* درباره عنوان نماهنگ هم این نکته به ذهن متبادر می‌شود که شاید عنوان «رفیقم حسین» به نوعی درجه و شان امام حسین را پایین آورده باشد.

سعید پاشازاده: قضاوت شما بر اساس سلیقه شخصی‌تان است. از نگاه بسیاری از دوستان و مخاطبان این نام خوب بوده و آنها حس بسیار خوبی از این واژه گرفته اند. ضمن اینکه چه رفیقی بهتر از امام حسین (ع) برای ما وجود دارد؟ وقتی کسی در سن نوجوانی قرار دارد چه رفیقی بهتر از امام حسین می تواند داشته باشد؟ عنوان «رفیقم حسین» بهترین نامی بود که می توانستیم برای نماهنگ انتخاب کنیم و تا آنجا که بنده اطلاع دارم نوجوانان و جوانان ارتباط بسیار خوبی با نام اثر برقرار کرده اند.

هلالی: بنده معتقدم احساس نزدیکی و رفاقت با حضرت سید الشهدا حس بسیار خوبی است و این اشتباه است که ما فکر کنیم خداوند و اهل بیت (ع) از ما به قدری دور هستند که نمی توانیم این بزرگان را رفیق خود بدانیم. این حسی که ما فقط بگوییم خداوند مهربان فقط و فقط متعلق به انسان هایی است که نماز شب می خوانند، حس درستی نیست. ما در همین هیات خودمان مخاطبانی داریم که بارها و بارها به ما گفته اند که نماز نمی خوانند اما به عشق امام حسین که در درونشان است با تمام وجود عزاداری می کنند و بعد نمازخواندشان به روالی می افتد که خودشان هم انتظارش را نداشتند. این حکایتی که شما به آن اشاره می کنید مانند شمعی است که در کف یک دست قرار دارد و من باید بزنم آن را خاموش کنم. به هر حال این حس رفاقت با حضرت سید الشهدا (ع)  اتفاقا در بسیاری از موارد می تواند به درد کسانی بخورد که ارادتی به آستان مقدس اهل بیت دارند.

مصطفی هیودی: من نمی دانم چرا شما عنوان «رفیق» را تا این حد پایین می بینید؟ مگر ما در دین اسلام و در بحث آیین دوست یابی و جایگاه دوست به معنای واقعی کلمه، ساعت ها مبحث ، آموزش و درس نداریم ؟مگر همین منبرهایی که شما در بخش قبلی گفتگو اشاره کردید نمی گویند جایگاه دوست کجاست؟ حتی برخی از علمای گرانقدر از جمله حضرت آیت الله مکارم درباره  آیین دوست یابی مباحث بسیار مهمی را مطرح می کنند. اما شما با این پیش فرض سوال خود را مطرح می کنید که «رفیق» واژه دم دستی است و ما آمده ایم زبانم لال حضرت امام حسین را تا این حد تنزل دادیم. به نظرم شما باید پیش فرض خود را تصحیح کنید که رفیق جایگاه کمی ندارد و اگر این پیش فرض را درست کنید قطعا متوجه می شوید که عوامل سازنده اثر با تکیه بر برخی از نظریه های روانشناسی و مقتضیات سنی گروه مخاطبان، این عنوان را برای نماهنگ انتخاب کرده است. به هر صورت عنوانی که انتخاب شده با این مبنا بود که رفاقت نوجوان با حضرت سیدالشهدا ایجاد شود تا گره معنوی با مقام والای این امام شهید نیز شکل گیرد. من به شما بگویم اتفاقا انتخاب این عنوان که قبلا عبارت «مسافر کربلا» برای آن انتخاب شده بود با تکیه بر نظر تعدادی از روانشناسان و مشاوران مذهبی به عنوان «رفیقم حسین» تغییر کرد.

*من می خواهم سوالات قبلی ام را جور دیگری مطرح کنم. آیا ما باید چیزی را که مخاطب دوست دارد تولید کنیم یا چیزی که می دانیم برای مخاطب خوب است؟

هلالی: من پاسخ شما را اینگونه می دهم. ما باید سعی داشته باشیم که زیاده روی اتفاق نیفتد. ما نباید اینطور فکر کنیم که در همه لحظات و اوقات وظیفه داریم که آهنگ و نماهنگ تولید کنیم. همین که سالی یک تا دو نماهنگ تولید شود از نظر من کافی است. ضمن اینکه همین یک یا دو نماهنگ در مقاطعی به قدری روی ما فشار می آورد که کار را سخت می کند. کما اینکه در این حوزه بارها و بارها پیشنهاد شده که برویم و مولودی بخوانیم و من به دوستان پاسخ داده ام: «این موضوع کار من نیست»

*حالا تا دوباره از محتوا دور نشدیم بد نیست آقای پاشازاده کمی هم از حال و هوای ترانه صحبت کنند که اتفاقا فضای متفاوتی را تجربه کرده اند.

