این آمار نشان می‌دهد حدود ۷۰ درصد متقاضیان جویای کار، از فارغ التحصیلان دانشگاهی و حدود ۳۰ درصد فاقد تحصیلات دانشگاهی هستند؛ بنابراین سهم فارغ التحصیلان دانشگاهی از تقاضای شغل ۲.۵ برابر سایر افراد است.

برای پاسخ به نیاز اشتغال جامعه، رئیس امور اقتصاد کلان سازمان برنامه و بودجه معتقد است: با احتساب اینکه طی برنامه ششم توسعه (از سال ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰) نرخ بیکاری فعلی ثابت بماند، در سال به اشتغالزایی برای ۷۵۰ هزار نفر نیاز است اما در صورتیکه دولت در نظر داشته باشد نرخ بیکاری را به ۷ درصد (هدف محقق نشده در برنامه پنجم توسعه) برساند، نیازمند ایجاد اشتغال برای ۹۵۰ هزار نفر در سال است.

البته دولت در برنامه ششم توسعه یک سیاست تشویقی برای کارفرمایان و کارآفرینانی که نسبت به جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی با حداقل مدرک کارشناسی اقدام کنند در نظر گرفته است. دولت در ماده ۲۱ لایحه برنامه ششم توسعه برای ترغیب کارفرمایان و کارآفرینان بخش خصوصی و تعاونی به جذب نیروی کار جوان، پیشنهاد کرده «کارفرمایانی که نسبت به جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی با مدرک حداقل کارشناسی به صورت کارورزی اقدام کنند، از پرداخت سهم کارفرما و بیمه بیکاری برای مدت دو سال از تاریخ شروع به کار معاف خواهند شد.»؛ البته عبارت کارورزی در این پیشنهاد یک عامل بازدارنده در جهت پشتوانه شغلی فارغ التحصیلان خواهد بود و جای تامل دارد!

از سوی دیگر برخی از منتقدان بر این باورند که برنامه ششم توسعه یک برنامه اشتغالزا و مبتنی بر توسعه اشتغال پایدار نیست.

اما مرکز پژوهش‌های مجلس با انتشار جدولی از سند پشتیبان لایحه برنامه ششم، برنامه و هدفگذاری دولت برای اشتغال را منتشر کرد که بر اساس آن سالانه برای ۹۵۶ هزار نفر اشتغال خالص هدفگذاری شده است.

طبق سند پشتیبان برنامه ششم توسعه، سالانه در بخش کشاورزی برای ۸۰ هزار نفر، در بخش نفت برای ۲ هزار نفر، در بخش صنعت برای ۱۴۴ هزار نفر، در بخش‌های آب-برق و گاز برای ۱۷ هزار نفر، در بخش ساختمان برای ۱۲۶ هزار نفر، در بخش حمل و نقل و انبارداری برای ۱۱۶ هزار نفر، در بخش ارتباطات برای ۳۳ هزار نفر و در سایر خدمات برای ۴۳۴ هزار نفر اشتغال تا ۵ سال آینده پیش‌بینی و هدفگذاری شده است.

هدف‌گذاری مذکور برای اشتغال زایی در طول سالهای برنامه ششم توسعه در حالی از سوی دولت انجام شده است که مرکز پژوهش‌های مجلس چندی پیش در تحلیل اینکه آیا اقتصاد ایران در جهت اشتغال‌زایی بیشتر حرکت می‌کند یا خیر یک بررسی انجام داد و اعلام کرد که عملکرد برنامه‌های مختلف توسعه در ارتباط با ایجاد اشتغال نشان‌ می‌دهد اشتغال‌زایی تولید و رشد اقتصادی در طول زمان کاهش یافته است.

 اخیرا نیز در گزارشی وضعیت اشتغال در 5 برنامه توسعه ای را  مورد بررسی قرار دادیم که در آن مرور آمار از کاهش توان اشتغالزایی در هر ۵ برنامه توسعه کشور حکایت دارد. بر اساس این گزارش، صِرف هدف گذاری و پیش‌بینی اعداد و ارقام در اسناد بالادستی و برنامه‌های چشم انداز نمی‌تواند موثر باشد و از تجربه ناموفق ۵ برنامه توسعه‌ای اخیر همین بس که هدفگذاری صرف حداقل در حوزه اشتغال، بیماری مزمن بیکاری را درمان نکرده است.

بر این اساس بدیهی است بهبود فضای کسب‌وکار و اتخاذ سیاست‌های مکمل در کنار سیاست رشد اقتصادی، قطعا از الزامات تحقق عملی اشتغالزایی سالانه برای ۹۵۶ هزار نفر طی برنامه ششم و در مجموع اشتغال برای ۴ میلیون و ۷۸۰ هزار نفر در پایان برنامه ششم توسعه است.