به گزارش مشرق، جمهوری اسلامی ایران در سالیان اخیر با همت و پشتکار بیشتری به نسبت قبل، کار در عرصه فضایی را آغاز کرده است. آغاز این مسیر را می‌توان از سال 1382 و تشکیل اولین هسته‌های سازمان فضایی ایران دانست.
اگرچه پیش از سال 82 نیز فعالیت و تحقیقات فضایی زیادی در ایران انجام شده بود، اما از سال 1382 به بعد، رسما فعالیت فضایی ایران وارد فاز گسترده و وسیع تحقیقات علمی - پژوهشی و تولید ماهواره و ماهواره‌بر‌های متنوع شده است.
حالا امروز با گذشت بیش از 13 سال از آن روز، جمهوری اسلامی ایران هشتمین کشور جهان در تولید و ساخت ماهواره و پرتاب به فضا است. تاکنون ماهواره‌ها و کاوشگرهای متنوعی در ایران به فضا پرتاب شده و ایران موفق شده که ماهواره‌ها و کاوشگرهای خود را در مدار زمین و زیرمدار زمین، با موفقیت قرار دهد.
بررسی کارنامه ایران از زمان ورود جدی در سال 1382 به عرصه تحقیقات و مطالعات فضایی، نشان می‌دهد که کشور با گذشت سالیانی نه چندان دراز، نه تنها به موفقیت‌های زیادی دست یافته است، بلکه امروز به عنوان کشوری مطرح و قابل، در عرصه فضایی شناخته می‌شود.
در کارنامه فعالیت فضایی ایران، ارسال 4 ماهواره به فضا و قرار گرفتن آنها در مدار و انجام موفقیت‌آمیز ماموریت، به ثبت رسیده است.
| نام ماهواره | وزن | ماهواره‌بر | نوع | سال پرتاب | توضیحات |
| امید | 27kg | سفیر امید | سنجشی | 1387 | این ماهواره در هر 24 ساعت، 15 بار به دور زمین چرخیده و گزارش‌هایی سنجشی به ایشتگاه‌های زمینی در ایران ارسال کرده است |
| رصد | 15,3kg | سفیر1 - بی | سنجشی | 1390 | رصد، اولین ماهواره ایرانی بود که برق مورد نیاز خود را از صفحات خورشیدی متصل بر دیواره ماهواره و باطری‌هایش، تامین می‌کرد |
| نوید | 50kg | سفیر1 - بی | تصویربرداری | 1390 | تصویربرداری از زمین با وضوح تصویر 750 متر و استفاده از صفحات خورشیدی برای تامین بخشی از برق ماهواره، ویژگی‌های اصلی این ماهواره است |
| فجر | 60kg | سفیر فجر (سفیر1-بی) | تصویربرداری | 1393 | این ماهواره تصاویری با دقت بالا به ایستگاه زمینی ارسال کرده است |
پیشینه پرتاب کاوشگرهاى فضایی در کشور، محدود به یک دهه گذشته است و نخستین کاوشگر در قالب طرح «آزمایشگاه فضایی» در پژوهشکده سامانه‌هاى فضانوردى طراحی، ساخته و آزمایش شد.
پژوهشگران و کارشناسان این مرکز از سال 1381، فعالیت‌هاى مطالعاتی و آزمایشی خود را با هدف دستیابی به فناورى ساخت و توسعه کاوشگرهاى فضایی آغاز کردند و توانستند موفقیت‌هاى بی‌نظیرى را براى جامعه علمی کشور به ارمغان آورند.
از مهم ترینِ این فعالیت ها، انجام مطالعات زیست فضایی در راستاى ارسال حیات به فضا است. در فاصله سالهاى 1381 تا 1389، طرح آزمایشگاه فضایی در قالب توافقنامه‌ای که به امضاى وزراى وقت علوم، تحقیقات و فناورى و دفاع و پشتیبانی نیروهاى مسلح رسیده بود، مورد حمایت قرار گرفت.
