به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، هواپیماهای بدون سرنشین هر روز نقش مهم تری را در میادین نبرد به عهده گرفته و تعداد بیشتری از آنها وارد خدمت می شوند.

 

اقداماتی نظیر شناسایی، نقشه برداری و انجام حملات به اهداف سطحی از جمله نقش هایی هستند که پهپادها امروزه به عهده گرفته اند که برای ایفای این نقش ها، نیازمند در اختیار داشتن تجهیزات و زیرسامانه های لازم هستند.

 

یکی از مهمترین لوازم در زمینه فعالیت پرنده های بدون سرنشین، حل مسئله موتور آنهاست؛ موتورهایی با مصرف سوخت کمتر و توان برون دهی بالاتر از جمله گزینه های ضروری در این بخش محسوب می شوند که یکی از انواع بهترین موتورها برای پرنده های بدون سرنشین، گونه "وانکل" به حساب می آید.

 

آشنایی با فناوری موتورهای وانکل

 

مهمترین مزیت این کار، اولا کاهش وزن موتور و ثانیا، انجام کارهای مورد نیاز، یعنی چرخش میل‌لنگ و نهایتا حرکت‌دادن محور با همان توان و یا حتی کمتر است به این معنا که در موتورهایی که با پیستون کار می‌کنند، گاز ناشی از احتراق سوخت باعث حرکت پیستون‌ها شده و با حرکت پیستون‌ها، میل ‌لنگ‌ها به چرخش درآمده و نهایتا محورها به حرکت در می‌آیند.

 

مشابه همین فرآیند با وسعت کمتری در مورد پهپادها نیز صادق است اما حالا با حذف فرآیند کارکردن پیستون‌ها برای دست‌یابی به حرکت محور و چرخش ملخ‌ پهپاد، مصرف انرژی و احتراق سوخت در موتور، کاهش یافته و با سبک‌شدن وزن موتور به خاطر حذف پیستون‌ها، قطعا پرنده بی‌سرنشین با سرعت بیشتر و برد بیشتری می‌تواند عملیات انجام دهد.

 

تفاوت‎ها وانکل با موتور معمولی

بررسی چند فاکتور مهم زير، موتورهای دورانی را از موتورهای پيستونی کاملا متمايز و نقش آنها را در فعالیت پهپادها، بیش از پیش نمایان مي‎كند:

1- قطعات متحرك كمتر:

موتورهای دورانی در مقايسه با موتورهای چهار زمانه پيستونی قطعات متحرك كمتری دارند. يك موتور دورانی دو روتوره، سه قطعه متحرك اصلی دارد: دو روتور و يك محور خروجی.

اين در حالي‎ست كه ساده‎ترين موتورهای پيستونی چهار سيلندر دست‎كم 40 قطعه متحرك دارند: پيستون‎ها، شاتون‎ها، ميل‎لنگ، ميل بادامك، سوپاپ‎ها، فنر سوپاپ‎ها، اسبك‎ها، تسمه تايمينگ و.... كم بودن قطعات متحرك مي‎تواند دليلی بر قابليت اعتماد و اعتبار موتورهای دورانی باشد و به همين دليل است كه كارخانه‎های سازنده وسايل هوانوردی (هواپيما و كايت‎های با موتور احتراق داخلی) موتورهای دورانی را به موتورهای پيستونی ترجيح می‎دهند.

2- كاركرد نرم و بدون لرزش:

تمام قطعات موتور دورانی به‎طور پيوسته در حال چرخش، آن هم در يك جهت هستند كه در مقايسه با تغيير جهت شديد قطعات متحرك در موتورهای پيستونی از ارجحيت خاصی برخوردارند.

موتورهای دورانی به‎دليل تقارن خاص قطعات گردنده دارای بالانس داخلی است كه هرگونه ارتعاشی را از بين می‎برد. همچنين انتقال قدرت در موتورهای دورانی نيز نرم‎تر است؛ زيرا هر احتراق در طول 90 درجه چرخش روتور حاصل می‎شود.

از آن‎جايي‎كه چرخش محور خروجی سه برابر چرخش روتور است، پس هر احتراق در طول 270 درجه چرخش محورخروجی حاصل مي‎شود. اين يعنی يك‎موتور تك‎روتوره در سه ربع گردش محورخروجی خود، قدرت انتقال می‎دهد؛ اما در موتور تك سيلندر پيستونی احتراق در طول 180 درجه از دو دور گردش ميل لنگ يا يك ربع گردش محور خروجی آن رخ مي‎دهد.

 3- حركت آهسته تر قطعات اصلي موتور:

از آن‎جايي‎كه گردش روتور يك سوم گردش محور خرو‎جی آن است، قطعات اصلی موتور آهسته‎تر از قطعات موتورهای پيستونی حركت می‎كنند كه اين موضوع قابليت اطمينان به اين موتور را بالا می‎برد. 

