سرویس سیاست مشرق -  مناظره ۶ کاندیدای ریاست‌جمهوری از لحظاتی قبل با پخش سرود جمهوری اسلامی ایران و همچنین قرائت قرآن با موضوع بررسی مسایل اجتماعی آغاز شد. آنچه قابل توجه است تغییر موضوع مناظرات است بطوریکه چند ساعت مانده به مناظره نامزدهای ریاست‌جمهوری، موضوع مناظره از «اجتماعی - اقتصادی» به «اجتماعی» تغییر یافت.

طبق برنامه قبلی، برای محل استقرار کاندیداهای ریاست‌جمهوری یک کاندیدا انجام شد و بر این اساس، هاشمی‌طبا در صندلی شماره ۱، روحانی در صندلی شماره ۲، قالیباف در صندلی شماره ۳، جهانگیری در صندلی شماره ۴، رئیسی در صندلی شماره ۵ و میرسلیم در صندلی شماره ۶ مستقر خواهند شد.

حواشی حضور کاندیداها را در سازمان صدا وسیما از اینجا ببینید

* طبق اعلام مجری برنامه،‌ هرکدام از نامزدها در ابتدا فرصت ۴ دقیقه ای برای پاسخ به سوالات مطرح شده دارند که پس از این مهلت، دیگر از نامزدها می توانند به مدت دو دقیقه این اظهارات او را نقد کند. پس از صحبتهای سایر نامزدها  ، کاندیدای اولیه ۵ دقیقه فرصت پاسخگویی خواهد داشت.

متن کامل سخنان کاندیداها در این مناظره را در ذیل بخوانید:

** سوال اول: بفرمایید طرح و برنامه ۴ ساله شما برای مدیریت حاشیه‌نشینی و جلوگیری از این پدیده چیست؟

مصطفی میرسلیم به عنوان اولین نامزد پشت تریبون مناظره قرار گرفت.

** میرسلیم در پاسخ به سوال اول گفت:

بسم الله الرحمن الرحیم

مهمترین سرمایه که در هر کشروی وجود دارد، نیروی انسانی آن است؛ این نیروی انسانی باید متناسب با ظرفیت‌های زیستی در کشور توزیع شود و بر مبنای استعدادی که نیروی انسانی دارد، مشارکت کند در پیشرفت کشور.

در کشور ما استان‌ها هر کدام از استعدادی برخوردار هستند و نیروی انسانی ما نیز با این استعدادها باید به شکوفایی برسند. عدم توجه به سیاست‌های آمایش سرزمین متاسفانه موجب شده است که بسیاری از افراد از نقاط روستایی به شهرها و از شهرها به کلانشهرها و حاشیه‌ها روی بیاورند.

این مسئله که پدیدار شده است به مشکلات متعدد اجتماعی، فرهنگی امنیتی و اقتصادی منجر شده است. ما چاره‌ای که برای حاشیه‌نشینی در نظر گرفته‌ایم بازگشت به سیاست‌های آمایش سرزمین توزیع صحیح جمعیت بویژه بکاریگری صحیح منابع آب در کشور است. چون آب است که منبع اساسی است و به دلیل عدم استفاده صحیح از منابع آب بسیاری از روستاهای ما متاسفانه مواجه با حالت بیابان زدایی شده‌اند و روستاییان به شهرها روی آورده‌اند.

یکی از دلایل بی تجهی به منابع‌آن استفاده از چاههای عمیق و غیر مجاز و از بین رفتن شبکه‌های قنات در کشور است.

این روستائیان که نتوانسته‌اند درست از امکانات آبی استفاده کنند ناگریز به حاشیه شهرها پناه آورده‌اند و در آنجا با امکانات لازمی که برای زندگی صحیح انسانی مواجه نشده‌اند و به شهرها آمده ‌اند و تن به کارهایی داده‌اند که شخصیت انسانی آنها محترم شمرده نشده اند نتوانسته‌اند از بهداشت و درمان درست، آموزش و پرورش صحیح برخور دار شوند.

هاشمی طبا در نقد سخنان میرسلیم:

تشکر می‌کنم از صحبت‌های آقای میرسلیم اما لازم می‌دانم نکته‌ای را مورد توجه قرار بدهم تا این بحث مقدار زیادی بیشتر مورد توجه و عنایت قرار بگیرد.

بحث آمایش سرزمینی بحث روستائیان و بحث آب یا بحث‌های دیگر زیست محیطی که مستقیما بر می‌گردد به زیستگاه انسان در حقیقت یک میراثی از گذشتگان، میراثی از خداوند است که به بشر عطا شده است. وقتی ما بحث‌های مختلفی در کنار هم قرار می‌دهیم و اولویت برای آنها قائل نشویم موجب می‌شود بعضی از مسائل که در چشم می‌خورد و مسائلی که کمتر به چشم می‌خورد به آن عنایت نشود.

بنده می‌خواهم عرض کنم که واقعا سرزمین ما ایران دچار بحران شدید زیست محیطی است و زیستگاه انسان در این مجموعه کاملا در حال از بین رفتن است؛ مثال‌های متعددی در این مورد هست می‌خواهم عرض کنم که اولویت اولی که برای کشور ما باید ما قائل بشویم توجه به زیستگاه ما حفظ ایران است و اگر ما قرار باشد همه مسائل را بدون توجه به اولویت مورد توجه قرار بدهیم این نظر جناب آقای میرسلیم مورد عنایت قرار نخواهد گرفت.

حسن روحانی در نقد سخنان میرسلیم:

تشکر از آقای میر سلیم به خاطر توضیحاتی که در مسئله حاشیه‌نشینی که یکی از معضلات مهم اجتماعی امروز است نه تنها ایران بلکه اکثر کشورها یا حتی شاید بتوان گفت همه کشورها لااقل سراغ ندارم کشوری که امروز داشته باشیم که در آن حاشیه‌نشینی نباشد.

معمولا حاشیه‌نشینی دور شهرهای بزرگ و کلانشهرها است و ریشه این مسئله به عوامل مختلف بر می‌گردد یک عامل مهم آن مسئله بیکاری است و عدم درآمد کافی فردی که در یک شهر دور زندگی می‌کند یا در یک روستایی زندگی می‌کند و منابع درآمدیش کافی نیست و یا اینکه اصلا نمی‌تواند شغلی داشته باشد برای اشتغال خودش ناچار است مهاجرت بکند.

معمولا در شهرهای بزرگ در مرکز کشور شرایط اشتغال بهتر است پناه می‌برد به آنجا خوب برای آنکه شب بتواند استراحت بکند یک جایی اطراف شهر پیدا می‌کند و بعد به تدریج خانواده خودش را می اورد اگر دید زندگیش خوب است دوستان و اقوامش را می‌اورد. پس یک مسئله مهم مسئله بیکاری است اگر طرف می‌خواست در موطن خودش زندگی کند شغل مناسب و درآمد مناسب ندارد. مسئله دیگر مسئله عدم تعادل است.

محمدباقر قالیباف در نقد سخنان میرسلیم:

عرض تسلیت دارم به مناسبت شهادت ۱۰ تن از مرزبانان کشورمان را. نکته حاشیه‌نشینی؛ نکته مهم و کلیدی است ما امروز حدود ۱۱ میلیون نفر حاشیه‌نشین داریم که به دلیل فرصت‌های نامناسب و بحران‌های اقتصادی بوجود آمده است.

ما باید در دراز مدت و کوتاه مدت برنامه‌ریزی برای این عزیزان داشته باشیم. معمولا دولت‌ها از این مسئله حمایت می‌کنند بخشی از این محرومین و کم درآمدها همین حاشیه‌نشین‌ها هستند دولت هم در گذشته تدبیر کرده با یارانه به اینها کمک کنند اما گله آدم‌ها این است که در هفت سال گذشته با توجه به افزایش تورم و گرانی که اتفاق افتاده ارزش آن ۴۵ هزار تومان امروز به کمتر از ۱۵ هزار تومان رسیده است گله اول آنها این است که چرا این افزایش پیدا نمی‌کند همپای تورم کشور.

یا گله آنها این است که چرا یارانه‌ها بین همه مساوی تقسیم می‌شود البته نگرانی هم دارند که افزایش یارانه‌ها باعث گرانی هم در کشور نشود که من فکر می‌کنم جنابعالی با این موافق هستید من می‌خواهم بدانم جنابعالی برای یک اقدام کوتاه مدت برای این محرومین چه اقدامتی را انجام می‌دهید و برای دراز مدت که به طور ریشه ای چه؟

اسحاق جهانگیری در نقد سخنان میرسلیم:

فکر می‌کنم حاشیه‌نشینی یک از مهمترین آسیب‌ها است که در کشور از تهران گرفته تا اصفهان، زاهدان و مشهد و شهرهای بزرگ با این پدیده روبرو هستند مسئله‌ای که در این خصوص وجود دارد باید به این مردم به صورت جدی توجه کرد نباید به آنها به عنوان افراد غیر ایرانی نگاه کرد. باید به آنها توجه شود خوشبختانه در دولت یازدهم با این پدیده با برخورد بسیار علمی و دقیق و کارشناسی ما سازماندهی کرده‌ایم یک شورایی درست کردیم به نام شورای بازآ فرینی مناطق سکونتی مردم بافتهای میانه‌ای و حاشیه‌نشینی برای سلامت آنها برنامه‌ریزی دقیقی شد.

تقریبا همه آنها در این دولت بیمه شدند مسئله بهداشت آنها. جوانان آنها که به سن تحصیل می‌رسند از تحصیل محرم می‌شدند در این دولت برای آنها برنامه‌ریزی شده است. کسانی که به سن تحصیل رسیده بودند و با محدودیت روبرو بودند.

حجت الاسلام رئیسی در نقد سخنان میرسلیم:

در مورد حاشیه‌نشینی مسئله اول آمار است؛ آمار ۱۱ میلیون مربوط به سال ۹۲ است؛ الان آمار شاید تا ۱۶ میلیون نفر بشود گفت آمار دقیق، باید نسبت به حاشیه‌نشینی معلوم شود. نکته دیگر یک بحث علمی و تحقیقی می‌کنیم که حاشیه‌نشینی دلایل آن چیست مثل اینکه روستاها کم آبی اینها علل است.

سخن ما این است که با عزیزانی که در حاشیه شهرها هستندن چه کنیم؟ اولین گام مسئله نوسازی و به‌سازی نسبت به مسکن و خانه آنهاست که حتما باید صورت گیرد نظام شهری باید ماموریت بگیرد و ساماندهی بکنند.

اینها عزیزمان ما هستند که با مشکلاتی مواجه هستند که این زندگی را انتخاب کرده‌اند حتما مسئله آموزش، بهداشت و مشکلاتی که اینها با آن مواجه هستند به صورت جدی تثبیت مالکیت‌زا مسائل مهمی است که باید صورت بگیرد. ما در حاشیه شهر مشهد از اقدامات اولیه که کردیم بسیاری از حاشیه‌ها می‌گفتند که این خانه مال خودمان هستند یا نه بسیاری این مشکلات را دارند.

** مجری: آقای میرسلیم در خدمت شما هستیم برای پاسخ به نظرات دوستان.

** سید مصطفی میر سلیم:

من برای چاره‌جویی تاکید می‌کنم بر اقدامات تکمیلی که باید صورت بگیرد. قطعا دولت محترم با بودجه‌های هنگفتی که سالانه در اختیار داشته در طول ۴ اسل گذشته اقداماتی را انجام داده است برای رسیدگی به محرومان در مناطق حاشیه‌ای شهرها اما کفایت نمی‌کند و ضرورت دارد به طور جدی قبل از اینکه ما مواجه با فاجعه‌های اجتماعی بشویم به مهار کردن این مشکل بپردازیم.

اولا برای بازگشت آنهایی که امکان بازگشت‌شان به روستاها و شهرهای کوچک میسر است باید آماده‌سازی صورت بگیرد. این آماده‌سازی به مهفوم آن است که ما قائل به اعمال مدیریت صحیح بر مدیریت ابی کشور بشویم. ۳۵۰ هزار چاه غیر مجاز یعنی از بین بردن منابع آبی کشور و فرونشست زمین‌ و متاسفانه ضایع کردن امکاناتی که می‌توانست به طور پایدار برای تولیدات کشاورزی کشور باشد.

