تابعيت مضاعف زمينه و بستر لازم جهت شکل‌گيري بسياري از معضلات امنيتي را فراهم مي‌آورد. پرونده زهرا کاظمي (شهروند ايراني داراي تابعيت کانادايي)، ماجراي خاوري (مدير عامل فراري بانک ملي) و... نمونه‌هايي از ابعاد امنيتي پديده غيرقانوني اما رايج تابعيت مضاعف به شمار مي‌آيند!

مشرق--
 1-براساس قوانين جمهوري اسلامي ايران تابعيت مضاعف پذيرفته نيست! يعني هيچ شهروند ايراني حق ندارد به جز تابعيت ايراني تابعيت کشور ديگري را داشته باشد و در صورت کسب تابعيت جديد تابعيت ايراني او خود به خود ملغي مي‌شود!
2-اما در عمل چنين نيست! هزاران نفر از شهروندان ايراني تابعيت مضاعف دارند و البته تاکنون تابعيت ايراني آنها لغو نشده است!
 3-شايد نقص در قوانين موجود و عدم قوانين بازدارنده و نبود دستگاه مسئول در اين زمينه باعث شده تا هزاران مورد تابعيت مضاف (در خصوص شهروندان ايراني) شکل بگيرد و اين تخلف تبديل به يک امر شايع و رايج شود! جالب آنجاست که عليرغم غيرقانوني بودن تابعيت مضاعف هيچ نهاد يا دستگاهي مانع اين روندنبوده و حتي نيروي انتظامي از شهروندان ايراني داراي تابعيت مضاعف در خواست کرده تا با هويت ايراني خود به ايران سفر کنند!
4-تابعيت مضاعف زمينه و بستر لازم جهت شکل‌گيري بسياري از معضلات امنيتي را فراهم مي‌آورد. پرونده زهرا کاظمي (شهروند ايراني داراي تابعيت کانادايي)، ماجراي خاوري (مدير عامل فراري بانک ملي) و... نمونه‌هايي از ابعاد امنيتي پديده غيرقانوني اما رايج تابعيت مضاعف به شمار مي‌آيند! رواج اين پديده غيرقانوني باعث شده تا سرويس‌هاي جاسوسي دشمنان جمهوري اسلامي با شکار شهروندان ايراني داراي تابعيت مضاعف از آنها در ماموريت‌ها و برنامه‌هاي ضد امنيتي خود بهره‌گيري کند و در مواقع لزوم از تابعيت ايراني اين افراد حداکثر سوءاستفاده را به عمل بياورند.
5-اگر قانون لغو تابعيت ايراني افراد داراي تابعيت مضاعف اجرا مي‌شد، آنگاه تابعيت ايراني خاوري و امثال او به مجرد پذيرش تابعيت دوم لغو مي‌گرديد و از همان لحظه افرادي بيگانه محسوب شده و طبعا امکان کسب مسئوليت آن هم در حساس‌ترين موقعيت‌هاي مالي نظام جمهوري اسلامي را پيدا نمي‌کردند!
6-لازم است وزارت اطلاعات با تنظيم لايحه‌اي در خصوص تعيين تکليف ايرانيان داراي تابعيت‌هاي مضاعف و چندگانه اين رخنه‌گاه امنيتي را براي هميشه مسدود کرده و شفافيت را در مقوله بسيار حساس تابعيت جمهوري اسلامي حاکم گرداند!
 
