به گزارش مشرق، بان کی‌مون، دبیر کل سازمان ملل متحد، گزارش خود در خصوص اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت را، شش ماه پس از تصویب آن، به این شورا ارائه کرد.
در بخش یافته‌های اصلی و توصیه‌های گزارش مزبور که بخش اصلی گزارش محسوب می‌شود، آمده است:
* با گذشت 6 ماه از روز اجرا، من از اجرای تعهدات هسته‌ای تحت برجام توسط جمهوری اسلامی ایران خرسندم. جمهوری اسلامی ایران به اجرای موقت پروتکل الحاقی ادامه می‌دهد و تصویب آن را به بعد موکول کرده است و به اقدامات شفافیت‌ساز مطرح شده در برنامه جامع اقدام مشترک ادامه می‌دهد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده است که به راستی‌آزمایی مواد هسته‌ای اعلام شده ایران ادامه داده و بررسی عدم وجود مواد یا فعالیت‌های غیراعلامی در جریان است. از روز اجرا، آژانس در حال راستی‌آزمایی تعهد جمهوری اسلامی ایران به تعهدات هسته‌ای این کشور ذیل برجام بوده است. من از اعضای عضو می‌خواهم که به حمایت از آژانس ادامه دهند تا بتواند به وظایف خود در خصوص برجام عمل کند. به علاوه، هیچ گزارشی از تامین، فروش، انتقال یا صادرات مواد ممنوعه ذیل برجام و قطعنامه 2231 به جمهوری اسلامی ایران دریافت نشده است.
* تمهیدات لازم و تسهیلات مورد نیاز برای شورای امنیت و اجرای قطعنامه 2231، وجود دارند. به طور مشخص، ارتباطات اجرایی بین شورای امنیت و کارگروه تدارکاتی کمیسیون مشترک برقرار شده تا پیشنهادهای مرتبط با هسته‌ای اعضای عضو ذیل کانال ایجاد شده و با بذل توجه به امنیت اطلاعات و محرمانه بودن آنها پردازش شوند. فرم‌های لازم برای استفاده اعضا در هر 6 زبان رسمی سازمان ملل آماده گردیده‌اند.
* به‌رغم این تحولات مثبت، جمهوری اسلامی ایران به استحضار دبیر کل رساند که با بهره‌گیری کامل از رفع تحریم‌های چندجانبه و ملی فاصله دارد. برخی نگرانی‌های مطرح شده از سوی ایران شامل «طرح بهبود معافیت روادید و ممانعت از مسافرت تروریست‌های سال 2015» و همچنین مصادره اموال بانک مرکزی ایران در پی یک دستور قضایی در ایالات متحده است. ضمیمه 1 این گزارش به اطلاعات دریافت شده توسط دبیر کل در تماس با نمایندگان ایران اختصاص دارد. چالش‌های اجرایی در هر توافقی وجود دارند بالاخص توافقی پیچیده چون برنامه جامع اقدام مشترک. من از همه شرکت‌کنندگان می‌خواهم که به اجرای کامل تعهدات خود در برجام پایبند مانده و برای رفع چالش‌ها با روح همکاری، سازش، حسن نیت و اقدام متقابل تلاش کنند. در این خصوص، من از تعهدات قوی اتحادیه اروپا و ایالات متحده برای نفع رساندن توافق به همه طرف‌ها از جمله مردم ایران خرسندم.
* با در نظر گرفتن مفاد ضمیمه B قطعنامه 2231، پرتاب موشک‌های بالستیک از سوی جمهوری اسلامی ایران در ماه مارس 2016، برای من نگران‌کننده شد. از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهم با درنظر گرفتن پتانسیلی که پرتاب این موشک‌ها برای ایجاد تنش در منطقه دارد، از این کار خودداری بورزد. با اینکه تفسیر قطعنامه‌های شورای امنیت بر عهده این نهاد است، لیکم من نگران‌ام که پرتاب این موشک‌ها با روح سازنده‌ای که در امضای برجام به نمایش گذاشته شد، در تعارض باشد.
* من همچنین نگران گزارش مربوط به توقیف یک محموله سلاح توسط نیروی دریایی آمریکا در خلیج عمان در مارس 2016 هستم. آمریکا نتیجه‌گیری کرده است که مبداء این محموله ایران است و مقصد آن احتمالا یمن بوده است. جمهوری اسلامی ایران دبیرکل را مطلع کرد که در ارسال این محموله هیچ نقشی نداشته است. من مایل به یادآوری این هستم که همه اعضا تعهدات خود در بند 6 از ضمیمه B در قطعنامه 2231 را به طور کامل انجام دهند و از همه می‌خواهم گزارش‌های مربوط به توقیف تسلیحات را به من و دفتر من گزارش کنند.
