به گزارش مشرق، صنعت خودروسازی طی سال‌های قبل از انقلاب توسط شرکت های خارجی عمدتاً آمریکایی، انگلیسی و فرانسوی در ایران شکل گرفت و کاملاً به شرکت های خارجی وابسته بود، به طوری که در آن زمان هیچ خودرویی با برند داخلی در ایران تولید نمی‌شد و دو شرکت بزرگ خودروساز (یعنی ایران خودرو و سایپای فعلی) فقط به مونتاژ خودروهای خارجی صرفاً با قطعات وارداتی مشغول به کار بودند.

این روند تا اوایل دهه 70 ادامه داشت و تا آن زمان صنعت قطعه سازی در ایران وجود نداشت. حال با گذشت بیش از 20 سال از تولد صنعت قطعه سازی در ایران، شاهد فعالیت 2 هزار کارخانه بزرگ و کوچک در صنعت قطعه سازی کشور هستیم.

در چنین شرایطی توسعه خطوط تولید بدون توسعه محصول یکی از چالش‌های مهم صنعت خودرو محسوب می‌شود. آغاز تولید محصولات پژو با داخلی سازی 20 درصدی در ایران موضوعی است که مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان صنعت خودرو قرار گرفته و با وجود مغایرت آن با الزام وزارت صنعت مبنی بر شروع تولید خودروهای خارجی در ایران با داخلی سازی 40 درصدی، این روزها شاهد دفاع مسئولان وزارت صنعت از برنامه تولید محصولات پژو در کشور هستیم،البته نباید جایگاه معاون صنایع وزیر صنعت در رأس هیآت مدیره ایران خودرو را فراموش کرد، صالحی‌نیا به صراحت از مونتاژ محصولات پژو در ایران دفاع کرده و می‌گوید داخلی سازی این تولیدات طی شش ماه به رقم 40 درصد خواهد رسید.

تجربه سال‌های گذشته در صنعت خودرو نشان می‌دهد که یکی از عوامل بسیار مهم در عدم توسعه محصول، وابستگی و تبعیت از بزرگترین شریک خارجی صنعت خودرو ایران یعنی پژو بوده است.

به عنوان مثال پژو 206 صندوق‌دار بر روی پلت‌فرم پژو 206 توسط طرف ایرانی طراحی و تولید شده اما مالکیت معنوی آن به فرانسوی‌ها اختصاص دارد،به طوری که شرکت ایران خودرو حتی نتوانست آرم خود را بر روی آن نصب کند. به عبارت دیگر با پول و سرمایه ایرانی، یک محصول به محصولات پژو اضافه شد بدون اینکه نامی از ایران در طراحی و تولید این محصول باشد.

هم اکنون نیز اگر واقع بینانه به قرارداد جدید ایران خودرو با پژو نگاه کنیم، نوعی استعمار جدید در آن دیده می‌شود.

* استعمار جدید خودروسازی ایران توسط فرانسوی‌ها

شرکت پژو در مواجهه با تلاش ایرانی‌ها برای دستیابی به خودکفایی در تولید قطعات، همواره بر اساس منافع خود عمل کرده و در زمینه داخلی سازی قطعاتی که تولید آن سود مناسبی به همراه دارد و یا ایجاد خودکفایی در تولید آن نیازمند انتقال دانش فنی بوده است، از هر نوع سنگ اندازی دریغ نکرده است.

پژو فرانسه طی سال‌های اخیر بیش از 20 میلیارد دلار در بازار ایران فروش داشته است. جالب اینجاست که این شرکت حتی یک سنت هم در صنعت خودرو ایران سرمایه‌گذاری نکرده و در اعمال تحریم‌ها علیه ایران، علی‌رغم داشتن روابط تجاری چندین ساله با کشورمان، زودتر از اعمال تحریم‌های مستقیم آمریکا علیه صنعت خودرو ایران، تحریم‌های خود را آغاز کرد و یک شبه ایران را ترک کرد.

در نتیجه با توجه به وابستگی چندین ساله شرکت ایران خودرو به این شرکت فرانسوی، تولید خودروهای پر تیراژ مانند پژو 206 متوقف شد و به دلیل هزینه‌های سربار مالی و ... ضرر مالی زیادی متوجه طرف ایرانی شد.

حال نیز شرکت پژو در قرارداد جدیدش با ایران خودرو ادامه همین شرایط زیان‌بار را در پیش گرفته و آن را به ایران خودرو تحمیل کرده است. بر اساس قرارداد ایران خودرو و پژو، مونتاژ 3 محصول با نام های تجاری 301، 208 و 2008 پیش‌بینی شده است.

