به گزارش مشرق، یکی از بزرگترین مخازن نفتی جهان در مرز غربی ایران واقع شده به طوری که بخشی از این مخزن در خاک ایران و بخشی در خاک عراق قرار دارد. در بخش ایرانی نام میدان بزرگی چون "آزادگان" دیده می شود که پس از سالها تأخیر در توسعه آن توسط شرکت های خارجی، شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب توسعه آنرا به دست گرفت و توانست تولیدروزانه ای 53 هزار بشکه ای را از مخزن 25.34 میلیارد بشکه ای نفت آزادگان جنوبی محقق کند.

میزان ضریب برداشت نفت از مخزن آزادگان جنوبی حدود 8 درصد و میزان نفت قابل برداشت این مخزن حدود 2 میلیارد بشکه از سوی شرکت ملی نفت ایران برآورد شده است.

این میدان که از میادین کم ریسک توسعه نفت ایران در بخش خشکی است، به عنوان نخستین میدانی در نظر گرفته شده که قرار است در قالب مدل جدید قراردادهای نفتی ایران موسوم به IPC به شرکت توتال فرانسه واگذار شود.

در مدل جدید قراردادهای نفتی ایران که قرار است قرارداد واگذاری میدان آزادگان جنوبی بر اساس آن نوشته شود، میزان افزایش برداشت نفت، معیار پرداخت بیشتر خواهد بود و چون این میدان یک میدان مشترک است، تولید صیانتی از آن بی معنا خواهد بود؛ از اینرو شرکت ملی نفت ایران اجازه تولید حداکثری را به شرکت توتال فرانسه که به احتمال قریب به یقین توسعه این میدان را در دست خواهد گرفت، می دهد و بابت هر میزان تولید بیشتر پاداش بیشتری به شرکت توتال می پردازد.

نتیجه این اقدام به آنجا می انجامد که ضریب برداشت از میدان نفتی آزادگان جنوبی به دلیل حفر چاه بیشتر با هدف تولید بیشتر، کاهش می یابد و به جای آنکه در درازمدت بتوانیم ضریب برداشتی بالاتر از 8 درصد که تا امروز مد نظر قرار گرفته را محقق کنیم، این رقم به مقداری پایین تر خواهد رسید.

طبق کلیات منتشر شده از مدل جدید قراردادهای نفتی ایران، در این مدل قراردادی حداقل زمان برای توسعه و بهره برداری از یک میدان دیده نشده و اگر در زمانی مثلاً 10 ساله توتال فرانسه بتواند تمامی آنچه قابل برداشت است را با ضریبی حتی 5 درصدیِ برداشت به تولید برساند می تواند پول مورد نظر خود را دریافت کرده و برود و میدانی برای ایران باقی بگذارد که مخزن آن قابل بازیافت نیست.

با وجود آنکه قرارداد محرمانگی به صورت MOU با شرکت توتال فرانسه در میدان آزادگان جنوبی به امضا رسیده و هنوز نتایج بررسی های این میدان و طرح توسعه مورد نظر توتال اعلام نشده اما با توجه به قید پرداخت بیشتر برای تولید بیشتر و تمایل شرکتی مثل توتال به درآمدزایی در زمان کوتاهتر، بعید به نظر می رسد که شرکت توتال به دنبال افزایش ضریب برداشت نفت از مخزن آزادگان جنوبی با طولانی کردن زمان برداشت باشد.

به گفته «دکتر مسعود درخشان» استاد برجسته اقتصاد انرژی، «دکتر علی محمد سعیدی» که زمانی رییس بخش نظارت بر فعالیت های اکتشاف و تولید نفت و گاز کشور بود و در زمان حیات از اساتید مسلم مدیریت مخزن ایران محسوب می شد در خصوص میدان نفتی آزادگان معتقد بود که "اگر از روز نخستِ بهره برداری از مخزن آزادگان، اینکار با تزریق گاز صورت گیرد می توان ضریب برداشت این میدان را تا 30 درصد افزایش داد." یعنی حداقل 6 میلیارد بشکه نفت بیشتر از آزادگان جنوبی برداشت شود.

با این وجود، از آنجا که تزریق گاز نتایجی بلند مدت در افزایش ضریب برداشت نفت خام دارد، هیچ کدام از شرکت های خارجی از جمله توتال تمایلی به استفاده از این روش برای افزایش برداشت نفت ندارند. باید دید آیا وزارت نفت دولت یازدهم با بهانه نبود سرمایه و تکنولوژی، میدان به تولید رسیده و کم ریسک آزادگان جنوبی را قربانی حضور شرکت توتال در ایران می کند؟

برخی گفته های غیررسمی حاکی از این است که سپردن توسعه میدان آزادگان جنوبی به توتال فرانسه، با پیشنهاد خود این شرکت فرانسوی بوده و هیچ برنامه اولویت سنجی در انعقاد قراردادهای میادین مشترک از سوی شرکت ملی نفت ایران به امضای قرارداد توسعه آزادگان جنوبی رأی نداده است. این مسئله که هنوز از سمت مدیران ارشد شرکت ملی نفت مورد تأیید یا تکذیب قرار نگرفته، این شبهه را تقویت می کند که آیا شرکت توتال برای حضور در ایران شرطهایی چون در دست گرفتن بلندمدت توسعه و تولید از میادین کم ریسکی چون آزادگان جنوبی را پیش پای مدیران نفتی ایران گذاشته است؟