* من همچنین مایلم توجه شورای امنیت را به مشارکت نهادهای ایرانی در پنجمین نمایشگاه دفاعی عراق که در ماه مارس در بغداد برگزار شد، جلب کنم. هیچ‌گونه مجوز اولیه از شورای امنیت برای ارسال سلاح از ایران به عراق درخواست نشده بود. دبیرکل تلاش کرد از هر دو طرف توضیحاتی درباره این موضوع دریافت کند. ایران به دبیرکل پاسخ داد که از نظر ایران چنین فعالیت‌هایی نیاز به هیچ‌گونه مجوز قبلی از شورای امنیت ندارد و تاکید کرد که ایران مالکیت اقلام نمایش داده شده را حفظ خواهد کرد. من توصیه کردم که شورای امنیت شفاف کند که آیا بند 6 قطعنامه بر انتقال یا فروش تسلیحات بدون درنظرگرفتن تغییر مالکیت دلالت می‌کند یا نه؟
گفتنی است، در گزارش دبیر کل سازمان ملل تقریبا هیچ استنادى به مواضع و توضیحات جمهورى اسلامى ایران نشده و در مقابل تقریبا تمام بخش‌ها اعم از ادعاها علیه برنامه موشکى، حضور سردار سلیمانى در عراق، فروش سلاح به عراق و توقیف محموله تسلیحاتى، تکرار اظهارات ماه‌هاى اخیر مقامات آمریکایى است.
مواضع و توضیحات مستند ایران تنها به عنوان ضمیمه و با عنوان «ادعاها» به‌همراه گزارش منتشر شده‌اند.
در واکنش به این گزارش، بهرام قاسمی سخنگوی دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم، گزارش 6 ماهه دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت این سازمان را نامتوازن و جانبدارانه ارزیابی کرد و اظهار داشت: این گزارش تحت فشار آشکار آمریکا بر دبیرخانه سازمان ملل تنظیم شده و اتهامات وارده در آن علیه جمهوری اسلامی ایران بی‌اساس است.
وی این گزارش را با روح و متن برجام و حتی قطعنامه 2231 متعارض دانست و افزود: این در حالی است که قطعنامه 2231، برجام و تأیید و توافق درباره آن را نشانه تغییری بنیادین در بررسی برنامه هسته‌ای ایران توسط شورای امنیت عنوان کرده است.
در بخش یافته‌های اصلی و توصیه‌های گزارش مزبور که بخش اصلی گزارش محسوب می‌شود، آمده است:
* با گذشت 6 ماه از روز اجرا، من از اجرای تعهدات هسته‌ای تحت برجام توسط جمهوری اسلامی ایران خرسندم. جمهوری اسلامی ایران به اجرای موقت پروتکل الحاقی ادامه می‌دهد و تصویب آن را به بعد موکول کرده است و به اقدامات شفافیت‌ساز مطرح شده در برنامه جامع اقدام مشترک ادامه می‌دهد. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داده است که به راستی‌آزمایی مواد هسته‌ای اعلام شده ایران ادامه داده و بررسی عدم وجود مواد یا فعالیت‌های غیراعلامی در جریان است. از روز اجرا، آژانس در حال راستی‌آزمایی تعهد جمهوری اسلامی ایران به تعهدات هسته‌ای این کشور ذیل برجام بوده است. من از اعضای عضو می‌خواهم که به حمایت از آژانس ادامه دهند تا بتواند به وظایف خود در خصوص برجام عمل کند. به علاوه، هیچ گزارشی از تامین، فروش، انتقال یا صادرات مواد ممنوعه ذیل برجام و قطعنامه 2231 به جمهوری اسلامی ایران دریافت نشده است.
* تمهیدات لازم و تسهیلات مورد نیاز برای شورای امنیت و اجرای قطعنامه 2231، وجود دارند. به طور مشخص، ارتباطات اجرایی بین شورای امنیت و کارگروه تدارکاتی کمیسیون مشترک برقرار شده تا پیشنهادهای مرتبط با هسته‌ای اعضای عضو ذیل کانال ایجاد شده و با بذل توجه به امنیت اطلاعات و محرمانه بودن آنها پردازش شوند. فرم‌های لازم برای استفاده اعضا در هر 6 زبان رسمی سازمان ملل آماده گردیده‌اند.
