به گزارش مشرق، دوران امام رضا(ع) که از جهتی دوران تضارب آراء و رشد علوم مختلف در دین اسلام و حتی سایر ادیان بود، فرصتی برای شخصی همچون مأمون لعنةالله علیه شد تا توسط اندیشمندان بزرگ آن دوران مناظراتی را با امام(ع) ترتیب دهد به این امید که آن اندیشمندان بتوانند بر علم عترت(ع) غلبه کنند که این آرزو را تا دوران مرگش با خود به گور برد؛ زیرا امام رضا(ع) در هر بار پیروز مناظرات علمی و معرفتی بود. حال به مناسبت ایام شهادت امام رضا(ع) تعدادی از مناظرات حضرت را نقل می‎کنیم.

علت بالا بردن دست هنگام دعا

1ـ صفوان بن یحیى گوید: أبو قرّه‏¹  محدّث رفیق شبرمه از من خواست ترتیب ملاقات او را با امام رضا علیه‎السلام بدهم، من نیز اذن دخول گرفتم و آن حضرت اجازه فرمود، أبو قرّه داخل شد و از امام علیه‎السلام مسائلى درباره حلال و حرام و فرائض و أحکام و معارف پرسید. در یکی از سؤالات به حضرت عرض کرد: چرا هنگام دعا دستهاى خود را به آسمان بالا می‎برید؟ حضرت فرمود: خداوند هر کدام از بندگان را به نوعى از عبادت استعباد فرموده و خداوند را پناهگاه و مکانهایى براى عبادت است که بدان پناه می‎برند، بندگان خود را ملزم به رعایت گفتار، علم و عمل و توجّه و مانند آنها فرمود. توجّه در نماز به کعبه کرد و حجّ و عمره را برایش توجیه فرمود و مخلوق خود را هنگام دعا و طلب و تضرّع ملزم به باز کردن دستان و بالا بردن به سمت آسمان فرمود تا نشان از حال استکانت و بندگى و خوارى در برابر او باشد.

ابطال نظریه رؤیت خدا

2ـ أبو قرّه مجدد پرسید ما روایت شده‎ایم که «خداوند دیدار و هم سخنى خود را میان دو تن از پیامبران تقسیم فرمود، صحبت را به موسى علیه‎السلام و رؤیت را به محمّد صلّى‎اللَّه علیه و آله عطا کرد؛ امام رضا علیه‎السلام فرمود: پس آنکه از طرف خدا [این مطلب را] به جنّ و انس رسانید که: «لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ (انعام103) وَ لا یُحِیطُونَ بِهِ عِلْماً (طه110) وَ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‏ء (شوری11)؛ دیده‎ها او را درک نکند، علم مخلوق به او احاطه نیابد، چیزى مانند او نیست»، آیا جز محمّد صلّى‎الله علیه و آله بود؟ گفت: بله. فرمود: چگونه ممکن است مردى به سوى تمام مخلوق بیاید و به ایشان بگوید که از جانب خدا آمده و آنان را به فرمان خدا به سوى خدا خوانده است و بگوید: دیده‎ها خدا را در نیابند و علمشان به او احاطه نکند و چیزى مانندش نیست، سپس همین مرد بگوید: من به چشمم خدا را دیدم و به او احاطه علمى پیدا کردم و او به شکل انسان است؟! آیا حیا نمی‎کنید؟! زنادقه نتوانستند چنین نسبتى به او دهند که او چیزى از جانب خدا آورد آنگاه از راه دیگر خلاف آن را گوید.