سازمانهای نظارتی اعلام کردهاند که حدود یکسوم از بمبهای آمریکایی عمل نکرده است و جان شهروندان را تهدید میکند. باراک اوباما اولین رئیس جمهور آمریکا بود که چند ماه قبل به لائوس سفر کرد. مقامات این کشور امید داشتند تا اوباما منابع مالی بیشتری را برای پاکسازی بمبهای باقیمانده و هدایت اولین پژوهش ملی لائوس در مورد مهمات منفجر نشده اختصاص دهد.
حالا پوکه موشکها و راکتهای آمریکایی بخشی از مبلمان شهری لائوس شده است. در همه جا میتوان آثار خشونت بیسابقه علیه این ملت را دید.
"یانیانگ بونکسنگ" به خاطر میآورد که در کودکیاش، در زینگ کوآنگ (استان سرسبز و کوهستانی لائوس) در منطقهای که بهشدت توسط هواپیماهای نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا بمباران میشد، با بمبها بازی میکرد.
مادر بزرگ یانیانگ بهدلیل این بمبارانها از خارجیها متنفر است؛ "وقتی توریستها را برای ملاقاتِ مادربزرگم میبرم، عصبانی میشود و میگوید: «چرا آنها را اینجا آوردهای؟ آنها همه چیز را نابود کردهاند»".
اکنون، یانیانگ 28ساله است. او افسر پشتیبان گروه مشورتی مینها (MAG) شده است و در کشف و نابودی مهمات منفجر نشده (UXO) فعالیت میکند.
"بالاسوبرامانیام مورالی" نماینده مقیم برنامه توسعه سازمان ملل متحد در لائوس (UNDP) میگوید: تمرکز برنامه مهمات منفجر نشده در چند سال آینده، هدایت پژوهش جامع ملی درباره مهمات خوشهای خواهد بود.
از سال 1964 تا 1973، هواپیماهای جنگی ایالات متحده آمریکا بیش از 270 میلیون مهمات خوشهای بهسوی لائوس پرتاب کردند که بر اساس آمار منتشر شده سازمان تنظیم مقررات ملی مهمات منفجر نشده (NRA) یکسوم آنها منفجر نشدند.
بمبارانها بخشی از عملیات سری سازمان سیا بودند که هدف آن نابودی جادههای تأمین ویتنام شمالی بود.
آنها همچنین ویرانههایی را در لائوس باقی گذاشتند تا هواپیماهای ایالات متحده در مواقع عدم دسترسی به اهداف اصلی و میسر نبودن فرود بههمراه مواد منفجره، از آنها بهعنوان زبالهدان مهمات خود استفاده کنند.
بمبهای ایالات متحده همچنان مردم لائوس را میکشند. «زینگ کوآنگ» استان سرسبز و کوهستانی این کشور میتواند در صورت امنیت تپههای وسیعش، درآمد بیشتری را بهواسطه جذب توریست کسب کند.
در آن سوی کشور، بیش از 20هزار نفر با بمبهای جنگی آمریکا کشته و زخمی شدند که بسیاری از آنها نیز کودک بودهاند.
سازمان "میراث جنگ" برای بیان تأثیرات بمبهای پرتابشده در خاک لائوس ایجاد شده است. طبق مدارک این سازمان برای ممانعت از تلفات بیشتر در 10 سال آینده باید سالانه 25 میلیون دلار هزینه شود.
ردیابهای فلزی، سکوت منطقه زینگ کوآنگ را در هم شکافتند. متخصصان دامنه تپهها را برای کشف بمبهای منفجر نشده جستجو کردند. آنها یک بمب خوشهای BLU-26 بهاندازه توپ تنیس پیدا کردند و آن را منهدم کردند. 106 بمب خوشهای BLU-26 دیگر نیز در دو ماه گذشته کشف شده است.
دولت لائوس مدعی است که عملیات پاکسازی 4 سال طول میکشد اما "فوتاسون نونتابوت" معاون این گروه اکتشافی معتقد است که عملیات چهارساله اکتشاف غیرممکن است.
در سال 2008 تعداد تلفات 300 نفر بوده است که این آمار به 42 نفر در سال 2015 کاهش یافته است اما درصد کودکان کشته و یا زخمی شده هنوز در حال افزایش است. کنجکاوی کودکان بسیار حادثهآفرین بوده است. آنها با بمبها بازی کرده و یا تلاش به باز کردن آنها میکنند و همین مسئله تلفات کودکان را افزایش میدهد.
لائوس از همه طرف با خشکی محصور شده است. 80درصد از جمعیت این کشور کشاورزی میکنند و به این شغل متکی هستند؛ اما برخی از زمینها برای کشاورزی بسیار خطرناکند.
"سود" 40ساله است. او در 10سالگی زمانی که بههمراه پدر و مادرش در حال کشاورزی بود، بیلچهاش به بمبی عملنکرده برخورد کرد. با این انفجار بیناییاش را از دست داد و معلول شد. "تونگسی"، مادر 75ساله "سود" همه چیز را بهیاد دارد؛ «صدای انفجار را شنیدم. پسرم بهروی زمین افتاده بود. با کمک اهالی روستا او را به نزدیکترین بیمارستان منتقل کردیم. آنها باید دستش را قطع میکردند. من فقط گریه میکردم».
"پومی" 59ساله است. او در دوران جنگ پسر جوانی بود. پومی یادش میآید که دهکده "ناپیا" روزانه 3 بار توسط نیروی هوایی ارتش آمریکا بمباران میشد. او از آمریکا میخواهد که مسئولیت اقداماتش را بپذیرد و میپرسد: «تا پایان پاکسازی کامل منطقه از بمب، کودکان ما در خطرند. مایلم بدانم آیا آن دسته از افرادی که کشور ما را آماج بمبهای خود قرار دادند، احساس تأسف میکنند؟».