سیف که امروز حتی رنگ انتخاباتی روحانی را ملاک انتخاب لباس خود قرار داده بود، از تریبون رسانه ها استفاده کرد تا به بیان گزارشی درباره عملکرد 4 ساله دولت یازدهم در حوزه اقتصادی بپردازد.

رنگ و بوی نخستین نشست خبری رئیس کل بانک مرکزی کاملا انتخاباتی و البته محفلی برای تخریب رقبای انتخاباتی روحانی شد. مصداق بارز این موضوع را می توان به پرسش های از قبل هماهنگ شده و جانب دارانه برخی مطبوعات و خبرگزاری ها نسبت داد، آنجا که بخش عمده نشست خبری آقای رئیس کل تبدیل شد به پرسش و پاسخ درباره وعده های انتخاباتی رقبای حسن روحانی.

نشست خبری بعد از ارائه توضیحات اجمالی سیف درباره اقدامات انجام شده وی در بانک مرکزی طی دولت یازدهم به طرح پرسش و پاسخ خبرنگاران رسید که البته در این فرصت هم اهالی رسانه با روشی جدید در نوبت دهی طرح سوالاتشان مواجه شدند. رندمی که شاید پیش از این سابقه نداشت.

در اولین پرسش نوبت به یکی از همکاران مطبوعاتی مان رسید که در انتهای سالن قرار داشت ولی با عنایت روابط عمومی بانک مرکزی بنا شد وی سوالی بپرسد پیرامون اظهارات محمدباقر قالیباف درباره نظام بانکی.

ولی الله سیف در رابطه با اظهارات این کاندیدای ریاست جمهوری و همچنین عملکرد شهرداری تهران در حوزه بانکی گفت:  این برخوردها سیاسی بوده و  نباید در چنین جریانی حرمت افراد را نادیده بگیرد.

وی گفت: من عمرم را در نظام بانکی گذرانده‌ام و آشنایی کافی با نیروهای انسانی این مجموعه دارم. بنابراین از اظهارات آقای قالیباف تعجب کردم. ایشان به هر حال در شهرداری تهران کار می‌کند و من هیچ‌گاه چنین نگاهی را به شهرداری تهران و زیرمجموعه ایشان ندارم، از این رو انتظار دارم که با نگاهی دیگر بانک‌ها را مورد توجه قرار دهند.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه آقای قالیباف می‌گویند فقط چهار درصد از منابع بانکی استفاده می‌کنند، گفت: در حال حاضر شهرداری تهران یکی از بزرگترین بدهکاران بانکی است و بدهی حدود پنج تا شش هزار میلیارد تومان به بانک‌ها دارد. یعنی خود شهرداری هم جزو چهار درصد است؟

سیف همچنین گفت: پروژه‌هایی مثل مترو، بزرگراه صدر و یا امثال آن که در تهران ساخته و به بهره‌برداری رسیده با همراهی شبکه بانکی بوده است.

وی همچنین به بانک شهر به عنوان مجموعه زیر نظر شهرداری تهران اشاره کرد و گفت:‌ در این بانک نیز تمامی اصول به درستی رعایت نشده و شاهد آن بوده‌ایم که شهرداری برای انجام عملیات خود این بانک را مجبور به انجام اموری می‌کند که برخلاف چارچوب نظام بانکی است. با این حال حوزه نظارت بانک مرکزی همواره این موضوع را مورد بررسی قرار داده و پیگرد قانونی داشته است.

رئیس کل بانک البته افزود: به دنبال مسائل مطرح شده من خواستم تا در بانک مرکزی بررسی انجام شود که در نتیجه آن مشخص شد 40 درصد از تسهیلات بانکی برای 200 شخص حقوقی پرداخت شده که از جمله آن‌ها خود شهرداری تهران است.

سیف درباره ورشکستگی بانک‌ها تصریح کرد: این روزها می‌گویند بانک‌ها ورشکسته‌اند در حالی که باید گفت بانک‌های ما مشکل دارند و این موضوع کاملا روشن است و آن را رد نمی‌کنیم.

وی توضیح داد: اما باید توجه داشت که تا دو سال قبل شرایط بانک‌ها چندان مناسب نبود، اما با اقداماتی که انجام شد بسیاری از این مسائل را تاکنون حل کرده‌ایم و در آینده نیز برنامه‌هایی در دستور کار است که نظام بانکی را نسبت به گذشته دچار تحولاتی خواهد کرد.