دوم اینکه امکانات اولیه رفاهی در روستا باید فراهم شود که روستائیان احساس نکنند برای تامین نیازمندی‌های خود ناچارند به شهرهای بیاند. در این زمینه کارهایی انجام شده اما کافی نیست و ناقص است.

ما باید از بی عدالتی پرهیز کنیم در شهرهای ما جاذبه‌های کاذبی ایجاد شده‌اند تا موجب شده روستائیان مهاجرت کنند به شهرها و این راهی شده است برای مهاجرت به شهرها.

اینها نشان می‌دهد که ما برای آموزش و پرورش باید اقدامات جدی انجام بدهیم از نظر بهداشت اقدامات کافی نیست. همچنین امکانات اسکان باید برای آنها به شکل مناسب فراهم شود اسکان اولیه که در آنجا وسایل اولیه برای زیست سالم و مناسب فراهم شود هم اینکه طبقه‌ای را به تشویق به مهاجرت به سمت شهرها انجام نشود.

مجموعه این اقدامات باعث می‌شود که بتوانیم از امکانات محیط زیستی استفاده کنیم و برویم.

از امکانات خدادادی باید بهتر استفاده شود برای تولید اشتغال الان در کشورمان مواجه هستیم با مهاجرت‌هایی که موجب شده که بیکاری در برخی از نقاط شهری رشد کند و این باعث گرفتاری‌های ثانوی می‌شود از جمله عدم تشکیل خانواده، ناپایداری وضعیت جوانان و مشکلات امنیتی به دنبال آن.

** مجری: روی میزها گوشی هست برای نامزدهای محترم، چون استودیو نسبتا بزرگ است ممکن است حرف همدیگر را نشنوند برای همین تعبیه شده و هیچ ارتباطی به بیرون استودیو ندارد.

قرعه کشی نامزد بعدی: آقای رئیسی تقاضا می‌کنم بفرمایید در جایگاه.

** سوال مجری: چه برنامه ای برای کاهش فاصله طبقاتی و افزایش عدالت اجتماعی پیشنهاد می‌کنید.

** سید ابراهیم رئیسی:

عدالت اجتماعی یکی از اهداف مهم نظام جمهوری اسلامی است و فاصله طبقاتی به هیچ عنوان زیبنده نیست. لکن آنچه  نگران کننده است عبارت از اینکه ضریب جینی نشان دهنده این است که در سال‌هایی که هدفمند کردن یارانه ها مطرح بوده است.

یعنی از ۳۶ صدم به ۴۳ صدم رسیده و ۷ واحد افزایش یافته است. این فاصله نشان بدی است و این نشان باید حتما مورد توجه مسئولان و دولتمردان قرار بگیرد.  امروز توجه به طبقه پایین  جامعه اولویت است. راهکار برون رفت از این وضعیت که مشکلات بسیار اجتماعی و سیاسی می تواند ایجاد کند.

راهکار آن نسبت به دهک‌های پایین حتما یک افزایشی در یارانه‌ها داشته باشیم. در گام اول سه دهک اول افزایش سه برابری و در گام دوم نسبت به توانمند سازی افراد تحت پوشش سازمانهای حمایتی. حتما برنامه‌ریزی شود برای اینکه حداقل در سال یک میلیون نفر از تحت پوشش اینها خارج شوند با توانمندسازی نسبت به دهک‌های متوسط حتما باید تسهیلاتی را قائل شویم در مسکن و شغل و درآمد آنها تا اینکه بتوانیم فاصله طبقاتی را در جامعه  کمتر کنیم و این نکته حائز اهمیتی است که نسبت به مالیات هم همینطور. ما از حقوق بگیرانی که امروز درآمد آنها زیر سه میلیون تومان است باید نسبت به اخذ مالیات از آنها حتما تجدید نظر شود.

ضمن اینکه از افرادی که فرار مالیاتی دارند به عنوان اینکه از آنها به یقه سفیدها تعبیر می‌شود، واقعا زیبنده نیست که از همه درآمدها و کارکنان مالیات بگیریم اما افراد دیگر دور بزنند. اگر گام‌هایی برداشته شود برای کاهش فاصله طبقاتی، برای عدالت اجتماعی در نظام زیبنده خواهد بود.

قطعا اقداماتی باید نسبت به قشر فقیر جامعه، نسبت به اشتغال برای کسانی که کار ندارند در جهت کم کردن این فاصله تاثیر گذار باشد. اگر اقدام فوری در ارتباط با کم کردن فاصله طبقاتی نشود باید شاهد برخی بحرانهای اجتماعی باشیم.

** سید مصطفی میرسلیم:

نکات مهمی را مطرح فر مودید، میخواستم بپرسم آیا اقداماتی که در طول برنامه پنجم توسعه انجام شده در جهت کاهش عدالت اجتماعی بوده و توانسته به سرانجام مطلوب برسد؟ دوم اینکه چگونگی تغییر روند تبعیض را در جامعه تبیین بفرمایید و چه نسبتی بین تبعیض های جامعه و عدالت اجتماعی برقرار است و چه می شود کرد که عدالت اجتماعی با رفع تبعیض مستقر شود؟  آیا شما فکر می کنید که نوع سبک زندگی ما دگرگون شود و چگونه؟

** سید مصطفی هاشمی طبا:

بنده هم از آقای رئیسی به  خاطر توجه به قشر مستضعف و محروم تشکر می‌کنم و یقیناً اقشار محروم معلولان و بی سرپرستان باید مورد توجه دولت جمهوری اسلامی قرار بگیرند و از طریق سازمان‌های حمایتی مثل کمیته امداد و بهزیستی این قشر مورد توجه قرار بگیرند اما معنی این، آن است که  ما باید یارانه هایی که به صورت عمومی توزیع می‌کنیم در دسترس آنها قرار بدهیم تا سروسامان بگیرند.

اما اگر به این مسائلی که فرمودند و همه اش درست است توجه کنیم معنیش بزرگتر شدن دولت است و به نوعی هرچه بیشتر فروش ارز و واردات هرچه بیشتر برای تبدیل ارز به ریال. باید ببینیم حد یقف توانایی دولت در بزرگ شدن  چقدر است؟ اگر همه این توقعات را از دولت داشته باشیم که چنان کند این ممکن نیست. باید برای اینکه امکانات بهتری برای عموم مردم و بالاخص در اختیار طبقات ضعیفتر قرار بگیرد تولید ناخالص ملی را با به سازی صنعت و اصلاح کشاورزی و بخصوی با خدمات و علی الخصوص با توریسم حل کنیم تا تولید ناخالص ملی و سرانه افراد بالا برود و گرنه پرداختن به معلول‌ها به تنهایی چاره درد نیست. منابع محدود است.

** حسن روحانی:

مسئله عدالت اجتماعی و کم کردن فاصله اقشار مختلف جامعه اهمیت فراوانی دارد؛ امروز باید تلاش کنیم اولا تعادلی بین شرق و غرب کشور بوجود بیاوریم. غرب کشور شرایط بهتری دارد شرق بخاطر کویری بودن و کم آب بودن شرایط سخت تری دارد و این برای امنیت ملی ما مهم است. دولت به شرق کشور به همین دلیل توجه بیشتری کرده. گاز را رساندیم به زاهدان. بندر چابهار توسعه زیادی پیدا خواهد کرد و همچنین اقشاری که مستضعف هستند و در فشار زندگی هستند باید به آنها رسیدگی بیشتر شود. حقوق افرادی که پایین تر می گیرند باید رسیدگی شود و رسیدگی می شود.

بازنشستگان این که گفته شد نسبت به اقشار مختلف بتوانیم یارانه را بالا ببریم الان مستمری بگیری افرادی که در کمیته امداد هستند یا بهزیستی نسبت به اول دولت به سه برابر و بیش از آن افزایش یافته و اینکه ما در افرادی که نیازمندند مثل معلولین باید به آنها رسیدگی شود. الان برای تمام خانواده‌های دارای دو معلول خانه ساخته شده و برای تک معلول‌ها دارد ساخته می شود. اگر بخواهیم عدالت اجتماعی را برقرار کنیم باید رانتها را از بین ببریم و با فساد مبارزه کنیم.

** محمد باقر قالیباف:

همانطور که اشاره شد عدالت اجتماعی از موضوعات مهم و از اهداف اساسی انقلاب اسلامی بوده ولی همه شاهدیم وقتی مشکلات اقتصادی و بحران داریم تحقق عدالت اجتماعی سخت است. وقتی در تهران کار را شروع  کردیم گفتیم فاصله جنوب شمال را کم کنیم. امروز در سطح شهر مشخص است، چه در حوزه  کالبدی و چه در حوزه انسانی و توجه به محرومین. ولی همه می‌دانیم که در این ناعدالتی اقتصادی و نابرابری های فرصت‌های اجتماعی مثلا همین بیکاری و شغل که در حقیقت می تواند در این حوزه که حق شهروندان است توجه شود من در برنامه جنابعالی دیدم که به این موضوع پرداختید و در برنامه ما هم هست. در ابتدا یک اشتغال حمایتی و در ادامه به سمت اشتغال پایدار می‌رویم.

واقعیت این است که امروز شکاف طبقاتی در جامعه ما بیشتر شده و فرصت‌های اجتماعی امروز نابرابرند. یعنی بهره‌ای که آن ۴ درصد می برند هیچوقت بقیه ۹۶ درصد مردم  نمی‌برند. ما در برنامه پنجم هم چنین هدفی داشتیم. ارزیابی شما از اینکه چقدر برنامه پنجم توانسته موفق باشد چیست؟

** اسحاق جهانگیری:

محدود کردن عدالت فقط به اقتصاد ظلم است. عدالت آموزشی و سیاسی یعنی هر فردی نه صرفا به دلیل وابستگی به تفکر و جریان سیاسی در یک جا قرار گیرد. عدالت قضایی یعنی تمام دستگاه‌ها و مردم که مراجعه می کنند به دستگاه های قضایی احساس عدالت کنند. متاسفانه احساس عدم عدالت در کشور بالا رفته است.

باید اقداماتی انجام بدهیم که همه جامعه احساس کند مسئولان‌شان در سطوح مختلف برمبنای عدالت تصمیم می‌گیرند.

عدالت اقتصادی یک نماد مهم است؛ یک بخشش عدالت منطقه ای و جغرافیایی است. برخی مناطق مرزی محرومند باید آنها را رشد داد. برخی افراد به ثروت‌های بادآورده دسترسی پیدا کرده اند. کسی که می تواند در تماس با برخی مسئولان به سرمایه های بزرگ دست یابد موجب توسعه بی عدالتی می شود. اینکه یک فرد موفق میشود بیش از ۳.۸ میلیارد دلار از اموال کشور به جیب بزند، هرکسی می شنود می فهمد جامعه به سمت بی عدالتی رفته است و متاسفانه عده ای به حداقل‌ها هم نیازمندند.

مطالبی که دوستان درباره ضریب جینی گفتند، یارانه ها در سال اول ضریب جینی را تغییر داد چون در بین همه مردم ۴۵ هزار تومان توزیع شد. اینکه می‌گویند به سه دهک افزایش بیشتر می دهیم یعنی به دهکهای چهارم و پنجم ضعیف‌تر می شوند.

** مجری: آقای رئیسی در خدمت شما هستیم برای پاسخ به نظرات دوستان.

** سید ابراهیم رئیسی:

تشکر می‌کنم از دیدگاه کاندیداهای محترم؛ نسبت به عدالت اجتماعی نمی خواهیم ابعاد مختلفش را  توضیح دهیم. هیچ مفهومی بعد از توحید به اندازه عدالت فراگیر نیست. فرمایش شما راجع به فاصله طبقاتی بود و من درباره آن توضیح دادم. آنکه شاهدیم برنامه پنجم اجرا شد؟ الان شاهد بیکاری بسیار یاز جوانان تحصیل کرده و تعطیل شدن کارگاه‌های تولیدی بسیاری هستیم. شاهد مشکلات اقتصادی هستیم که فاصله را بیشتر کرده است.

