سرویس جهان مشرق - ادامه درگیری ها و نبردها بین گروه تروریستی تکفیری «داعش» از یک سو و گروه‌ های مسلح موسوم به «نیروهای سوریه دموکراتیک» مورد حمایت ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا، از سوی دیگر، پیچیدگی های عرصه میدانی استان «رقه»، در شمال سوریه را دو چندان کرده است.

ائتلاف بین المللی به رهبری آمریکا تمام تلاش خود را به کار می بندد تا در نبردهای جاری حوالی سد «فرات» یا سد «طبقه»، واقع در ریف غربی استان رقه پیروز میدان باشد و بیش از پیش راه را بر تصرف شهر «رقه»، به اصطلاح مرکز خلافت اسلامی خود خوانده «ابو بکر البغدادی»، سرکرده داعش در سوریه هموار کند.

بر اساس اعلام خبرگزاری ها،‌ به نظر می رسد، این نبرد تاکنون به سود آمریکایی ها و نیروهای دموکراتیک سوریه که گروه های مبارز کُرد ستون فقرات اصلی آنها را تشکیل می دهند، در جریان است و طی ماه گذشته شاهد قطع راه ارتباطی بین شهر رقه و شهر طبقه، دومین شهر بزرگ استان رقه و یکی از مهمترین خطوط امدادی و کمک رسانی داعش بودیم.

آنچه در نبردهای جاری در رقه جلب توجه می کند، میزان و حجم حمایت گسترده و بی حد و حصر آمریکا از مبارزان کُرد است که بیانگر شاخص ها و چارچوب های سیاست خارجی «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری جدید آمریکا در سوریه هستند؛ سیاستی که یکی از مهمترین اصول آن را اولا: حمایت از کُردها در مبارزه با داعش و ممانعت از ورود نظام سوریه به این میدان و مشارکت در عملیات آزادسازی رقه و دوما: به حاشیه راندن و عدم حضور مبارزان سوری در گروه های تشکیل دهنده نیروهای سوریه دموکراتیک و مشارکت آنها در نبردهای آزادسازی رقه، برخلاف ادعاهای آمریکایی ها و البته به خاطر اهداف تاکتیکی که به تحقق منافع اشان در شمال سوریه کمک می کند، تشکیل می دهد.

آغاز حضور نظامی در میدان

آمریکایی ها در سال 2014 میلادی با تشکیل ائتلافی بین المللی متشکل از 60 کشور جهان از عزم خود برای مشارکت با آنچه آن را «مبارزه با داعش» خوانده بودند و ساخته و پرداخته خود آنها بود، خبر دادند، مبارزه ای که تا سال 2017 میلادی هیچ گاه آثار و نشانه مثبتی از آن مشاهده نشد، جز آنکه هرگاه داعش در منطقه ای از سوریه و یا عراق در تنگنا و بحران گرفتار می آمد، آمریکایی ها با دستاویزهایی چون خطای اطلاعاتی به کمک این گروه می شتافتند.

حضور پر رنگ تر در میدان

در حالی که سیاست خارجی «باراک اوباما»، رئیس جمهوری سابق آمریکا به ظاهر امتناع از درگیری مستقیم در بحران سوریه تا جای ممکن بود، به نظر می رسد، جانشین وی بر خلاف شعارهایی که طی دوران تبلیغات انتخاباتی اش از توجه و پرداختن به داخل و دوری از دخالت و درگیر کردن مستقیم آمریکایی ها در کشورهای دیگر از جمله پرونده سوریه سر می داد، از همان اولین ماه رسیدن به قدرت بر حضور مستقیم در میدان سوریه تاکید کرد،‌ لذا حمایت نظامی از مبارزان کُرد را تا جای ممکن گسترش داد و سپس تحت عنوان ارائه مشاوره نظامی اقدام به اعزام نیروی نظامی به شمال سوریه کرد تا خیلی زود آشکار شود، ماموریت این نظامیان آمریکایی به دادن مشاوره محدود نمی شود، بلکه حضور مستقیم نظامی در میدان را در بر می گیرد.

در واقع اقدام واشنگتن در اعزام نظامیان خود به رقه حامل این پیام برای طرف های درگیر در سوریه از جمله روسیه و ترکیه بود که استان رقه صرفا منطقه نفوذ آمریکایی هاست.