رئیس کل بانک مرکزی دولت یازدهم در بخشی از سخنان خود در واکنش به وعده های انتخاباتی رقبای حسن روحانی از جمله ایجاد چند میلیون شغل، راه‌اندازی سایت و پرداخت کارانه و افزایش  چند برابری یارانه ها توضیحاتی را مطرح کرد و افزود: در حال حاضر بودجه دولت مشخص بوده و اگر قرار بر افزایش یارانه است باید در آن تعیین شود، اما چنین منابعی در حال حاضر وجود ندارد. از سوی دیگر وقتی می‌گویند قرار است برای افرادی که شغل ندارند کارانه پرداخت کنند آیا می‌دانند تعداد افراد بیکار چقدر است؟ آیا قرار است تمامی آنها در سایت کارانه ثبت نام کنند و آیا در صورت ثبت نام چنین پولی برای پرداخت به آنها وجود دارد.

سیف تاکید کرد: نمی‌دانم شاید افرادی که چنین ادعاهایی مطرح می‌کنند برنامه و راهکار خاصی دارند که مناسب است آن را مطرح کرده تا همگان در جریان چنین برنامه‌هایی قرار گیرند. مشخص است که چنین اقداماتی می‌تواند شوک های اقتصادی قابل توجهی با خود به همراه داشته و یکی از آنها ورود به منابع بانک مرکزی برای تامین چنین رشدهایی است.

رییس کل بانک مرکزی درباره تحقق نیافتن هدف‌گذاری‌های بانک مرکزی در ابتدای کار دولت یازدهم از جمله کنترل رشد پایه پولی، رشد نقدینگی و افزایش بدهی بانک‌های خصوصی به بانک مرکزی اظهارداشت: در حال حاضر 24 تا 25 هزار میلیارد تومان رقم اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی است که آگاهانه این اجازه را داده‌ایم.

رییس شورای پول و اعتبار در ادامه به انتقادهایی که از دولت در سال 92 و 93 مبنی بر تمرکز بیش از اندازه بر کنترل نرخ تورم صورت گرفت، اظهارداشت: برای کنترل تورم باید سیاست‌های انقباضی و برای مقابله با رکود سیاست‌های انبساطی را اتخاذ می‌کردیم؛ برخی از ارقام موجود در مورد بدهی‌های بانکی و اعطای خطوط اعتباری آگاهانه انجام شد.

وی خاطرنشان کرد که 20 درصد از ارقام موجود درباره بدهی‌های بانک‌ها به بانک مرکزی مربوط به ساماندهی موسسات مجاز مالی و اعتباری بود.

سیف تحقق تورم تک رقمی را از جمله دستاوردهای بانک مرکزی در سال 95 برشمرد و گفت: پیش‌بینی ما آن است که رشد اقتصادی برای تمام سال گذشته نیز دو رقمی شود؛ همچنین کنترل رشد نقدینگی نیز بیش از 22 درصد بود.

رییس کل بانک مرکزی به نوسانات ایجاد شده در سال های 91 و 92 اشاره کرد و گفت: دلیل این نوسانات بی‌تدبیری در برخی از تصمیم‌گیری‌های نامناسب با اقتصاد کشور بود.

وی درباره این تصمیمات نادرست به دو مورد اشاره کرد و توضیح داد: قرار بود یارانه‌ها از محل افزایش قیمت حامل‌های انرژی پرداخت شود ولی به دلیل بی‌نظمی در یک مورد با دستور وزیر وقت اقتصاد 7 هزار و 500 میلیارد تومان از حساب بانک مرکزی برداشت شد و تنها یک هزار و 800 میلیارد تومان آن بازپرداخت شده است؛ این موضوع در واقع به معنای دست کردن دولت در جیب بانک‌مرکزی است.

سیف درباره مورد دوم گفت: 3 هزار میلیارد تومان با دستور رییس کل وقت بانک‌مرکزی و با دستور رییس جمهور وقت از حساب بانک‌ها برداشت شد و بانک‌ها امروز هم مدعی هستند و دیوان محاسبات هم این موضوع را بررسی کرد و گفت باید این رقم برگردانده شود.