بر کسی پوشیده نیست که زندگی برخی افراد محروم که خودم سرکشی کردم فقط درآمدشان همین ۴۵ هزار تومان است یا از بهزیستی و امداد میگیرند. آیا با این پولها امکان گذران زندگی هست؟ حتما باید این وضعیت تغییر کند. قدرت خرید کم شده. باید با واقعیت زندگی محرومین سخن بگوییم. باید تغییری در قشر بسیار ضعیف بدهیم.

نسبت به رانت‌ها که فرمودند، ۵۰ درصد مردم که وام نگرفته اند باقی هم ۵ درصد وامهای بسیار کلان که برخی نقدینگی‌هایی که آمده وارد بازار. چرا کارگاه ها می‌گویند نقدینگی نداریم؟ برای اینکه دست آن چند نفر رفته. امروز برای تسهیلات ازدواج دختر و پسر ما با مشکل مواجه است و افرادی راحت  وام میگیرند. آنچه الان رخ داده عبارت از آن است که یک فاصله طبقاتی بیشتری را شاهدش هستیم و این را هیچکس منکرش نیست.

یک نظریه اینجا هست و آن اینکه آیا به افرادی امکانات بدهیم و فقرا و محرومین را به حساب نیاوریم که اینها هم به نوایی برسند در کنار سرمایه گذاری سرمایه داران؟ یا اینکه از هرگونه سرمایه گذاری حمایت کنیم و محرومان هم کمک بگیرند؟

کاخ نشینی و کوخ نشینی را نمی پسندیم. زندگی اشرافی سازگاری با نظام ندارد. برنامه ریزی و سیاستگداری باید بنوعی باشد که فاصله طبقاتی را کمتر کند تا شاهد عدالت اجتماعی باشیم آنهم نه در سخن، بلکه در عمل و اقدام. این می تواند جلوی بسیاری از رانتها و فسادها را بگیرد.

عرض من خدمت مردم این است که برنامه ریزی‌ها در دولت باید به سمت کاهش فاصله طبقاتی برود. فاصله طبقاتی هیچ نسبتی با عدالت اجتماعی  ندارد و حتما باید برویم دنبال کمتر و کمتر کردن آن. هم از آمار بیکاران کاسته شود هم آنها که جیبشان خالی است دولت کمک کند.  ما حق خود محرومان را می خواهیم بدهیم؛ حق خودشان است و اصلاً اینکه دولت بزرگ می شود در کار نیست. اصل کار این است که از تولید حمایت کنیم ولی برخی هستند که همین الان باید کمک کنیم.

قرعه‌کشی مجری: جناب آقای هاشمی‌طبا تقاضا می‌کنم بفرمایید در جایگاه.

انتخاب سوال به قید قرعه: آقای هاشمی‌طباء، طرح شما برای مسکن چیست؟ مخصوصا برای مشکل مسکن زوج‌های جوان چه برنامه‌ای دارید؟

** سید مصطفی هاشمی‌طبا:

ما اصولا اگر بخواهیم همه معلول‌ها را مورد توجه قرار دهیم، به جایی نمی‌رسیم. باید علت‌هایی که این مشکلات را به وجود آورده‌اند، بررسی کنیم، چرا که در برخی مشکلات فاصله علت‌هاست و ما باید زمینه‌هایی که این مشکلات را به وجود آورده‌اند را بررسی کنیم.

دولت حرکت خوبی را در بحث مسکن داشته و خدمات بسیار زیادی را ارائه کرده، اما حقیقت این است که باید مشکلات با دقت مورد بررسی قرار گیرد. اینکه بگویند ما درآمد ملی را افزایش می‌دهیم و مشکل مسکن را حل می‌کنیم، باید در نظر گرفت. اگر ما در حال حاضر مثلا برای زوج‌های جوان بخواهیم مشکلات را حل کنیم، باید از طریق وام و تسهیلات این مشکلات را رفع کنیم، البته مسکن‌های کوچکی ساخته شده، اما باید توانایی‌ زوج‌های جوان را نیز در نظر بگیریم و بدون توجه به ایجاد سرمایه‌گذاری برای اشتغال و کشاورزی این مهم محقق شدنی نیست.

ما باید برای اشتغال جوانان اقدامات جدی داشته باشیم، به نظرم مشکل مسکن در شرایطی حل می‌شود که ما مشکل اشتغال را حل کنیم. اگر مسئله اشتغال حل شود، مشکل مسکن هم حل خواهد شد و این مسئله قابل حل و فصل است، البته درباره مسکن نمی‌توان سرمایه‌گذاری‌های بزرگ کرد، مثلا اگر ما سرمایه‌ بزرگ در صنعت داشته باشیم، خود به خود اشتغال تولید نمی‌شود. اینکه تولید باشد به معنای اشتغال نیست، چون تولید باید فروش هم داشته باشد و راه آن این است که ما تولید با کیفیت داشته باشیم.

** حسن روحانی:

برای مسئله مسکن برنامه‌های مختلفی در دولت‌های قبل اجرا شد. در دولت گذشته نیز سرمایه‌گذاری شد و برنامه‌ریزی را تحت عنوان مسکن مهر با همه اشکالاتی که داشت، دولت یازدهم خود را متعهد دید که این پروژه را تکمیل کند و در حال حاضر تقریبا تا پایان دولت این پروژه تکمیل خواهد شد، البته به غیر از ۱۰۰ و خرده‌ای هزار مسکنی که هیچ‌گاه  داوطلبی ندارد و به دلیل ساخته شدن در مناطق بد است.

باید به مردم کمک کنیم تا خود مردم محل مسکونی خودشان را انتخاب کنند و آنها را یاری کنیم برای یافتن مسکن مورد نظرشان و وام لازم را در اختیار خانه اولی‌ها بگذاریم.

در حال حاضر خانه اولی‌ها می‌توانند ۸۰ میلیون وام مسکن بگیرند و این کمک خوبی است که برای آنها انجام گرفته است.

مسئله دوم این است که باید در زمینه مسکن به بافت‌های فرسوده توجه شود. به جای اینکه اگر مسکن مهر ساخته شود، اگر بافت‌های فرسوده به خانه‌های نو برای جمعی که آنجا هستند ساخته می‌شد، می‌توانست یک تحول بسیار مثبتی را در ایران به وجود آورد، اما در عین حل امروز برنامه خوبی برای جوان‌های ما مخصوصا کسانی که تازه ازدواج می‌کنند، وجود دارد.

می‌دانید که برای وام ازدواج دو وام ۱۰ میلیون تومانی به هر زوج برای اساس شروع زندگی پرداخت می‌شود.

** محمد باقر قالیباف:

در حوزه اجتماعی بحث‌هایی که می‌شود به این نقطه می‌رسیم که در جامعه ما ۴ درصد وجود دارند که از همه چیز برخوردار هستند و ۹۶ درصد جامعه برخوردار نیستند و آن کسانی هم که برخوردار هستند با رانت همان‌طور که آقای جهانگیری اشاره کردند، برخوردار شدند.

در حال حاضر بیش از ۳ میلیون مسکن خالی در کشور داریم، سوال کنیم که چرا این تعداد مسکن در کشور خالی است؟ متعلق به چه کسانی است؟ این تعداد مسکن متعلق به همان ۴ درصد برخوردار جامعه است.

به بافت فرسوده‌ای که اشاره شد، قرار بوده هر سال ۱۰ درصد از این خانه‌ها را دولت احیاء کند، خب به هر حال نتوانست این را تکمیل کند. در حال حاضر بیش از ۵ تا ۶ سال است از این موضوع می‌گذرد و فقط حدود ۷ یا ۸ درصد نوسازی شده، البته در محدوده شهر تهران که مسئولیت آن  بر عهده شهرداری است.

به بافت فرسوده‌ای که اشاره شد، قرار بوده هر سال ۱۰ درصد از این خانه‌ها را دولت احیاء کند، خب به هر حال نتوانست این را تکمیل کند. در حال حاضر بیش از ۵ تا ۶ سال است از این موضوع می‌گذرد و فقط حدود ۷ یا ۸ درصد نوسازی شده، البته در محدوده شهر تهران که مسئولیت آن  بر عهده شهرداری است.

بنا به گزارش وزارت راه و شهرسازی ۳۴ درصد از این منزل‌ها نوسازی شده است. در این بخش دولت باید به ما کمک می‌کرد، اما ما وظیفه دانستیم که این کار را انجام دهیم.

بنده معتقدم باید با آن ۴ درصد برخوردار کشور برخورد شود. همان‌طور که اشاره کردم، اگر کسی رانت چند میلیاردی گرفته، باید حتما برخورد شود و نگذاریم دیگر این موضوع تکرار شود. متاسفانه امروز نیز این موضوع در جامعه دیده می‌شود و نمونه آن امروز موجود است.

نکته‌ای که در اینجا باید به آن اشاره شود، در سال ۹۵ بیش از ۵۳۰ هزار میلیارد وام پرداخت کرده‌ایم، ببینید این وام‌ها را به چه کسانی دادیم. عده‌ای این وام‌ها را گرفتند و چند ۱۰ میلیون نفر مثل وام ازدواج نیز در نوبت هستند. اگر آن سیستم مدیریت را درست نکنیم، موفق نخواهیم شد که برمشکلات فائق بیاییم.

** اسحاق جهانگیری:

مسکن یکی از مهمترین نیازهای جامعه و از مهمترین رشته‌های اقتصادی است. متاسفانه به دلیل صدور پروانه‌های بی‌حساب و کتاب در شهرها و دلالی شدن مسئله مسکن، ما با تعداد قابل توجهی واحد مسکونی خالی مواجه هستیم. در یک محاسبه بیش از ۲۵۰ میلیارد دلار ارزش واحدهای مسکونی خالی است و معنای آن این است که این عدد در سرمایه کشور راکد مانده است.

در یک بررسی دقیقی که انجام شد، چند اولویت در رابطه با مسکن گذاشتیم. اولین اولویت، مسکن اجتماعی برای گروه‌های کم‌درآمد که تحت حمایت‌های مثل کمیته امداد، بهزیستی، زنان سرپرست خانوار که ۱۰۰ هزار واحد باید برای آنها ایجاد شود و منابع مورد نیاز آن را منابع بانکی تامین می‌کند.

در رابطه با مسکن روستایی سالانه باید ۲۰۰ هزار مسکن روستایی استحکام‌سازی شود. روستائیانی که موفق شدند مسکن آنها استحکام یابد در سیل و زلزله آسیب کمتری دیدند. تسهیلات مسکن برای زوج‌های جوان به ۶۰ میلیون تومان افزایش داده شده، مسکن خانه‌اولی‌ها برای زوج‌هایی که برای اولین بار صاحب مسکن می‌شوند، صندوق پس‌انداز راه‌اندازی شده و در آن صندوق سپرده‌گذاری می‌کنند و تسیهلات مورد نیاز در اختیار آنها قرار می‌گیرد. علاوه بر بانک مسکن که در سال ۱۳۹۵، ۵ هزار میلیارد سرمایه داده شد، مابقی بانک‌ها نیز اجازه داده شد که در بخش مسکن ورود کنند.

** سید ابراهیم رئیسی در نقد سخنان هاشمی‌طبا:

اساس و توانمندسازی مردم برای اینکه بتوانند مسکن تهیه کنند این است که بافت فرسوده را نوسازی کنند. اساس این است، اما ما دو نکته داریم، نکته اول زوج‌های جوان هستند. به هر حال باید ازدواج صورت گیرد و این زوج جوان باید حتما برای تهیه مسکن به آن کمک کرد، زیرا نمی‌توانیم از سویی بگوییم که معتقدیم باید ازدواج صورت گیرد و ۱۱ میلیون جوانی که آماده ازدواج هستند و از آن طرف نیز دولت در این رابطه هیچ گامی بر ندارد.

