به گزارش مشرق، با نزدیک شدن به ایام رقابتهای انتخاباتی و شروع تبلیغات رسمی، نیاز و اهمیت اخلاق انتخاباتی، ویژگی خاص خود را پیدا میکند. فرآیند تبلیغات انتخاباتی البته فرایندی است که در معرض لغزشهای فراوانی قرار دارد. در دنیای کنونی روند تبلیغات انتخاباتی بهصورت یک کار حرفهای در جهت بازاریابی سیاسی و حتی در حد فروش ایده و کاندیدا به مردم به هر طریق ممکن تنزل یافته است. بهعنوان مثال در بسیاری از کشورها، پولهای کلان و سرمایهگذاریهای جدی در عرصه تبلیغات انتخاباتی صورت میگیرد و با استفاده از روشها و ابزارهای ناسالم، کاندیدایی را برای مردم بزک میکنند و یا از کاندیدای رقیب دیو میسازند.
انتخابات نقشی اساسی در نظام جمهوری اسلامی ایران دارد اما نظام اسلامی در عرصه انتخابات نیز نباید مقلد و پیرو الگوهای ناسالم غربی باشد و ازاینرو در تبلیغات انتخاباتی نیز باید از برخی از شیوهها و روشهای رایج در غرب خودداری کند و با رعایت معیارهایی، زمینه بداخلاقی تبلیغاتی و انتخاباتی را از میان بردارد. شایسته آن است که همه کاندیداهای انتخاباتی آتی چه در سطح ریاست جمهوری و چه در سطح شوراها با در پیش گرفتن شیوههای صحیح تبلیغاتی از گرفتار کردن خود و کشور به بداخلاقی انتخاباتی خودداری کنند و امید است که با رعایت اخلاق و قانون بهگونهای عمل کنیم که شیوهی تبلیغاتی و اقدامات تبلیغاتی در نظام اسلامی الگویی خوب و مناسب برای تبلیغات ایجاد شود، نه آنکه با پیروی از شیوههای ناسالم غربی کشور خود را دچار گرفتاریهایی از سنخ نظام ناسالم تبلیغاتی غربی نماییم.
با نزدیک شدن به ایام رقابتهای انتخاباتی و شروع تبلیغات رسمی، نیاز و اهمیت اخلاق انتخاباتی ویژگی خاص خود را پیدا میکند. در این ایام طرفداران هر یک از کاندیداهای انتخاباتی سعی خواهند کرد تا نظر عموم مردم را بهسوی کاندیدای مورد نظر خویش جلب کنند و خود کاندیداها نیز با استفاده از ابزارهای مختلف بهدنبال کسب نظر مثبت مردم و در نهایت جلب رای آنها دارند. این امر به خودی خود امری منفی و سلبی نیست و میتواند منجر به گرم شدن فضای انتخاباتی و نیز افزایش مشارکت مردم و حتی آگاهی آنها نسبت به نقاط قوت و تواناییهای کاندیداها شود و زمینه شناخت اصلح را فراهم آورد.
فرآیند تبلیغات انتخاباتی البته فرایندی است که در معرض لغزشهای فراوانی قرار دارد. در دنیای کنونی روند تبلیغات انتخاباتی بهصورت یک کار حرفهای در جهت بازاریابی سیاسی و حتی در حد فروش ایده و کاندیدا به مردم به هر طریق ممکن تنزل یافته است. بهعنوان مثال در بسیاری از کشورها پولهای کلان و سرمایه گذاریهای جدی در عرصه تبلیغات انتخاباتی صورت میگیرد و با استفاده از روشها و ابزارهای ناسالم کاندیدایی را برای مردم بزک میکنند و یا از کاندیدای رقیب دیو میسازند.