سیف در نمونه دیگر به تبدیل 3 میلیارد دلار از منابع ارزی بانک مرکزی به ریال و 3 هزار و 700 میلیارد تومان برای اتمام پروژه‌ها اشاره کرد و گفت: 45 هزار میلیارد تومان خط اعتباری بدون منبع از بانک‌مرکزی برای مسکن مهر گرفتند که به معنای چاپ اسکناس و دست کردن در جیب 80 میلیون نفر است.

رییس کل بانک مرکزی تصریح کرد: بنابر اعلام عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی 117 هزار واحد مسکن مهر متقاضی ندارد ولی بانک مرکزی خود را ناگزیر از اجرای این موضوع می‌دانست و تلاش کردیم تا به پایان رساندن این موضوع منابع هزینه شده را از محل اقساط دریافت کنیم که نقش مهمی در بازگردادن ثبات و کاهش نقدینگی دارد.

رییس شورای پول و اعتبار در پاسخ به پرسشی درباره وعده تک نرخی کردن ارز گفت: رفتار بانک مرکزی شفاف و با دستاوردهای بزرگ همراه بوده و ثبات در بازار ارز حاصل شده است.

سیف با بیان اینکه، هرگونه نوسانی شوک به اقتصاد وارد می‌کند، اظهارداشت: نوساناتی که محاسبات را بر هم بریزد دستاورد دیگری جز شوک به اقتصاد ندارد.

رییس کل بانک مرکزی گفت: در بازار ارز باید به دو نکته توجه کرد یکی اینکه یک‌سری اهداف سیاسی در داخل و خارج برای متلاطم کردن بازار ارز وجود دارد و نکته دوم نیز شوکی است که به بازار ارز به دلیل درآمدهای نفتی وارد شده بود که البته اقدامات خوبی انجام شد.

وی با بیان اینکه، دلار نسبت به تمامی ارزهای مهم دنیا تقویت شده است، گفت: البته یورو هم در مقایسه یا ریال تضعیف شده است.

رییس کل بانک مرکزی از تغییر ارز گزارش‌گری خبر داد و گفت: با توجه به محدودیت‌هایی که با دلار داریم؛ باید ارز گزارش‌گری هم تغییر کند.

یکسان‌سازی ارز در اولین فرصت 

سیف در مورد یکسان سازی نرخ ارز نیز گفت: این امر هدفی بود که بانک مرکزی به دنبال تحقق آن است و بارها نیز گفته شد که در اولین فرصت که شرایط مهیا باشد اجرایی می‌شود.

وی با بیان اینکه، شکاف ارز رسمی و آزاد از 120 درصد به 16.2 درصد کاهش یافته است، خاطرنشان کرد: رانت‌ها کاهش یافته و مکانیزم‌های کنترلی نیز در دست اجرا است.

سیف ادامه داد: قبل از اجرای برجام اعلام کردم که پس از شش ماه از لغو تحریم‌ها و بعد از اجرای برجام، ارز تک نرخی می‌شود اما شرایط در نظام بانکی با سرعتی که انتظار داشتیم، عادی نشد.

وی گفت: معتقدیم که تک نرخی شدن ارز باید با ثبات باشد؛ ضمن اینکه در سال‌های گذشته یک بار یکسان‌سازی نرخ ارز انجام شده بود.

وی با بیان اینکه شرایط نظام بانکی با قبل از برجام به هیج وجه قابل مقایسه نیست و در بخش کارگزاری‌ها و روابط بانکی اقدامات مناسبی انجام شده است، گفت: برای تجارت خارجی کشور امکان اینکه 100 درصد با ال سی اقدامات انجام شود وجود دارد.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: در زمان تحریم نظام بانکی به سمت صرافی‌ها حرکت کرد و صرافی ها علاوه بر فعالیت های روزمره اقدامات بانکی را نیز انجام می‌دادند و به دلیل اینکه منافعی برای برخی وجود داشت مقاومت‌هایی نیز انجام می‌شود؛ البته بانک مرکزی نیز برای رفع این مشکل اقدامات مناسبی انجام داده است.

سیف با طرح این موضوع که برخی عنوان می‌کنند چرا بانک مرکزی مخالف پیمان پولی است؟، گفت: یکی از موضوعات مهمی که از روز اول در ذهن ما بود و در هر مذاکره‌ای از بحث‌های جدی ماست، پیشنهاد قابل عملیاتی شدن برای پیمان‌های پولی است.