بنده ضمن تشکر از عزیزان دولت و همه دولت‌هایی که تاکنون زحمت کشیدند، عرض می‌کنم که باید با واقعیت‌ها مواجه شویم که چه اقدامی برای تهیه مسکن جامعه انجام دهیم.

مسکن مهر با تمام اشکالاتی که داشت، بالاخره ایجاد شد و حالا هم که ایجاد شده، سالانه ۶ درصد کارهای مسکن مهر پیش رفته و انشاءالله ظرف مدت اخیر نیز اقداماتی انجام شود تا هر چه زودتر این مسکن‌ها به متقاضیان داده شود.

عرض بنده این است که اگر در سال بافت فرسوده بتواند نوسازی و بهسازی شود، می‌توان به مردم فاقد مسکن تسهیلات داده شود و مشکل مسکن زوج‌های جوان حل شود. با کمتر از ایجاد یک میلیون مسکن در سال همچنان در کشور عقب هستیم و باید فکری برای آن شود.

** سید مصطفی میرسلیم در نقد سخنان هاشمی‌طبا:

جناب آقای هاشمی‌طباء شما پاسخ سوال را دقیق مطرح نکردید. ما در مورد مسکن بحث می‌کنیم، ما می‌دانیم که سرمایه‌گذارانی هستند که پول خودشان را برای مسکن‌های تجملی صرف می‌کنند. به اعتراف بزرگوارانی که گفتند و بخش عمده از آن هم خالی مانده و منابع هنگفتی از سرمایه‌های کشور متاسفانه صرف آن شده، به نظر شما چگونه میسر است که ما این سرمایه‌گذاری‌ها را متوجه کنیم به ساختمان‌های ارزان مناسب برای زوج‌های جوان که از محل اجاره آنها، بتواند زندگی خودشان را داشته باشند تا بعدها با درآمد بیشتری که کسب می‌کنند بتوانند مسکن مناسب خود را بسازند.

اساسا شما مسکن ارزان را چگونه می‌بینید؟ چرا اشاره‌ای به موضوع قیمت زمین نمی‌فرمایید؟ آیا برای رسیدن به مسکن ارزان ما باید به زمین گران قائل باشیم و یا اینکه باید دولت زمین را به شکل رایگان انجام بدهد.

بفرمایید که آیا به نظر شما چاره زوج‌های جوان را در صاحب مسکن شدن می‌دانید؟ در حالی که زوج‌های جوان هنوز امکاناتی ندارند برای اینکه بخواهد به سمت مسکن برود. از اول هم او را آلوده‌اش کرده‌اند و این گرفتاری بزرگی ایجاد می‌کند، چرا راه‌حل اجاره را مطرح نمی‌کنید و چرا راه‌حل اجاره به شرط تملیک را مطرح نمی‌کنید؟ این هم راهی است برای چاره مشکل مسکن زوج‌های جوان.

بفرمایید که شما چه تجربه‌ای دارید از کاری که برای مسکن زوج‌های جوان در سایر کشورهای دیگر وجود دارد و به نظر من قابل استفاده خواهد بود برای جمهوری اسلامی ایران.

قرعه‌کشی مجری: جناب آقای روحانی تقاضا می‌کنم بفرمایید در جایگاه.

** انتخاب سوال به قید قرعه: مشکل ازدواج جوانان را ناشی از چه عللی می دانید و برنامه شما برای فائق آمدن بر این مشکل و افزایش چشمگیر ازدواج های موفق و پایدار چیست؟

** حسن روحانی:

مسئله ی ازدواج یکی از نیازهای طبیعی همه‌ی انسان‌ها و بویژه جوانان عزیز ما هست که امروز خب مشکلاتی در این زمینه وجود دارد برای ازدواج. اولین مشکلی که هست اشتغال است و فضایی که در جامعه باید به وجود بیاید برای امید به آینده. اولین اقدامی که باید در جامعه انجام دهیم برای مسائل اجتماعی‌مان، چه ازدواج و چه سایر مسائل مسئله ی ایجاد امید نسبت به آینده است.

زمانی که جامعه نسبت به آینده خود در تردید باشد هر روز یک تهدیدی جامعه اش را بتواند تحت فشار قرار دهد  آینده برایش روشن نباشد هر روز یک تهدید  جدید و حصر جدیدی برای کشور خودش شاهد باشد، نشاطی را برای جامعه باقی نگذاریم هر روز یک محدودیتی به غیر از آن‌چه در قانون آمده و سلیقه ای برای جوانان به وجود بیاوریم مسلما در زندگی و نشاط و ازدواج و آینده زندگی مردم را دچار مشکل می کنیم. جامعه را باید نسبت به آینده امیدوار کنیم.

باید شغل لازم را برای جوانان به وجود آوریم. در طول ۱۰ سال سال ۸۳ تا ۹۳ یک جمعیت ۶ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر آماده ورود به بازار کار بودند و از این رقم، ۶۰۰ هزار نفر شغل پیدا کردند. در این شرایطی که وضع درآمد ارزی بسیار خوب بود و می‌توانستیم همه افراد متولد دهه ۶۰ را؛ ولی آنها رها شدند و دیدیم چه مشکلاتی جامعه مواجه شد. امروز امید به آینده در جامعه ما افزایش یافته و مردم و جوانان ما به آینده خود کاملا امیدوار هستند.

اشتغال شرایطش یعنی شرایط کسب و کار در جامعه ما بهبود یافته. اساس اشتغال شرایط کسب و کار است که از ربطه ۱۵۲ رسیده به ۱۲۰. بنابراین شرایط کسب و کار در جامعه بهتر شده است. این محیط کسب و کار مهمترین مسئله است. اعتماد به سرمایه گذاری افزایش یافته که اگر نباشد شغل و ازدواج و زندگی نیست. مردم به فضای مجازی دست یافتند؛ اگر دولت یازدهم نبود همه این راهها مسدود شده بود و دوستان ما هم نمیتوانستند از این فضا برای تبلیغات خود استفاده  کنند.

** محمد باقر قالیباف:

تشکر می‌کنم؛ همانطور که شما اشاره کردید مشکل جدی امروز ما در بحث ازدواج اشتغال است. جنابعالی در آغاز دوره به مردم عزیزمان قول دادید ۴ میلیون شغل ایجاد کنید. در همان ابتدای مذاکرات.

** روحانی با قطع سخنانی قالیباف: ببخشید آقای قالیباف یک سایت گمنامی حرفی می‌زند بعد یک سایت معروفی نقل و روزنامه نقل؛ شما می‌خواهی از آن روزنامه نقل کنی؟ من هیچ‌وقت قول ۴ میلیون شغل ندادم و این دروغ محض است.

** محمد باقر قالیباف: شما که از آزادی گفتید حداقل اجازه بدهید نظرم را بدهم. در این دو دقیقه اتفاقی نمی افتد، حتما امید مهم است؛ حتما نشاط مهم است. حتما حقوق شهروندی مهم است. شبکه های اینترنتی مهم است. ولی واقعا امروز در واقع افسردگی چقدر شده؟ بنا برا آمار خود دولت. امروز شرایط غیرقابل قبول شده در این موضوع. این از کجا می آید؟ نشاط از کجا می آید. زندگی خوش. شما می گویید این زندگی خوش هست. واقعا مردم عزیز شما امروز حستان این است که کسب و کار رونق پیدا کرده؟

واقعا در ذهن‌تان این است که آمار بیکاری بیشتر شده یا کمتر شده است؟ ظاهرا آقای روحانی اجازه صحبت به من  نمی‌دهند و در صحبت می آیند.

اگر اینها را حل کردیم امید داریم و نشاط داریم. اشکال اساسی ما سرمایه هم نیست می شود آورد، همین نگاه مدیریتی و عدم تحمل است که اجازه حرف زدن به دیگران هم نمی دهد

** مجری: نمایشگر حساس به صدا داریم در حد میکروثانیه وقت نامزدها را تجمیع می‌کند لذا از نظر زمان بندی جای مشکل نیست.

** اسحاق جهانگیری:

فکر می‌کنم که یکی از مهمترین نیازهای جوانان ما مسئله مسکن است و ازدواج و اشتغال و تحصیل است. دولت باید بستر همه ای نها را فراهم  کند. از اینها مهمتر اینکه جوانان باید پذیرفته شوند و احترامشان حفظ شود و به بهانه های واهی به  آنها اهانت نشود. جوان باید مورد احترام جامعه باشد. هم دختر جوان و هم پسر جوان. اشتغال حتما یکی از مهمترین کارهاست.

فکر می‌کنم روحانی رئیس ما هستند ولی الان رقیب هستیم. یکی از کارهایی که الان انجام گرفت وام ۳ میلیونی تبدیل به ۱۰ میلیونی شد. ۲۹۶ میلیارد تومان کل وام ازدواج در ۹۲ بود که به ۹۸۰۰ میلیارد یعنی سی برابر تبدیل شد. در اشتغال حتما روحانی اشاره می کند راجع به گردشگری ایشان فرموده بودند با افزایش آن شغل ایجاد می‌شود.

چه کسانی به سفارت عربستان جمله کردند؟ چه کسانی باعث شدند ۷۰۰ هزار شیعه که می آمدند و زندگی مردم مشهد می چرخید به هم خورد. بله ما نمی‌توانیم به سفارت حمله کنیم. دولت حمله کرد آقای قالیباف؟ چه کسانی حمله کردند؟ آنها الان در ستادهای کدام کاندیدا حضور دارند؟ کدام کاندیداها از آنها دفاع می‌کردند پول می دادند؟

** سید ابراهیم رئیسی:

نکته ای که جناب دکتر روحانی اشاره کردند که جوانان باید نشاط و شادمانی داشته باشند را کاملا قبول دارم ولی آقای دکتر وقتی جوانی دختر مورد نظر خود را می پسندد برای ازدواج، باید کاری کنیم سریع تسهیلات بگیرد و مسکن داشته باشد. داریم درباره واقعیات حرف می زنیم. بحث سیاسی نیست. وقتی می گوییم ازدواج،‌حتما ۷۰۰ هزار تا می تواند به ۱ میلیون ارتقا یابد.

وقتی ۵۰۰ هزار نفر پشت وام باشند این اتفاق نمی افته. برخی بدون وثیقه و یا با وثیقه به راحتی تسهیلات میلیاردی می گیرند. خب این جوان همین ۱۰ میلیون را بگیرد. دوم مسکن؛ سه چیز با هم ارتباط دارد. یک ازدواج دو مسکن سه شغل. اگر شاهد یک میلیون شغل باشیم که برنامه توسعه این را تکلیف کرده.

هشت درصد؛ یک میلیون ازدواج و یک میلیون مسکن و یک میلیون شغل انشاالله جزو برنامه باشد جوانان با نشاط می شوند. تمام هم و غم باید این باشد که آن شادمانی اتفاق بیفتد.

** سید مصطفی میرسلیم:

آقای روحانی شما موکول کردید موضوع ازدواج را به اشتغال؛ البته این می تواند کمک کند ولی موکول کردن آن به این کامل نیست. ما باید توجه کنیم که دیر شدن اشتغال مشکلات متعدد اجتماعی و انحراف عاطفی و اخلاقی و جنسی را ایجاد می کند. شما باید به این نکته توجه کنید که تشکیل خانواده سست شده گرایشش و این منجر شده به اینکه خانواده ها با استحکام روبرو نباشند و گرایش به طلاق زیاد باشد.

چگونه شما فکر می‌کنید می توانیم بهبود ببخشیم به ازدواج جوانان با منظور کردن موضوع خانواده در طرح های کشور. خانواده برای ما اصالت دارد و سنگ بنای اصلی جامعه ماست. چه تدبیری اندیشیدید برای مقابله با جنگ نرمی که هدف اصلی اش تضعیف خانواده است و ما متاسفانه ضربه های زیادی خوردیم. چگونه می شود از امنای محله استفاده کرد برای تشکیل صندوق حمایت از ازدواج و تامین جهیزیه. یکی از نکات مهم توجه به مراکز مشاوره است.

