سرویس جهان مشرق -
همان طور که اشغال شهر موصل توسط داعش در اواسط سال 2014 نقطه عطفی در
تاریخ تروریسم و جنگ بر ضد گروههای تروریستی شد، احتمالاً آزادسازی این شهر
از دست گروههای تروریستی نیز به یک نقطه عطف در رابطه با آینده عراق
تبدیل خواهد شد. این موضوع را میتوان از شتابزدگی آمریکا و متحدان
منطقهایش که روزگاری حامیان اصلی همین گروه های تروریستی بودند، برای
مبارزه با آنها متوجه شد.
دولت
عراق آزادسازی شهر موصل را به عنوان آزادسازی دومین شهر بزرگ این کشور
وظیفه اصلی خود میداند و معتقد است که تمامی ساختارهای کشور از جمله ارتش و
بسیج مردمی باید در این عرصه حضور داشته باشند و با پشتیبانی مردم عراق
امنیت و ثبات را به گوشه و کنار این کشور بازگردانند. آزادسازی این شهر به
معنی اخراج داعش و ریشهکن کردن کامل آن از موصل و اجازه ندادن به
جریانهای خارجی یا داخلی وابسته به گروههای خارجی در استمرار حضور
مسلحانه در این شهر بعد از آزاد سازی در سایه استمرار وحدت و یکپارچگی کشور
است.
اما
مواضع آمریکا در قبال جنگ موصل متفاوت از دولت عراق است، کاخ سفید معتقد
است که آزادسازی شهر باید به عنوان یک روند نظامی در انتقال حاکمیت این شهر
از یک گروه متمرد و شورشی به جریان ها و نیروهای نظامی باشد که آنها نیز
وابسته به کاخ سفید هستند، آنها به دنبال پیاده کردن الگوی شهر جرابلس
سوریه در موصل هستند، به همین علت است که آمریکا با مشارکت الحشد الشعبی در
این درگیریها مخالفت میکند، چرا که این جریان از آمریکا دستور نمی گیرد و
واشنگتن این موضوع را در تناقض با خواستههای خود میداند. در همین راستا
در حالی که دولت مرکزی عراق اعلام کرد که بدون حضور خارجیها قادر به یکسره
کردن سرنوشت این جنگ است ، واشنگتن همچنان برای وارد کردن ترکیه و جریان
های کرد در این درگیری ها اصرار دارد.
گفتیم
که کاخ سفید سعی دارد در روند این درگیری های نیروهای الحشد الشعبی را
کنار زده و نقش اساسی را به جریان های نظامی پیشمرگه کرد بسپارد. این روند
را میتوان در تحرکات نظامی این گروه در مناطق شمال شرقی و جنوب غربی شهر
موصل مشاهده کرد، به گونهای که مواضع و استقرار نیروهای پیشمرگه کرد با
تمرکز و موقعیت بهتری نسبت به ارتش عراق دنبال می شود.
در آغاز سپتامبر گذشته نیروهای کرد در مسافتی بین 12 تا 25 کیلومتری اطراف
موصل مستقر بودند، این در حالی است که نزدیکترین مواضع ارتش عراق به موصل
در 50 کیلومتری این شهر بود.
آمریکا
با مدیریت این گروههای شبه نظامی می خواهد سهم کیک شکست تروریستها را که
در نتیجه جانفشانیهای ارتش و نیروهای مردمی این کشور به دست آمده ، بین
خود و متحدانش تقسیم کرده و از آن در راستای توطئه بر ضد عراق و پیشبرد طرح
تجزیه این کشور استفاده کند.
آمریکاییها
همچنین جنجال تبلیغاتی گسترده ای را بر ضد آن چیزی که پاکسازی مذهبی الحشد
الشعبی در جریان درگیری های مشابه نام گذاشته اند را در پیش گرفته اند، تا
اهل تسنن را نسبت به حضور الحشد العشبی در این درگیری ها به وحشت
بیندازند.
نگرانیها در رابطه با آغاز درگیریها برای آزادسازی موصل از سوی گروههای انقلابی و ملیگرایی منطقه در نتیجه شتابزدگی آمریکا برای ورود در این درگیریها قبل از پایان ریاست جمهوری باراک اوباما و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در این کشور است. دموکراتهای کاخ سفید میخواهند تا دیر نشده با رقم زدن یک پیروزی بر ضد داعش یک برگه مهم انتخاباتی به دست بیاورند. اوباما خطرات ورود در درگیریهای موصل قبل از رسیدن به تفاهم های آشکار را می داند، با این وجود کاخ سفید علاوه بر این که می خواهد دستاوردی مهم تا قبل از انتخابات آمریکا برای خود کسب کند.
منافع
دیگر آمریکا در عملیات موصل را می توان از ارتباط آزادسازی شهر موصل به
دست نیروهای وابسته به کاخ سفید با طرح تجزیه عراق که جو بایدن طراح و مجری
اصلی آن در دولت کنونی است، پی برد. آمریکا میخواهد با آزاد سازی موصل
زمینه های تأسیس اقلیم سنی را فراهم نماید تا به این ترتیب این منطقه در
کنار اقلیم کردستان زمینه های تجزیه عراق به سه بخش مجزا را فراهم نماید.
یکی از اهدافی که آمریکا با تسلط بر تصمیم سازی های حاکمیت مرحله آینده شهر موصل به دنبال آن است، استقرار سامانه دفاع موشکی خود در شمال عراق است، آمریکا می خواهد با استقرار چنین سیستمی ، علاوه بر مهار موشکی ایران به نفع رژیم صهیونیستی در هر جنگ احتمالی آینده ، سیستمهای موشکی روسیه و دست برتر این کشور در تحولات غرب آسیا را نیز به گونهای مهار کند. علاوه بر این که افزایش مجدد حضور نیروهای آمریکایی در عراق را میتوان مقدمهای برای احیای اشغالگری و حضور نظامی مستمر و گسترده در این کشور دانست که در سال 2011 آمریکا آن را از دست داده بود.
