به گزارش مشرق، وزش بادهای "120 روزه" در سیستان که هر سال در ایام تابستان مشکلات زیست محیطی فراوانی را برای مردم این منطقه به‌دنبال دارد، در چند روز اخیر شدت گرفته تا جایی که سرعت وزش باد گاهی به 100 کیلومتر بر ساعت رسیده و این شرایط جوی نامساعد پراکنده‌شدن "ریزگردها" را در هوای منطقه به دنبال داشته و در پی آن کاهش دید و کاهش کیفیت هوا و مشکلات جسمی برای مردم به دنبال داشته است.
این شرایط در حالی در هشت روز اخیر با شدت کم و زیاد تکرار شده که برای بسیاری از مردم مشکلات چشمی و تنفسی ایجاد کرده، تا جایی که جمع زیادی از مردم منطقه راهی بیمارستان شده‌اند و در حال حاضر بیمارستان‌ها و مراکز درمانی منطقه حالت آماده‌باش هستند.
شدت طوفان و گرد و خاک به حدی است که زندگی عادی مردم مختل شده و تردد در برخی محورهای مواصلاتی پنج شهرستان شمالی استان به کندی صورت گرفته است. مرکز پایش آلودگی هوای کشور نیز اعلام کرده که میزان آلودگی هوای زابل در روزهای اخیر به 3 برابر استاندارد سازمان جهانی بهداشت رسیده است.
تکرار تراژدی مرگ ماهی‌ها در بستر خشکیده هامون
داستان اما به همینجا ختم نمی‌شود و امسال نیز شدت گرمای هوا و وزش بادهای 120 روزه که امروز دیگر مردم منطقه از آن به عنوان بادهای 150 روزه و 200 روزه یاد می‌کنند، بار دیگر سبب رو به خشکی رفتن تالاب بین‌المللی هامون شده و تکرار تراژدی مرگ ماهی‌ها در بستر خشکیده این تالاب را شاهد هستیم.
این شرایط تا آنجا پیش رفت که در روزهای اخیر مردم محلی مرگ ماهی‌ها را تاب نیاوردند و گروهی از مردم به جمع‌آوری بچه ماهیان گرفتار در قسمت‌هایی از دریاچه هامون که در حال خشک شدن است و انتقال به استخرهای پرورش ماهی منطقه اقدام کردند؛ این در حالی است که بر اساس برخی اخبار سال گذشته حدود 2 میلیون ماهی در بستر خشکیده تالاب هامون تلف شده‌اند.
قصه خشک شدن تالاب هامون، مرگ ماهی‌ها، وقوع ریزگردها و بیماری‌های تنفسی و چشمی مربوط به امروز و دیروز نیست و سال‌ها است که مردم سیستان با آنها دست و پنجه نرم می‌کنند؛ اما این مردم صبور در کمال ناباوری همچنان چشم انتظار کمک مسئولان و حل این مشکلات هستند، مشکلاتی که هر سال تابستان مدتی تیتر یک بسیاری از رسانه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد و پس از آن تا سال بعد به فراموشی سپرده می‌شوند.
طوفان و ریزگرد 1000 سیستانی را راهی بیمارستان کرد
رئیس دانشگاه علوم پزشکی زابل در رابطه با آخرین وضعیت مراجعان مردمی به مراکز درمانی در پی وقوع طوفان‌های چند روز اخیر در منطقه سیستان، اظهار داشت: در چند روز اخیر حدود 1000 نفر از مردم سیستان به دلیل مشکلات جسمی ایجاد شده در پی وقوع طوفان و ریزگرد در منطقه، به مراکز درمانی مراجعه کرده‌اند.
علی‌اکبر نصیری با بیان اینکه اکثر مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی یعنی حدود 80 درصد آنها دچار بیماری و مشکلات تنفسی و چشمی بوده‌اند، افزود: در زمینه مشکلات تنفسی بیشتر با مواردی مانند آسم، تنگی نفس و برونشیت و در زمینه مشکلات چشمی بیشتر با قرمزی چشم، درد چشم و التهاب‌های ناشی از تماس با گرد و خاک مواجه هستیم.
سیستان همچنان "بزرگترین کانون سل ایران"
وی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر همواره بالاترین آمار مبتلایان به بیماری "سل" در سطح کشور مربوط به منطقه سیستان و شهرستان زابل بوده و متاسفانه این روند همچنان ادامه دارد به نحوی که سالانه بین 400 تا 500 نفر به آمار مبتلایان به این بیماری در منطقه افزوده می‌شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی زابل افزود: با توجه به اقداماتی که وزارت بهداشت در سال‌های اخیر در زمینه کمک به کاهش بیماری سل در منطقه انجام داده، آمار مبتلایان به این بیماری روند کاهشی دارد اما هنوز آمار مبتلایان قابل توجه است.