بهعنوان یک مثال از اخلاق ناسالم نهادینهشدهی انتخاباتی میتوان به انتخابات اخیر آمریکا اشاره کرد که در آن هیچ حد و مرزی رعایت نشد. هر دو طرف انواعی از دروغ را بیان کردند. زشتترین افشاگریهای را علیه هم مطرح نمودند. سوابق فساد یکدیگر را برملا کردند. از یکدیگر فیلم و صوت مخفی منتشر کردند. زشتترین تعبیرهای بهکاررفته از دیگری در جلسات مخفی را منتشر کردند. انواعی از تهمتها ازجمله جاسوسی و دزدی و خیانت و فرار مالیاتی و فساد جنسی و رابطه با دشمن و فعالیت برای روسیه و... را در مورد یکدیگر علنی بیان کردند. کاندیداها بهصراحت علیه هم بددهنی کردند و فحش و ناسزا بهکار بردند و از هر ابزار دیگری نیز استفاده کردند تا یکدیگر را از میدان به در کنند. حتی بعد از انتخابات مشخص شد که دولت اوباما جلسات داخلی ستاد ترامپ را شنود میکرده است و در مناظرات سوالات را از قبل در اختیار کلینتون قرار داده بودند و صدها کار ضداخلاقی و مفسدانهی دیگر که هدف همه آنها اثرگذاری بر رای مردم بود.
این فرآیند ظاهری انتخابات آمریکا بود. در پشت پرده چه در سطح رسانهای و چه در سطح اطلاعاتی مسائلی دیگر در کار بود که بخشهایی از آنها در فرآیند انتخابات مطرح شد. پول گرفتن رسانههایی خاص برای تخریب یک کاندیدا علیه دیگری و دست داشتن نهادهای اطلاعاتی مانند سیا و افبیآی در تخریب یا ترویج یک کاندیدا از مسائل دیگری بود که در فرآیند انتخابات مشخص شد.
این وضعیت آمریکا بهعنوان قبلهی اندیشهای و تمدنی عدهای است که تصور میکنند آمریکا و دیگر کشورهای غربی در تمدنسازی و شکلدهی به ساختارهای اجتماعی در اوج افتخار هستند.
از سوی دیگر انتخابات نقشی اساسی در نظام جمهوری اسلامی ایران دارد. اما نظام اسلامی در عرصه انتخابات نیز نباید مقلد و پیرو الگوهای ناسالم غربی باشد و ازاینرو در تبلیغات انتخاباتی نیز باید از برخی از شیوهها و روشهای رایج در غرب خودداری کند و با رعایت معیارهایی، زمینه بداخلاقی تبلیغاتی و انتخاباتی را از میان بردارد.
برخی از ممنوعیتهای عرصه تبلیغات انتخاباتی به شرح زیر است:
* استفاده از ابزار فریب
هرگونه فریب مردم به اسم تبلیغات انتخاباتی خلاف، ممنوع و ناقض اخلاق صحیح انتخاباتی است. ارائه آمارهای غلط، ارائه تصویرها و تصورات غلط نسبت به اوضاع کشور (چه سیاهنمایی باشد و چه سفیدنمایی) ، ارائه تصویر نادرست و قهرمانتراشی از کاندیدای خود، ایجاد تصورات غلط و نادرست و تهمتزنی نسبت به کاندیدای رقیب و... مواردی از فریب مردم و استفاده از ابزار فریب است که باید از آن خودداری کرد.
* منابع و ابزارهای نامشروع
اصولا هزینه کردن اموال کلان در انتخابات، خود عامل فساد و زمینهساز تخلف و خارج شدن از مدار حق و حقیقت است. بدترین حالت آن خرید و فروش رای است که حتی قانونا نیز خلاف محسوب میشود اما شیوههای دیگر تبلیغات پر خرج و بهکار گرفتن متخصصان گرانقیمت تبلیغاتی که بهدنبال رنگ کردن و بزک کردن کاندیداها و یا دیگرگون جلوه دادن آنها هستند، خود از مصادیق تدلیس و فریب و از منابع و ابزارهای نامشروع است. اشکال در استفاده از متخصصان نیست بلکه اشکال در نوع کاری است که از متخصصان خواسته میشود که اگر کار خواسته شده قلب حقیقت و تدلیس و فریب باشد، خلاف اخلاق انتخاباتی است.
* بمبهای خبری و موجسازیهای دورغین
یکی از شیوههای متاسفانه رایج در تبلیغات انتخاباتی، ایجاد بمبهای خبری و موجسازیهای دروغین انتخاباتی است. چنین رفتارهایی از مصادیق بارز تخلف انتخاباتی و بداخلاقی تبلیغاتی است. ایجاد جو رسانهای دروغین و دامن زدن به شایعات و یا تخریب رقیب بر اساس شایعهها و موجهای خبری و استفاده از تبلیغات دامنهدار دروغین برای جا انداختن یک دروغ یا ترویج یک شایعه از مصادیق اینکار است.