تكمله:
 الف ) مروری بر قانون مدنی ایران مشخص می کند که مفهومی به نام تابعیت مضاعف در هیچ جای این قانون یافت نمی شود و قانون گذار درباره آن ساکت است . این سکوت به منزله عدم پذیرفتن چنین مفهومی است .
 ب) براساس اصل 41 قانون اساسی تابعیت ایرانی هر فرد تبعه ایران که تابعیت کشور دیگری را بپذیرد سلب خواهد شد .
ج ) ماده 989 قانون مدنی ایران تصریح دارد که اخذ تابعیت کشور دیگر از سوی اتباع ایران که بر خلاف مقررات صورت بگیرد پذیرفته نیست و آن فرد همچنان تبعه ایران محسوب می شود اما حق مالکیت اموال منقول و استخدام در دولت ایران از او سلب خواهد شد ( مورد خاوری مدیر عامل سابق بانک ملی )
 د ) اخذ تابعیت کشورهای دیگر برای اتباع ایران منوط به رعایت مقررات قانونی است و این مقررات در ماده 988 قانون مدنی آمده است . ( در حقیقت اخذ و کسب تابعیت بیگانه منوط به لغو یا ترک تابعیت ایرانی است )
ه ) اگر قانون گذار تابعیت اتباع ایرانی را پذیرفته باشد آنگاه زنان ایرانی که به عقد مردان بیگانه ( مانند افاغنه ) در می آیند ملزم به ترک ایران نخواهند بود! حال آن که این افراد ملزم به ترک ایران هستند مگر در صورت لغو عقد ازدواج آنها با اتباع بیگانه.
 و) اما در هر حال باید پذیرفت ابهاماتی در قوانین تابعیت مضاعف ایران وجود دارد که نتیجه آن مصاحبه سخنگوی وزارت امور خارجه در خصوص ممنوعیت تابعیت مضاعف برای اتباع ایران و بازتاب های آن است! شاید بی تفاوتی دستگاه ها در خصوص مقوله تابعیت مضاعف نتیجه همین ابهامات است.
 ز) به هر حال حرف اساسی این یادداشت یادآوری همین ابهامات و درخواست از مسوولان امنیتی برای ارائه لایحه جهت رفع این ابهامات بوده است. چرا که این ابهامات بیشتر تبعات را در عرصه های امنیتی به دنبال داشته است.
 