* برنامه‌ریزی پژو برای از رده خارج کردن پلت‌فرم پژو 206 تا 3 سال دیگر

طبق گفته کارشناسان صنعت خودرو، این 3 خودرو دارای یک پلت‌فرم مشترک و قدیمی هستند. تولید این پلت‌فرم از سال 1998 با پژو 206 آغاز شد و بر اساس برنامه‌ریزی پژو تا سال 2019 از رده خارج خواهد شد.

بنابراین به نظر می رسد این شرکت فرانسوی همان روش واگذاری تولید پژو 405 به ایران خودرو را برای قراردادهای جدید نیز در پیش گرفته و تولید محصولی را در کشورمان آغاز خواهد کرد که از خطوط تولید خودش خارج خواهد شد.

به این نکته نیز باید توجه کرد که تاکنون هیچ کدام از این خودروها مجوز صادرات به کشور آمریکا را دریافت نکرده‌اند که این موضوع نشان دهنده سطح پایین استانداردهای ایمنی و عدم تطابق آن با استانداردهای بالای حمل و نقل است.

پژو 301 برای عرضه با پایین‌ترین قیمت در شرکت پژو طراحی شده که به دلیل پایین بودن سطح ایمنی، فرانسوی‌ها حق فروش آن را در اتحادیه اروپا ندارند. در سال 2014 نیز حدود 195 هزار دستگاه از این خودرو تولید شد که تنها 100 هزار دستگاه در آن سال به فروش رفت.

به این ترتیب به نظر می رسد که شرکت پژو، ایران را بهترین بازار برای فروش این خودرو می‌داند.

یک کارشناس صنعت خودرو در این مورد می‌گوید: دنا به عنوان یک خودروی ملی از نظر طراحی، شکل ظاهری و ترکیب داخلی به مراتب بهتر و مشتری پسندتر از خودرو 301 است.

وی ادامه می‌دهد: حتی ترکیب خودرو پژو پارس نیز از پژو 301 بهتر است.

به گفته وی، به نظر می رسد برای قوای محرکه پژو 301 سه نوع موتور 2 لیتری بنزینی و 6 لیتری دیزلی در نظر گرفته شده است که هر سه نوع موتور به لحاظ کارایی، عقب افتاده و دارای مصرف سوخت بالایی هستند.

گفته می‌شود که تولید پژو 301 به مدیران سابق ایران خودرو نیز پیشنهاد شده بود ولی به دلایل فنی مورد قبول واقع نشد.

* فرانسوی‌ها پژو 207 شکست خورده را به پژو 208 تبدیل کردند

این کارشناس صنعت خودرو ادامه می‌دهد: وضعیت خودرو پژو 208 نیز که جایگزین خودرو 207 در شرکت پژو شده است، به همین ترتیب است.

وی می‌گوید: پژو 207 به لحاظ تجاری پروژه‌ای شکست خورده محسوب می‌شود و مدیران پژو مجبور شدند با تغییراتی آن را به پژو 208 تبدیل کنند.

به گفته وی، این خودرو با کلاس بسیار معمولی، زمانی که در ایران تولید خواهد شد تقریباً از رده خارج خواهد شد.

وی ادامه می‌دهد: طبق مصاحبه‌های قبلی مسئولان ایران خودرو، قرار بود که محصولات پژو روی دو پلت‌فرم متفاوت در ایران تولید شوند، در حالی که طبق اطلاعات رسیده در قرارداد جدید، تنها همان پلت‌فرم 206 به ایران خودرو پیشنهاد شده است.

به گفته وی، اگر چه صنعت خودرو ایران نیازی به عقد قرارداد مونتاژ خودرو ندارد، حتی به نظر می‌رسد که مونتاژ پژو 308 از نظر بالا بودن سطح ایمنی و استانداردها و همچنین دارا بودن پلت‌فرم جدید و به روز، به جای خودروهای مورد توافق به مراتب بهتر بود.

در چنین شرایطی، در مورد پژو 2008 نیز باید گفت که این خودرو حدود 5 سال پیش به تولید رسیده و اصولاً محصول جدیدی برای عرضه محسوب نمی شود.

به این ترتیب، خطوط تولید بزرگترین شرکت خودروسازی کشور در حالی برای تولید خودروهای از رده خارج فرانسوی آماده می‌شود که این همکاری باز هم دستاورد قابل توجهی برای خودروسازی ایران ندارد و صنعت خودرو ایران همچنان گاو شیرده فرانسوی‌ها باقی خواهد ماند.