* تخریب جریان مقابل
یکی دیگراز نمونههای بداخلاقی انتخاباتی و اقدامات خلاف شرع و اخلاق و تقوا این است که تخریب رقیب بهعنوان شیوه انتخاباتی و تبلیغاتی انتخاب شود. اینکار گاه با مطرح کردن یک دروغ و گاه با مشوه جلوه دادن و تحریف یک واقعیت صورت میگیرد. مثلا سابقه کاندیدای رقیب را سیاه جلوه دهند و یا خدمات او را بیارزش نمایش داده و یا تلاشهای او را خیانت و... جلوه دهند. تخریب از تخریب شخصیت یا تخریب سوابق و خدمات و... انواع مختلفی مییابد که همه انواع آن بر خلاف اخلاق انتخاباتی است.
* وعدههای دروغ یا غیر قابل تحقق
یکی از مصادیق متاسفانه رایج تخلف و بداخلاقی انتخاباتی، وعدههای فریبنده و دروغین است. وعدههایی که حتی احتمال تحقق آنها نیز وجود ندارد و گاه حتی خارج از اختیارات قانونی و یا توان واقعی فرد وعدهدهنده است. گاه برخی از وعدهدهندگان خود نیز معترف میشوند که چنین وعدههایی پوچ و خلاف عقل و قانون است اما در عرصه انتخابات تصور میکنند که هرچه بیشتر وعده بدهند، زمینه رای بیشتری پیدا میکنند. این وعدههای دروغ و پوشالین البته بعدها موجب آبروریزی همان افراد و نیز بدگمانی مردم به آنها میشود و از اینجهت لازمه تقوا و عقل، پرهیز از وعدههای دروغین و فریبنده است.
* استفاده از ابزارهای جنگ روانی علیه ملت
متاسفانه برخی تصور میکنند که باید علیه ملت خود و رأیدهندگان از ابزارهای جنگ روانی و تبلیغاتی خاص استفاده کنند. این افراد با طراحیهای خاصی که گویی بهدنبال مغزشویی و ذهنیتسازی در مردم هستند به اقدامات پیچیده امنیتی و تبلیغاتی دست میزنند تا بتوانند مردم خود را به مانند مردم کشور دشمنی که در زمان جنگ تلاش برای اثرگذاری بر روی آنها صورت میگیرد، تحت تأثیر قرار دهند. مشخص است که عمدهی این شیوههای جنگ روانی و عملیات روانی خلاف اخلاق و خلاف قانون است و بهکارگیری آنها علیه ملت خویش نشاندهنده اوج بیتقوایی و بیدینی افراد است. ازاینرو باید از آن خودداری شود.
* فضاسازیهای دروغین و ایجاد ترس و شوقهای خیالی
از دیگر شیوههای تبلیغاتی خلاف اخلاق، ایجاد ترس یا شوق خیالی یا دروغین است. برخی افراد چنین جلوه میدهند که با نبود آنها فضای کشور به سمتی میرود که باید ترسید و تلاش میکنند که با ایجاد ترس، مردم را به سمت خود متمایل کنند. همین کار گاه با ایجاد شوقهای خیالی صورت میگیرد که به وعدههای دروغین که در بالا ذکر شد، نزدیک میشود. ایجاد ترس و شوق خیالی و تهدیدهای تبلیغاتساخته، از دیگر شیوههای خلاف اخلاق انتخاباتی است. در بسیاری از موارد این فضاسازیها و ایجاد ترسها و هیجانها دروغین و خلاف واقع هستند.
آنچه ذکر شد فقط بخشی از مصادیق ممنوعیتها و اقدامات خلاف اخلاق انتخاباتی بود. شایسته آن است که همه کاندیداهای انتخاباتی آتی چه در سطح ریاست جمهوری و چه در سطح شوراها با در پیش گرفتن شیوههای صحیح تبلیغاتی از گرفتار کردن خود و کشور به بداخلاقی انتخاباتی خودداری کنند و امید است که با رعایت اخلاق و قانون بهگونهای عمل کنیم که شیوهی تبلیغاتی و اقدامات تبلیغاتی در نظام اسلامی، الگویی خوب و مناسب برای تبلیغات ایجاد شود، نه آنکه با پیروی از شیوههای ناسالم غربی، کشور خود را دچار گرفتاریهایی از سنخ نظام ناسالم تبلیغاتی غربی نماییم.