نصیری ادامه داد: در همین راستا سال 93 کلنگ احداث یک بیمارستان 32 تخت‌خوابی تخصصی ویژه تشخیص و درمان بیماری سل در زابل به زمین زده شد که بانی ساخت آن مجمع خیرین سلامت است؛ پروژه احداث این مرکز تخصصی درمانی تاکنون حدود 90 درصد پیشرفت فیزیکی داشته و تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد.
وی اظافه کرد: همچنین یک بیمارستان 64 تخت‌خوابی ویژه بیماران تنفسی در 3 سال اخیر در شهرستان زابل در حال احداث است که پروژه ساخت آن تا پایان تابستان به اتمام می‌رسد و افتتاح و بهره‌برداری از این 2 بیمارستان می‌تواند کمک بزرگی در زمینه تسریع روند درمان بیماران تنفسی منطقه سیستان داشته باشد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی زابل تصریح کرد: باکتری مربوط به بیماری سل بیشتر از طریق ذرات ریز تنفسی انتقال می‌یابد و در افرادی که نقص ایمنی در بدن دارند اثر می‌کند که بی‌شک طوفان و ریزگردها در شیوع این بیماری در منطقه سیستان نقشی اساسی ایفا می‌کند.
ضرورت تجهیز لوازم پزشکی جهت رسیدگی به بیماران تنفسی
نصیری تاکید کرد: در حال حاضر همه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی سیستان در پی وقوع طوفان و پراکنده شدن ریزگردها در منطقه در حالت آماده‌باش هستند تا خدمات درمانی در سریع‌ترین زمان ممکن و بهترین نحو به بیماران ارائه شود اما با کمبودهایی در این زمینه مواجه هستیم.
وی ادامه داد: ما در سیستان نیازمند سوله مدیریت بحران هستیم تا بتوانیم در مواقع وقوع طوفان‌های شدید از آن استفاده کنیم که متاسفانه در حال حاضر چنین امکانی در منطقه فراهم نیست اما مکاتباتی جهت احداث آن با مسئولان مختلف استان داشته‌ایم و امیدواریم که محقق شود.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی افزود: همچنین در زمینه لوازم و تجهیزات کمک تنفسی و آمبولانس کمبودهایی در منطقه وجود دارد که امیدواریم با همکاری مسئولان برطرف شود؛ اما با این وجود مدیریت خوبی با امکانات فعلی در منطقه انجام شده و در روزهای اخیر کمبود خاصی در زمینه خدمت‌رسانی به بیماران گزارش نشده است.
طوفان "250 روزه" و "درشت گرد" زندگی مردم سیستان را مختل کرد
حسینعلی شهریاری در رابطه با مشکلات زیست‌محیطی ناشی از وقوع طوفان در منطقه سیستان اظهار داشت: طوفان‌هایی که به "طوفان‌های 120 روزه" معروف هستند در سال‌های اخیر عملاً بین 200 تا 250 روز سال در منطقه سیستان حاکم بوده و مردم را با مشکلات فراوان مواجه کرده است.
عضو کمیسیون بهداشت مجلس افزود: متاسفانه در پی خشکی تالاب هامون، طوفان گرد و خاک موجود در بستر این تالاب که به راحتی هم قابل جابه‌جایی است را در هوا پراکنده کرده و به داخل شهرها و روستاهای منطقه سیستان منتقل می‌کند که این امر در کنار گرمای حدود 50 درجه‌ای هوا زندگی مردم منطقه را مختل کرده است.
وی بیان داشت: ریزگردهایی که امروز باید از آنها به عنوان "درشت گرد" یاد کرد، سبب شده مردم سیستان به انواع بیماری‌های چشمی، تنفسی و عفونی دچار شوند.
شهریاری خاطرنشان کرد: پیگیری‌های زیادی در دولت قبل و این دولت در رابطه با دریافت حق‌آبه تالاب هامون از افغانستان صورت گرفت.
افغانستان در رهاسازی حق‌آبه تالاب هامون کوتاهی می‌کند
نماینده مردم زاهدان در مجلس افزود: افغانستان نسبت به رهاسازی 820 میلیون مترمکعب حق‌آبه قانونی سالانه تالاب هامون که باید از طریق رودخانه هیرمند وارد کشور شود کوتاهی می‌کند و در واقع آب وارده به سیستان از طریق افغانستان به اصطلاح محلی آب "دشت مال" است که حاصل از بارندگی‌هایی است که توسط افغانستان قابل کنترل نیست و از طریق دشت وارد سیستان می‌شود و حق‌آبه محسوب نمی‌شود.
وی تاکید کرد: تالاب هامون یک تالاب بین‌المللی محسوب می‌شود که در سطح دنیا ثبت و شناخته شده است و تا زمانی که مشکل خشکی این تالاب حل نشود نمی‌توان به حل کامل مشکل ریزگردهای سیستان امید داشت.
