ولی‌الله سیف در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه هدف‌گذاری بانک مرکزی برای کنترل پایه پولی و نقدینگی در شرایطی اتخاذ شد که در مجموع عملکرد شهریور ماه 92 تا اسفند ماه سال گذشته رشد نقدینگی 126 درصد، پایه پولی 78 درصد و بدهی بانک‌های تجاری، دولتی و خصوصی به بانک مرکزی 55 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است و هم اکنون حجم کل بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی 115 هزار میلیارد تومان است. با توجه به اینکه نقدینگی بیش از دولت قبل با پایه پولی تقریباً معادل دولت قبل افزایش یافته آیا فکر نمی‌کنید بانک مرکزی در تحقق هدفش با شکست مواجه شده است، گفت: آمارهایی که ما در اختیار داریم و من بررسی کردم این است که بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی تنها 25 تا 26 هزار میلیارد تومان است ضمن اینکه باید مسکن مهر را هم در نظر بگیریم. 

خبرنگاری در واکنش به این نکته رئیس کل بانک مرکزی، گفت: خط اعتباری پرداخت شده به مسکن مهر در این ارقامی که بنده اعلام کردم نیست و تنها بدهی بانک‌های خصوصی و بانک‌های تجاری دولتی در  این مدت 55 هزار میلیارد تومان طبق گزارش بانک مرکزی افزایش یافته است. 

سیف، گفت: بنده چنین آماری ندارم و آن آمار را به ما نشان بدهید. 

خبرنگار پاسخ داد: این آمار از نماگرهای اقتصادی بانک مرکزی استخراج شده است و اگر به سایت بانک مرکزی مراجعه کنید می‌توانید آن را ببینید.

سیف در واکنش به این نکته با بیان اینکه دولت متعهد به کنترل تورم و ثبات بازار ارز بود،‌ گفت: بانک مرکزی باید سیاستی اتخاذ می‌کرد که علاوه بر کنترل تورم منجر به خروج از رکود هم شود. 

وی ادامه داد: در اوایل به بانک مرکزی این انتقاد وارد می‌شود که بانک مرکزی کنترل تورم را فدای رکود کرده و هم اکنون این اظهارات مطرح می‌شود. باید تعادل بین سیاست انبساطی و انقباضی ایجاد کرد و بهتر است بدون اغراض سیاسی نسبت به مسائل اقتصادی و فنی و عملکرد بانک مرکزی اظهارنظر کرد. 

خبرنگار در واکنش به این صحبت سیف، گفت: آیا بررسی و استناد به آمارهای بانک مرکزی اظهارنظر سیاسی است؟

که سیف، گفت: شما آن آمار را به ما نشان بدهید. 

ادامه جلسه سؤالات رسانه‌های همسو با  دولت دقیقاً در راستای نقد کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری و نقد دولت دهم بود که در بخشی از این اظهارات به بحث چاپ پول و رشد پایه پولی در دولت قبل اشاره شد.

* نادیده انگاری رشد 76 درصدی پایه پولی 

خبرنگاری در واکنش به این اظهارات رئیس کل بانک مرکزی پرسید اینکه شما می‌گویید در گذشته چاپ پول می‌شده و پایه پولی رشد می‌کرده، در دوره شما هم پایه پولی 78 درصد افزایش یافته است. این بد نیست؟

رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به این سؤال گفت: هدف بانک مرکزی متغیرهای اصلی و کلان اقتصاد از جمله تورم و ثبات بازار ارز است و همانطور که می‌بینید تورم تک‌رقمی شده و بازار ارز ثبات دارد.

* تکرار مکررات سیف/ رشد اقتصادی فقط از نفت نیست

رئیس کل بانک مرکزی در ابتدای جلسه با بیان اینکه همه تلاش بانک مرکزی در جهت همگرایی و هم‌افزایی بود، اظهار داشت: چیزی که در اوایل دولت خیلی فشار ایجاد می‌کرد نوسان بازارها بود، بانک مرکزی در گذشته از ابزارهای پولی به صورت افراطی در جهت کنترل بازارها استفاده می‌کرد اما در دولت یازدهم استفاده از ابزارهای پولی منطقی شد. 

