسط موریانه و افتادن بر خاک، شیاطین جنی از آن آگاه نشدند.
به هر حال، ابلیس توانایی‌ها و دانایی‌هایی دارد که از آن علیه انسان استفاده می‌کند. اما این گونه نیست که بر هر کسی و تا هر مرتبه‌ای، از این توانایی برخوردار باشد. ابلیس به صراحت اعلام می‌کند که در برابر مخلصان ناتوان است. او آنان را استثنا می‌کند و می‌گوید: قَالَ رَبِّ بِمَآ أَغْوَیْتَنِی لأُزَیِّنَنَّ لَهُمْ فِی الأَرْضِ وَلأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ إِلاَّ عِبَادَکَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِینَ ؛ گفت: «پروردگارا، به سبب آنکه مرا گمراه ساختى، من [هم گناهانشان را] در زمین برایشان مىآرایم و همه را گمراه خواهم ساخت، مگر آن بندگانت را که پاک و ویژه و برگزیده تو باشند.(حجر، آیات 39 و 40)
این استثنا کردن بندگان مخلص و ویژه الهی از اصل اغواگری توسط ابلیس به سبب آن نیست که آنها را دوست دارد، بلکه از آن روست که به آنان دسترسی ندارد.
محدودیت ابلیس
در حقیقت دسترسی ابلیس از جهاتی محدود است:
1. ابلیس و شیاطین تنها می‌توانند وسوسه کنند مگر آنکه شخص خودش را تحت ولایت آنها قرار دهد؛
2. ابلیس تنها در مرتبه پایین‌تر از مخلصان یعنی پاک شدگان می‌تواند وسوسه داشته باشد و در مراتب عالی‌تر، دستش بسته است و اگر دسترسی داشت و می‌توانست، آنان را نیز اغوا و گمراه می‌کرد؛ زیرا دشمنی او با آدم(ع) و بنی آدم است و برایش فرقی ندارد چه کسی باشد.
پس ابلیس و جنیان همان طوری که به مراتب عالی آسمانی برای استراق سمع راه ندارند و در همین مراتب پائین نیز با شهاب ثاقب و شهاب‌سنگ‌ها تهدید و زده می شوند، در مراتب عالی مقامات انسانی هم راهی ندارند تا آنان را گمراه کنند.
به سخن دیگر، دست‌های ابلیس در مراتب عالی بسته است و هیچ دسترسی ندارد، نه آنکه نمی‌خواهد دسترسی داشته باشد و نخواهد آنان را گمراه کند، بلکه نمی‌تواند برسد و گمراه کند. پس شیطنت ابلیس تنها در مراحل پائین و میانی است نه مراتب عالی.