از نیمه دوم سال 1389 به بعد نیز به دلیل اهمیت و جایگاه این طرح در بین سایر پروژه هاى ملی، این برنامه تحت عنوان «طراحی، ساخت و پرتاب کاوشگرهاى فضایی» همراه با محفظه زیستی حامل موجود زنده و با نظارت و سرپرستی سازمان فضایی ایران ادامه یافته است.
در حال حاضر، پژوهشکده سامانه‌هاى فضانوردى متولی اصلی انجام تحقیقات زیست فضایی در کشور به شمار می‌رود و محققان این مرکز در قالب چهار گروه پژوهشی «سیستم‌هاى فضانوردى» ، «طراحی فضاپیما»، «علوم فضایی » و «زیست فضایی» فعالیت می‌کنند و عمده‌ترین تلاش‌هاى این محققان، بر توسعه زیرساخت‌هاى علمی و فناورانه لازم براى حضور فعال فضانوردان ایرانی در فضا متمرکز شده است. دستاورد این فعالیت‌ها تاکنون، آزمایش 8 کاوشگر فضایی است که در سالهاى 1385 تا 1392 به فضا پرتاب شده‌اند.
| نام | ارتفاع‌گیری از سطح زمین | زمان پرتاب | ماموریت | کلاس |
| کاوشگر 1 | 10 کیلومتر | 1385 | تحقیقاتی | A |
| کاوشگر 2 | 40 تا 55 کیلومتر | 1387 | تحقیقاتی | B |
| کاوشگر 3 | 40 تا 55 کیلومتر | 1388 | اعزام اولین موجودات زنده از ایران به فضا (موش، لاک پشت و کِرم) | B |
| کاوشگر 4 | 135 کیلومتر | 1389 | تحقیقاتی | C |
| کاوشگر 5 | 120 کیلومتر | 1390 | تحقیقاتی | C |
| کاوشگر 6 | 120 کیلومتر | 1391 | تحقیقاتی | C |
| کاوشگر پیشگام | 120 کیلومتر | 1391 | اعزام اولین میمون فضانورد به فضا | C |
| کاوشگر پژوهش | 120 کیلومتر | 1392 | اعزام دومین میمون فضانورد به فضا | D |
این کاوشگرها با توجه به ویژگی‌هاى گوناگونی که از نظر هندسه، ارتفاع، مأموریت و نوع حامل دارند، در کلاس‌های A, B, C و D دسته‌بندی شده‌اند که کاوشگر پژوهش (کلاس D) برترین و بهترین نمونه از محصولات تولید شده توسط محققان ایرانی در این حوزه است.
"کاوشگر پژوهش" در واقع آخرین کاوشگری است که ایران به فضا پرتاب کرده است. این کاوشگر حامل دومین میمون فضانورد ایرانی بود که "فرگام" نام داشت. این کاوشگر در روز 23 آذر ماه سال 92 و توسط یک راکت سوخت مایع از پایگاه سمنان به فضا پرتاب و موفق شد که دومین میمون فضایی ایران را به فضای زیرمداری ارسال کرده و پس از مدت زمان حدود 15 دقیقه، میمون را سالم به زمین بازگرداند.
غیر از کاوشگر پژوهش، کاوشگر پیشگام نیز در نهم بهمن ماه 1391 موفق شده بود که اولین میمون فضانورد ایرانی را با همین نام (پیشگام)، به فضا اعزام کرده و سالم به زمین بازگرداند.
مجموعاً، در کارنامه کاوشگرهای فضایی ایران (8 کاوشگر)، 3 کاوشگر وظیفه اعزام موجود زنده به فضا را داشتند که پژوهش و پیشگام هر کدام یک میمون را به فضا اعزام و زنده در زمین بازیابی کردند و کاوشگر 3 نیز در سال 1388 چند جانور مختلف از جمله یک موش صحرایی، دو لاک‌پشت و چند کرم را به فضا اعزام کرده و زنده به زمین بازگرداند و این کارنامه‌ای درخشان برای عملکرد فضایی یک کشور در طول حدود 13 سال است.