وی افزود: در نهایت رشد اقتصادی که در سال 91 منفی 8.6 درصد برمبنای سال پایه 83 و منفی 7.7 درصد برمبنای سال پایه 90 بود در 9 ماهه سال 95 به مثبت 11.6 درصد رسید.

سیف ادامه داد: مطلب خاصی که بر روی ‌آن تأکید می‌شود این است که در رشد اقتصادی اعلامی سهم عمده آن نفت است در حالی که بانک مرکزی به صورت کاملاً شفاف جزئیات رشد اقتصادی را منتشر کرده است و اگر دقت کنیم می‌بینیم که رشد بخش صنعت در 9 ماهه سال گذشته 5.8 درصد بوده است که این یک دستاورد بزرگ است.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه هیچ کس فکر نمی‌کرد بعد از برجام حجم صادرات دو برابر شود، گفت: بعد از اجرایی شدن برجام حجم صادرات نفت دو برابر شد و همین اتفاق اثرش را بر رشد اقتصادی نشان داد، اگر به بخش غیرنفتی هم نگاه کنیم می‌بینیم که این بخش هم رو به رشد است. 

وی یکی از علل رشد 5.8 درصدی بخش صنعت در 9 ماهه سال 95 را تأمین منابع و سرمایه در گردش بنگاه‌های کوچک و متوسط توسط سیستم بانکی دانست و افزود: در مجموع بیش از 16 هزار میلیارد تومان به 25 هزار بنگاه اقتصادی در اقصی‌نقاط کشور داده شد و به 17 هزار و 250 بنگاه دیگر هم سرمایه در گردش پرداخته شد، در مجموع در سال 95 نظام بانکی 548 هزار میلیارد تومان تسهیلات پرداخت کرد که 32 درصد نسبت به سال 94 رشد داشته است. 

سیف با بیان اینکه 64 درصد از این تسهیلات برای بخش صنعت و تأمین مالی بنگاه‌ها پرداخته شده است، گفت: این را هم باید توجه داشته باشیم که سیستم بانکی و اقتصاد ایران با تنگنای مالی مواجه است و باید نسبت به جملاتی که گفته می‌شود توجه داشت، چرا که برخی از این اظهارات مانند اینکه سیستم بانکی به ورشکستگی رسیده منطقی نیست.

رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه بانک‌ها از سال‌های گذشته مشکلاتی داشتند، گفت: در دو سال گذشته مشکل بانک‌ها شدیدتر بود،اما هم اکنون با اقداماتی که بانک مرکزی انجام داده است وضعیت بهتر شده است. سرمایه بانک‌ها افزایش یافته و با شفاف‌سازی صورت‌های مالی و تعریف استانداردهای لازم‌الاجرا برای بانک‌ها به تدریج مشکلات بانک‌ها و سیستم بانکی برطرف خواهد شد. 

وی تعیین حداقل‌های افشای اطلاعات را یکی از اقدامات بانک مرکزی برای افزایش شفاف‌سازی و اصلاح نظام بانکی عنوان کرد و گفت: بانک‌ها در چنین شرایطی موظف می‌شوند خود را با استانداردهای تعریف شده هماهنگ کنند و معتقدیم این مسیری که طراحی شده تا دو سال آینده شرایط بانک‌ها را متحول می‌کند. 

*راه حل تکراری برای خروج از انجماد دارایی بانک‌ها

سیف با اشاره به حجم بالای دارایی منجمد بانک‌ها و ضرورت جایگزینی آن با دارایی‌های نفت، گفت: طبق دستورالعملی که بانک مرکزی تدوین کرده بانک‌ها باید سهام شرکت‌ها و بسیاری از املاک خود را به دارایی نقد تبدیل کند و با این اقدام اصلاحات مناسبی در سیستم بانکی انجام خواهد شد. 

رئیس کل بانک مرکزی همچنین به مشکلات به وجود آمده ناشی از افزایش معوقات اشاره کرد و گفت: بخش زیادی از این معوقات ناشی از تکالیفی است که 4 دهه بر دوش بانک‌ها گذاشته شده و به تدریج باید این فضا را تغییر داد. 