هلالی: سعید پاشازاده از جمله شاعران خوب مذهبی است که قبل از همکاری با بنده چندین کار با حاج محمود کریمی و حاج محمدرضا طاهری انجام داده که انصافا اشعار بسیار خوب و ارزشمندی هستند. در نماهنگ ها اعم از «ماه نیزه ها» و «رفیقم حسین» و حتی آثار قبلی هم این شاعر توانمند حرف های زیادی برای گفتن دارد.  به هر حال شعر نماهنگ «رفیقم حسین» همان فضایی است که بنده در دوران کودکی و نوجوانی داشتم و ما سعی داشتیم در ترکیبی که با رفقای شهیدم به ویژه شهید عبدالله باقری در موضوع دفاع از حرم داشتم اثری را ارائه دهیم که حرف هایی برای گفتن داشته باشد. ضمن اینکه باید بگویم از نظر من قطعا این کار اثر کاملی نیست و بنده فقط از پنجاه درصد فضای کلی اثر رضایت دارم اما احساس می کنم بچه ها زحمت خود را کشیده اند که امیدوارم مورد قبول حضرت سید الشهدا قرار گیرد.

سعید پاشازاده: تز این کار در ابتدا توسط آقا رضا به بنده ارائه شد که بر اساس این پیشنهاد سناریوی اولیه شکل گرفت و من هم نگارش شعر را شروع کردم. البته همانطور که در ابتدای کلیپ می بینید شعر با «مادرم دعا کرد» آغاز می شود و در روندی که طی می شود ماجرا به بحث مدافعان حرم می رسد و سپس با ارائه پیامی به مخاطب به پایان می رسد که این پیام در نماهنگ حذف شد. البته که بر طبق فرمایشات مقام معظم رهبری که در بیانات خود توصیه می کردند اشعار و آثار، پیامی داشته باشد ما هم دلمان می خواست این کار پیامی داشته باشد و علنا به این موضوع اشاره کنیم که همه ما مدیون رزمندگان و شهدای مدافع حرم هستیم اما به جهت زمان طولانی کار موفق به انجام این کار نشدیم. اما خدا را شکر می کنم که در همین اثر رونمایی شده استقبال خوبی از سوی مخاطبان انجام گرفت. به هر حال ما بر سر تولید این کار خیلی اذیت شدیم که گفتن آنها در این جلسه چندان خوب نیست. شاید این نماهنگ سخت ترین کاری بود که تاکنون انجام دادیم و برای ساخت آن با مشکلات زیادی مواجه شدیم. من هم به عنوان شاعر اثر تلاش کردم که جامعه هیاتی و مذهبی و پیر غلامان حسینی هم از محتوای شعر رضایت داشته باشند که امیدوارم در انجام آن موفق بوده باشم.

*تولیدکنندگان نماهنگ «رفیقم حسین» تا چه حد فکر می کنند، هنر موسیقی در پیشبرد اهدافی که به دنبال آن هستند نقش یک کمک کننده را دارد؟

هلالی: من نمی‌دانم از چه منظری باید به سوال شما پاسخ دهم، اما می دانم که موسیقی حتما می تواند در این راهی که دنبال آن هستیم تاثیر داشته باشد. چون این موسیقی که ما روی آن کار می کنیم جدای از راهی که انتخاب کردیم نیست و البته بدانید عبدالرضا هلالی به هیچ عنوان خود را تحلیلگر موسیقی نمی داند.

پاشازاده: از نظر من موسیقی یک ظرفیت است که ما باید از آن در ارائه و تولید چنین کارهایی استفاده کنیم. ضمن اینکه وقتی موسیقی در کنار شعر قرار می گیرد هم ماندگارتر می شود و هم بهتر در ذهن مخاطب تاثیر می‌گذارد.

رمضانی: ما اصلا دنبال این نیستیم که فقط و فقط در این مصاحبه از کارمان تعریف و تمجید کنید. ما بیشتر دوست داریم که کار به لحاظ حرفه ای بیشتر مطرح شود. اتفاقا مشتاقانه هم دوست داریم وارد فضای نقد اثر شویم که به طور حتم سوال مردم هم هست.