** سید مصطفی هاشمی طبا:

با تشکر از تذکراتی که همه عزیزان فرمودند، باز هم در اینجا به نظرم همینطور نقش دولت را می خواهیم پررنگ کنیم و همه کار را فلشش را به سمت دولت ببریم. واقعا ادعای اینکه دولت می تواند اینکار را بکند در امر ازدواج جوانان هم دخالت کند و اصل ازدواج را مطرح کند بازهم مقداری خوش بینی است حداقل.

به نظرم می آید سبک زندگی ما و مسائل فرهنگی که در کشور ماست آنچه که امروز برای یک زندگی لازم دیده می شود آنچه که دست و پای جوانان را بسته به جای زندگی می‌خواهند با هم معامله کنند و شرایط سختی برای هم قرار می‌دهند باید مورد توجه قرار گیرد. مسائل فرهنگی یعنی باید مورد توجه قرار بگیرد. جای جامعه شناسانی که در این باره تحقیق کرده اند خالی است.

البته باید حتما کار و شغل داشته باشند افرادی که تشویق به ازدواج شوند و به قول امام بروند با هم بسازند. این سازش در جامعه ما متاسفانه کم رنگ شده بخاطر مسائل فرهنگی.

** حسن روحانی:

ما اینجا نیامدیم برای رای جمع  کردن؛ هدف مناظره این است که برنامه های آینده مان را برای مردم توضیح دهیم. مردم می‌خواهند بین نامزدها یک نفر را انتخاب کنند می‌خواهیم کمک کنیم تا راحت‌تر انتخاب کنند. اینکه از هر جایی و هر سایتی و هر حرفی و کلامی درست و نادرست و دروغ و راست برای اینکه ما لطمه بزنیم به رقیب استفاده کنیم کار صحیحی نیست.

اونها که در این راه می‌آیند قاعدتا برای خدمت به مردم می‌آیند تا به جامعه و کشور خدمت. اگر نقل قولی میخواهیم بکنیم یا نسبتی بدهیم این ها باید صحیح و درست باشد و نادرست نباشد. علت اینکه خواستم آقای قالیباف روی کلامش ادامه ندهد خواستم گناهش اضافه نشود؛ چون دروغ بود والا حاضرم بقیه وقت را هم به ایشان بدهم.

مسئله ازدواج خب بله ما نیاز داریم به تسهیلات و اشتغال برای آنها و اینکه آنها به آینده خودشان امیدوار باشند و فضای جامعه را درست کنیم. برای اینکار نمی شود اینجا عدد و رقم بدهیم و بگوییم یک میلیون نفر را مسکن و یک میلیون شغل و. ..؛ مگر اینکه کسی واقعا برنامه داشته باشد و بگوید.

مردم ما باید بدانند که دولت وقتی می ‌گوییم، درآمد دولت عمدتا نفت است و مالیات. بقیه خیلی کم است. مالیات می‌شود وسعت داد و پیدا کرد افرادی که قبلا  مالیات نمی دادند و این را دولت الان کرده الکترونیکی کرده؛ امروز جنسی که وارد می شود از دم مرز معلوم است و همه در سایت روشن است که از کجا آمده؛ در امر مالیات روز به روز هدف اصلی دولت شفاف سازی بود تا همه عادلانه مالیات دهند.

می خواهیم روز به روز اتکای به نفت  کم شود. در این دولت به جای ۴۵ درصد رسیده به ۳۰ درصد اتکای به نفت و حتی زیر آن. و باز هم باید کاهش دهیم  ولی در همین سالها کم کردیم. دولت یازدهم ۴۰ میلیارد دلار ریخته به صندوق دولت دوازدهم هم ۶۰ میلیارد دلار می ریزد. مالیات هم حدی دارد. حساب کنیم، وقتی میگوییم به ۱ میلیون نفر شغل می دهیم خب به ۱۰ میلیون نفر بدهیم ولی باید حساب کنیم از کجا می آوریم.  آقای قالیباف ۲۰۰ میلیارد دلار طرح داریم در نفت و گاز ‌سرمایه  گذرای کنیم الان  چند سرمایه  گذار آمده اند و این خیلی کم است نسبت به نیاز ما. ما رشد ۸ درصد میخواهیم.

حالا اگر رشد بالاتری کسی  می‌دهد چون یکی ادعای رشد خیلی بالا کرده اگر اوست باید صدها میلیارد دلار سرمایه بیاید تا بشود. اشکال ندارد. اگر شدنی باشد می توان انجام داد. باید امکانات دولت را مد نظر قرار دهیم. مهمترین کار ایجاد فضای نشاط و امید به آینده است که الحمدلله الان نسبت به سال‌های پیش به مراتب بهتر شده و بهتر هم خواهد شد.

* لرزش دست‌های روحانی هنگام پاسخ به انتقادات سایر کاندیداها سوژه رسانه‌ها شد.

قرعه‌کشی مجری: جناب آقای جهانگیری تقاضا می‌کنم بفرمایید در جایگاه.

** اسحاق جهانگیری:

پیش نیاز هر توسعه‌ای در واقع افزایش سرمایه اجتماعی کشور است اساس سرمایه اجتماعی عبارت است از اعتماد رضایت و مشارکت مردم.آنچه مهم است نگاه ما نسبت به مسائل اجتماعی است ولت یازدهم رویکرد غالب آن به مسائل اجتماعی نگاهی منحصر به فرد بود در واقع تغییر داد نگاه امنیتی آمرانه خشن و امنیتی

اخلاق از مهمترین مسائلی است که در واقع باید مورد توجه قرار بگیرد با فریب و دروغ نباید با جامعه صحبت شود باطن و سحر فریب و دروغ آگاهی مردم است. ما امیدواریم که کشور موفق بشود آسیب‌های اجتماعی را با روش علمی و ساختارها و اصلاح روندها اصلاح بکند.

خوشبختانه در زمینه مسائل اجتماعی با جلسات و گزارش‌های یکه وزارت کشور تهیه کرده جلساتی که محضر مقام معظم رهبری بوده تصمیمات بسیار خوبی گرفته شد من فکر می‌کنم بحث ارباب رجوع یکی از کارهایی که انجام دادیم یک پایش‌هایی در سطح ملی و هم در سطح استانی و هم در سطح شهرستان است که در واقع دیدگاههای مردم و رضایت مردم از دستگاها مشخص بشود. من متاسفم بگویم که بیشترین عدم رضایت مردم در بین دستگاهاها از شهرداری است، از بانکهاست از دستگاه قضایی است.

یکی از کارهایی که باید برای رضایت ارباب رجوع انجام بگیرد این است که شفافیت خیلی جدی وجود داشته باشد به طوری که اداره‌ای مراجعه می‌کند به حقوق خودش آگاهی داشته باشد. حقوق شهروندی باید بیشتر از اینکه دستگاههای رعایت کنند مردم اطلاع داشته باشند از آن.

یکی از مهمترین اقداماتی که در زمینه ای تی انجام می‌شود این است که کشور باید به روش الکترونیک اداره بشود سامانه‌های مختلف الکترونیکی باید در دستگاه‌های شکل بگیرد و این سامانه‌ها به همدیگر ارتباط پیدا بکند مردم در خانه خود که نشسته‌اند با تلفن همراهشان که خوشبختانه امروز تلفن همراه هوشمند در کشور بسیار زیاد است بتوانند خدمات را دریافت کنند. مهمترین هدف ما از دولت الکترونیک رضایت مردم و تسیهل خدمات رسانی به مردم است. بعد از دولت الکترونیک نظارت جدی است.

** سید ابراهیم رئیسی در نقد سخنان جهانگیری:

در مورد نظام اداری که سرکار دارد با حقوق مردم واقعا آنچه که ما در بین مردم می‌بینیم و به عنوان کسی که ده سال در سازمان بازرسی مدیریت داشته‌ام در ۳ نمایشگاه یا اسکن کردن در کل دستگاه‌های کشور و وزارتخانه ها آن موقع از بازدیدکندگان تمام آسیب‌های کشور را به روی صحنه آوردیم.

در نگاه همه مدیران و کارشناسان کشور گفتیم این آسیب هاست و گاهی این آسیب‌ها الان می‌بنیم که همچنان هست. چرا گام‌هایی حتما برداشته شده است اما در خصوص دولت الکترونیک عرض می‌کنم ۱۵ درصد کار پیش رفته است و اگر این کامل شود می‌تواند این کار در حوزه شفاف‌سازی صورت بگیرد.

امکان ندارد که نظام اداری جز با شفاف‌سازی و نظارت یک نظارت همگانی خود مردم، نقدپذیری نظام اداری، این مطلب بسیار مهم است که اگر مناقصه‌ها شفاف بشود اگر این نوع اقدامات انجام شود در تضمین سلامت نظام اداری بسیار مهم است.

شرکت‌های دولتی نباید خانه خلوت باشد. شرکت‌ها گاهی اوقات خانه خلوت هستند. می‌گوییم سفر خارجی باید منضبط باشد نمی‌شود که به وزارتخانه بگوییم فقط باید شرکت‌ها همینطور باشد. هم شرکت‌های دولتی و هم نظام اداری باید شفاف باشد. ما باید به این نقطه برسیم.

** سید مصطفی میرسلیم در نقد سخنان جهانگیری:

آقای جهانگیری شغل کارمندی یک شغل مقدس است انگیزه آن هم عشق به خدمت است نه کیسه دوختن. بفرمایید که چرا آزادی دسترسی به اطلاعات هنوز میسر نشده است چرا هنوز زیرمیزی گرفتن رواج دارد چرا با متخلفانی که از مزیت در اختیار داشتن اطلاعات به نفع خود استفاده کرده‌اند مقابله نشده است.

چرا هنوز کارمندان دولت برخی‌ها ابه کسب درآمد به امانت از سوی آنهاست می‌توانند سوء استفاده کنند. چرا باید کارمندان و مدیران دولت به امکانات نجومی دست یابند و باعث کاهش اطمینان به دولت شوند و بعد توجه قانونی برای آنها استفاده شود؟

** سید مصطفی هاشمی‌طبا در نقد سخنان جهانگیری:

واقعیت این است که در مجموعه دستگاه‌های دولتی هم خدمتگزاری هست هم واقعا سرگردانی مراجعین. با سیستم‌های الکترونیک هم مسئله حل نمی‌شود. من خودم در مراجع مختلف که در طول ۱۵ سال اخیر به دلیل اینکه مراجعات شخصی داشتم روبرو شدم واقعا در بعضی از موارد دیدم که بسیار خوب عمل شده و در برخی از موارد صرفا به دلیل انگیزه‌های شخص و نوع برخوردی که بعضی از کارکنان دولتی یا مدیران دولت دارند این امر امکانپذیر نشده است که بتوانند کمک کنند و یاری برسانند بنابراین ضمن اینکه مسئله بسیار پیچیده است.

من فکر می‌کنم اگر بشود نیروهایی برای نه به عنوان بازرس به عنوان مراجع که مورد اطمینان باشد به دستگاههای مختلف مراجعه کنند و به نوعی گزارشات عملیاتی تهیه کنند من خودم در مورد شخص خودم چند مورد عملیاتی را که مراجعه کردم به صورت ناشناس و شاید سالهای بعضی از آنها در محاق فراموشی و عدم تصمیم  گیری بوده می‌توانم ارائه کنم بنابراین لازم‌اش این است که واقعا زا درون دستگاهها و از مدیریت دستگاه‌ها خیلی خوب انسان اطلاع پیدا کند و مدیران بتوانند در دسترس مردم باشند مدیران ما الان پنهان هستنند. بعضا زا آسانسورهای شخصی استفاده می‌کنند خودشان را پنهان می‌کنند وقت اینکه رو در رو با مردم بشوند ندارند به نظرم باید در این مورد یک مقداری عملیاتی تر روبرو شد.