 

از سایه آمریکایی تا راهزن صهیونیست

 

دو مدل از پهپادهای معروف در سطح جهانی که البته برای ایرانیان نیز اسم های آشنایی هستند، از موتورهای وانکل استفاده می کنند که یکی پهپاد آمریکایی RQ-7 Shadow و دیگری پهپاد هرمس 450 ساخت رژیم صهیونیستی است.

 

 

پهپاد آمریکایی از یک دستگاه موتور وانکل پیستونی مدل AR741 ساخت شرکت انگلیسی UAV Engines با ظرفیت 208 سی سی و توان 38 اسب بخار و وزن 10 کیلو و 700 گرم استفاده می کند. مصرف سوخت این موتور 235 گرم در ساعت است.

 

در مدل هرمس 450 نیز از یک محصول دیگر از همین شرکت انگلیسی از سری R802/902(W) استفاده شده است که این موتور توانی در حد 53 اسب بخار را دارد. وزن این موتور در حدود 19.5 کیلوگرم و ظرفیت آن 294 سی سی بوده و مصرف سوخت این موتور هم 256 گرم در ساعت است.

 

پهپادهای مورد نظر که در بالا به آنها اشاره شد همگی سابقه تجاوز به حریم هوایی جمهوری اسلامی ایران را دارند که البته در مورد پهپاد شادو آمریکایی این پرنده با موفقیت به زمین نشانده و از فناوری های آن استفاده شد و گونه ای از پهپاد هرمس که به احتمال فراوان هرمس 450 بود نیز توسط پدافند هوایی سپاه در اطراف تاسیسات اتمی نطز هدف قرار گرفته و نابود شد.

 

از شاهد تا صراط؛ مسیر جدید ایرانی در موتورهای وانکل

 

جمهوری اسلامی ایران در سال 1386 برای اولین بار خط تولید موتورهای وانکل خود را راه اندازی کرده است ولی نمونه پهپاد هرمس 450 با موتور انگلیسی آن از سال 1994 عملیاتی است. اصولا کشور انگلستان یکی از پیشروهای اصلی در این صنعت به حساب آمده و دهها سال سابقه فعالیت در این حوزه را دارد اما ایران با حدود 10 سال سابقه در این بخش توانسته است فاصله خود با بزرگان در این بخش را بسیار کم کرده و در برخی بخش ها نیز از آنها سبقت بگیرد و با بررسی نمونه های جدید می توان با اطمینان خاطر از کیفیت و جایگاه بالای موتورهای ایرانی پهپادهای کشورمان سخن گفت

 

در سالهای قبل، سپاه پاسداران اجازه انتشار مشخصات دو مدل از موتورهای وانکل  خود با اسم های شاهد 783 و شاهد 788 را داده بود تا نشانه ای از روند رو به رشد این بخش در سپاه باشد. موتور شاهد 783 موتوری با وزن 12.8 کیلوگرم است و ظرفیت آن 208 سی سی است. توان برودهی این موتور 38 اسب بخار است. موتور شاهد 788 یک موتور وانکل به وزن 15.5 کیلوگرم است که ظرفیت آن 294 سی سی بوده و توان برون دهی آن 50 اسب بخار است.

 

 اما در جریان نمایشگاه هوایی کیش، صنایع دفاعی کشورمان دو مدل موتور جدید از نوع وانکل به اسم صراط 01 و صراط 02 را به نمایش گذاشتند که مشخصات آن، سطح جدیدی از توان متخصصان کشورمان را نشان می داد.

 

این دو مدل در توان ها و وزن های مختلف طراحی و ساخته شده اند. صراط 01 ظرفیتی بالغ بر 208 سی سی داشته و توان برون دهی آن 35 اسب بخار است و میزان مصرف سوخت آن 420 گرم در ساعت و وزن آن 11 کیلو و 300 گرم است.

 

 

در موتور صراط 02 شاهد افزایش قدرت به شکل مشخصی هستیم. در این موتور ظرفیتی بالغ بر 416 سی سی تعریف شده و توان برون دهی آن به 60 اسب بخار رسیده است. وزن این موتور 21 کیلوگرم و مصرف سوخت آن 840 گرم در ساعت است.

 

 

آنچه که مشخص است در مقایسه با موتورهای انگلیسی، نمونه های معرفی شده ایرانی در سطح همسانی با تولیدکنندگان برتر جهان قرار گرفته و صراط 2 به عنوان یک موتور تماما ایرانی، در بخش توان برون دهی و قدرت بر مبنای اسب بخار، از نمرات بهتری برخوردار است.

 

اگرچه تجربه ثابت کرده که همواره در نمایشگاهها و مراسمات مختلف کشورمان، نمونه هایی در معرض نمایش قرار می گیرند که به نسبت تولیدات جدید نیروهای مسلح، در رتبه های پایین تری قرار دارند، اما همین نمونه های سالهای قبل نیز نشان می دهد در مباحث مربوط به پرنده های بدون سرنشین، کشورمان جای خود را در رتبه های برتر جهان محکم کرده و بهترین پهپادهای ایرانی هم اکنون در حال نبرد با اشرار و تروریست های مجهز و حمایت شده در نقاط مرزی یا خط مقدم دفاع از جبهه مقاومت هستند.