وی با اشاره به قرار گرفتن پوشش‌های ریسک برای بانک‌ها و راه‌اندازی صندوق ضمانت سپرده‌ها، گفت: با راه‌اندازی این صندوق پوشش خوبی برای بازپرداخت سپرده‌گذاران بانکی وجود خواهد داشت. 

سیف همچنین به طراحی نظام نوین نظارت بر بانک‌ها اشاره کرد و گفت: در چارچوب این نظام بانک‌ها به بانک‌های پرریسک و کم‌ریسک تقسیم‌بندی می‌شوند و تمرکز نظام بانکی بیشتر بر بانک‌های پرریسک خواهد بود و با این کار سطح نظارت به شیوه نظارت بهبود خواهد یافت.

وی خصوص بعضی وعده‌های مطرح شده در مناظره های انتخاباتی از جمله افزایش یارانه‌ها، تولید مسکن و ایجاد اشتغال گفت: هرگونه اقدامی در اقتصاد هزینه‌ای دارد و باید اول آن هزینه را برآورد و بعد هزینه کنیم.

رئیس کل بانک مرکزی به نوسانات ایجاد شده در سال های 91 و 92 اشاره کرد و افزود: دلیل این نوسانات بی‌تدبیری در برخی از تصمیم‌گیری‌های نامناسب با اقتصاد کشور بود.

*دولت قبل برای پرداخت یارانه دست درجیب بانک مرکزی کرد

وی در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه دولت قبل چه تصمیمات نادرستی در حوزه اقتصاد داشت که هنوز اثرات مخرب آن را در اقتصاد می‌بینیم، گفت: قرار بود یارانه‌ها از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی پرداخت شود ولی به دلیل بی‌نظمی در یک مورد با دستور وزیر وقت اقتصاد 7 هزار و 500 میلیارد تومان از حساب بانک مرکزی برداشت شد و تنها یک هزار و 800 میلیارد تومان آن بازپرداخت شده است؛ این موضوع در واقع به معنای دست کردن دولت در جیب بانک‌مرکزی است.

سیف ادامه داد: 3 هزار میلیارد تومان با دستور رئیس کل وقت بانک‌مرکزی و با دستور رییس جمهور وقت از حساب بانک‌ها برداشت شد، بانک‌ها امروز هم مدعی هستند و دیوان محاسبات هم این موضوع را بررسی کرد و گفت باید این رقم برگردانده شود.

رئیس کل بانک مرکزی نمونه دیگر تصمیم غلط دولت قبل را تبدیل 3 میلیارد دلار از منابع ارزی بانک مرکزی به ریال و 3 هزار و 700 میلیارد تومان برای اتمام پروژه‌ها عنوان کرد و گفت: 45 هزار میلیارد تومان خط اعتباری بدون منبع از بانک‌مرکزی برای مسکن مهر گرفتند که به معنای چاپ اسکناس و دست کردن در جیب 80 میلیون نفر است.

*بدهی 6000 میلیارد تومانی شهردار به نظام بانکی

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: بنابر اعلام عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی 117 هزار واحد مسکن مهر متقاضی ندارد ولی بانک مرکزی خود را ناگزیر از اجرای این موضوع می‌دانست و تلاش کردیم تا به پایان رساندن این موضوع منابع هزینه شده را از محل اقساط دریافت کنیم که نقش مهمی در بازگردادن ثبات و کاهش نقدینگی دارد.

وی در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت انجماد دارایی‌ها و اینکه با وجود انتقادهایی که آقای قالیباف به وضعیت بانک‌ها می‌کند، شرایط بانک شهر که زیر نظر شهرداری است، چگونه است، گفت: یکی از مشکلات دولت یازدهم این است که می‌خواهد با نگاه تخصصی مشکلات را حل کند.

سیف ادامه داد: من عمرم را در نظام بانکی گذرانده‌ام و آشنایی کافی با نیروهای انسانی این مجموعه دارم. بنابراین از اظهارات آقای قالیباف تعجب کردم. ایشان به هر حال در شهرداری تهران کار می‌کند و من هیچ‌گاه چنین نگاهی را به شهرداری تهران و زیرمجموعه ایشان ندارم، از این رو انتظار دارم که با نگاهی دیگر بانک‌ها را مورد توجه قرار دهند.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه آقای قالیباف می‌گویند فقط چهار درصد از منابع بانکی استفاده می‌کنند، گفت: در حال حاضر شهرداری تهران یکی از بزرگترین بدهکاران بانکی است و بدهی حدود پنج تا شش هزار میلیارد تومان به بانک‌ها دارد.