** حسن روحانی در نقد سخنان جهانگیری:

فکر می‌کنم یکی از مسائل بسیار مهمی که حتما آقای دکتر جهانگیری به آن  دارد مسئله واگذار کردن امروز غیر حاکمیتی به مردم است ما باید در اداره کشور به مردم اعتماد بکنیم کار را به مردم واگذار کنیم و بخش خصوصی ما فعال بشود حالا بخش عمومی غیر دولتی سر جای خودش باید بحث شود که چه مشکلاتی دارد و سرمایه اجتماعی بین دولت و مردم بیشتر شود. اطمینان دو طرفه کامل وجود داشته باشد و بخری از کارهایی که رسانه‌ها برخی‌ها انجام می‌دهد که مسئله تضعیف سرمایه اجتماعی در کشور است با تخریب می‌خواهند بین نظام و مردم فاصله ایجاد شود که موجب خطر بزرگ برای نظام و کشور خواهد بود.

مسئله دوم شفاف شدن امور است دولت الکترونیک یکی از آنها است.

وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها و بخش خصوصی همه از این زیرساخت‌ها استفاده می‌کنند شفافیت مهمترین مسئله است ما یک لایحه داریم آماده می‌نیم برای شفافیت همه دستگاه‌ها همه درآمدها و مخارجشان را در اختیار مردم قرار بدهند که به صورت شفاف مردم از آن آگاهی داشته باشند.

** محمد باقر قالیباف در نقد سخنان جهانگیری:

شما در صحبت‌شان اشاره کردید اخلاق، ای کاش شما هم اخلاق را رعایت می‌کردید. این هم از پدیده‌های عجیب است که جنابعالی به عنوان معاون محترم رئیس جمهور نامزد شدید آمدید و در حقیقت البته حق شهروندی شما می‌گویید که ما رقیبیم چند روز آینده مشخص می‌شود. اگر آمده‌آید گزارش ارائه کنید درست ارائه کنید.

وقتی می‌گویید در جنوب شهر درآمد می‌آید، صدور پروانه ساختمان در کل تهران در جنوب تهران در شهر تهران مجانی است ما هیچ وقت اقتصادی نگاه نکردیم الا همان محله‌ای که شما در منطقه ۱۲ رفتید بازدید کردید زمین آن متعلق به وزارت مسکن است و ببینید چه ساختید؟ من متعجبم از شما به عنوان مدیری که اجرایی هستید و حاضر هستید که اینطور دستاویز سیاسی دیگران بشوید و حرف‌های غیر باطنی خودتان را بگویید اینجا این واقعا در حقیقت درست نیست.

یا اگر بحث می‌شود ما بیاییم اختیار را به مردم بدهیم خیلی خوب است ما بیش از یک دهه شورایاری محلات را درست کردیم دولت محترم دو ماه قبل اعلام کرد که واگذاری کار به مردم را حق ندارید انجام بدهید شما واقعا این را دقت کنید که با صداقت جواب بدهید.

ما معتقدیم اشکال اساسی دولت شما مجموعه اقدامات شما یا همیشه می‌گویید نمی‌شود، یا واقعا دفاع می‌کنید از کسانی که جز ۴ درصد هستند همین وام‌های یکه می‌دهند مردم قضاوت کنند هزار مسیر را جلوی شمامی‌گذارند که شما نتوانید وام بگیرید ولی در یک سال بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد وام می‌دهند در بانک مرکزی صداقت و بی‌صداقتی اینها است.

** اسحاق جهانگیری:

من فکر می‌کنم که در زمینه مسائل اجتماعی مجدد تاکید می‌کنم با برخوردهای گازانبری امنیتی و قضایی با فرهنگ و آسیب‌های اجتماعی مشکل حل نمی‌شود و بدتر اینکه با کتک زدن دستفروشان در خیابان‌ها و گروه ضربت حل نمی‌شود و فرهنگ منتقل می‌شود در شهرستان‌ها که مادر دستفروش کتک بخورد. ما باید بدانیم که مسائل اجتماعی و با فرهنگ مردم باید برخوردهایمان علمی باشد. در ارتباط با مطالبی که گفته شد اول اینکه اقای قالیباف فرمودند چرا کاندیدا شدید من نمی‌دانم که چرا شما برای خودتان قائل شده‌اید من حتما به صورت طبیعی است. شما چرا برآشفتید؟

محمد باقر قالیباف: کسی که خانواده شهید است چرا دستاویز شده است؟

اسحاق جهانگیری در سخنان پایانی:

اولا بنده در دور هشتم در مقابل جناب آقای خاتمی هم وزیر دفاعش کاندیدا شد و هم معاونش و هیچ کس نگفت این کار غیر طبیعی است یک جریانی به نام جریان اصلاح‌طلب شما از همه حقوق محرومشان کرده‌اید و می‌گویید که نباید بیایند، من به عنوان یک جریان اصلاح‌طلب آمده‌ام که بگویم که بعضی‌ها چه کرده‌اند با یک جریان ریشه‌دار؟ می‌خواهم بگویم که دولت یازدهم در چه شرایط جدیدی تشکیل شد چرا عده‌ای با ژست جدید آمده‌اند؟

وقتی ما آمدیم جریان سیاسی چگونه بود؟ با آقای هاشمی، ناطق نوری چه کرد؟ همه را خانه نشین کردند به همه ضربه زدند رو در رو هم قرار داند. در فضای سیاسی ۷۰۰ میلیارد دلار درآمد کشور را خرج کردند. میزان شغل سال ۸۵، ۲۲ میلیون بوده در سال ۹۱ باز ۲۱ میلیون بوده همون رئیس جمهور سابق مثل برخی دوستان می‌گوید من دو سال دیگر بیکاری را ریشه کن می‌کنم. آقایان بیکاری را ریشه کن کردن راهکار د ارد.

راه خودش را دارد باید با روش خودش پیش برود. توجه به سیاستهای نظام اداری، توجه به سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی، توجه به سیاستهای اقتصاد مقاومتی، در آن چارچوب باید ما توجه کنیم. نظام اداری باید شفافیت داشته باشد فساد در آن بیرون برود.

شریف‌ترین انسان‌ها کارمندان دولت آموزش و پرورش و بهداشت در دورترین نقاط کشور دارند به مردم سرویس می‌دهند ممکن است در برخی جاها اشکال داشته باشند من در خصوص بحث حقوق‌ها در فرصت دیگری صحبت می‌کنم. مهم این است که ما در این دولت هم آقای رئیس جمهور دولت و وزرا تاکید کردیم ما زبانمان برای عذرخواهی از ملت الکن نیست هر جا اتفاقی افتاده که فکر می‌کنیم به نفع ملت نبوده از ملت عذرخواهی کردیم و حتما لازم باشد عذرخواهی می‌کنیم.

مجری: شماره ۳ آقای قالیباف بفرمایید پشت تریبون.

** سوال مجری: چه راهکار و برنامه موثری را برای مقابله با چالش‌های زیست محیطی، مصرف بی رویه آب ، بیابان زایی مشکل تغییر اقلیم و پدیده ریزگردها پیشنهاد می‌کنید.

** محمد باقر قالیباف:

بحث مربوط به بحران محیط زیست که واقعا باید بگوییم بحران محیط زیست از مشکلات جدی امروز کشور است یعنی ما در حقیقت امروز مشکلات جدی اقتصادی و بحران‌های اقتصادی تاثیرات جدی در حوزه اجتماعی گذاشته است.

در حوزه محیط زیست ما با دو مشکل مهم و اساسی روبرو هستیم یکی ریزگردهاست در ریزگردها روندی که پیش رفته تا الان متاسفانه امروز نزدیک به ۲۰ استان یعنی تا مرکز تهران شاهد آن هستیم که تا اینجا آده است و مشکلات جدی دارد. البته حالا یک وقتی بحث این است که موضوع ریزگردها به آن طرف مرزها بر می‌گردد ما نمی‌خواهیم بگوییم این نیست ولی واقعا این چه سهمی دارد بخش قابل توجه آن به دلیل بی‌توجهی داخل است.

همین اتفاقات اخیر اهواز را مردم می‌گویند ریزمرگ و واقعا زندگی ندارند این مووضع میحط زیست دقیقا داخلی بود یعنی وقتی ما مالچ پاشی را رها می‌نیم درختکاری را رها می‌نیم و مشکلات اینجونه پیدا می‌شود و طبیعی است این مشکلات پیش می‌اید این کار باید یکی از بحث‌های یکه در حوزه اشتغال است برای همین است ما اشتغال یک اشتغال پایار دارریم یک اشتغال عومی که مووضع جامعه است ما در اشتغال عمومی یک از بشخ‌هایی که می‌توانیم جوانان را بکار بگیریم یکی از گیاهانی که می‌توانیم استفاده کنیم چرا استفاده نکنیم که الان بیاییم از موضوع حقوق شهروندی استفاده کنیم؟

ما هوا را با بی تدبیری از مردم گرفتیم و بعد می‌گوییم عذ رخواهی می‌کنیم ما در موضوع هوا در کلانشهرها در همین تهران ما گفتیم این موضع قابل حل است در ابتدای دولت گفتم طرح دادیم و گفتند که ما می‌رویم خودمان اجرا می‌کنیم. ماشینی که ۳۰ سال کار کرده دوباره می آورند ناوگان حمل و نقل. مشکل محیط زیست مثل مشکل بحران اقتصادی و اجتماعی امروز حل نشده چرا نشده؟ به خاطر اینکه این دولت الان هر صحبتی اینجا شنیدید می‌فرمایید این نمی‌شود پول می‌خواهد، این نمی‌شود ما نمی‌توانیم مردم باید چکار کنند؟ ما می‌توانیم ظرفیت‌ مشخص است نگوییم این حرف شعاری است.

شما می‌گویید که ما آی تی را اجرا کردیم چرا در این حوزه نتوانستید بین کسانی که بهره‌مند هستند و نیستند چرا نتوانستند؟

** اسحاق جهانگیری در نقد سخنان قالیباف:

بحث‌های زیست محیطی جزو مهمترین مباحثی است که هم مردم ایران در مورد آن حساس هستند هم دولتها وظیفه دارند که کارها یجدی انجام بدهند. ما فکر می‌کنیم در تهران در همین دوره دولت یازدهم علیرغم اینکه ما با مشکلات عدیده روبرو بودیم به تعابیری که رئیس جمهور داشتند دولت میحط زیست یک یاز اقدامات اسیاسی انجام شده در حوزه محیط زیست است هم در موضوع دریاچه ارومیه جزو اولین مسئله ما بود.

هم در زمینه خودروها و خارج کردن بنزین پتروشیمی‌ها که بنزن آن بسیار بالا بود در دولت گذشته در همین تهران اجازه داده می‌شد که بنزین پتروشیمی مصرف بشود و متاسفانه به دلیل استفاده از آن سرطان زا بود و به طور کامل حذف شد. در در کلانشهرها و شهرهای بزرگ در بیش زا ۴۰ شهر الان بنزین یورو ۴ استفاده می‌شود.

خودروسازان مکلف شدند رعایت کند. ریزگردها طبق مطالعات بین‌المللی هم تایید کرده است ۷۰ درصد آن منشاء آن خارجی است مرز عراق و سوریه یا مرز اردن یا عربستان است. ما در گفتگوهای بین‌المللی به صورت جدی دنبال این هستیم باید حل شود. در زمینه خوزستان کار ویژه‌ای انجام گرفته هم بحث کارون بحث ۵۵۰ هزار هکتار، بحث هورالعظیم من فکر می‌کنم کارهای مهمی انجام شده است آقای قالیباف ۱۲ سال شهردار تهران است.

بگوید همین زباله‌های جلوی خانه مردم چطور نتوانسته تفکیک بکند؟ کدام شهری مثل تهران اینطوری زباله جمع می‌کنند؟  ایشون شهردار سازه است. همین ۱۰۲ طبقه چه کمکی کرد به ترافیک تهران؟ شما مسئول این شهر هستید در حد شهرداری تهران نه بیشتر آب،‌ فاضلاب و ... در حد وظایف شهردرای بیاید یک گزارش به مردم بدهد بگوید من این کار را انجام داده‌ام.