چرا آمریکایی ها رقه را برگزیدند

اینکه چرا آمریکایی ها رقه را برای این امر برگزیدند، ریشه در دلایل مختلفی دارد که مهمترین آن موقعیت راهبردی جغرافیایی – نظامی رقه است. این استان با واقع شدن در شمال و شمال شرقی سوریه دارای موقعیت راهبردی جغرافیایی و نظامی بسیاری است، این استان شاه کلید مناطق گسترده و وسیعی در سوریه است که از شرق تا شمال آن  کشیده شده، چون حلقه ارتباط مرکز، شرق و شمال این کشور می شود، با این ویژگی بسیار مهم که تمام مناطق شرقی و شمالی منتهی به نوار مرزی می شود که از شرق با عراق و از غرب با ترکیه هم مرز است. در مرکز نیز رقه حلقه ارتباط دهنده استان دیر الزور در شرق سوریه به استان حلب در شمال این کشور است و این نشان دهنده اهمیت راهبردی فوق العاده رقه در نقشه میدانی و نبردهای آتی در محورهای عملیاتی شرق،‌ شمال و شمال شرقی سوریه به طور کلی می باشد.

سناریوهای آمریکایی حضور در رقه

محافل منطقه ای و بین المللی چندین سناریو را برای این حضور نظامی مستقیم آمریکایی ها در رقه مطرح می کنند که مهمترین آنها عبارتند از:

- سناریو افزایش و گسترش نفوذ

تقویت حضور و افزایش نفوذ آمریکایی ها در شمال سوریه؛ یکی از مهمترین اهدافی است که واشنگتن در پوشش مبارزه با داعش آن را دنبال کرد، به ویژه آنکه هرچه می گذشت، به خصوص پس از آزادسازی شهر «حلب» که در آن روس ها نقش پر رنگی ایفا کردند، کاخ سفید خود را بازنده میدان سوریه می دید، لذا لازم بود تا به هر بهانه ای برای بازگشت به میدان متوسل شود و چه دستاویزی بهتر از رقه که ضمن تحکیم نفوذ خود در سوریه، خود را پرچمدار مبارزه با داعش معرفی و پیروزی بزرگ آزادسازی پایتخت داعش در سوریه را از آن خود کند.

- سناریو احداث بزرگ ترین پایگاه نظامی در خاورمیانه

برخی از مسئولان کُرد در شمال سوریه تاکید می کنند، بر اساس اطلاعات در اختیار، یکی از اهداف آمریکا از حمایت از کُردها و حضور گسترده در شمال سوریه، احداث بزرگ ترین پایگاه نظامی آمریکا در خاورمیانه در خاک سوریه و به طور مشخص در استان رقه است.

به گفته این منابع این پایگاه نظامی دست کم به دو دلیل برای آمریکایی ها حائز اهمیت است، اول آن که در مجاورت کشور بسیار مهمی چون عراق قرار دارد و دوم آن که مابین ایران و کشورهای عربی حوزه خلیج فارس قرار می گیرد.

به اعتقاد این مسئولان کُرد سوری فرودگاه نظامی طبقه که بیست و ششم مارس گذشته از سیطره داعش خارج شد، هم اکنون تحت تصرف آمریکایی هاست و حضور نظامی آمریکایی ها در رقه برای سال ها طول خواهد کشید.

آنچه بر این سخنان مهر تایید می زند، خبر منتشره از سوی خبرگزاری «رویترز» مورخ سی و یکم مارس سال جاری میلادی است که در آن تصریح شده، «روجدا فلات»، از فرماندهان میدانی کُردهای سوری مورد آمریکا در گفت و گو با این خبرگزاری تاکید کرده که حضور نظامی آمریکا در شمال سوریه سال ها ادامه می یابد.

این درحالی است که منابع آگاه کُرد سوری از حضور نظامی فرانسه در شمال سوریه خبر داده و تاکید می کنند، حضور نظامیان فرانسوی در منطقه «جعبر»، در 53 کیلومتری شهر رقه و در کرانه چپ رودخانه فرات مشاهده شده و بنابر اطلاعات موثق آنها نیز ماموریتی مشابه نظامیان آمریکایی در خاک سوریه دارند و به این طریق فرانسوی ها تلاش می کنند، در تحولات جاری در سوریه سهیم باشند.

- سناریو اجرای طرح فدرالیته کردن سوریه

ایجاد بسترهای مناسب برای اجرای طرح فدرالیته کردن سوریه و تشکیل منطقه خود مختار کردستان و البته صد در صد وابسته آمریکایی ها در شمال سوریه. وجود سد فرات با تولید روزانه 800 کیلو وات برق، میدان های نفتی با توان تولید روزانه 20 هزار بشکه نفت و خاک حاصل خیز که شمال سوریه را به قطب کشاورزی این کشور مبدل و آن را از لحاظ اقتصادی منطقه ای تقریبا خود کفا کرده است، به آمریکایی ها در اجرای این طرح اشان کمک می کرد.

