به گزارش مشرق، اولین سرشماری عمومی نفوس و مسکن ایران در سال 1335 با هدف تعیین مشخصات جمعیتی کشور انجام شد. این سرشماری تا سال 1385 هر 10 سال یک‌بار انجام می‌گرفت اما از سال 85 تاکنون بازه زمانی آن تبدیل به بازه‌ای 5 ساله شده است. هشتمین و آخرین سرشماری نفوس و مسکن در کشورمان سال گذشته انجام و خلاصه‌ای از نتایج اولیه آن اعلام شد. از آن‌جایی که حوزه خانواده در کشور ما در یک دهه گذشته تغییرات بسیار پرشتاب و محسوسی داشته، در این گزارش به بررسی مقایسه‌ای آمار منتشرشده در حوزه خانواده در سرشماری سال گذشته با آمار دو سرشماری قبلی در سال‌های 85 و 90 می‌پردازیم.

در بازه 10 ساله سال‌های 85 تا 95 بیش از 10 میلیون نفر به جمعیت کشورمان افزوده شده و ایران 70 میلیون نفری تبدیل به کشوری 80 میلیون نفری شده است. در خصوص نسبت میان تعداد مردان و زنان نیز سرشماری‌های 3 سال اخیر نشان می‌دهند که همواره تعداد مردان چند صد هزار نفری از زنان بیشتر بوده است.
 

سرشماری سال گذشته نشان داد که بعد خانوار از عدد 4 در سال 85 به عدد 3.3 رسیده که نشان‌دهنده کاهشی 7 دهمی است. در زمینه بعد خانوار مناطق روستایی نیز آمار قابل توجه است؛ به‌طوری که این بعد طی بازه‌ای 10 ساله 1 واحد کاهش داشته و به بعد خانوار مناطق شهری بسیار نزدیک شده است. در حالی که در گذشته بعد خانوار مناطق شهری معمولاً اختلاف قابل ملاحظه‌ای با بعد خانوار مناطق روستایی داشت. این آمار نشان می‌دهد خانوارهای شهری و روستایی علاقه چندانی به افزایش تعداد اعضای خود ندارند در حالی که در گذشته زیاد بودن تعداد اعضای خانواده به‌خصوص برای خانوارهای روستایی اهمیت بسیاری داشت.
 

جدول پایین نشان می‌دهد در حال حاضر خانواده‌های دارای 3 نفر جمعیت در کشور با  28.5 درصد بیشترین درصد فراوانی را دارند. پس از آن خانواده‌های 4 نفره و 2 نفره در صدر قرار دارند. اما درصد خانواده‌های 5 نفره به بالا در سال‌های اخیر کاهش محسوسی داشته به‌گونه‌ای که از 32.2 در سال 85 به بیشتر از نصف این درصد یعنی 14.7 درصد کاهش پیدا کرده است.
 

تجرد زیستی یا خانواده‌های تک‌نفره نیز در کشور ما رشد محسوسی داشته است به‌طوری که در حال حاضر 8.5 درصد از خانواده‌های کشور را خانواده‌های تک‌‌نفره تشکیل می‌دهند؛ در حالی که در سال 85 این رقم، 5.2 درصد بوده است.

در سال‌های اخیر هشدارهای زیادی پیرامون کاهش نرخ رشد جمعیت و سیر پرشتاب این کاهش شنیده می‌شود؛ مسأله‌ای که جدول زیر نیز مؤید آن است و در سه سرشماری اخیر این کاهش را ملاحظه می‌کنیم. البته باید به این نکته اشاره داشت که شیب کاهش نرخ رشد جمعیت بین سرشماری سال‌های 90 تا 95 کمتر از شیب کاهش نرخ رشد جمعیت بین سرشماری سال‌های 85 تا 90 بوده است که دلایل این کاهش جای تأمل و بررسی دارد.
 

درصد مردان بی‌همسر بر اثر فوت همسر در سرشماری سه دوره اخیر همواره یک درصد بوده است؛ در حالی که این درصد در مورد زنان روند افزایشی داشته و از 6.5 در سال 85 به 7.3 در سال 95 رسیده است. درصد مردان و زنان بی‌همسر به دلیل طلاق نیز از سال 85 تا 95 روند افزایشی داشته است؛ به‌گونه‌ای که این آمار در خصوص مردان از 0.5 به 1.2 و در زنان از 0.9 به 2.2 رسیده است و همان‌طور که مشاهده می‌شود در اینجا سهم زنان از مردان بیشتر است.

سرشماری‌های اخیر نشان می‌دهد تعداد مردان هرگز ازدواج نکرده همواره بیشتر از تعداد زنان هرگز ازدواج نکرده بوده است. اما به‌طور کلی، درصد زنان و مردان هرگز ازدواج نکرده در سال‌های اخیر روند کاهشی داشته است. به‌گونه‌ای که این آمار در مورد مردان از سال 85 تا سال 95 کاهشی حدوداً 20 درصدی داشته و در مورد زنان نیز این کاهش حدوداً 25 درصدی بوده است.

منبع: مهرخانه