به گزارش مشرق، "ویتالی مائومکین" کارشناس برجسته روس در زمینه مسائل خاورمیانه و رئیس موسسه شرق شناسی آکادمی علوم روسیه، معتقد است چهار سناریوی اساسی برای پیشرفت روند اوضاع بحران بوجود آمده در روابط قطر و برخی کشورهای عربی وجود دارد که در میان آنها «سرنگونی نرم قدرت حاکمه در قطر» و «رویارویی نظامی و عواقب سنگین برای طرفین» از جمله آنهاست. این سناریوها را وی در گزارشی برای شورای امور بین الملل روسیه توضیح داده است.

نائومکین معتقد است: «من همچنان بر این عقیده هستم که طرفین این بحران موفق خواهند شد تا با یکدیگر به توافق برسند. هیچکس مایل نیست این مناقشه که بین کشورهایی جریان دارد که در اوضاع منطقه تاثیرگذار هستند، تعمیق شود. قطر خود از جمله کشورهای دارای ذخایر گاز فراوان و جزو چهار کشور اول جهان از لحاظ حجم ذخایر گازی است.»

وی افزوده است: «در عین حال کشورهای عربی منطقه برای قطر ضرب الاجل تعیین کرده و با اعمال فشار شدید بر دوحه، خواستار برکناری امیر "تمیم الثانی" شده اند.  کشورهای عربی همسایه چند خواسته از قطر دارند: از توقف تامین مالی گروه‌های تروریستی گرفته تا خودداری از نزدیک شدن دوحه به ایران، بیرون کردن برخی اعضای گروه «اخوان المسلمین» و رهبر جنبش حزب الله لبنان از این کشور.»

این شرق شناس برجسته به نقل از منابع خبری بلندپایه خود در محافل دیپلماتیک عربستان سعودی یادآور شده است که هدف نهایی کشورهای عربی مخالف قطر، برکناری "شیخ تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی" امیر این کشور و حتی اگر این درخواست تحقق یابد، ممکن است خواسته های جدیدی از دوحه مطرح شود. به گفته وی، اعمال فشارها بر قطر حتی ممکن است باعث لغو بازی‌های قهرمانی فوتبال در این کشور شود که قرار است در سال 2022 برگزار شود.

تاثیر بحران قطر بر روند اوضاع در سوریه

در این رابطه نائومکین 4 سناریوی احتمالی روند اوضاع این بحران را پیش بینی کرده است که به نوبه خود بر روند حل و فصل مناقشه نظامی در سوریه نیز تاثیر خواهد گذاشت. البته به گفته وی، خوشبختانه محور سه جانبه روسیه-ایران-ترکیه و توافقات جدید آنها در مورد ایجاد مناطق کاهش تنش در سوریه، انگیزه بیشتری به همکاری‌ها برای کمک به حل و فصل مناقشه در سوریه داده است.

سناریوی اول: طرفین در نتیجه میانجیگری قدرت‌های منطقه‌ای و جهانی اختلافات خود را حل و فصل خواهند کرد، قطر حاضر به دادن امتیازاتی به همسایگان عرب خود شده، ولی جهت گیری سیاست خارجی خویش که برای این کشور اهمیت زیادی دارد، از جمله داشتن روابط عادی با ایران را هرگز قربانی نخواهد کرد.

سناریوی دوم: اعمال فشارها بر قطر افزایش پیدا خواهد کرد و تلاش‌های میانجی‌گران خارجی موفقیتی در پی نخواهد داشت. خطر رویارویی شدید بین طرفین بحران بوجود آمده و در نتیجه آن ممکن است در قطر سرنگونی قدرت حاکمه بصورت آرام و نرم رخ دهد.

سناریوی سوم: رویارویی طرفین شدت گرفته و قطر مجبور به دست زدن به اقدامات قاطع و شدیدی شود، از جمله از شورای همکاری‌های کشورهای عربی حوزه خلیج فارس خارج شده و به سمت نزدیکی به ایران و ترکیه روی آورد. در این صورت بعید نیست که سیاست دوحه در قبال بحران سوریه نیز تغییر یافته و این کشور به تلاش‌های «آستانه» برای حل و فصل بحران سوریه بپیوندد.

سناریوی چهارم: شدت وخامت مناقشه افزایش شدیدی خواهد یافت که منجر به رویارویی نظامی می گردد و این مسئله عواقب بسیار سنگینی برای همه طرفین این مناقشه خواهد داشت. البته احتمال بروز چنین سناریویی بسیار کم است و نمی تواند برای مدت زمان طولانی ادامه یابد.

تاثیر روند اوضاع بر روسیه و نقش این کشور

ویتالی نائومکین در خصوص تاثیر بحران جدید خاورمیانه بر روسیه می نویسد: «برخی کارشناسان بر این عقیده هستند که بحران بوجود آمده پیرامون قطر به نفع روسیه است، برای اینکه قیمت نفت و گاز افزایش خواهد یافت. ولی عده ای هم معتقدند، شرایط به ضرر روسیه است، برای اینکه بی ثباتی اوضاع در منطقه به ضرر همه کشورهاست، ضمن اینکه سرمایه گذاری قابل توجه قطر در اقتصاد روسیه و ادامه همکاریهای دوجانبه به خاطر کاهش امنیت در منطقه خاورمیانه، کاهش خواهد یافت.»  

به عقیده وی، روسیه با وجود نفوذ در منطقه خاورمیانه، ممکن است از مداخله مستقیم در این مناقشه خودداری کند. این شرق شناس یادآور شده است: «این مسئله به آن مربوط می شود که روسیه روابط اقتصادی و همکاریهای نزدیکی با همه کشورهای منطقه خلیج فارس و همچنین با مصر و اردن دارد و به همین دلیل احتمال دارد ترجیح دهد سیاست محتاطانه و میانه رویی را در پیش گرفته و در این مناقشه بطور مستقیم از هیچیک از طرفین حمایت نکند.»