ما در بهترین دانشگاه‌های داخل کشور درس خواندیم دانشگاه شریف صنعتی، ما مدیریت قبل داریم، شما مدیریت مدرن دارید؛ با برخوردهای تند نظامی نمی‌شود شهری مثل تهران را مدیریت کرد با روش‌های علمی باید انجام داد.

** سید ابراهیم رئیسی در نقد سخنان قالیباف:

مسئله محیط زیست مسئله بسیار مهمی است به نحوی که در قانون اساسی جزو اصول و قوانین آمره است. یعنی هر توصیه اقتصادی فرع بر محیط زیست است. در هر جا کارخانه بزنیم باید ببینیم مسئله میحط زیست آن حل شده است یا خیر؟ واقعا این حساسیت خاص می‌خواهد نسبت به این امور. من وقتی رفتم آستان قدس دیدم که ۱۰ درصد سهام را دارد در جنگل‌های شمال دارد فعالیت می‌کند. من به رئیس سازمان میحط زیست گفتم که شما تمام فعالیتهای اینها را قطع کنید.

در مسائلی که امروز در کشور وجود دارد من فک رمی‌نم که مسئله خزوستان سوال اینکه ایا قابل پیش بینی بود دو سقابل پیشگیری بود سه قابل برخورد متناسب بود یا خیر؟ من اینها می‌گویم بحث این دولت و آن دولت نیست بحث این است که در خصوص مسئله تهدید محیط زیست به آن گرفتاریم.

محیط زیست را نه به عنوان یک محدودیت بلکه به عنوان یک اشتغال می‌توان قرار داد. بسیاری از کارهای کشاورزی و باغداری را می‌توانه در این حوزه حل کرد. نمی‌گویم در کشرو کمبود آب نیست نمی‌گویم نزولات آسمانی کافی است اما حتما مدیریت آب مسئله ماست نه کمبود ما اگر همین آبی که در کشور وجود دارد مدیریت بشود می‌تواند مشکلات را کاهش بدهد.

** سید مصطفی میرسلیم در نقد سخنان قالیباف:

از نظر زمانی چطور می‌شود که مشکلات بیابانزایی را حل کرد؟ آیا تمرکز این جمعیت در محدوده تهران ایجاد مزاحمت برای ساکنان آن می‌کند؟ به نظر شما چه موانعی برای توسعه حمل و نقل عمومی بویژه با استفاده از مترو وجود دارد که می‌تواند جوابگوی نیازهای مردم باشد؟ یک مشکل دیگر که داشتیم مسئله استفاده بی‌رویه از آبهای سطحی و زیر زمینی بود که این هم برای ما مشکلات بغرنجی آفریده است به صورتی که بازگشت ناپذیر خواهد بود متاسفانه بسیاری از سفرهای زیرزمینی ما دیگر به حالت گذشته خود بازنخواهند گشت. فکر نمی‌کنید خود این احیای جنگل‌ها راهی برای اشتغال جوانان نیست؟

** سید مصطفی هاشمی‌طبا در نقد سخنان قالیباف:

من حقیقتا متاسف هستم که برنامه ششم توسعه ما فقط مجموعه‌ای از آمال و آرزوهاست شاید توصیه شده که وقتی خداوند می‌فرماید کنف یکون ما هم یک چنین تصوراتی از خودمان داریم که همه کارها را باید انجام بدهیم و باید همه اولویت‌ها را در داخل کشور انجام بدهیم.

** محمد باقر قالیباف در سخنان پایانی:

شما دولت ۴ درصدی هستید چون در داخل مردم نیستید. امروز افتخار شهرداری تهران این است که از زباله برق تولید می‌کند شما یک بار از اتاق‌تان بیرون بیایید و بیبنید مابقی کمپوست می‌شود و در کشاورزی استفاد می‌شود. اگر برای شما آقای مهندس اشاره کردند آلودگی هوا مههم بود قانون را اجرا نکردید پول حمل و نقل نه به تهران به ه۹یچ شهری ندادید امروز مترو را با ۳۰۰ کیلومتر ساختید با ۷۰ کیلومتر تحویل گرفتید.

ما در این دوره بیش از ۲۰ هزار هکتار جنگل کاری در اطراف تهران کردیم و امروز رسیدیم به ۳۹ هزار هکتار با ۱۱ هزار هکتار کل تهران کمربرندی آن اجرا می‌شود اگر بحث بلندمرتبه سازی را شما می‌گیید این قانون دولت ۴ درصدی است. وزارت راه شما و وزارت راه شما شورای عالی شهرسازی است ما کار اداری آن را انجام می‌دهیم. اینها را شما اگر می‌گویید بحث مربوط به مهاجرت این دشت تهران حداکثر امروز ۲۴ درصد جمعیت کشور آمده اینجا. کی این کار را کرد؟ به خاطر مهاجرت به خاطر مشکلات اقتصادی به خاطر همین رو داشتن که از جای دیگر امکانات بیاید.

بحث از صداقت و اخلاق می‌گویید همه دیدید و شنیدید که جنابعالی گفتید من تحول ۱۰۰ روزه اقتصادی انجام می‌دهم. بعد شما گفتید نه کسی این را گفته عقل ندارد من می‌گویم که صداقت ندارید و به اضافه آن.

شما در این بخش بدانید که مردم ما واقعا امروز کشور را من با جدیت این را می‌گویم این ۴ درصد همین دلالان زالو صفت هستند که امروز می‌ایند شما می‌گویید بله با آن فرد برخورد کنند و گرفتند ولی شما می‌گویید در زندان است چه کسی از او تقدیر کرد؟ به عنوان کسی که نمونه کار اقتصادی انجام داده است متاسفم که این کار را انجام می‌دهید دولت گذشته به بنده چه ربطی دارد شما می‌دانید که منتقد دولت گذشته من بودم.

دولت گذشته کارهای خوبی هم کرده است مهمترین کارش این بود که طرفدار محرومین بود. می‌رفت روستاها شما از تهران تکان نمی‌خورید. شما می‌روید مرکز استان یک ساعت و دو جلسه بر می‌گردید کدام کار مردم را حل کردید؟ مردم می‌دانند که این کشور ظرفیت و اعتبارات دارد واقعا می‌شود ارز کشور را جناب آقا یجهانگیری که شما بیشتر اینجا هستید.

شما امروز آمدید کمک حال روحانی؛ آقای جهانگیری این از پدیده‌هاست شما به این توجه کنید که این مسائل و این مشکلات هست ارز کشور می‌تواند به دو برابر تبدیل بشود نه با یان سیستمی که شما رانتیش کنید و بدهید که ۱۰ هزار یملیارد تومان منفعت ببرند.

در تهران مشکل آن مرتبه ‌سازی است؛ اراک،کرج، خوزستان و ... مشکل آن چیست مدیریت شما مدیریت سنتی است اعتقاد همه جوانان است حتی اعتقاد به واگذاری کردن به مردم را ندارید؟ شورایاری را چه کسی گفت منحل کنید؟ یکی از برنامه‌هایی که در دستور کار من است کار من این است که اختیارات و تصدی‌گری را به مردم واگذار کنیم.

در پایان زمان رسمی مناظرات روحانی: دو مورد تهمت و دروغ گفته شد که اگر فرصت باشد من جواب بدهم. چون دورغ گفته شد و من باید پاسخ بدهد که مجری در پاسخ به روحانی گفت این موضوع را باید کمیسیون نظارت بر تبلیغات تعیین کند.

** کاندیداها برای تنفس ۱۵ دقیقه ای از سالن مناظره خارج شدند.

** بخش دوم مناظره **

** مجری: می‌رسیم به بخش دوم و سوم برنامه مناظره امروز که تقدیم شما می‌شود همانطور که من در جریان برگزاری بخش اول مناظره خدمت شما عرض کردم در بخش دوم هر کدام از نامزدها به قید قرعه به سوالی که باز هم به قید قرعه انتخاب می‌شود به مدت دو دقیقه پاسخ خواهند داد و در انتها هم هر کدام از نامزدها سه دقیقه وقت جمع بندی خواهند داشت.

** سوال: مهمترین برنامه دولت شما در ایجاد تعادل بین اشتغال بانوان و صیانت از نقش آنها در خانواده چیست؟

** حسن روحانی:

مسئله اشتغال بانوان اهمیت فراوانی دارد و در این دولت یک اقدام بسیار مهمی انجام گرفته یعنی اشتغالی که در این دولت برای جوانها ایجاد کرده‌ایم مجموعا حدود ۷۰۰ هزار شغل برای بانوان است و در استخدام اخیری هم که ابلاغیه آن تایید شده بود برای مردها و ما آن را لغو کردیم و گفتیم که بانوان و آقایان آزاد هستند خانم‌ها ۵۳ درصد موفقیت به دست آوردند و موفق شدند برای استخدام در امتحانات ورودی و همه چیز بنابراین مسئله استفاده از خانم‌ها برای اشتغال با توجه به اینکه امروز در دانشگاه‌ها بیش از ۵۰ ردصد از دانشجویان ما دختران ما هستند بانوان هستند و استعداد یکه آنها دارند برای کار و فعالیت و در برخی از زمینه‌ها استعداد آنها بیش از آقایان است در برخی زا زمینه‌ها ممکن است آقایان استعداد بهتری داشته باشند.

بنابراین مسئله اشتغال مسئله مهمی است صیانت از اینها هم بسیار مهم است و ما باید کاری کنیم که خانواده ها ما استحکام داشته باشند همه مشکلات اجتماعی وقت ما محاسبه می‌کنیم یک یاز عوامل و دلایلش این است که استحکام خانواده‌های ما زا بین رفته صیانت خانواده‌هیا ما زا بین رفته و متاسفانه ما نتوانستیم همه اعضای خانواده را برای جامعه امروز و شرایط امروز آماده کنیم برای فعالیت.

** مجری: سهم و نقش دولت در حل مسئله ترافیک به چه میزان است راهکار موثر دولت شما برای حل معضل ترافیک کلانشهرها چیست؟

** سید مصطفی میرسلیم:

یکی از مسائل بغرنجی در کشور ما رخ داده عدم توجه به ترابری عمومی بوده که موجب شده از سرمایه‌های مهمی از مردم در راه‌بندان‌ها هدر برود. سوخت بسیار زیادی هدر برود و وقت مردم ضایع بشود و اعصاب مردم خرد شود. چاره این موضوع را ما در سیاست‌های کلی ترابری مشخص کردیم و متاسفانه با سستی و ضعف در اجرا مواجه بودد و آن اصالت دادن و اولویت دادن به ترابری عمومی بوده این اولویت دادن به ترابری عمومی یعنی استفاده از امکانات شخصی خودروی شخصی باید تحت الشعاع استفاده از امکانات عمومی قرار بگیرد و بنابراین صنایع ما باید خط تولید خودشان را از وضع کنونی که استفاده از خودروهیا شخصی است تغییر بدهند به سمت امکانات ترابری عمومی و این امکانات ترابری عمومی.

باید به شکل بویژه راه آهنی توسعه پیدا کند در حال حاضر ما در تهران و در برخی از شهرهای دیگر از مترو استفاده می‌کنیم ولی کفاف نمی‌دهد لذا اوقات مردم هنوز بسیار تلف می‌شود فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد از امکانات ترابری عمومی بر عهده دارد که باید گسرتش کند. در این زمینه دولت با رافرهم آوردن تسهیلات بسیار وظیفه مند است و باید این کار را بکند فرقی ندارد در تهران یا شهرهای دیگر.

** مجری: برای حفظ و تقویت موقعیت اجتماعی نخبگان و پویند پایدار آنان با مرکز تصمیم‌گیری علمی و صنعتی چه طرح و برنام‌ای دارید؟

** اسحاق جهانگیری:

من یک جمله عرض کنم چون بحث‌های اجتماعی و آسیب های اجتماعی بحث شد به فضل الهی ملت ایران هم هویت دینی و ملی و علاقه‌مندی به نظام در همه پایش‌ها نشان داده که بسیار عالی است به ایرانی وبدن خوشان افتخار می‌کنند وضعفت را نه سیاه می‌بینم که قابل حل نباشد و بسیار امدواریم که مسائل اینده کشور قابل حل است.

