سرویس سیاست مشرق - دولتی‌ها هر روز نامی بر روی برجام می‌گذارند، روزی آن را «فتح‌الفتوح» و«آفتاب تابان» می‌خوانند و روز دیگر «باغ سیب و گلابی» و«ابر باران‌زا» و حالا محمدجواد ظریف وزیر خارجه پیشنهادی دولت دوازدهم در مجلس آن را «سند بی اعتمادی به آمریکا»‌ می‌نامد.

در این رابطه، وزیر پیشنهادی امور خارجه با بیان این مطلب که برجام حاصل اعتماد به آمریکا نیست، در نطق خود بیان کرد:« جمله جمله آن نشان دهنده بی‌اعتمادی جدی ما نسبت به سیاست ایالات متحده از نخستین روز تا پایان مذاکرات و در مسیر اجرای برجام بوده است. طراحی فراگیر و استفاده هم‌افزا از توان کشور یعنی توان تمام نهادها و جامعه مدنی، ضرورت قابل انکار دستیابی به هدف است.»[1]

برجام درحالی این روزها سند بی‌اعتمادی به آمریکا لقب گرفته که تا دیروز دیپلمات‌های هسته‌ای همواره برای حفظ همین سند با اعتماد صرف به طرف مقابل دست به توجیه تحریم‌ها و رفتارهای ضدایرانی آن می‌زدند.

رفتار عباس عراقچی، رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام در تضمین دانستن سخنان جان کری، وزیر خارجه دولت سابق آمریکا یکی از همین موارد اعتماد به آمریکاست. زمانی که کنگره آمریکا قانون محدودیت سفر به ایران را تصویب و اوباما، رئیس جمهور آمریکا با امضای خود آنرا قانونی کرد، عراقچی در توجیه عدم نقض این توافق دل به سخنان جان کری سپرده بود و در حمایت آن بیان داشت:‌ « این یک نامه معمولی نیست. امضای وزیر خارجه آمریکا را دارد و اجرای موفق برجام را تضمین کرده است.»[2]

البته این رویه توجیه تحریم‌ها و اعمال فشارها به کشورمان هنوز ادامه دارد و این عضو ارشد تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای درباره تحریم‌های جدید آمریکا با اشاره به اینکه تحریم مذکور بندهای ۲۶، ۲۸ و ۲۹ برجام را نقض کرده، اظهار داشت: «هنوز تا نقض فاحش و اساسی برجام فاصله داریم.»[3]  

با این شرایط باید از وزیر خارجه دولت یازدهم پرسید که چگونه برجام سند بی‌اعتمادی به آمریکاست زمانی که دیپلمات‌های کشورمان برای حفظ آن تماما چشم بر محرز ترین تحریم‌ها و بدعهدی‌های آمریکا که با قاطعیت تمام در دو مجلس نمایندگان و سنای آمریکا تصویب می‌شود، می‌بندند.

از سوی دیگر ظریف خود نیز پیشتر به آمریکایی‌ها در زمینه برجام اعتماد کرده بود و در گفت‌وگو با شبکه پی‌بی‌اس آمریکا گفت: «ما محدودیت‌هایی را که پرزیدنت اوباما برای وادار کردن کنگره به لغو تحریم‌ها با آن مواجه است درک می‌کنیم و همان‌طور که ما نمی‌پذیریم آنها از ما امری غیرممکن را بخواهند، ما هم از آنها نمی‌خواهیم که اقدامی غیرممکن انجام دهند. ما در امور داخلی آمریکا دخالت نمی‌کنیم، اگر اوباما به ما قول می‌دهد که کاری بکند، ما آن را می‌پذیریم و به قولش احترام می‌گزاریم.»[4]

اینکه ظریف بیان می‌کند از ابتدا جمله جمله برجام سند بی‌اعتمادی به آمریکاست در رفتار دیپلمات‌های هسته‌ای کمتر دیده می‌شود و موارد متناقضی از آن وجود دارد. با این تفاسیر برجام را بایستی سند بدعهدی آمریکایی‌ها از حیث یک تجربه تلخ سیاست خارجی دانست که به مرور زمان ثابت شد که به کاخ سفید نمی‌شود اعتماد کرد.