به گزارش سرویس دفاع و امنیت مشرق، بعد از طی زمانی نزدیک به 10 سال و طی شدن فراز و نشیب های فراوان، در نهایت سامانه اس 300 وارد کشورمان و در روز شنبه نیز خبر اولین شلیک عملیاتی آن اعلام شد.

در رزمایش اخیر با نام دماوند، سامانه موشکی اس300 روسی با شلیک چند فروند موشک، اهداف متنوعی را در ارتفاع و بردهای مختلف، با موفقیت هدف قرار داد و علاوه بر آنکه رادارهای اس300 موفق شدند یک فروند موشک بالستیک شلیک شده توسط نیروهای خودی را شناسایی، رهگیری و منهدم کنند، یک فروند پهپاد نیز شناسایی و منهدم شد.

این سامانه که به مرور زمان بخش های مختلفی از آن دیده شده، در حالی در اسفندماه عملیاتی شد که تصاویر منتشره از اجزاء مختلف آن نشان می دهد یک سامانه پدافندی بسیار مدرن، تحویل نیروهای مسلح کشورمان شده است.

 

از سامانه یونیورسال ارتش روسیه تا رله ویتیاز

 

در جریان رژه 29 فروردین امسال ارتش، سامانه کنترل و فرماندهی دفاع هوایی UNIVERSAL که مدل مخصوص خود ارتش روسیه بود در میان اجزاء اس 300 تحویلی به کشورمان مشاهده شد.

در معرفی ویژگی های سیستم فوق اعلام شده که این سامانه قادر است حجم بالایی از اطلاعات مربوط به شرایط آسمان نبرد را در فواصل مختلف از منابع گوناگون دریافت کرده و علاوه بر ایجاد یک صحنه واضح از میدان نبرد هوایی برای فرماندهان، این اطلاعات را با سایر واحدهای هوایی و پدافندی نیز به اشتراک بگذارد. این سامانه به غیر از ارتش روسیه در اختیار هیچ کشور دیگری تا به امروز قرار نگرفته بود.

 

یکی دیگر از موارد مهم رویت شده در رژه مذکور، سامانه رله ارتباطی مربوط به پدافند موشکی S-350E Vityaz بود. این سامانه پدافندی یک سیستم دفاع هوایی میان برد متوسط بوده که بیشتر برای پوشش دادن سامانه های برد بلندی مثل اس 300 و اس 400 طراحی شده است.

نکته مهم دیگر این است که این سامانه تا به آن زمان به ارتش روسیه تحویل نشده و منابع روسی اعلام کرده بودند تحویل اولین نمونه از این موشک‌ها در سال 2016 به ارتش روسیه آغاز می‌شود. البته هنوز خبری از صادرات این سیستم یا متعلقات آن به کشورهای دیگر نیز منتشر نشده است و عملا سامانه رله مورد نظر غیر از روسیه، فقط در اخنیار ایران است.

 

نوع موشک های ایرانی مشخص شد

 

یکی از مسائل مهم درباره سامانه اس 300 تحویلی به ایران مشخص شدن نوع موشک به کار رفته در این سامانه بود. سامانه اس 300 در مدل های مختلف دارای موشک های مختلفی هستند. اخیرا موسسه تحقیقات صلح بین المللی استکهلم " Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) "در کشور سوئد به انتشار لیستی اقدام کرده است که به صورت مصداقی و مشخص، در آن به نوع موشک های صادر شده به ایران اشاره شده است.

این موسسه سوئدی را می توان یکی از مراکز بسیار مهم در حوزه مطالعات در بحث مسائل نظامی شمرد. آمار بسیار دقیق و با جزئیات فراوانی هر ساله توسط این موسسه خصوصا در بحث مبادلات تسلیحاتی کشورها منتشر می شود. اهمیت این موسسه تا به آنجاست که در سال 2011 میلادی از نظر جایگاه و اثرگذاری ردیف های اول را در اعتبار سنجی‌های جهانی از آن خود کرده است.
 
بر اساس این گزارش مورد ادعای موسسه مذکور، جمهوری اسلامی ایران 150 تیر موشک از مدل 48N6 را از روسها تحویل گرفته است.
 

اما این خانواده از موشک های روسی نیز خود دارای 3 عضو است که به ترتیب 150 ،200 و 250 کیلومتر برد دارند که البته مدل 250 کیلومتری در اصل برای خانواده اس 400 توسعه پیدا کرده است. با مقایسه تصاویر موشک های شلیک شده با موشک های تست شده توسط ارتش چین، می توان به این نتیجه رسید که موشک های تحویلی به ایران از نوع 48N6E2 با برد 200 کیلومتر است.

این موشک سرعتی در حدود 7 برابر سرعت صوت داشته و ارتفاع درگیری آن 28 کیلومتر است. البته ارتفاع درگیری برای مقابله با موشک های بالستیک 35 کیلومتر است. علاوه بر توان درگیری با هواپیماهای بدون سرنشین، با سرنشین و موشک های کروز، این موشک دارای توانایی های بالایی در مقابله با موشک های بالستیک نیز است.

 

حضور رادار جنجالی در ایران

 

رادار 96L6E جدیدترین عضو دیده شده از خانواده راداری به کار رفته در سامانه اس 300 تحویل شده به ایران است. اما چرا این رادار را جنجالی می نامیم ؟

 

این رادار در اواسط دهه 90 میلادی در روسیه به عنوان یک سامانه جایگزین برای سامانه های S-300 به منظور جایگزینی با دو رادار Tin Shield و Clam Shell که در مدل های قدیمی تر سامانه اس 300 به کار می رفتند، ارائه شده است.

این سامانه توان کشف همزمان تا 100 هدف تا فاصله 300 کیلومتری را داشته و می تواند اهداف با سرعت نهایی 2750 متر در ثانیه را شناسایی کرده و با مشخص کردن سمت، ارتفاع و مسافت آنها اطلاعات مورد نظر را به سایر واحدها مثل پست های فرماندهی دفاع یکپارچه هوایی مدل Osnova-1E، Pole-E ، Senezh-M1E و Baikal-1E  و یا سامانه پست فرماندهی خود سیستم اس 300 یا رادار کنترل آتش Tomb Stone مننقل می کند.

 

این سامانه با تحرک بسیار بالا ظرف مدت 5 دقیقه توان فعال شدن را دارد و از مقاومت بالایی در برابر جنگ الکترونیکی دشمن برخوردار است. شرکت سازنده این رادار اعلام کرده است که این سامانه در باند C عمل می کند.

 

اما نکته مهم اینجاست که این رادار معمولا در خود ارتش روسیه و کنار سامانه پدافند هوایی اس 400 فعالیت می کند و مدتی پیش بود که دیده شدن یکی از همین رادارها در سوریه باعث ایجاد بحث های فراوانی در فضای مجازی مربوط به استقرار سامانه اس 400 در سوریه توسط روسها شد. این رادار به غیر از ارتش روسیه فقط در کشور چین رویت شده است.

 

 در نهایت می توان گفت تقریبا پازل اس 300 تحویلی به ایران کامل شده است و به نوعی می توان آنرا خاص ترین اس 300 تحویل شده توسط روسیه به یک کشور دیگر دانست چراکه سامانه هایی مثل یونیورسال و رله ویتیاز به غیر از روسیه، در هیچ کشور دیگری تا به امروز مشاهده نشدند که این دو، خود نشانه ای مهم از متفاوت بودن اس 300 های تحویلی به ایران است.