جزییات تفاهم‌نامه‌ها با بانک‌های بین‌الملل

وی به امضای یادداشت تفاهم با کشورهای مختلف در این زمینه اشاره کرد و گفت: ما با ترکیه، جمهوری آذربایجان، پاکستان و عراق تفاهم نامه امضا کرده‌ایم و در حال امضای یادداشت تفاهم با روسیه هستیم.

رییس شورای پول و اعتبار توضیح داد که برای امضای پیمان‌های پولی باید در تعاملات وارداتی و صادراتی دو کشور تناسب وجود داشته باشد.

رییس کل بانک مرکزی درباره وصول درآمدهای نفتی گفت: هیچ مشکلی در این زمینه وجود ندارد و با توجه به روابط ایجاد شده با بانک‌های مرکزی ایتالیا و اتریش به راحتی حواله‌های ارزی دریافت و وصول می‌شود؛ ما هیچ مشکلی با هند، چین و سایر کشورهای خریدار نفت ایران برای دریافت پول نفت نداریم.

امین منابع آن گفت: تفاوت دوره کنونی با دوره‌های قبل در آن است که یکبار آثار تخریبی این وعده‌ها به دلیل ندانم کاری‌ها دیده شده است؛ اقتصاد ایران دیگر ظرفیت این تهدیدها با دامنه وسیع‌تر را ندارد.

وی با تشریح منابع و مصارف موجود در بودجه گفت: منابع و مصارف در بودجه از محل فروش نفت و درآمدهای مالیاتی موجود است و دامنه اختیار یک رییس جمهور با توجه به ترکیب درآمدی و هزینه‌ای است؛ امکان رخ دادن معجزه نیست هرچند ممکن است ظرفیت اجرایی افراد متفاوت باشد.

رییس شورای پول و اعتبار توضیح داد که تنها 2 راه افزایش قیمت کالاها و حامل‌های انرژی یا چاپ پول توسط بانک مرکزی است که از انجام آن‌ها کلاب به نامزدهای انتخاباتی گفت: خوب است برادران و دوستان ما برنامه های خود را ارائه کنند و بگویند چه برنامه‌ای برای چند برابر کردن یارانه‌ها و از چه محلی دارند؟ شاید راهکارهایی به ذهن آن‌ها برسد که به ذهن ما نمی‌رسد.

وی درباره اینکه اگر شرایط قبلی اقتصاد ادامه می‌یافت، اقتصاد ایران شبیه ونزوئلا شده بود، گفت: شکی در این زمینه نیست و تنها تفاوت این است که سیاست‌های قبلی اقتصادی در ایران ادامه نیافت و در ونزوئلا دنبال شد.

سیف درباره عدم پرداخت تسهیلات تا انتخابات گفت: به هیچ وجه درست نیست ولی کار نظام بانکی واسطه‌گری وجوه است و سپرده‌ها را جمع کرده و سپرده می‌پردازد. اگر منابع جمع کرده و تسهیلات ندهد هزینه‌زاست و اگر تسهیلات بیشتری بپردازد ساختار نظام بانکی را به هم می زند. نمی توانیم کلی بگوییم همه بانک‌ها وام نمی‌دهند یا همه بانک‌ها وام می‌دهند. بانک ها براساس منابع جذب شده تسهیلات می‌پردازند.

رییس کل بانک مرکزی درباره آمار چک های برگشتی تصریح کرد: این کار هیچ وقت محرمانه نبوده است. یکی از افتخارات بانک مرکزی و دولت یازدهم این است که آمار و اطلاعات را شفاف اعلام می‌کنیم. چک‌های برگشتی سالانه 2 تا 3 درصد افزایش دارد. بعد از چکاوک و بخصوص در سال 95 شاهد افزایش 100 درصدی تعاملات چک بودیم.

سیف گفت: بعنوان رئیس کل بانک مرکزی می ‌گویم به 100 درصد منابع کشور در خارج دسترسی داریم.

وی عنوان کرد:‌ در حوزه روابط کارگزاری نیازمند شبکه‌ای هستیم که الان در وضعیت کاملا ایده آل نیست؛ ولی نسبت به قبل از برجام تفاوت جدی کرده است. الان در تمام جاهای دنیا روابط کارگزاری داریم.