سیف با اشاره به پروژه‌های انجام شده در شهر تهران توسط شهرداری، گفت: پروژه‌هایی که شهردار تهران از آن سخن گفته و می‌گوید مترو، بزرگراه صدر و یا امثال آن را در تهران ساخته و به بهره‌برداری رسانده است از منابعی بوده که از طریق بانک‌ها تأمین شد؛ پس چرا این‌ها را اعلام نمی‌کنند؟

وی همچنین درباره بانک شهر گفت:‌ در این بانک نیز استانداردها به درستی رعایت نشده و شاهد آن بوده‌ایم که شهرداری برای انجام عملیات خود این بانک را مجبور به انجام اموری می‌کند که برخلاف چارچوب نظام بانکی است. با این حال حوزه نظارت بانک مرکزی همواره این موضوع را مورد بررسی قرار داده و پیگرد قانونی داشته است.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: به دنبال مسائل مطرح شده من خواستم تا در بانک مرکزی بررسی انجام شود که در نتیجه آن مشخص شد 40 درصد از تسهیلات بانکی برای 200 شخص حقوقی پرداخت شده که از جمله آن‌ها خود شهرداری تهران است.

سیف با بیان اینکه، مطالبات معوق نظام بانکی در آغاز دولت 14.7 درصد از کل تسهیلات بود، اظهارداشت: براساس بررسی‌ها اقلام دیگری در بانک‌ها وجود دارد که در سرفصل مطالبات قرار گرفته است و از آنجایی‌که بانک مرکزی به دنبال شفافیت است برخی از سرفصل‌ها وارد مطالبات معوق شد.

رئیس کل بانک مرکزی تصریح کرد: درصد مطالبات معوق حدود 10 درصد است البته اقلام جدیدی که در صورت‌های مالی بانک‌ها بود نیز شناسایی شد.

وی با بیان اینکه مطالبات معوق در زمان ارائه تسهیلات مشخص نمی‌شود و اگر مکانیزم‌هایی برای وصول در نظر گرفته نشود باعث مطالبات معوق در سال‌های بعد می شود، اظهار داشت: در نظام بانکی بین الملل نیز برخی از تسهیلات به مطالبات معوق تبدیل می‌شود و این رقم سه تا چهار درصد مناسب است اما رقم بالاتر درست نیست.

سیف گفت: در گذشته به بانک‌ها گفته می‌شد از محل تجدید ارزیابی افزایش سرمایه می‌دهیم و این امر مشکلاتی را ایجاد کرد.

*تک نرخی کردن ارز وعده می‌ماند

رئیس شورای پول و اعتبار در پاسخ به پرسشی درباره وعده تک نرخی کردن ارز گفت: رفتار بانک مرکزی شفاف و با دستاوردهای بزرگ بوده است.

سیف با بیان اینکه، هرگونه نوسانی شوک به اقتصاد وارد می‌کند، اظهارداشت: نوساناتی که محاسبات را بر هم بریزد دستاورد دیگری جز شوک به اقتصاد نیست.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: در بازار ارز باید به دو نکته توجه کرد، یکی اینکه یک‌سری اهداف سیاسی در داخل و خارج برای متلاطم کردن بازار ارز وجود دارد و نکته دوم نیز شوکی است که به بازار ارز به دلیل درآمدهای نفتی وارد شده بود که البته اقدامات خوبی انجام شد.

وی با بیان اینکه، دلار نسبت به تمامی ارزهای مهم دنیا تقویت شده است، گفت: البته یورو هم در مقایسه یا ریال تضعیف شده است.

سیف در پاسخ به پرسشی درباره وعده تک نرخی کردن ارز نیز گفت: رفتار بانک مرکزی شفاف و با دستاوردهای بزرگ همراه بوده و ثبات در بازار ارز حاصل شده است.

وی با بیان اینکه هرگونه نوسانی شوک به اقتصاد وارد می‌کند، اظهارداشت: نوساناتی که محاسبات را بر هم بریزد دستاورد دیگری جز شوک به اقتصاد نیست.

