به گزارش مشرق، زمانی که شاه عباس به سلطنت رسید، آشوب سراسر ایران را را گرفته بود. عبدالله خان دوم، پادشاه ازبک، تا مشهد پیشروی کرده بود. شروانشاهان تا لرستان، گسترش پیدا کرده بودند. در دولت‌خانه قزوین هم عملا  «مرشد قلی خان» بر شاه حکم می‌راند. حضور قزلباش‌ها که مادر وی را کشته بودند، وی را آذار می‌داد و وقتش شده بود قزلباش ها را از سر راه خود بردارد. پس از این حادثه تاریخی، شاه عباس کبیر، قدرت مطلقه را در دست گرفت.
 
*انتقال قدرت
 
شاه عباس در سال 1000قمری، یعنی چهار سال پس از تاجگذاری، پایتخت را از شهر قزوین به اصفهان انتقال داد و آنجا را به مهد تاریخ ایران، نصف جهان و پر آوازه‌ترین شهر آسیا تبدیل کرد.
 
*جنگ یا صلح؟
 
پس از آرام ساختن اوضاع داخلی، اینک نوبت متجاوزین شده بود. شاه عباس با عثمانی‌ها از در صلح در آمد تا با خیال آسوده به جنگ ازبکان برود. به همین دلیل در صلح نامه ولایات کردستان، آران(آذربایجان) ، شروان و گرجستان را به آنها واگذار کرد. عبدالمومن خان، پسر و ولیعهد شاه ازبک، بلافاصله پس از شنیدن این خبر به ماوراءالنهر برگشت. در محرم 1006 جنگ سختی میان ایران و ازبکان در گرفت که ایران پیروز میدان شد.
 
ارتشی قوی
 
شاه عباس با کمک دو برادر انگلیسی، رابرت و آنتونی شرلی، ارتش ایران را مجهز به سلاح گرم ساخت و به عثمانی حمله کرد.
 
*جنگ همه جانبه (جنگ اول و دوم)
 
او  نواحی آران(اذربایجان) و ایروان را پس گرفت. سپس به گرجستان، دیار بکر، و نواحی دیگر عثمانی یورش برد.دو سال بعد، عثمانی تبریز را فتح کرد. ولی ارتش صفوی ان را باز پس گرفت. پس از این وقایع، عثمانی که خود را شکست خورده می دانست، طی نامه‌ای به دربار ایران، نواحی الحاقی به خاک شاه عباس را تائید کرد. بدین ترتیب صفویه به اوج شکوایی خود رسید.
 
*پناهندگی حاکم گرجستان و جنگ سوم
 
صلح بیش از چند سال دوام نیاورد. زیرا پناهندگی حاکم گرجستان به دربار عثمانی، عهد نامه را نقض کرده بود و جنگ سه ساله‌ای را پیش روی دو دولت قرار داد. بار دیگر ایران، پیروز میدان شد و برای سلطان عثمانی ثمره‌ای نداشت جز آنکه میزان ورودی ابریشم عثمانی به نصف تبدیل شد.
 
*فتح بغداد و جنگ چهارم
 
در این معاهده مسئله بغداد را حل نمی کرد. زیرا بغداد مکانی کاملا شیعه نشین بود و برای شاه عباس دارای اهمیت فراوان بود. پس شاه عباس در زمانی مناسب، به بین النهرین لشکر کشید و بغداد را فتح کرد. سپس بناهای مذهبی را باز سازی و بنا‌های نو نیز احداث کرد.
 
*وحشت سلطان عثمانی، جنگ پنجم
 
این اقدام برای دولت عثمانی،یک ننگ بزرگ به حساب می آمد. چرا که پس از فتح بغداد، شاه عباس جنوب ایران را از سلطه پرتغال نجات داد و شهر های بندر گمبرون(جرون)، جزیره قشم، جزیره بحرین و هرمز را آزاد سخت که از آن پس بندر گمبرون(جرون)، بندر عباس خوانده شد.
 
پس سلطان مراد چهارم، بلافاصله، سردار خود، احمد پاشا را ،برای پس گرفتن بغداد به آنجا فرستاد. بغداد محاصره شد اما زینل بیگ شاملو، سردار دلیر ایرانی، احمد پاشا را مغلوب خود ساخت.شخص شاه هم با سپاهی عظیم از راه رسید و ارتش عثمانی به کلی از هم پاشید. و این شد که تا زمانی که شاه عباس زنده بود، عثمانی جرئت تعرض به خاک ایران را پیدا نکرد.
 
*روابط با کشور های خارجی
 
روابط ایران با خارجه در زمان های قبل از شاه عباس بسیار تیره بود. اما شاه عباس سیاست جدیدی را در پیش گرفت. روابط او با اروپا بسیار گسترده شد تا جایی که به کشور های اروپایی، به خصوص پادشاهی اسپانی(اسپانیا)، اجازه داد به ایران کشیش و مبلغ مذهب عیسوی بفرستد. علاوه بر آن، به دلیل آنکه اکثر کشورهای اروپایی با عثمانی دشمن بودند، رابطه بر قرار کرد. روابط ایران با کشورهای هلند، اسپانی(اسپانیا) ،انگلستان و آلمان بود به طوری که حتی تصویر امپراتور آلمان را بر دیوار اتاق مخصوص خود نصب کرده بود!
 
*دوره شکوفا
 
دوره چهل و دو سال حکومت شاه عباس کبیر، بدون تردید از بهترین دوره‌ها در تاریخ ایران بود و موجب آبادانی فراوان در ایران شد.
 
*وفات
 
شاه عباس، پس از  42 سال حکومت بر این مرز و بوم، سرانجام در 60سالگی در بهشهر مازندران از دنیا رفت و در کاشان مدفون شد.