آمریکا همچنین در مدیریت درگیریهای موصل نمیخواهد این درگیریها را به گونهای پیش ببرد که نیروهای تکفیری وابسته به داعش قلع و قمع شده و از بین بروند، بلکه میخواهد آنها را به سلامت از موصل به مناطق دیگر انتقال دهد تا بتواند در صورت نیاز بار دیگر در راستای منافع خود از آنها استفاده کند.
یکی از اهدافی که آمریکا با تسلط بر تصمیم سازی های حاکمیت مرحله آینده شهر موصل به دنبال آن است، استقرار سامانه دفاع موشکی خود در شمال عراق است، آمریکا می خواهد با استقرار چنین سیستمی ، علاوه بر مهار موشکی ایران به نفع رژیم صهیونیستی در هر جنگ احتمالی آینده ، سیستمهای موشکی روسیه و دست برتر این کشور در تحولات غرب آسیا را نیز به گونهای مهار کند. علاوه بر این که افزایش مجدد حضور نیروهای آمریکایی در عراق را میتوان مقدمهای برای احیای اشغالگری و حضور نظامی مستمر و گسترده در این کشور دانست که در سال 2011 آمریکا آن را از دست داده بود.
آمریکا همچنین در مدیریت درگیریهای موصل نمیخواهد این درگیریها را به گونهای پیش ببرد که نیروهای تکفیری وابسته به داعش قلع و قمع شده و از بین بروند، بلکه میخواهد آنها را به سلامت از موصل به مناطق دیگر انتقال دهد تا بتواند در صورت نیاز بار دیگر در راستای منافع خود از آنها استفاده کند.
این
مقصد میتواند شهر دیر الزور یا الرقه در سوریه باشد. به همین علت است که
میبینیم در حالی که رئیسجمهور عراق از تعیین تاریخی برای آغاز درگیریها
جهت آزادسازی موصل طفره رفته و این موضوع را مرتبط با آمادگی کامل نیروهای
مشارکت کننده در این جبهه می داند، رجب طیب اردوغان رئیسجمهور ترکیه ضمن
مداخله آشکار در امور داخلی عراق و همراهی با توطئه های آمریکا در این کشور
اواسط اکتبر را به عنوان موعد آغاز جنگ در موصل معرفی می کند.
خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در رابطه با کشمکش های قبل از آغاز جنگ آزاد سازی موصل ضمن اشاره به تقابل دو گروه شامل نظامیان عراقی و جریانهای داوطلب مردمی موسوم به الحشد الشعبی با برخی قبایل عرب سنی و مبارزان کرد و نیروهای ویژه آمریکایی تأکید میکند که پیروزی بر داعش در این شهر به معنای پایان جنگ نیست. بلکه درگیریها و دشمنی بین این دو بازیگر اساسی میتواند دامنه رقابت و تخاصم بین آنها برای مدیریت مرحله آینده را افزایش دهد.
خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در رابطه با کشمکش های قبل از آغاز جنگ آزاد سازی موصل ضمن اشاره به تقابل دو گروه شامل نظامیان عراقی و جریانهای داوطلب مردمی موسوم به الحشد الشعبی با برخی قبایل عرب سنی و مبارزان کرد و نیروهای ویژه آمریکایی تأکید میکند که پیروزی بر داعش در این شهر به معنای پایان جنگ نیست. بلکه درگیریها و دشمنی بین این دو بازیگر اساسی میتواند دامنه رقابت و تخاصم بین آنها برای مدیریت مرحله آینده را افزایش دهد.
این خبرگزاری آمریکایی اعلام کرد که نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا به دنبال شتاب در روند آموزش نیروهای عراقی سنی و مبارزان کرد هستند تا بتوانند از آنها به عنوان اهرمی در برابر نیروهای دولتی و مقاومت مردمی استفاده کنند. آنها در همین چارچوب دورههای آموزشی دو ماهه ای را برگزار می کردند که الان این دوره ها را به صورت فشرده در 4 هفته برگزار میکنند. در جولای گذشته پنتاگون اعلام کرد که 560 نظامی آمریکایی بیشتر به عراق اعزام کرده تا بتواند پایگاه هوایی القیاره واقع در جنوب موصل را به مرکز آموزش و برنامهریزی در جهت مدیریت درگیری های موصل تبدیل کند.
در این میان تنها تحولی که میتواند عراق و موصل را به سمت شرایطی بهتر سوق دهد ، رسیدن به تفاهم بین ساختارهای سیاسی اصلی در عراق در مورد مدیریت مرحله آینده پس از شکست داعش است. گروههای سیاسی عراق در زمینه مبارزه با داعش با یکدیگر اختلافی ندارند، اما در رابطه با مرحله آینده پس از داعش و نحوه مدیریت شهر موصل بعد از آزادسازی آن و ضمانتهای لازم جهت حمایت از اهالی در برابر حملات انتقامجویانه احتمالی توافقی وجود ندارد.
از این روست که میتوان گفت درگیریهای موجود در موصل و شهر حلب در سوریه نقش تعیین کننده در رویکرد آینده منطقه داشته و سرنوشت توطئههای آمریکا در تجزیه عراق و سوریه و تعداد دیگری از کشورهای منطقه را مشخص خواهد کرد. این درگیری ها همچنین نقطه عطفی در مشخص شدن دست برتر در تحولات آینده بوده و جبهه مقدم دفاع از محور مستقل مقاومت منطقه ای خواهد بود.