رئیس کل بانک مرکزی گفت: در بازار ارز باید به دو نکته توجه کرد اول یکسری اهداف سیاسی در داخل و خارج برای متلاطم کردن بازار ارز وجود دارد و نکته دوم نیز شوکی است که به بازار ارز به دلیل درآمدهای نفتی وارد شده بود که البته اقدامات خوبی انجام شد.

وی با بیان اینکه، دلار نسبت به تمامی ارزهای مهم دنیا تقویت شده است، گفت: البته یورو هم در مقایسه یا ریال تضعیف شده است.

*جایگزینی یورو با دلار به عنوان ارز مرجع

رییس کل بانک مرکزی از تغییر ارز گزارش‌گری خبر داد و گفت: با توجه به محدودیت‌هایی که با دلار داریم؛ باید ارز گزارش‌گری هم تغییر کند.

*کاهش فاصله نرخ ارز رسمی و بازار به 16.2 درصد

سیف در مورد یکسان سازی نرخ ارز نیز گفت: این امر هدفی بود که بانک مرکزی به دنبال تحقق آن است و بارها نیز گفته شد که در اولین فرصت که شرایط مهیا باشد اجرایی می‌شود.

وی با بیان اینکه، شکاف ارز رسمی و آزاد از 120 درصد به 16.2درصد کاهش یافته است، خاطرنشان کرد: رانت‌ها کاهش یافته و مکانیزم‌های کنترلی نیز در دست اجرا است.

سیف ادامه داد: قبل از اجرای برجام اعلام کردم که پس از شش ماه از لغو تحریم‌ها و بعد از اجرای برجام، ارز تک نرخی می‌شود اما شرایط در نظام بانکی با سرعتی که انتظار داشتیم، عادی نشد.

وی گفت: معتقدیم که تک نرخی شدن ارز باید با ثبات باشد؛ ضمن اینکه در سال‌های گذشته یک بار یکسان‌سازی نرخ ارز انجام شده بود و اگر درست عمل می‌شد، ار تک نرخی حفظ می‌شد.

رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: در زمان تحریم نظام بانکی به سمت صرافی‌ها حرکت کرد و صرافی ها علاوه بر فعالیت های روز مره اقدامات بانکی را نیز انجام می‌دادند و به دلیل اینکه منافعی برای برخی وجود داشت مقاومت‌هایی هم انجام می‌شود. البته بانک مرکزی نیز برای رفع این مشکل اقدامات مناسبی انجام داده است.

سیف با طرح این موضوع که برخی عنوان می‌کنند چرا بانک مرکزی مخالف پیمان پولی است؟، گفت: یکی از موضوعات مهمی که از روز اول در ذهن ما بود و در هر مذاکره‌ای از بحث‌های جدی ماست، پیشنهاد قابل عملیاتی شدن برای پیمان‌های پولی است.

انعقاد پیمان پولی با 4 کشور

وی به امضای یادداشت تفاهم با کشورهای مختلف در این زمینه اشاره کرد و گفت: ما با ترکیه، جمهوری آذربایجان، پاکستان و عراق تفاهم نامه امضا کرده‌ایم و در حال امضای این یادداشت تفاهم با روسیه هستیم.

رئیس شورای پول و اعتبار توضیح داد که برای امضای پیمان‌های پولی باید در تعاملات وارداتی و صادراتی دو کشور تناسب وجود داشته باشد.

رئیس کل بانک مرکزی درباره وصول درآمدهای نفتی گفت: هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد و با توجه به روابط ایجاد شده با بانک‌های مرکزی ایتالیا و اتریش به راحتی حواله‌های ارزی دریافت و وصول می‌شود؛ ما هیچ مشکلی با هند، چین و سایر کشورهای خریدار نفت ایران برای دریافت پول نفت نداریم.

سیف در پاسخ به سوال دیگری درباره وعده‌های اقتصادی و ظرفیت تامین منابع آن گفت: تفاوت دوره کنونی با دوره‌های قبل در آن است که یکبار آثار تخریبی این وعده‌ها به دلیل ندانم کاری‌ها دیده شده است؛ اقتصاد ایران دیگر ظرفیت این تهدیدها با دامنه وسیع‌تر را ندارد.