*اتفاقا من هم دوست دارم از این منظر به نماهنگ «رفیقم حسین» بپردازم؛ گروهی که در هیات الرضا به شکلی مطلوب مجموعه منسجمی را برای عرض ارادت و عزاداری به محضر حضرت سیدالشهدا تشکیل داده اند، با نماهنگ و موسیقی دنبال چه هدفی هستند؟

هلالی: برای اینکه طیف مخاطبان ما فقط جمعیت داخل هیات الرضا نیست. من اگر بخواهم هدفم را محدود به چند هزار نفر هیات الرضا کنم، بسیار کار اشتباهی است. من باید بتوانم از این فرصت و زمان و توانی که دارم بهره کافی را ببرم. حالا ما تا سن سی سالگی این جنگ را داشتیم که آیا سبک ما را قبول دارند؟ حالا در این چند ساله ما را پذیرفتند و حالا که بیشتر پذیرفته شده دیگر وقت آن رسیده که از این فضا استفاده کنیم.

*اما آقای هلالی توجه به موضوعاتی چون عدالت اجتماعی، کودکان کار، مواد مخدر، بیکاری و امثال اینها می تواند هم شما را از بند سفارشی بودن و سفارشی شدن رها کرده و هم مجموعه تاثیر گذاری چون سازمان هنری رسانه ای اوج و هیات الرضا را وارد فضای جدیدی کند که خیلی ها بر این باورند در دست قشر به اصطلاح روشنفکری جامعه ماست و البته بی ارتباط با مفهوم آزادگی حضرت سید الشهدا در واقعه کربلا هم نیست.

هلالی: بله همه آنچه شما به آن اشاره می کنید کاملا درست است، اما وقتی ما در بدهکاری ساخت و تولید این کلیپ مانده ایم و امکاناتی برای بیان دیگر دغدغه هایمان نداریم، چطور می توانیم با فراغ بال سراغ این موضوعات برویم؟ من توانم فقط در همین حد است. من یک رضا هلالی هستم که همین الانی که در کنار شما نشستم بدهکاری های هیات من را دیوانه کرده است. من الان ناراحتی این موضوع را دارم که چگونه بر مشکلات غلبه کنم. صحبت های شما کاملا درست است اما من این کارهای عام المنفعه را از طریقی دیگر انجام می دهم. کاری که ما در این برهه زمانی می توانیم انجام دهیم، این است که در این مقطع ۴۰۰ نفر را به طور رایگان عازم کربلا کنیم.

 من می خواهم به این نکته اشاره کنم که یکسری ضعف هایی در جامعه ما وجود دارد که ما با دست خالی و از اعتبارمان برای رفع آنها اقدام می کنیم. باور کنید من بابت کاری که فلان شخص برای رفع مشکل مالی فلان نیازمند انجام می دهد کارهایی انجام می‌دهد. کسی که به من حواله چند یخچال را برای اهدا به نیازمندان می دهد، انتظار دارد در ازای این کمک بنده بروم و در مجلس او نوحه خوانی کنم. جالب اینکه وقتی در فلان جا می خوانم فحش آن را از فلان کس می شنوم که «هلالی تو رفتی مجلس فلانی خواندی چون به تو مایه و پول زیادی می دهد». این ماجرا یک زنجیره است که انتهایی برای این نیست. ولی در نهایت بنده و دوستانم هستیم که فحش می خوریم. اما کاملا جدی و مصمم عرض می کنم بعد از ماه صفر بنده و دوستانم به طور حتم درصدد ساخت اثری با موضوع «کودکان کار» خواهیم بود ولی یک سوال؛ چه نهادی آمادگی حمایت از ما را دارد؟

رمضانی: قطعا این ظرفیتی که شما به آن اشاره کردید، وجود دارد و ما می توانیم از آن استفاده کنیم. اینکه شما به چنین مواردی توجه می کنید می تواند یک طرح باشد که همه ما قطعا بعد از این مصاحبه به آن فکر می کنیم. کما اینکه ما در این زمینه تلاش هایی هم انجام دادیم. اتفاقا با توجه به موقعیت منطقه ۱۲ تهران به عنوان بستر مناسب موضوع مورد نظر شما، ما آمدیم و زمین یک هزار و ۸۰۰ متری منطقه ۱۳ را که در اختیار داشتیم تحویل دادیم و زمین ۸۰۰ متری منطقه ۱۲ را گرفتیم تا بتوانیم کاری در این فضا انجام دهیم.