* به‌رغم این تحولات مثبت، جمهوری اسلامی ایران به استحضار دبیر کل رساند که با بهره‌گیری کامل از رفع تحریم‌های چندجانبه و ملی فاصله دارد. برخی نگرانی‌های مطرح شده از سوی ایران شامل «طرح بهبود معافیت روادید و ممانعت از مسافرت تروریست‌های سال 2015» و همچنین مصادره اموال بانک مرکزی ایران در پی یک دستور قضایی در ایالات متحده است. ضمیمه 1 این گزارش به اطلاعات دریافت شده توسط دبیر کل در تماس با نمایندگان ایران اختصاص دارد. چالش‌های اجرایی در هر توافقی وجود دارند بالاخص توافقی پیچیده چون برنامه جامع اقدام مشترک. من از همه شرکت‌کنندگان می‌خواهم که به اجرای کامل تعهدات خود در برجام پایبند مانده و برای رفع چالش‌ها با روح همکاری، سازش، حسن نیت و اقدام متقابل تلاش کنند. در این خصوص، من از تعهدات قوی اتحادیه اروپا و ایالات متحده برای نفع رساندن توافق به همه طرف‌ها از جمله مردم ایران خرسندم.
* با در نظر گرفتن مفاد ضمیمه B قطعنامه 2231، پرتاب موشک‌های بالستیک از سوی جمهوری اسلامی ایران در ماه مارس 2016، برای من نگران‌کننده شد. از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهم با درنظر گرفتن پتانسیلی که پرتاب این موشک‌ها برای ایجاد تنش در منطقه دارد، از این کار خودداری بورزد. با اینکه تفسیر قطعنامه‌های شورای امنیت بر عهده این نهاد است، لیکم من نگران‌ام که پرتاب این موشک‌ها با روح سازنده‌ای که در امضای برجام به نمایش گذاشته شد، در تعارض باشد.
* من همچنین نگران گزارش مربوط به توقیف یک محموله سلاح توسط نیروی دریایی آمریکا در خلیج عمان در مارس 2016 هستم. آمریکا نتیجه‌گیری کرده است که مبداء این محموله ایران است و مقصد آن احتمالا یمن بوده است. جمهوری اسلامی ایران دبیرکل را مطلع کرد که در ارسال این محموله هیچ نقشی نداشته است. من مایل به یادآوری این هستم که همه اعضا تعهدات خود در بند 6 از ضمیمه B در قطعنامه 2231 را به طور کامل انجام دهند و از همه می‌خواهم گزارش‌های مربوط به توقیف تسلیحات را به من و دفتر من گزارش کنند.
* من همچنین مایلم توجه شورای امنیت را به مشارکت نهادهای ایرانی در پنجمین نمایشگاه دفاعی عراق که در ماه مارس در بغداد برگزار شد، جلب کنم. هیچ‌گونه مجوز اولیه از شورای امنیت برای ارسال سلاح از ایران به عراق درخواست نشده بود. دبیرکل تلاش کرد از هر دو طرف توضیحاتی درباره این موضوع دریافت کند. ایران به دبیرکل پاسخ داد که از نظر ایران چنین فعالیت‌هایی نیاز به هیچ‌گونه مجوز قبلی از شورای امنیت ندارد و تاکید کرد که ایران مالکیت اقلام نمایش داده شده را حفظ خواهد کرد. من توصیه کردم که شورای امنیت شفاف کند که آیا بند 6 قطعنامه بر انتقال یا فروش تسلیحات بدون درنظرگرفتن تغییر مالکیت دلالت می‌کند یا نه؟
گفتنی است، در گزارش دبیر کل سازمان ملل تقریبا هیچ استنادى به مواضع و توضیحات جمهورى اسلامى ایران نشده و در مقابل تقریبا تمام بخش‌ها اعم از ادعاها علیه برنامه موشکى، حضور سردار سلیمانى در عراق، فروش سلاح به عراق و توقیف محموله تسلیحاتى، تکرار اظهارات ماه‌هاى اخیر مقامات آمریکایى است.
مواضع و توضیحات مستند ایران تنها به عنوان ضمیمه و با عنوان «ادعاها» به‌همراه گزارش منتشر شده‌اند.
در واکنش به این گزارش، بهرام قاسمی سخنگوی دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم، گزارش 6 ماهه دبیرکل سازمان ملل درباره اجرای قطعنامه 2231 شورای امنیت این سازمان را نامتوازن و جانبدارانه ارزیابی کرد و اظهار داشت: این گزارش تحت فشار آشکار آمریکا بر دبیرخانه سازمان ملل تنظیم شده و اتهامات وارده در آن علیه جمهوری اسلامی ایران بی‌اساس است.
وی این گزارش را با روح و متن برجام و حتی قطعنامه 2231 متعارض دانست و افزود: این در حالی است که قطعنامه 2231، برجام و تأیید و توافق درباره آن را نشانه تغییری بنیادین در بررسی برنامه هسته‌ای ایران توسط شورای امنیت عنوان کرده است.