وی با تشریح منابع و مصارف موجود در بودجه گفت: منابع و مصارف در بودجه از محل فروش نفت و درآمدهای مالیاتی موجود است و دامنه اختیار یک رییس جمهور با توجه به ترکیب درآمدی و هزینه‌ای است؛ امکان رخ دادن معجزه نیست هرچند ممکن است ظرفیت اجرایی افراد متفاوت است.

رییس شورای پول و اعتبار توضیح داد که تنها 2 راه افزایش قیمت کالاها و حامل‌های انرژی یا چاپ پول توسط بانک مرکزی است که از انجام آن‌ها کل آحاد جامعه متضرر می‌شود.

سیف خطاب به نامزدهای انتخاباتی گفت: خوب است برادران و دوستان ما برنامه های خود را ارائه کنند و بگویند چه برنامه‌ای برای چند برابر کردن یارانه‌ها و از چه محلی دارند؟ شاید راهکارهایی به ذهن آن‌ها برسد که به ذهن ما نمی‌رسد.

وی درباره اینکه اگر شرایط قبلی اقتصاد ادامه می‌یافت، اقتصاد ایران شبیه ونزوئلا شده بود، گفت: شکی در این زمینه نیست و تنها تفاوت این است که سیاست‌های قبلی اقتصادی در ایران ادامه نیافت و در ونزوئلا دنبال شد.

پرداخت وام ازدواج در سال گذشته 4 برابر شد

سیف همچنین درباره وضعیت پرداخت وام ازدواج در نظام بانکی تصریح کرد: وام ازدواج سال 95 معادل 10 میلیون تومان شد؛ در ابتدا دولت مخالف این اقدام بود اما بانک مرکزی گزارشی داده بود و تقاضا کرد تا سقفی وجود نداشته باشد تا منابع بانکی کفاف این را بدهد که بانک‌ها بدون محدودیت تسهیلات بپردازند.

وی قانون را لازم الاجرا دانست و گفت: بعد از ابلاغ عملکرد خوبی در این زمینه داشتیم، الان رشد از نظر تعداد 26.4 و از نظر مبلغ 300 برابر افزایش یافته است. هم‌اکنون 300 هزار نفر در نوبت هستند درحالی که ابتدای دولت 800 هزار نفر بودند. 

سیف در پاسخ به سوالی درباره عدم پرداخت تسهیلات توسط بانک‌ها تا انتخابات گفت: این به هیچ وجه درست نیست ولی کار نظام بانکی واسطه‌گری وجوه است و سپرده‌ها را جمع کرده و سپرده می‌پردازد.

وی ادامه داد: اگر منابع جمع کرده و تسهیلات ندهد هزینه‌زاست و اگر تسهیلات بیشتری بپردازد ساختار نظام بانکی را به هم می زند. نمی توانیم کلی بگوییم همه بانک‌ها وام نمی‌دهند یا همه بانک‌ها وام می‌دهند. بانک ها براساس منابع جذب شده تسهیلات می‌پردازند.

رئیس کل بانک مرکزی درباره آمار چک های برگشتی تصریح کرد: این کار هیچ وقت محرمانه نبوده است. یکی از افتخارات بانک مرکزی و دولت یازدهم این است که آمار و اطلاعات را شفاف اعلام می‌کنیم. چک‌های برگشتی سالانه 2 تا 3 درصد افزایش دارد. بعد از چکاوک و بخصوص در سال 95 شاهد افزایش 100 درصدی تعاملات چک بودیم.

به 100 درصد درآمد فروش نفت دسترسی داریم

سیف تاکید کرد: بنده به‌عنوان رئیس کل بانک مرکزی می ‌گویم به 100 درصد منابع کشور در خارج دسترسی داریم و آن استفاده می‌کنیم.

وی با بیان اینکه در حوزه روابط کارگزاری نیازمند شبکه‌ای هستیم که الان در وضعیت کاملا ایده آل نیست، گفت: شرایط فعلی نسبت به قبل از برجام تفاوت جدی کرده و اصلا قابل مقایسه نیست است و  به طوری که با کشورهای مختلف روابط کارگزاری برقرار شده است.