امروز کشور ما از دانش بسیار بالایی برخوردار است نخبگان کشور در همه جا حضور دارند  بزرگترین سرمایه کشور هستند بنیاد ملی نخبگان معاون علمی رئیس جمهور یکی از وظایفش این است که نخبگان کشور به صورت منظم سازمان دهی بکنند که بتوانند در توسعه کشور استفاده کنند ما هر جا با مشکلی روبرو شدیم و داشتیم در آینده مهمترین تکیه ‌گاهمان نخبگان کشور هستند با کمک همین نخبگان وضع علمی کشور در رتبه بسیار عالی است در گزارشی که اخیرا دو مجمع بین‌المللی داده است رتبه علمی ایران هم در سط منطقه و در سطح بین‌المللیا خوبی است از نظر فناوریهای نو با کمک نخبگان به دستسرسی خوبی دست یافتیم. ارتباط دانشگاه با مراکز تولید به با مراکز صنعت باید برقرار شود. ما راهکارهای عملیاتی برای ارتباط دانشگاه با صنعت، ارتباط دانشگاه با مراکز تولیدی پیدا کردیم و فکر می‌کنیم که اگر این ارتباط به صورت جدی در مراکز پژوهشی در فناوری مستقر شود حتما از توان نخبگان و دانشمندان کشور استفاده خواهد شد.

** مجری: بفرمایید برنامه شما در جهت تقویت فرهنگ پهلوانی در محیط‌های ورزشی و مقابله با آسیب‌هیا اخلقای موجود در محیط‌ها و مسباقات ورزشی چیست؟

** سید ابراهیم رئیسی:

ورزش امری بسیار ضروری است برای همه آحاد جامعه به ویژه جوانان کشور ما استعداد این را دارد که کاملا چه در ورزش حرفه‌ای چه در ورزش قهرمانی چه در ورزش همگانی و چه در ورزش تربیت آموزشی مقام بالایی داشته باشد. نسبت به روزشهای دیگر بخش‌هایی است که ورزش همگانی را یک خرده مردم دنبال می‌کنند با حمایت دولت ورزش قهرمانی بسیار اهمیت دارد و باید دولت سرمایه‌گذاری کند مدال آوری برای کشور بسیار اهمیت دارد جواان برومند در میدان ورزش باید برایشان سرمایه‌گذاری شود ما د ر این عرصه که ارزآوری است یکی از میادین آن ورزش است.

بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین که الان نام آور شدند مثل برزیل و آرژانتین یک درآمدهای جدی آنها حوزه ورزش است. ورزش پهلوانی و قهرمانی باید در کشور برای دولت یک اولویت جدی تلقی بوشد و در این قضیه سرمایه‌گذاری کند با بخش‌های مسئول در این حوزه به نظر من جوانان در این قضیه حامی هسنتند بخش‌های یکه خودشان به ورزش فکر می‌کنند حتما حمایت می‌کنند و اینجا وظیفه دولت است که بتواند در سرمایه‌گذاری روزش قهرمانی و با حمایت‌های ورزشهای دیگر کامالا در عرصه ورزش جامعه را با نشاط نگه دارد و این بالندگی را ایجاد کند که اقتصاد ورزش بتواند کارآمد باشد و در جهت رونق این قضیه بتوانیم در عرصه‌های مختتلف موفق باشیم.

** مجری: با توجه به خطر پیر شدن جمعیت در صورت یکه رئیس جمهور شوید مهمترین طرح و برنامه شما در جهت افزایش نرخ افزایش جمعیت چیست؟

** محمدباقر قالیباف:

چون انتهای پارت اول اقای روحانی مطلبی را مطرح کردند که من درست نگفتم می‌گویم مردم آماری که من گفتم در حقیقت این پدیده ای که ما با آن روبرو هستیم که به دوربین نگاه می‌کنیم و حرف می‌زنیم و بعد می‌گوییم آن حرف درست نیست درخصوص آن تحول اقتصادی، گفتید که این سایت‌ها بی‌نام و نشان است. (با نشان دادن تصویر) این خبر خود سایت است من خواهش کردم که تصویر و نطق ایشان را در نطق‌های انتخاباتی در همین تلویزیون پخش کنیم که اجازه ندادند.

این کار واقعا کار خوبی نیست که شما می‌فرمایید ولی حتما تهمت زدن کار درستی نیست و اینگونه بیان کردن نیست. اما موضوع جوانان مهمترین موضوع امروز ماست. ما متاسفانه باید بگوییم بزرگترین فرصت ما که نیرهای جوان ما هستند امروز به حضار همان نکات که گفتم به خاطر همان ۴ درصدها به حضار رانت‌خواران به خاطر مشکلات غیر اصولی نتیجه آن این شده که جمعیت جوان ما از آن استفاده نشود. بدانید که ما در سال ۱۴۰۰ با این مسئله روبرو خواهیم شد که جمعیت ما پیر خواهد شد.

وقت اضافی کاندیداهای ریاست جمهوری

سید مصطفی میرسلیم:

جناب آقای هاشمی‌طبا، شما پاسخ سؤال را دقیق مطرح نکردید، ما در مورد مسکن بحث می‌کنیم، ما می‌دانیم که سرمایه‌گذارانی هستند که پول‌شان را برای مسکن‌های تجملی صرف می‌کنند که این را بزرگواران اعتراف کردند و گفتند، بخشی از ظرفیت عمده مسکن خالی مانده است و منابع هنگفتی از سرمایه‌های کشور متأسفانه صرف آن شده است، به نظر شما چگونه میسر است که ما این سرمایه‌گذاری‌ها را به ساختمان‌های ارزان مناسب برای زوج‌های جوان متوجه کنیم که از محل اجاره آنها، بتوانند زندگی خودشان را داشته باشند تا بعدها با درآمد بیشتری که کسب می‌کنند، مسکن مناسب خود را بسازند. اساسا شما مسکن ارزان را چگونه می‌بینید؟ چرا اشاره‌ای به موضوع قیمت زمین نمی‌فرمایید؟

آیا برای رسیدن به مسکن ارزان ما باید به زمین گران قائل باشیم و یا اینکه باید دولت زمین را به شکل رایگان ارائه دهد؟ بفرمایید که آیا شما چاره زوج‌های جوان را در صاحب مسکن شدن آنها می‌دانید، در حالیکه زوج‌های جوان هنوز امکاناتی برای اینکه بخواهند به سمت مسکن بروند را ندارند، از اول هم زوج‌ها را را آلوده‌ کرده‌اند و این گرفتاری بزرگی ایجاد می‌کند. چرا راه‌حل اجاره و یا اجاره به شرط تملیک را مطرح نمی‌کنید؟ این هم راهی برای چاره مشکل مسکن زوج‌های جوان است. بفرمایید که شما چه تجربه‌ای از کاری که برای مسکن زوج‌های جوان در سایر کشورهای دیگر وجود دارد، دارید که و به نظر بنده برای جمهوری اسلامی ایران قابل استفاده خواهد بود.

سید مصطفی هاشمی‌طبا:

من از عزیزان و برنامه‌هایی که برای مسکن دارند، تشکر می‌کنم‌، فراموش نکنیم که این دغدغه را همه برای سایر بخش‌ها دارند، این دغدغه برای خورد و خوراک و حاشیه‌نشین‌ها، روستائیان نیز وجود دارد و برای همه کشور به همین طریق بیان می‌شود، در همه اینها، فلش کار به سمت دولت می‌رود. اینکه می‌گوید دولت این کار و یا آن کار را می‌کند، ساده است، اما ضمن اینکه دولت از یک محدوده‌ای نمی‌تواند فراتر برود، باید مورد توجه قرار گیرد.

امروز نه این دولت،بلکه دولت‌های جمهوری اسلامی خدمات بزرگی ارائه کرده‌اند. همین شبکه برق سراسری، شبکه آب شهرها، شبکه گاز سراسری و شبکه سوخت‌رسانی و نیز امنیتی که در کشور وجود دارد از جمله خدمات دولت‌هاست که خیلی مهم است. من بعضی وقت‌ها می‌بینم که همه ما که عضو نظام و علاقه‌مند به آن هستیم جزو اپوزسیون قرار می‌گیریم و با دستاویز قرار دادن کلماتی می‌خواهیم خودمان را توجیه کنیم.

مسئله مسکن در اقتصاد کشورها یک امر درجه یک نیست، در اقتصاد کشورها به‌طور کلی مسئله اول، حفظ کشور و حدود و صغور و داخل کشورهاست که متأسفانه علی‌رغم اینکه ما شهدای زیادی داده‌ایم و رزمندگان ما بسیار فداکاری کرده‌اند و خوشبختانه مرزهایمان حفظ شده است؛ در داخل کشور به بهانه‌های مختلف از این امر غافل شده‌ایم که دچار مشکلات اساسی نیز شده‌ایم که حاشیه‌نشینی و غیره و غیره به تدریج به آنها اضافه خواهد شد. متأسفانه می‌گویند تا ۱۰ سال آینده حاشیه‌نشین‌ها به ۱۰ میلیون نفر می‌رسد.

توانمندشدن انسان‌ها با اعانه دادن امکانپذیر نیست، اعانه‌ها باید از یک جایی تأمین شود که محدود است، توانمندشدن انسانها با کار، ارزش افزوده و قدرتمند کردن انسان‌هاست. اشکال ما این است که همه چیز را با هم می‌خواهیم. ما برخورداری، زندگی خوب، مصرف خیلی خوب و همه چیز را با هم می‌خواهیم. مالکیت‌ها، هر چقدر می‌خواهد محترم باشد، ما پروانه‌های خانه‌های هزار متری و ۵۰۰ متری و استخر داخل آپارتمان صادر می‌کنیم که همه اینها با هم سازگار نیست؛ ما باید اولویت‌هایی داشته باشیم.

حفظ جمهوری اسلامی و آباد کردن ایران و و ایجاد شغل برای مردم بیکار باید در اولویت‌ها باشد، اگر ما اینها را تأمین کنیم و اقتصاد  را بچرخانیم و «جی‌ام‌پی» کشور را بالا ببریم، مردم خودشان می‌دانند که مسکن‌شان را چگونه تأمین کنند. ضمن اینکه بنده قاطعانه می‌گویم که این قانون بانکداری اسلامی و سوار کردن مقررات عقود اسلامی بر بانک یک مسئله‌ای جدید است، از زمانی که آقای نوربخش رئیس بانک مرکزی بود خیلی با وی صحبت و بحث می‌کردم، ایشان دلایل خاصی می‌آورد که به نظر خودش هم خیلی موجه نبود.

وقتی ما بانکداری‌مان با پیچیدگی‌هایی صورت می‌گیرد،این پیچیدگی‌ها می‌تواند مورد سوءاستفاده قرار بگیرد تا بانک‌های ما را به مؤسسات سرمایه‌گذاری و بنگاه‌دار تبدیل کند، ما امروز با اینها روبرو هستیم و در این شرایط طبیعتا بانک‌های ما نمی‌توانند خدمات خود را ارائه کنند، لذا بنده به سهم خودم موافقم که با کمک دولت باید استضعاف از محرومین، معلولین و بیماران کاملا  رفع شود، اما عرض می‌کنم که ما باید تحمل داشته باشیم، خدواند می‌فرمایند، ان مع العسر یسرا.

نگوییم که عده‌ای رانت‌خوار هستند، رانت‌خوارها را سر جایشان قرار می‌دهیم، مسائل مالکیت، حقوقی، قضایی و شرعی است، ما نمی‌توانیم بگوییم که خانه‌های بزرگ را چه‌کارشان ‌ بکنیم، مسائلی است که در مجموعه کشوری ما شرعی است و مورد توجه قرار گرفته است، اما بدانید که مبارزه با این حرف‌هایی که همه‌مان با دلسوزی و تیب خاطر می‌زنیم، مبارزه با معلول است و باید علت‌ها را پاسخ دهیم. هر چه، آسیاب به نوبت.