شاید اکثر طیفی که با موضوعاتی چون کارتن خواب ها و امثالهم درگیر هستند همفکر ما نباشند. آنها مدل های مختلفی هستند که شاید ما را به لحاظ نوع عملکرد نپسندند و ما هم در عین احترام متقابل، با آنها هم فکر نباشیم. به هر صورت طرح چنین انتقادی حرف بسیار درستی است که باید به امور اجتماعی هم رسید و چه بهتر که هیاتی ها به این موضوع رسیدگی کنند. ولی بپذیریم که اینها فریاد زدنی نیست. اینکه شما می گویید ما بیاییم و در قالب تصویر مبین چنین فضایی باشیم می تواند مورد بررسی قرار گیرد. اما اینکه در این حوزه کاری نکردیم، نه اینطور نیست. ما فضای خیریه ای داریم که در آن اتفاقاتی افتاده و امیدوارم نتایج مطلوبی هم داشته باشد.

نقد شما این است که چرا ما این پول را صرف ساخت اثری نکردیم که تاثیر اجتماعی بیشتری داشته باشد؟ من مثالی برای شما می زنم. شما در یک خانه هم احتیاج به خوردن سیب دارید ، هم برنج و هم نان. کار ما همین است. یعنی ما به نسبت نیازی که جامعه برای ساخت یک نماهنگ دارد اقدام کردیم. جامعه هم نیاز به آثار هنری با کارکرد اجتماعی دارد هم آثار هنری با کارکرد دینی.

* با صحبت های شما موافقم، اما باز هم تاکید می کنم دیگر زمان آن رسیده مداحان جوانی چون رضا هلالی حالا که وارد فضای ساخت آثاری از دریچه هنر شده اند، شکل جدیدی از ارائه مفاهیم ارزشمند مذهبی را با در نظر گرفتن معضلات اجتماعی روز تجربه کنند.

هلالی: این موضوع در ذهن من نیز وجود دارد و واقعا پرداختن به این موضوعات را دوست دارم. باور کنید من بسیار علاقه مندم در این فضا حرکت کنم. اصلا هم دلم نمی خواهد فقط و فقط یک مداح باشم. من فکر می کنم فقط بیست درصد از کار من خواندن است چون احساس می کنم خلاءیی در کارهای فرهنگی و اجتماعی وجود دارد که می توانم در این فضا کمک دهنده خوبی باشم.

متاسفانه کسانی که باید کارهای فرهنگی بکنند این کار را انجام نمی دهند و یا شاید کسی به آنها اعتمادی نمی کند. من می خواهم هم به وظیفه مداحی خودم عمل کنم و هم به سهم خودم در فعالیت های فرهنگی کار مفیدی انجام دهم. با اینکه می دانم اگر وارد چنین فضایی هم بشوم با حاشیه های ریز و درشتی مواجه می شوم. به طور کلی من معتقدم باید همه کارها از جمله مواردی که شما به آن اشاره می کنید قدم به قدم انجام شود. به عبارتی من باید اول کلیپ «ماه نیزه ها» را بخوانم تا مخاطبان در لحظه ای که رضا هلالی با سرپوشی سیاه سر خود را تکان می دهد، ببینند و در مرحله بعد به فضای جدیدی برسد. آن روز هم فرا می رسد و شما با من به خاطر آن برنامه جدید گفتگو می‌کنید.

* این پاسخ شما تا حدی ذهن من را روشن کرد چون پیش از این تقریبا این تصور را داشتم که شما به دلیل صحبت ها و شائبه های نانوشته ای که دال بر ممنوع التصویری شما در رسانه ملی بود دست به تولید چنین آثاری زدید تا به نوعی به مدیران رسانه ملی پاسخی داشته باشید.

رمضانی: رضا هلالی هیچوقت ممنوع التصویر نبود و این موضوع نانوشته ای بود که فقط در مقطعی تصویر او را پخش نمی کردند. ضمن اینکه در مورد صدا و سیما هم باید به این نکته اشاره کنم که متاسفانه رقیبی در این حوزه وجود ندارد. به عبارتی تولید نماهنگ های مذهبی کم تولیدترین حوزه ساخت در سازمان صدا و سیماست. شما چند برنامه تولیدی می توانید مانند نماهنگ «رفیقم حسین» یاد کنید که در رسانه ملی تولید شده باشد. کما اینکه فقط امسال چهار یا پنج برنامه تولیدی در شبکه های مختلف ساخته شد. سال های پیش اصلا خبری از این تولیدات نبود. همین کلیپ «ماه نیزه ها» کار بسیار خوبی بود که امسال هم از شبکه های مختلف تلویزیون پخش شد و من می دانم سال دیگر هم پخش می شود. کما اینکه در زمان پخش نوحه های نزار القطری هم  که کمتر مخاطبی او را می شناخت و این مجید مجیدی بود که نماهنگ فاخری را با صدای او و حاج صادق آهنگران تولید کرد و فضایی را فراهم کرد که چنین نوحه خوان هایی دیده شوند.