- سناریو تجزیه و تقسیم سوریه

در این میان بسیاری از کارشناسان تاکید می کنند، مهمترین هدف از این حضور نظامی نه تنها مبارزه با تروریسم نیست، بلکه حمایت از آن و فراتر از آن فراهم کردن زمینه اجرای طرح دیرینه آمریکایی ها مبنی بر تجزیه و تقسیم سوریه است و در این بین طرح فدرالیته کردن سوریه را باید پیش زمینه و مقدمه تقسیم سوریه ارزیابی کرد.

- سناریو به بن بست کشاندن راه حل سیاسی

آنچه در رقه جریان دارد، بار دیگر تاکید می کند، آمریکا و هم پیمانانش بر گزینه نظامی و جنگ در سوریه تاکید دارند و در این راستا،‌ آنچه درباره مذاکرات و دستیابی به راه حل سیاسی برای بحران سوریه توسط این کشورها تاکنون سر داده شده، دروغی بیش نیست که هدف از آن سرپوش نهادن بر اهداف جنایت بار آنها در سوریه به طور خاص و منطقه خاورمیانه به طور عام جهت تحریف افکار جامعه بین المللی است.

- سناریو تشکیل مناطق امن

تشکیل مناطق امن در شمال سوریه که ترکیه طی بحران سوریه همواره بر تشکیل آن پافشاری داشته و دونالد ترامپ نیز به محض به دست گرفتن قدرت از تشکیل آن در شمال و جنوب سوریه سخن گفت، از سناریوهایی است که آگاهان آن را به عنوان یکی از اهداف آمریکا در سوریه مطرح و تاکید می کنند، این طرح نیز به نوبه خود در صورت پیاده شدن زمینه ساز تقسیم و تجزیه سوریع است.

- سناریو سوق دادن داعش به رویارویی با ارتش سوریه

یکی دیگر از سناریوهای حضور نظامی آمریکا در شمال سوریه، سوق دادن داعش به شرق و مرکز سوریه به ویژه استان دیر الزور است، به نحوی که برخی از تحلیل های سیاسی و میدانی پس از انتشار خبرهایی مبنی بر فرار عناصر داعش از رقه، دیر الزور را مقصد این داعشی ها و امارت دیر الزور را جایگزین امارت داعش در رقه عنوان کردند. یکی از اهداف آمریکایی ها مبنی بر سوق دادن داعش به سمت دیر الزور بی شک رو در رو کردن این گروه با ارتش و نیروهای مسلح سوریه است. بالطبع در صورت محقق شدن چنین رویارویی و نبردی آمریکا با یک تیر دو نشان زده است، چون دو مانع بسیار مهم پیش روی اجرای طرح ها و دستیابی به اهداف در سوریه یعنی داعش و ارتش سوریه را از پیش رو برداشته است.

- سناریوهای فرعی

به موازات سناریوهایی که در بالا به آنها اشاره شد، آمریکایی ها درپی محقق کردن سناریوهای فرعی نیز هستند که از جمله آنها سیطره بر منابع و میدان های نفتی و گازی سوریه و غارت منابع طبیعی و ملی آنهاست، به ویژه آنکه میدان های نفتی و گازی سوریه در مناطق شرقی و شمالی و شمال شرقی این کشور متمرکز است.

هدف دیگر آمریکا را باید در تغییر موازنه های قدرت و معادلات میدانی حاکم بر سوریه به سود واشنگتن و ائتلاف بین المللی ضد داعش ملاحظه کرد تا امکان ایفای نقش مهم تر و حضور پر رنگ تر در مذاکرات و تحمیل گروه های مسلح به طرف سوری جهت نشستن پای میز مذاکره و گفت و گو با آنها، تحمیل خواسته های آنان و خواسته های آمریکا به واسطه آنها به نمایندگان نظام سوریه و سرانجام مشروعیت و رسمیت بخشیدن به معارضان سوری خارج نشین و گروه های تروریستی مسلح مزدور آمریکا در داخل سوریه ملاحظه کرد تا در آینده سیاسی  و امنیتی سوریه نقش داشته و مجری خواسته های واشنگتن در سوریه باشند.