* دکتر محمد صادق کوشکی استاد دانشگاه

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • انتشار یافته: 12
  • در انتظار بررسی: 0
  • غیر قابل انتشار: 1
  • محمد ۱۳:۲۹ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۰
    0 0
    از اين دوتابعيتي ها در کشور و در وزارت امورخارجه فراوان ميتوان يافت . کافي است اسناد سجلي بخش کنسولي سفارت ايران در کانادا را در طي 30 سال گذشته بررسي نمائيد . تا ببينيد چه کساني فرزندانشان در کانادا به دنيا آمده و شناسنامه خود را ازسفارت در کانادا دريافت کرده است !.
  • محمود ۱۴:۲۵ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۰
    0 0
    اظهار نظر نویسنده مبنی بر اینکه "در صورت کسب تابعيت جديد تابعيت ايراني خود به خود ملغي مي‌شود!" از جهت حقوقی صحیح نیست.
  • ۱۴:۴۳ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۰
    0 0
    موضوع مهمیه - خوشم اومد، حواستون جَمعه کاش حواس مسئولین هم بیشتر جمع بشه با این تذکر شما
  • ۱۶:۴۴ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۰
    0 0
    دقیقا!
  • ۱۶:۴۶ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۰
    0 0
    بسیاری از فرزندان مسئولین مقیم خارج از کشور و دارای تابعیت دوگانه هستند، چه کسی برای چه کسی قانون وضع کند؟
  • ۱۹:۲۷ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۰
    0 0
    مطلب از لحاظ حقوقی کاملا مخدوش است. تابعيت مضاعف يك امر كاملا قبول شده در حقوق داخلي و بين المللي است و اتفاقا داراي قواعد و قوانيني هم هست . قابل ذكر هم هست براي پذيرفتن مشاغل مهم و امنيتي هم تا جايي كه اطلاع دارم هيچ مقرره اي نداريم كه كساني كه تابعيت مضاعف قبول ميكنند نتوانند قبول پست حتي مهم و امنيتي كنند و تنها براي كساني كه تابعيت خارجي دارند و تابعيت ايراني قبول ميكنند طبق قانون مدني محدوديت شغلي داريم.
  • سید حسین ۱۹:۳۵ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۰
    0 0
    بحث تابعیت و داشتن گذرنامه مضاعف در دنیا مسئله جدیدی نیست و بسیاری از کشورها این حق را به رسمیت می شناسند. تولد در کشور دیگر، ازدواج با همسر خارجی، سرمایه گذاری، دریافت مجوز کار و غیره همگی دلایل حقوقی برای دریافت تابعیت مضاعف هستند. در صورت اجرای پیشنهاد نویسنده جدا از مشکلات بسیاری که برای موارد فوق پدید می آید، این نظریه نویسنده از نظر عملی به ضرر کشور نیز خواهد بود و جلوی بازگشت دانشمندان مقیم خارج از کشور برای ارائه خدمات را خواهد گرفت. آنچه که می شود به صورت قانونی تصویب نمود می تواند محدود نمودن اجازه کسب مدیریت های کلان در کشور برای افرادی باشد که دارای تابعیت مضاعف از کشورهای به خصوص باشند. در این صورت فرد مورد نظر می بایست ابتدا از تابعیت کشورهای به خصوص خارج شود تا بتواند مسؤولیت مربوطه را دریافت نماید. لیکن حتی چنین قانونی چندان نمی تواند جلوگیری از حضور خائنین بنماید. به نظر حقیر باید ساز و کار های قانونی برای تعیین صلاحیت کلیه مسؤولین توسط کمیته مشترک و زیل مجموعه شورای نگهبان تشکیل گردد. در چنین صورتی نه فقط توانایی های عملی و علمی افراد می بایست متناسب به مسؤولیت های ایشان می تواند مورد بررسی قرار گیرد بلکه با دریافت گزارش اطلاعاتی از وضعیت امنیتی ایشان می توان تناسب ایشان را با مسؤولیت های مربوطه مشخص کرد.
  • ۰۰:۱۰ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۶
    0 0
    1- اصل 41 قانون اساسی از سلب خود بخودی تابعیت صحبت نکرده است بلکه از قادر بودن دولت بر سلب تابعیت از کسی که تابعیت بیگانه را قبول کرده سخن گفته که این باید با سازوکار قانونی صورت گیرد و نه به صورت خودبخودی. با یک زحمت چند دقیقه ای به مشروح مذاکرات تصویب قانون اساسی به سادگی این مساله را ثابت می شود. اتفاقا صحبت از پذیرش تابعیت کانادا بوده است ! : " قسمتی از مشروح مذاکرات قانون اساسی برای اصل 41 دکتر گلزاده غفوری ـ همانطوریکه در جلسه صبح گفته شد بعضی از کشورها هستند که افرادشان چند تابعیتی هستند مثلا در کشور کانادا ایرانیانی هستند که تابعیت ایران را دارند ولی قوانین تابعیت و مهاجرتی آنها ایجاب میکند که اینها چون آنجا طبیب هستند، یا استاد هستند بهشان تابعیت بدهند. من در جلسه صبح هم گفتم و دوستان هم میدانند، شما راضی هستید که با این قید اخیری که اینجا گذاشتید که اگر یک کشور دیگری مثل کانادا تابعیتی به یک ایرانی داد که در آنجا مقیم هست، این موجب سلب تابعیت ایرانیش بشود؟ این نکته را من میخواستم تذکر بدهم. رئیس (منتظری) ـ دولت اگر بعداً مصلحت دید سلب تابعیت میکند اگر مصلحت ندید سلب تابعیت نمیکند در این مورد یک قانون در ان موقع میگذارنند." 2- بر اساس توضیح بالا، ماده 988 و 989 در مورد کسانی است که ترک تابعیت کرده اند و کسانیکه غیرقانونی تبعیت خارجی پذیرفته اند که هیچکدام از این دوماده بر جناب خاوری تطبیق ندارد. ایشان بر اساس شواهد، کاملا قانونی تابعیت کانادا را پذیرفته اند و ترک تابعیت هم نکرده اند. مدعایی که ایشان غیرقانونی تابعیت مضاعف پذیرفته با توضیح فوق چیست؟؟؟؟ 3- مساله تابعیت مضاعف اصلا موضوع جدیدی نیست و اگر قرار بود قانونگذار بخاطر سکوت آنرا قبول نمیکرد الان باید کلیه دارایی های غیرمنقول همه کسانی که تابعیت مضاعف داشتند منتقل شده بود که هیچگاه مجریان قانون چنین رویه ای اتخاذ نکرده اند که این خود موید پذیرش تابعیت مضاعف بدون ترک تابعیت است. شما نمونه ای بیاورید که کسی را که تابعیت مضاعف در کشور پذیرفته که کم هم نیستند مجبور به انتقال اموال و ... کرده باشند. 4- کلا جالبه که شما زحمت مصاحبه با یک متخصص حقوق بین الملل رو به خودتون نمیدید....
  • پاسخ ۰۰:۴۱ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۷
    0 0
    با سلام خدمتت دوستان مساله ای که نویسنده بیان کرده اند با تتمه ای که به ان زده اند تا حدودی درست شده است به نظرم منظور ایشان این بوده که پذیرش یا تحصیل تابعیت کشور خارجی برای اتباع ایرانی، منوط به تعیین تکلیف تابعیت ایرانی او در مراجع ذیصلاح است وگرنه تابعیت مضاعف در مواردی هم چون تولد طفل از پدر ایرانی در کشور خارجی مثل انگلستان که سیستم خاک را دارد امری اجتناب ناپذیر است. لذا به نظر بنده منظور نویسنده مواردی است که افراد بعد از رسیدن به سن 18 سالگی، تقاضای تحصیل تابعیت خارجی میکنند بدون اینکه دولت جمهوری اسلامی را در جریان امر قرار دهند لذا محمود خاوری از مصادیق کسانی است که خود تقاضای تابعیت کشور بیگانه را نموده و دولت را در جریان امر قرار نداده نه اینکه با تولدش در خاک بیگانه مشمول تابعیت مضاعف شود. لذا توقیف اموال غیر منقول ایشان و فروش آن توسط دادستان امری کاملا قانونی است.
  • ۰۸:۰۴ - ۱۳۹۰/۰۷/۲۸
    0 0
    سانسورچی ها
  • یک دیپلمات سابق ۱۷:۲۱ - ۱۳۹۰/۰۸/۰۵
    0 0
    همه این حرف ها درست ولی هیچ کس به این مطلب نپرداخت که چرا ایرانی ها (بزعم نویسنده)حاضر می شوند برای خارجی ها جاسوسی کنند و برای کشور هایی که تابعیت مضاعف را دارند این کار را نمی کنند؟دهل را از سر گشادش می زنید.آقایان تابعیت دو گانه یا چند گانه اشکالی ندارد ،آنچه اشکال دارد اینست که چرا ما ایرانیها این همه شوق و ذوق داریم که گرین کارت داشته باشیم؟چرا سرزمین کفر را به دیار اسلامی خودمان ترجیح می دهیم؟چرا این همه متقاضی برای رفتن به آنجا هست؟می دانید چه درآمد هنگفتی نصیب وکلایی می شود که برای گرفتن گرین کارت در آنجا فعالیت می کنند؟این آقای نویسنده استاد دانشگاه اگر توانست به این سوالات پاسخ دهد آن وقت دغدغه امنیتی هم نداشت؟ریشه یابی مسایل از طریق علمی راه حل معضلات این چنینیست نه داشتن تابعیت مضاعف.وگر نه بچه یک دیپلمات ایرانی که در هر کجای دنیا متولد شود بر اساس قاعده حقوقی خاک و خون بدلیل داشتن پدر و مادر ایرانی ،ایرانی محسوب می شود و بر اساس قاعده خاک تابعیت کشور محل تولد خود را می گیرد.حال چرا باید ما به عنوان یک دیپلمات ایرانی حاضر شویم که شناسنامه آن کشور را برای فرزند خودمان بگیریم مساله دیگریست که به بحث ریشه یابی بر می گردد.
  • سعید ۲۱:۵۶ - ۱۳۹۰/۰۹/۱۳
    0 1
    اگر حرفتان از روی اطلاعات است و نه از روی جو زدگی، لطفا یک آماری یا یک اطلاعاتی ارائه کنید که خدای ناکرده گفته نشود که این حرف مفت است و از نوع هیاهوهای پوچ هوچیگران است.

این مطالب را از دست ندهید....

فیلم برگزیده

برگزیده ورزشی

برگزیده عکس