*نکته ای دیگری که مایلم از آقای هلالی جویا شوم ماجرای ورود نواهای دیجیتالی روی صداها و مجالسی است که اغلب نوحه خوانان مطرح در آن حضور داشتند. فکر نمی کنید ایجاد چنین فضایی لطمه ای به فضای مجالس  نوحه خوانی وارد کند؟

هلالی: اوایل بعضی از دوستان انتقاد می کردند اما بعدها که تاثیر کار را دیدند دیگر در این باب صحبتی نشد. اما امیدوارم بعدها افراد و اشخاص دیگری که می خواهند وارد این حوزه شوند، مقداری رعایت کنند و بدانند خط قرمزها کجاست. من امیدوارم کار به جایی نرسد که دوباره لعن و نفرین چنین رفتاری به ما برسد. مانند ماجرای شور که در ابتدای ماجرا فحش ها را ما شنیدم اما بعد همه چیز گل و بلبل شد.

* مایلم اگر هرکدام از دوستان نکته ای درباره نماهنگ «رفیقم حسین» دارند در این بخش پایانی گفتگو به آن بپردازند.

رمضانی: این کار به نوعی ادای دین به شهید گرانقدر مدافع حرم عبدالله باقری است که در حجم انبوه اخبار در رسانه ها تا حدی مغفول واقع شد. ضمن اینکه بنده از آقای محسن مسلمان و سید علی ضیا که بدون دریافت ریالی پول در این نماهنگ حضور پیدا کردند تقدیر می کنم. اما حرف نهایی اینکه نماهنگ «رفیقم حسین» ادای دینی به شهید عبدالله باقری است که فضای اثر با در نظر گرفتن حال و هوای زندگی این شهید بزرگوار طراحی شده و بنده و همکارانم حتما در وقت مقتضی خدمت خانواده شهید می رسیم و اثر را با افتخار به این بزرگواران تقدیم خواهیم کرد. البته در این نماهنگ نباید زحمات حامد زمانی را نادیده گرفت که در این کار زحمت بسیار زیادی کشید.

هلالی: من باید از همه افرادی که در این کشور فعالیت فرهنگی می کنند، تشکر کنم. این واقعا درد است که ۱۰ روزمانده به محرم تازه بیاییم و تصمیم گیری کنیم که چه کاری باید برای این ایام کرد. به نظر من برای چنین اتفاقی باید نشست و گریه کرد.

ما مکتبی به نام حضرت سید الشهدا داریم که با این همه پتانسیل و عاشق می توانیم بهترین بهره و استفاده را از آن ببریم، اما هیچ برنامه ریزی منسجمی نداریم و این موضوع مانند بقیه مواردی است که حضرت آقا بارها و بارها در جامعه تذکر دادند اما باز هم مانند خیلی از چیزهای دیگر مغفول مانده است.

هیودی: ما در تولید این نماهنگ یکسری بحث پیرامون خط قرمزها داشتیم که مثلا این خط قرمزها در گریم بچه ها به طور کامل رعایت شد. ما در تولید نماهنگ «رفیقم حسین» تمام تلاش خود را انجام دادیم که جمعی از بهترین های حوزه ساخت کلیپ در فضای کاری ما حضور داشته باشند و بسیار خوشحالم که این مهم در تولید کار انجام شد و ما از هنرمندان حرفه ای سینما در کار استفاده کردیم. به هر صورت از نظر بنده و بر اساس تجربه ای که در سه کار اخیر داشتم این کار به لحاظ فنی از همه کارهای قبلی قوی تر بود.  

محمدرضا هراتی: ما در حوزه پیش تولید و فراهم آمدن امکانات تلاش کردیم که کمترین هدررفت زمان را داشته باشیم. در حالیکه هماهنگی نفرات و لوکیشن با توجه به زمان بسیار محدودی که در اختیار داشتیم فضای کار ما را دشوارتر از هر کار دیگری کرده بود که جز با عشق و همت بچه ها انجام آن میسر نبود.

البته که خیلی ها وقتی از آنها برای حضور در کار دعوت کردیم بنا به دلایلی که داشتند حاضر به همکاری ما نشدند اما یکسری از افراد بودند که انصافا با دل و جان به پروژه اضافه شدند که جا دارد از همه آنها تشکر کنم.