شهریاری افزود: دولت در زمینه تثبیت شن‌های روان در منطقه سیستان هیچ اقدامی انجام نداده است؛ قبل از انقلاب اقداماتی از جمله کاشت برخی درخت‌های ویژه تثبیت شن و مالچ‌پاشی جهت تثبیت شن‌های روان در برخی از نقاط سیستان انجام شد که موثر بود اما متاسفانه در سال‌های اخیر هیچ اقدامی در این راستا صورت نگرفته است.
روند فعلی به خالی از سکنه شدن سیستان ختم می‌شود
نماینده مردم زاهدان در مجلس اظهار داشت: رهبر انقلاب چندبار در رابطه با مشکلات منطقه سیستان به دولت هشدار داده‌اند اما دولت‌مردان کلاً سیستان را فراموش کرده‌اند و تنها گام مثبتی در سال‌های اخیر در این منطقه انجام شده طرح آبرسانی با لوله به 46 هزار هکتار از اراضی کشاورزی دشت سیستان است که بودجه آن با عنایت ویژه رهبر معظم انقلاب اختصاص یافته است.
وی افزود: روند فعلی که دولت در سیستان در پیش گرفته موجب خالی از سکنه شدن این منطقه می‌شود، همانطور که تاکنون عده زیادی از مردم این منطقه به دیگر نقاط کشور مهاجرت کرده‌اند و در صورت خالی از سکنه شدن سیستان، دولت باید برای تامین امنیت منطقه سالانه صدها میلیارد تومان اعتبار صرف کند.
شهریاری با اشاره به اینکه سیستان از نظر دولت یک منطقه فراموش شده است، تصریح کرد: خانم ابتکار در سال‌های اخیر در چند مرحله به سیستان سفر داشته و وعده‌های متعددی جهت حل مشکلات زیست محیطی به مردم این منطقه داده که تاکنون هیچ یک از آنها عملی نشده است.
نماینده مردم زاهدان در مجلس ادامه داد: ابتکار بیشتر سابقه سیاسی دارد تا اجرایی و عملکرد او در سازمان محیط زیست هم سیاسی به نظر می‌رسد، چرا که همواره تلاش دارد تا از طریق سخنرانی و شعار مردم را با خود همراه کند و در عمل اقدام قابل توجهی جهت حل مشکلات از او مشاهده نمی‌شود.
مطالعات لازم برای احیای هامون و کاهش ریزگردها انجام شد
فرماندار زابل با اشاره به اینکه خشکسالی سال‌های پیاپی مشکلات زیادی را در منطقه سیستان ایجاد کرده، اظهار داشت: شرایط زیست محیطی حاکم در سیستان در پی استمرار مشکل کمبود آب جهت احیای تالاب هامون رخ داده است.
هوشنگ ناظری افزود: خشک شدن تالاب هامون علاوه بر مشکلات زیست محیطی که به دنبال داشته، بخش زیادی از مردم منطقه را نیز بیکار کرده چرا که پیش از این معیشت بخشی از مردم سیستان از طریق صیادی و اموری که وابسته به حیات این تالاب بوده، تامین می‌شد.
وی گفت: در چند سال اخیر اقدامات خوبی جهت تشخیص مشکلات موجود در مسیر مدیریت صحیح آب منطقه جهت احیای تالاب هامون و کمک به حل این مشکلات صورت گرفته و چند سند زیست‌محیطی با کمک کارشناسان، مدیران و مردم منطقه پس از برگزاری جلسات مستمر تدوین شده که در صورت اجرای صحیح می‌تواند کمک شایانی به کاهش مدت خشکی تالاب هامون داشته باشد.
فرماندار زابل خاطرنشان کرد: تالاب هامون بخش وسیعی از منطقه را فرا گرفته و حدود 8 هزار و 600 کیلومترمربع وسعت دارد و بخش عمده کانون‌های بحران مربوط به ایجاد ریزگردها در سیستان مربوط به بستر این تالاب است. بخشی از این تالاب نیز در خاک افغانستان است و حل مشکل کانون‌های بحران موجود در بستر این تالاب نیازمند تعامل با این کشور است.
ناظری افزود: وزارت خارجه، وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست تاکنون اقدامات متعددی در راستای جلب همکاری کشور افغانستان برای حل مشکلات زیست محیطی سیستان داشته‌اند و همچنان پیگیر این موضوع هستند. با توجه به مطالعات خوبی که در سال‌های اخیر توسط سازمان حفاظت محیط زیست در راستای احیای تالاب هامون و کمک به کاهش بحران ریزگردها در منطقه سیستان صورت گرفته، امیدواریم به زودی با اجرایی شدن این مطالعات در کنار مشارکت همه مسئولان و مردم منطقه، شاهد کاهش ریزگردها و بحران زیست محیطی در سیستان باشیم.
